ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

                   Panhavarassa ghatane anulomaganana
    [439] Idani ettha yathaladdhani vissajjanani gananavasena dassetum hetuya
sattatiadi vuttam. Tattha sattati kusalena kusalam, abyakatam, kusalabyakatanti
tini, tatha akusalena, abyakatenabyakatamevati evam satta. Arammane navati
ekamulakekavasanani nava. Adhipatiya dasati kusalam kusalassa sahajatato ceva
arammanato ca, akusalassa arammanatova, abyakatassa sahajatato ceva arammanato
ca, kusalabyakatassa sahajatatovati kusalamulakani cattari. Akusalam akusalassa
@Footnote: 1 cha.Ma. vipakapaccaye

--------------------------------------------------------------------------------------------- page518.

Sahajatato ceva arammanato ca, abyakatassa sahajatatova, tatha akusalabyakatassati akusalamulakani tini. Abyakato abyakatassa sahajatato ceva arammanato ca, kusalassa arammanatova, tatha akusalassati abyakatamulakani tiniti evam dasa. Ettha pana arammanadhipatipi sattadha, sahajatadhipatipi sattadhava labbhati. Anantare sattati kusalamulakani dve, tatha akusalamulakani, abyakatamulakani tiniti evam satta. Samanantarepi etaneva. Sahajate navati kusalamulakani tini, akusalamulakani tini, abyakatamulakam ekam, tatha kusalabyakatamulakam, akusalabyakata- mulakancati evam nava. Annamanne tiniti kusalena kusalam, akusalena akusalam, abyakatena abyakatanti evam tini. Nissaye terasati sahajatatova kusalamulakani tini, tatha akusalamulakani, tatha abyakatamulakani. Ettha pana purejatampi labbhati. Abyakatanhi abyakatassa sahajatampi hoti purejatampi, kusalassa purejatameva, tatha akusalassa, puna kusalabyakato sahajatapurejatato kusalassa, sahajatatova abyakatassa, tatha akusalabyakatoti evam terasa. Upanissaye navati ekamulakekavasana nava. Tesam vibhange tevisati bheda dassita. Tesu arammanupanissaye satta, anantarupanissaye satta, pakatupanissaye nava honti. Purejate tiniti abyakato abyakatassa, kusalassa, akusalassati evam tini. Pacchajate tiniti kusalo abyakatassa, akusalo abyakatassa, abyakato abyakatassati evam tini. Asevane tini annamannasadisani. Kamme satta hetusadisani. Tattha dvisu vissajjanesu nanakkhanikakammampi agatam, pancasu sahajatameva. Vipake ekam abyakatena abyakatam. Aharindriyajhanamaggesu satta hetusadisaneva. Indriyampanettha sahajatapurejatavasena agatam. Sampayutte tini annamannasadisani. Vippayutte pancati sahajatapacchajatato kusalena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page519.

