ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

    [417] Anantarapaccaye purima purimati ekabhumikapi nanabhumikapi kusala
ekato katva vutta. Anulomam gotrabhussa, anulomam vodanassati nanarammanavasena.
Gotrabhu maggassa, vodanam maggassati nanabhumivasena. Kusalam vutthanassati ettha
pana kusalanti tebhumikakusalam. Vutthananti tebhumikavipakam. Tehi kusalajavanavithito
vutthahanti, tasma vutthananti vuccati. Tam duvidham hoti tadarammanam bhavanganca.
Tattha kamavacarakusalassa ubhayampi vutthanam hoti, mahaggatassa bhavangameva. Maggo
phalassati idam yasma lokuttaravipakam javanavithipariyapannatta vutthanannama na
hoti, tasma visum vuttam. Anulomam sekkhayati asekkhaya kusalam anantaram na
hoti, tasma vibhagam karoti. Phalasamapattiyati sotapattiphalasakadagamiphala-
anagamiphalasamapattiyapi. Phalasamapattiyati anagamiphalasamapattiya. Akusale
duvidhampi vutthanam labbhati. Vipakabyakata kiriyabyakatati ettha vipakabyakata
vipakabyakatanamyeva, kiriyabyakata kiriyabyakatanamyeva veditabba. Bhavangam
avajjanayatiadi vomissakavasena vuttam. Tattha kiriyati kamavacarakiriya. Sa
duvidhassapi vutthanassa anantarapaccayo hoti, mahaggata bhavangasseva. Iti ye hettha
paccayavibhanganiddese "purima purima kusala dhamma pacchimanam pacchimanam kusalanam
dhammanam anantarapaccayena paccayo"ti arabhitva kusalam kusalassa, kusalam
abyakatassa, akusalam akusalassa, akusalam abyakatassa, abyakatam abyakatassa,
abyakatam kusalassa, abyakatam akusalassati satta vara dassita, tesam vasena idha
sankhepato anantarapaccayo vibhatto.
     Vittharato panettha:-
               dasadha sattarasadha         samasatthividhena ca
               bahudhapi ca niddesam        sadhukam upalakkhayeti. 1-
     Ayanhi anantarapaccayo na kevalam sattadhava niddesam labhati, kusalam pana
kusalassa vipakassa, akusalam akusalassa vipakassa, vipakam vipakassa kiriyassa, kiriyam
kusalassa akusalassa vipakassa kiriyassati evam dasadhapi niddesam labhati. Na
kevalampana 2- dasadhayeva, kusalam pana kusalassa kusalavipakassa akusalavipakassa, akusalam
akusalassa akusalavipakassa kusalavipakassa, kusalavipakam kusalavipakassa akusalavipakassa
kiriyassa, akusalavipakam akusalavipakassa kusalavipakassa kiriyassa, kiriyam kiriyassa
kusalassa akusalassa kusalavipakassa akusalavipakassati evam sattarasadha niddesam labhati.
     Na kevalanca sattarasadhava, samasatthividhenapi niddesam labhateva. Katham?
Kamavacarakusalanhi bhumibhedena catuvidhassapi 3- kusalassa anantarapaccayo hoti,
rupavacararupavacaram sakasakabhumikassevati kusalam kusalassa chabbidhena anantarapaccayo.
Kamavacarakusalampana kamavacarakusalavipakassa akusalavipakassa rupavacaravipakassa
arupavacaravipakassa lokuttaravipakassa, rupavacarakusalam rupavacaravipakassa kamavacarakusala-
vipakassa, arupavacarakusalam kamavacarakusalavipakassa rupavacararupavacaralokuttaravipakassa,
lokuttarakusalam lokuttaravipakassati kusalam vipakassa dvadasavidhena anantarapaccayo.
Akusalam akusalassa akusalavipakassa tebhumikavipakassati 4- pancavidhena anantarapaccayo.
     Kamavacarakusalavipakam kamavacarakusalavipakassa akusalavipakassa rupavacaravipakassa
arupavacaravipakassati kamavacarakusalavipakam vipakassa catubbidhena anantarapaccayo.
Rupavacaravipakam tebhumikakusalavipakassati tividhena anantarapaccayo. Arupavacaravipakam
@Footnote: 1 cha.Ma. upalakkhaye      2 cha.Ma. na kevalam
@3 cha.Ma. catubbidhassa      4 cha.Ma. tebhumakakusalavipakassati
Arupavacaravipakassa kamavacarakusalavipakassati dubbidhena anantarapaccayo.