Abyakatam, akusalena abyakatam, sahajatapurejatapacchajatato abyakatena abyakatam, vatthupurejatato abyakatena kusalam, tatha akusalanti ekam kusalamulam, ekam akusalamulam, tini abyakatamulaniti evam panca. Atthiya terasati sahajatato kusalena kusalam, sahajatapacchajatato kusalena abyakatam, sahajatatova kusalena kusalabyakatanti kusalamulani tini, tatha akusalamulani, sahajatapurejatapacchajataharindriyato pana abyakatena abyakatam, vattharammanapurejatato abyakatena kusalam, tatha akusalam, sahajatapurejatato kusalo ca abyakato ca akusalassa, sveva abyakatassa sahajatapacchajataharindriyato sahajatapurejatato ca kusalo ca abyakato ca kusalassa, sveva abyakatassa sahajata- pacchajataharindriyatoti evam terasa. Natthivigatesu satta anantarasamanantarasadisani. 1- Avigate terasa atthisadisaniti evamettha satta gananapariccheda ekam tini panca satta nava dasa terasati. Tesu vipakavasena ekameva ekakam, annamannapurejatapacchajata- sevanasampayuttavasena panca tika, vippayuttavasena ekameva pancakam, hetanantara- samanantarakammaharindriyajhanamagganatthivigatavasena dasa sattaka, arammanasahajatupa- nissayavasena tayo navaka, adhipativasena ekam dasakam, nissayaatthiavigatavasena tayo terasakati evam tasmim tasmim paccaye nidditthavare gananavasena sadhukam sallakkhetva tesam vasena dukatikadisu paccayasamsandane ganana veditabba. [440] Ye pana paccaya yesam paccayanam visabhaga va viruddha va honti, te tehi saddhim na yojetabba. Seyyathidam:- hetupaccayassa tava arammananantara- samanantarupanissayapurejatapacchajatakammasevanaharajhananatthivigatadhipatipaccaye ca thapetva vimamsam sesadhipatino visabhaga, sahajatadayo tassa 2- sabhaga. Kasma? tatha bhavabhavato. Hetupaccayo hi yesam hetupaccayo hoti, tesam @Footnote: 1 cha.Ma. anantarasadisani 2 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page520.

Sahajatadipaccayopi hoti, arammanadipaccayo pana na hotiti arammanadayo tassa visabhaga nama. Tasma so tehi te va tena saddhim na yojetabba. Purejatapacchajatasampayuttavippayuttaatthinatthivigatavigatapi annamannam viruddha, tepi annamannam na yojetabba. Tattha ayojaniye vajjetva yojaniyehi yoge ye vara labbhanti, te sankhepato dassetum hetupaccaya adhipatiya cattaritiadi vuttam. Tattha kincapi hetupaccayassa adhipatina samsandane unataragananavasena sattahi varehi bhavitabbam, yasma pana adhipatisu vimamsava hetupaccayo hoti, na itare, tasma visabhage vajjetva sabhagavasena "cattari"ti vuttam. Tani evam veditabbani:- kusalo dhammo kusalassa dhammassa hetupaccayena paccayo adhipatipaccayena paccayo, kusala vimamsa sampayuttakanam khandhanam, kusalo dhammo abyakatassa dhammassa hetupaccayena paccayo adhipatipaccayena paccayo, kusala vimamsa cittasamutthananam rupanam, kusalo dhammo kusalassa ca abyakatassa ca dhammassa hetupaccayena paccayo adhipatipaccayena paccayo, kusala vimamsa sampayuttakanam khandhanam cittasamutthanananca rupanam, abyakato dhammo abyakatassa dhammassa hetupaccayena paccayo adhipatipaccayena paccayo, vipakabyakata kiriyabyakata vimamsa sampayuttakanam khandhanam cittasamutthanananca rupananti. Ettha ca vipakabyakata lokuttaratova gahetabba. Arammanapaccayaanantarapaccayadayo pana visabhagatta na yojita. Iminava upayena sabbattha labbhamananca alabbhamananca natva labbhamanavasena vara uddharitabba. Sahajate sattati hetuya laddhaneva. Annamanne tiniti suddhikaannamanne laddhaneva. Nissaye sattati hetuya laddhaneva. Vipake ekanti suddhikavipake laddhameva. Indriyamaggesu cattariti hettha vuttanayaneva. Sampayutte tiniti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page521.

Suddhikasampayutte laddhaneva. Vippayutte tiniti kusaladicittasamutthanam 1- rupam paccayuppannam katva veditabbani. Atthiavigatesu sattati hetuya laddhaneva. [441-443] Evam yehi adhipatipaccayadihi ekadasahi paccayehi saddhim hetupaccayo yojanam labhati, tesam vasena dumulakanaye gananam dassetva idani timulakadisu tassa dassanattham lakkhanam thapento hetusahajatanissayaatthiavigatanti sattatiadimaha. Potthakesu pana nissaupanissaadhipati evam parihinakkharani paccayanamani likhanti, tam sannakaranamattavasena likhitam, tasma tadisesu thanesu paripunna pali katabba. Yam panidam lakkhanam thapitam, tena idam dipeti:- ayam hetupaccayo sahajatadihi catuhi saddhim samsandane attano vibhange laddhani satteva vissajjanani labhati. Sace panettha annamannapaccayo pavisati, annamanne laddhani tini labhati. Sace sampayuttapaccayo pavisati, taneva tini labhati. Sace vippayutta- paccayo pavisati, hetuvippayuttaduke laddhani tini labhati. Sace vipakapaccayo pavisati, sabbehi vipakasabhagehi saddhim samsandane ekameva vissajjanam labhati. Sace panettha indriyamaggapaccaya pavisanti, tehi saddhim dumulake laddhani cattariyeva labhati. Sace tehi saddhim annamannapaccayo pavisati, hetadhipatiduke dassitesu catusu vissajjanesu "kusalo dhammo abyakatassa, kusalo dhammo kusalassa ca abyakatassa ca"ti dve apanetva sesani dve labhati. Sacepi tattha sampayuttapaccayo pavisati, taneva dve labhati. Sace pana vippayuttapaccayo pavisati, itarani dve labhati. Sace pana tesu vipakapaccayo pavisati, sabbatthekameva labhati. Adhipatina pana saddhim hetadhipatidukato unataragananesu apavisantesu cattariyeva labhati. Unataragananesu @Footnote: 1 Si.,Ma. kusaladini cittasamutthanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page522.

Pavisantesu tesam vasena dve ekanti labhati. Evantesam tesam paccayanam samayoge labbhamanagananam viditva timulakadisu ganana uddharitabbati. Etesu pana ghatanesu sabbapathamani cattari ghatanani samannato navannampi hetunam vasena vuttani avipakaneva. 1- Abyakatenabyakatavissajjane panettha vipakahetupi labhati. Tato parani panca ghatanani vipakahetuvasena vuttani. Tattha sabbe sahajatavipaka ceva vipakasahajatarupa ca. Tesu pathamaghatane vipaka ceva tamsamutthanarupa ca labbhanti, dutiye vipaka ceva patisandhiyanca vatthurupam. Tatiye arupadhammava. Catutthe vipakacittasamutthanarupameva. Pancame vatthurupameva labbhati. Tato parani pancadasa ghatanani indriyayuttani 2- amohahetuvasena vuttani. Tattha pathamani nava niradhipatini, pacchimani cha sadhipatini. Niradhipatikesupi pathamani cattari samannato sabbattha amohavasena vuttani, pacchimani panca vipakamohavasena. Tattha niradhipatikesu pathame cattariti hettha hetadhipatiduke dassitaneva. Dutiye cittasamutthanarupam parihayati. Tatiye vatthurupam parihayati. Catutthe kusalo dhammo cittasamutthananam, abyakato tamsamutthanarupameva 3- labbhati. Tato parani vipakayuttani panca hettha vuttanayaneva. Sadhipatikesu pathamani tini ghatanani samannato vipakavipakahetuvasena vuttani. Tesu pathame cattari vuttanayaneva. Dutiye rupam parihayati, tatiye arupam parihayati. Tato parani tini vipakahetuvasena vuttani. Tesu pathame ruparupam labbhati, dutiye arupameva, tatiye rupamevati. Evampi @Footnote: 1 cha.Ma. avipakani 2 cha.Ma. indriyamaggayuttani @3 cha.Ma. tamsamutthanananti rupameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page523.