Lokuttaravipakam catubhumikakusalavipakassati catubbidhena anantarapaccayo. Evam kusala-
vipakam vipakassa terasadha 1- anantarapaccayo. Akusalavipakam akusalavipakassa kamavacara-
kusalavipakassati duvidhena anantarapaccayo. Evam sabbatthapi 2- vipakam vipakassa
pancadasavidhena anantarapaccayo. Kamavacarakusalavipakampana kamavacarakiriyassa, tatha
akusalavipakam, tatha rupavacaravipakam, tatha arupavacaravipakancati vipakam kiriyassapi 3-
catubbidhena anantarapaccayo.
     Kamavacarakiriyam tebhumikakiriyanam, 4- rupavacararupavacarakiriyam sakakiriyananne-
vati 5- kiriyam kiriyassa pancavidhena anantarapaccayo. Kamavacarakiriyam akusalavipakassa
ceva catubhumikakusalavipakassa ca, rupavacarakiriyam kamavacarakusalavipakarupavacaravipakanam,
arupavacarakiriyam catubhumikakusalavipakassapiti kiriyam vipakassa ekadasavidhena anantara-
paccayo. Kamavacarakiriyampana kamavacarakusalassa akusalassati kusalakusalanam duvidhena
anantarapaccayo hoti. Evam samasatthividhenapi niddesam labhati.
     Na kevalanca samasatthividhena, 6- bahuvidhenapi labhateva. Katham? kamavacara-
pathamamahakusalacittantava attano ca catunnanca rupavacarakusalanam, padakayogena
solasannam somanassalokuttarananti ekavisatiya ca kusalanam, javanapariyosane
tadarammanabhavangavasena uppajjamananam ekadasannam kamavacaravipakanam, bhavangavaseneva
pavattanam rupavacararupavacaravipakanam, phalasamapattivasena pavattanam dvadasannam
lokuttaravipakananti evam ekavisatiya kusalanam, dvattimsaya vipakananti
tepannasaya cittanam anantarapaccayo hoti. Tatha dutiyam kusalacittam. Tatiyacatutthani
pana thapetva uparibhumikakusalani ceva lokuttaravipakani ca sesanam ekavisaticittanam.
@Footnote: 1 cha.Ma. terasadhapi     2 cha.Ma. sabbathapi                 3 cha.Ma. kiriyassa ca
@4 cha.Ma. tebhumakakiriyassa  5 cha.Ma. rupavacararupavacaranannevati
@6 cha.Ma. samasatthividheneva
Pancamachatthani attano ca navannanca uparibhumikaupekkhakusalanam tevisatiya ca
vipakananti tettimsaya. Sattamatthamani ekavisatiyava.
     Pancapi 1- rupavacarakusalani attano attano pacchimanam rupavacarakusalanam
catunnampi nanasampayuttamahavipakanam pancannam rupavacaravipakanancati dasannam.
Eteneva nayena arupavacarakusalesu pathamam attano vipakena saddhim ekadasannam,
dutiyam dvadasannam, tatiyam terasannam, catuttham cuddasannam phalasamapattiya cati
pannarasannam. Lokuttarakusalam attano attano vipakasseva. Atthasu lobhasahagatesu
ekekam akusalam ekadasannam kamavacaravipakamanovinnanadhatunam navannam mahaggatavipakanam
attano attano pacchimassa cati ekavisatiya. Dve domanassasahagatani
upekkhasahagatanam channam kamavacaravipakamanovinnanadhatunam attano pacchimassa
cati sattannam. Vicikicchuddhaccasahagatadvayam somanassasahagatahetukavipakena saddhim
ekadasannam kamavacaravipakamanovinnanadhatunam navannam rupavacararupavacaravipakanam
attano pacchimassa cati ekavisatiya.