Tesam tesam paccayanam samayoge labbhamanagananam viditva timulakadisu ganana uddharitabbati. Hetumulakam nitthitam. [444] Arammanamulakepi adhipatipaccayadayo satta arammanena sabhaga, sesa solasa visabhagati te ayojetva satteva yojita. Tesu adhipatiya sattati kusalo dhammo kusalassa dhammassa, akusalassa dhammassa, abyakatassati evam kusalamulani tini, akusalamulam ekam, abyakatamulani tiniti satta. Nissaye tiniti vatthuvasena abyakatamulaneva. Upanissaye satta hetthimaneva. Purejate tiniti vattharammanavasena abyakatamulani. Vippayutte tiniti vatthuvaseneva. Atthiavigatesu tiniti vattharammanavasena. Yatha pana hetumulake lakkhanadassanattham ghatanani thapitani, tatha arammanamulakadisupi. [445] Tattha yani tava imasmim arammanamulake panca ghatanani thapitani. Tattha pathamam arammanadhipativasena sadhipatikam. Tattha sattati arammanadhipatiduke laddhavissajjananeva. Dutiyam niradhipatikam. Tattha tiniti vattharammanavasena arammana- vaseneva va abyakatamulani. Tatiyam nissaye yuttam. 1- Tattha tiniti vatthuvasena abyakatamulani. Catutthapancamani sadhipatikani. Tesu catutthe ekanti vattharammana- vasena arammanavasena va abyakatamulam akusalam. Pancame ekanti nissayato abyakatamulam akusalam. Evamidhapi labbhamanavasena timulakadisu 2- ganana veditabba. Tatha adhipatimulakadisupi. Arammanindriyavipakavasena vittharayojanam pana avatva tattha tattha vattabbayuttakamattameva 3- vadamati. @Footnote: 1 cha.Ma. tatiyam nissayena vuttam 2 cha.Ma. tikadisu 3 cha.Ma. vattabbayuttakameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page524.

[446] Adhipatimulake sahajate sattati sahajatadhipativasena kusalamulani tini, akusalamulani tini, abyakatamulamekam. Sahajatena pana saddhim arammanadhipati arammanadhipatina ca saddhim sahajatam na labbhati. Annamanne tiniti sahajatadhipati- vaseneva. Nissaye atthati kusalamulani tini, akusalamulani tini, abyakatamulani dve. Abyakato hi adhipati abyakatassa sahajatato ceva arammanato ca nissayo hoti, akusalassa arammanatova. Kusalassa pana ubhayathapi na hotiti abyakatamulani dveyevati evam attha. Upanissaye satta arammanasadisaneva. Purejate ekanti abyakatadhipati arammanavasena akusalassa. Vipake ekam abyakatena abyakatam lokuttaram. Aharadisu satta hettha ekamulake laddhaneva. Vippayutte cattariti kusalena abyakatam, tatha akusalena, abyakatena abyakatanca kusalanca. Atthiavigatesu attha nissayasadisaneva. [447-452] Ghatanani panettha patipatiya arammanadihi ayojetva pathamam atthiavigatehi yojitani. Kimkaranati? ubhayadhipatimissakatta. Tattha pathame ghatane arammanadhipativasena vattharammanam labbhati, dutiye nissayavasena garum katva assadentassa vatthumeva, tatiye sahajatadhipativasena kusaladayo rupanam, arammanadhipativasena vatthu akusalassa. Tato parani tini ghatanani arammanadhipativasena vuttani. Tattha pathame sattati hettha vuttaneva. Dutiye ekanti purejatani vattharammanani akusalassa. Tatiye vatthumeva akusalassa. Tato parani tini ghatanani vipakavipakasadharanani sahajatadhipativasena vuttani. Tattha pathame ruparupam labbhati, dutiye arupameva, tatiye rupameva. Tato parani tini vipakadhipativasena vuttani. Tesupi pathame ruparupam labbhati, dutiye arupam, tatiye rupameva. Tato parani cha ghatanani aharindriyayuttani cittadhipativasena vuttani. Tattha tini avipakani, tini savipakani. Tesu ganana pakatayeva. Tato parani cha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page525.

Ghatanani tatheva viriyadhipativasena vuttani. Nanu ca adhipatipatipatiya pathamam viriyadhipativasena vattabbani siyum, kasma tatha na vuttaniti? parato hetuvasena vuttaghatanehi sadisatta. Parato hi hetuvasena ghatanani amohassa vimamsadhipatitta vimamsaya ca sammaditthibhavato maggayuttani. Viriyampi ca sammavayamamicchavayama- bhavena maggoti tena saddhim ghatanani parato hetuvasena vuttaghatanehi sadisaniti paravattetva vuttani. Tesupi ganana pakatayeva. [453-456] Anantarasamanantaramulakesu sattati kusalo kusalassa abyakatassa ca, tatha akusalo, abyakato tinnannampiti evam satta. Kamme ekanti kusala maggacetana attano vipakabyakatassa. Ghatanani panetesu tini tiniyeva. Tani bahuvarapatipatiya yuttani. 1- [457-460] Sahajataannamannanissayamulakesu ye ye dukamulake paccaya vutta, te teyeva adito thitena sabhaga. Tasma dukamulake gananam natva ye upari paccaya ghatita, tesu unataragananassa vasena sabbattha ghatanesu 2- ganana veditabba. Tattha sahajatamulakani 3- dasa ghatanani. Tesu panca avipakani, panca savipakani. Tattha avipakesu tava pathame kusalo kusalassa abyakatassa kusalabyakatassa kusalabyakato abyakatassati cattari, tatha akusalo, abyakato abyakatassevati evam nava. Tattha kusalakusaladikesu atthasu vissajjanesu arupanceva cittasamutthanarupanca labbhati. Abyakate vatthurupampi. Dutiye ghatane abyakatavissajjane rupesu vatthurupameva 4- labbhati, tatiye tisupi arupameva, catutthe cittasamutthanarupameva, pancame patisandhiyam vatthuna saddhim arupadhamma. Savipakesu pathame vipaka ceva vipakacittasamutthanarupanca, dutiye vipaka ceva @Footnote: 1 cha.Ma. tani bahutarapatipatiya vuttani 2 cha.Ma. sabbaghatanesu @3 cha.Ma. sahajatamulake 4 cha.Ma. vatthumeva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page526.

Vatthurupanca, tatiye vipakameva, catutthe vipakacittasamutthanarupameva, 1- pancame vatthurupameva labbhati. Annamannamulake cha ghatanani. Tesu pathamani tini avipakani, pacchimani tini savipakani. Tesu ganana pakatayeva. [461] Nissayamulake nissayapaccaya arammane tiniti vatthumarammanam katva pavattakusaladivasena veditabbani. Upanissaye ekanti vatthumarammanupanissayam katva uppannakusalam. Sesam dumulake hettha vuttanayeneva veditabbam. [462-464] Imasmim pana nissayapaccaye visati ghatanani. Tesu purimani cha ghatanani purejatasahajatavasena vuttani, tato cattari purejatavaseneva, tato dasa sahajatavaseneva. Tattha pathame ghatane terasati nissayapaccayavibhange vuttaneva. Dutiye atthati sahajatadhipativasena satta, vatthum garum katva akusalancati attha. Tatiye satta indriye laddhaneva. Catutthe panca vippayutte laddhaneva. 2- Pancame cattariti kusaladini cittasamutthananam vatthu ca akusalassa. Chatthe tiniti kusaladini cittasamutthanassa. Purejatavasena catusu pathame tiniti vatthu kusaladinam cakkhvadini ca abyakatassa. Dutiye vatthumeva kusaladinam. Tatiye ekanti vatthu akusalassa. Catutthe cakkhvadini vinnanapancakassa. Sahajatavasena dasa savipakavipakavasena dvidha bhinditva sahajatamulake vuttanayeneva veditabbani. [465] Upanissayamulake arammane sattati arammanupanissaye laddhaneva. Adhipatiya sattati taneva. Anantarasamanantaresu anantarupanissaye laddhaneva. Nissaye ekanti vatthu akusalassa. Purejate ekanti tasseva vatthum va arammanam va. Asevane tini anantarupanissayavasena. Kamme dve pakatupanissayavasena. @Footnote: 1 cha.Ma. vipakacittasamutthanameva 2 cha.Ma. laddhani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page527.