     Kusalavipaka pancavinnana kusalavipakamanodhatuya, manodhatu dvinnam
vipakamanovinnanadhatunam. Tasu dvisu somanassasahagata dasannam vipakamanovinnanadhatunam
bhavangabhutanam tadarammanakale attano pacchimassa votthabbanakiriyassa cati
dvadasannam. Upekkhasahagatahetukamanovinnanadhatu pana avajjanamanodhatuya
dvitthanikaya avajjanamanovinnanadhatuya dasannanca vipakamanovinnanadhatunanti
dvadasannamevati. 2- Tihetukamahavipaka somanassasantiranavajjanam 3-
dasannampi kamavacaravipakamanovinnanadhatunam rupavacararupavacaravipakanam avajjana-
dvayassa cati ekavisatiya, duhetukavipaka thapetva mahaggatavipake sesanam
dvadasannam. Panca rupavacaravipaka tebhumikakusalavipakasahetukapatisandhicittanam
@Footnote: 1 cha.Ma. panca   2 cha.Ma. dvadasannameva  3 cha.Ma. somanassasahagatahetukavajjanam
Sattarasannam avajjanadvayassa cati ekunavisatiya. Arupavacaravipakesu pathamam
kamavacarakusalavipakatihetukapatisandhicittanam catunnam arupavacaravipakacittanam catunnam
manodvaravajjanassa cati navannam. Dutiyam hetthimavipakam vajjetva atthannam,
tatiyam dve hetthimani vajjetva sattannam, catuttham tini hetthimani vajjetva
channam, cattari lokuttaravipakani tihetukavipakanam terasannam attano attano
pacchimassa cati cuddasannam.
     Akusalavipaka pancavinnana akusalavipakamanodhatuya, manodhatu akusala-
vipakahetukamanovinnanadhatuya. Sa tadarammanakale attano pacchimassa cutikale
patisandhivasena bhavangavasena ca pavattanam itaresampi navannanca kamavacaravipakanam
upekkhasahagatanam dvinnam parittakiriyanancati dvadasannam. Kiriyamanodhatu dasannam
vinnananam. Hasituppadakiriya pancavokare bhavangavasena pavattanam navannam
tihetukavipakanam tadarammanavasena pavattanam pancannam somanassasahagatavipakanam
attano pacchimassa cati aggahitaggahanena terasannam. Votthabbanakiriya thapetva
kiriyamanodhatum dasannam kamavacarakiriyanam kamavacarakusalakusalanam pancavokare
bhavangavasena pavattanam pannarasannam vipakacittanancati pancacattalisaya.
     Kamavacaratihetukasomanassasahagatakiriyadvayam bhavangavasena pavattanam terasannam
tihetukavipakanam tadarammanavasena pancannam somanassasahagatavipakanam parikammavasena
pavattanam 1- catunnam rupavacarakiriyanam arahattaphalasamapattiya 2- vasena catunnam
somanassasahagataarahattaphalasamapattinam 2- attano pacchimassa cati aggahitaggahanena
pancavisatiya 3- duhetukasomanassasahagatakiriyadvayam yathavuttanam terasannam bhavanga-
cittanam pancannam tadarammananam attano pacchimassa cati aggahitaggahanena sattarasannam.
@Footnote: 1 cha.Ma. pavattamananam  2-2 cha.Ma. ime patha na dissanti  3 cha.Ma. dvavisatiya
Kamavacaratihetukaupekkhasahagatakiriyadvayam tesamyeva terasannam bhavanganam, tadarammanavasena
pavattanam channam upekkhasahagatavipakanam, parikammavasena pavattamanaya 1-
ekissa rupavacarakiriyaya catunnam arupavacarakiriyanam arahattaphalasamapattiya
attano pacchimassa cati aggahitaggahanena catuvisatiya. Duhetukaupekkhasahagata-
kiriyadvayam tesanneva terasannam bhavanganam channam tadarammananam attano
pacchimassa cati aggahitaggahanena attharasannam. Rupavacarakiriyasu ekeka 2-
navannam pancavokare tihetukabhavanganam attano pacchimassa cati dasannam.
Arupavacarakiriyasu pathama 3- pancavokare navannam bhavanganam catuvokare ekassa
attano pacchimassa cati ekadasannam. Dutiya 4- catuvokare dve bhavangani labhati.
Tatiya 5- tini, catuttha 6- cattari phalasamapattincati tasu ekeka 7-
yathapatipatiya ekadasannam dvadasannam terasannam pancadasannanca anantarapaccayo hoti.
Evam bahuvidhenapi niddesam labhati. Tena vuttam:-
               "dasadha sattarasadha     samasatthividhena ca
                bahudhapi ca niddesam    sadhukam upalakkhaye"ti.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 503-508. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=11360&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=11360&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]