Lokuttarakusalacetana pana anantarupanissayopi hoti. Vippayutte ekam arammanupanissaya- vasena, tatha atthiavigatesu. Natthivigatesu satta anantarasamaneva. [466] Upanissayamulakani pana satta ghatanani honti. Tattha purimani tini arammanupanissayavasena vuttani. Tattha pathame sattati kusalo kusaladinam, tatha abyakato, akusalo akusalassevati evam satta. Dutiye ekanti cakkhvadi- abyakatam akusalassa. Tatiye vatthu akusalassa. Tato parani dve anantarupanissayavasena vuttani. Tesu ganana pakatayeva. Tato dve anantarapakatupanissayavasena vuttani. Tattha pathame lokiyakusalakusalacetana paccayabhavato gahetabba, dutiye lokuttarakusalava. [467-468] Purejatamulake arammane tiniti abyakato kusaladinam. Adhipatiya ekanti abyakato akusalassa. Sesesupi eseva nayo. Ettha pana satta ghatanani. Tesu pathamam vattharammanavasena vuttam, dutiyam vatthuvasena, 1- tatiyam arammanavasena, catuttham vatthussa arammanakalavasena, pancamam arammanadhipativasena, chattham vatthuno arammanadhipatikalavasena, sattamam cakkhvadivasena. [469-472] Pacchajatamulake visati paccaya na yujjanti, tayova yojanam labhanti. Ekamevettha ghatanam, tam kayassa kusaladinam vasena veditabbam. Asevanamulakepi ekameva ghatanam. [473-477] Kammamulake anantare ekanti maggacetanavasena vuttam. Annamanne tiniti ettha patisandhiyam vatthumpi gahetabbam. Upanissaye dveti anantarapakatupanissayavasena hettha vuttaneva. Evam sesanipi hettha vuttanayeneva veditabbani. Ettha pana ekadasa ghatanani. Tattha pathamani dve @Footnote: 1 cha.Ma. vatthuvaseneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page528.

Pakatupanissayanantarupanissayavibhagato nanakkhanikakammavasena vuttani. Tato parani cattari vipakavipakato ekakkhanikakammavasena vuttani. Tattha pathame arupena saddhim cittasamutthanarupam labbhati, dutiye arupena saddhim vatthu, tatiye arupameva, catutthe cittasamutthanarupameva. Patisandhiyam pana katattarupam 1- labbhati. Tato parani panca savipakani, tani hettha vuttanayaneva. Vipakamulake panca ghatanani uttanatthaneva. [478-483] Aharamulake sattatiadini vuttanayaneva. Ghatanani panettha catuttimsa. Tesu pathamani panca vipakavipakasamannato vuttani. Tattha pathame cattaropi ahara labbhanti, dutiye tayo arupaharava. Tatiye vatthumpi paccayuppannam hoti, catutthe tam parihayati. Pancame rupameva paccayuppannam. Tato parani panca ghatanani, 2- tani hettha vuttanayaneva. Tato parani nava ghatanani cetanaharavaseneva vuttani. Tato parani nava niradhipativinnanaharavasena. Tato parani sadhipativinnanaharavasena cha ghatanani vuttani. Tattha tini vipakavipakasamannavasena vuttani, tini vipakavaseneva. Tattha lokiyavipakanam abhavato vatthu parihayati. [484-495] Indriyamulake purejate ekanti cakkhundriyadinam vasena abyakatena abyakatam. Sesam dumulakam hettha vuttanayeneva veditabbam. Ghatanani panettha chasattati. Tattha pathame sabbanipi indriyani paccayatthena 3- labbhanti. Dutiye rupajivi- tindriyam parihayati. 4- Na hi tampi nissayo hoti. Tatiye arupindriyani rupanam. Catutthe cakkhvadini cakkhuvinnanadinam. Tato parani nava ghatanani sahajatarupindriya- vasena vuttani, tato nava maggabhutanam indriyanam vasena, tato nava jhanangabhutanam, @Footnote: 1 cha.Ma. katattarupampi 2 cha.Ma. savipakaghatanani @3 Ma. paccayattena 4 cha.Ma. hayati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page529.

Tato nava jhanamaggabhutanam, tato nava manindriyavaseneva, tato sadhipatini cha, tato viriyavimamsadhipativasena maggayuttani 1- cha, tato amohahetuvasena niradhipatini nava, sadhipatini cha. Tesu sabbesu vipakapaccayena ayuttani ca yuttani ca hettha vuttanayeneva veditabbani. [496-500] Jhanamulakepi dumulakam hettha vuttanayeneva veditabbam. Ghatanani panettha chattimsa. Tesu pathamani nava indriyamaggabhavam anamasitva sadharanajhanangavasena vuttani. Tato parani nava indriyabhutajhanangavasena, tato parani nava maggabhutajhanangavasena, tato parani nava indriyamaggabhutajhanangavasena. Catusupi cetesu navakesu adito cattari cattari vipakavipakasadharanani. Avasane panca panca vipakaneva, tani hettha vuttanayaneva. [501-508] Maggamulakepi dumulakam vuttanayeneva veditabbam. Ghatanani panettha sattapannasa. Tesu pathamani nava indriyajhanabhavam anamasitva suddhikamaggangavaseneva 2- vuttani. Tato nava indriyabhutamaggavasena, tato nava jhanabhutamaggavasena, tato nava indriyajhanabhutamaggavasena, tato cha adhipatibhuta- maggavasena, tato nava niradhipatimaggahetuvasena, tato cha sadhipatimaggahetuvasena, tattha navakesu panca panca chakkesu tini tini savipakani. 3- Sesani sadharanani, tani hettha vuttanayaneva. [509-510] Sampayuttamulake dumulakam uttanameva. Ettha pana dveyeva ghatanani. Tattha ekam sadharanavasena, ekam vipakavasena vuttam. [511-514] Vippayuttamulakepi dumulakam uttanameva. Ghatanani panettha terasa. Tattha pathame pancati kusalo abyakatassa, tatha akusalo, abyakato pana 4- tinnannampi. Ettha ca ime vippayuttadayo sahajatapi honti @Footnote: 1 cha.Ma. viriyavasena maggasampayuttani 2 cha.Ma. suddhikamaggavaseneva @3 cha.Ma. vipakani 4 cha.Ma. ayam saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page530.

Pacchajatapurejatapi. Dutiye purejatasahajatava, tatiye teyeva adhipativasena. Tattha kusalo abyakatassa, tatha akusalo, abyakato pana abyakatassa ca arammanadhipativasena akusalassa cati evam cattari. Catutthe tiniti kusaladini abyakatassa. Indriyani panettha rupanipi arupanipi. Pancame paccaya arupava, chatthe vatthuvasena rupava, sattame kusalabyakatanam vipassanavasena, akusalassa assadanavasena hadayavatthumeva. 1- Atthame tadevakusalassa, navame cakkhvadini abyakatassa, dasame kusaladayo cittasamutthananam, ekadasame patisandhiyam vatthu khandhanam, dvadasame patisandhiyam khandha katattarupanam, terasame patisandhiyam khandha vatthussa. [515-518] Atthipaccayamulake upanissaye ekanti arammanupanissayavasena abyakatam akusalassa. Sesam dumulake uttanameva. Ghatanani panettha ekunattimsa. Tesu pathame arupavattharammanamahabhutindriyaharanam vasena sahajatapurejatapacchajatapaccaya labbhanti. Dutiye pacchajatakabalinkarahararupajivitindriyani labbhanti. 2- Pathamadutiyaghatananeva adhipatina saddhim upari tatiyacatutthani katani. Puna pathamameva catuhi aharehi saddhim pancamam, rupajivitindriyehi saddhim chattham, ruparupindriyehi saddhim sattamam katam. Dutiyameva va pana indriyehi saddhim sattamam katam. Pathamadutiyaneva vippayuttena 3- saddhim atthamanavamani. Tesu navamam adhipatina saddhim dasamam katam. Tato ekadasame paccayavasena vatthu parihayati. 4- Dvadasame arupadhammayeva paccaya, terasame vattharammana, cuddasame vatthumeva, pannarasame arammanameva, solasame vatthumeva arammanam, sattarasame pana tadeva arammanadhipatibhavena, attharasamepi tadevarammanupanissayavasena, ekunavisatime cakkhvadayova paccaya. Imani ekunavisati @Footnote: 1 cha.Ma. vatthumeva 2 cha.Ma. pacchajatakabalikarahara na labbhanti @3 cha.Ma. vippayuttapaccayena 4 cha.Ma. hayati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page531.

Pakinnakaghatanani nama sahajatam aggahetva vuttani. Tato parani dasa sahajatavasena vuttani. [519] Natthivigatamulakesu anantarasamanantaramulakesu viya upanissayasevanakammavasena tineva ghatanani, avigatamulakam atthimulakasadisamevati. Yani panetani imasmim panhavare ghatanani vuttani, tani sabbanipi duvidhaniyeva pakinnakato sahajatato ca. Tattha sabbesampi arammanamulakadinam adito sahajatam aggahetva vuttani pakinnakani nama. Tani arammanamulakepi panca, adhipatimulake cha, anantaramulake tinipi, tatha samanantaramulake, nissayamulake dasa, upanissayamulake satta, purejatamulake satta, pacchajatamulake ekameva, tatha asevanamulake, kammamulake dve, aharamulake ekam, indriyamulake cattari, vippayuttamulake nava, atthimulake ekunavisati, natthimulake tini, tatha vigatamulakepi. Avigatamulake ekunavisatiti sabbanipi satanceva tini ca honti. Sahajataniyamabhavena 1- panetani pakinnakaniti vuttani. Yani pana sahajatam labhanti, tani sahajataghatanani namati vuccanti. Tani arammanamulake anantarasamanantarupanissayapurejatapacchajatasevananatthivigatamulakesu na labbhanti. Na hi te paccaya sahajatanam paccaya honti. Yatha ca te 2- sahajatanam na honti, tatha hetusahajataannamannavipakajhanamaggasampayuttapaccaya 3- asahajatananti hetumulake sabbani catuvisatipi ghatanani sahajataghatananeva. Tatha adhipatimulake catuvisati, sahajatamulake dasapi, annamannamulake chapi, nissayamulake dasapi, kammamulake navapi, vipakamulake pancapi, aharamulake tettimsatipi, 4- indriyamulake dvasattatipi, jhanamulake chattimsatipi, 5- maggamulake @Footnote: 1 cha.Ma. sahajatanissayabhavena 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 Si......maggasampayuttapaccayanam 4 cha.Ma. tettimsa 5 cha.Ma. chattimsapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page532.

Sattapannasampi, sampayuttamulake dvepi, vippayuttamulake cattaripi, atthimulake dasapi, avigatamulake dasapiti 1- sabbani tini satani dvadasa ca honti. Iti purimani satam tini ca imani ca dvadasuttarani tini sataniti sabbanipi pancadasadhikani cattari ghatanasatani panhavare agatani. Tesu ye ye paccayadhamma namavasena na pakata hutva pannayanti, tepi hetumulakadinam nayanam adito vipakavipakasamannato vuttesu ghatanesu dassetabba. Dvadaseva hi hetu cha arammana cattaro adhipatayo cattaro ahara visatindriyani satta jhanangani dvadasa magganganiti ete paccayadhamma nama. Tesu ye ye dhamma ekantena kusala ekantenevakusala ekantena kusalavipaka ekanteneva- kusalavipaka ekanteneva vipaka ekantenevavipaka, te te sadhukam sallakkhetva ye tattha vipaka, tepi 2- vipakaghatanesu, ye avipaka, te avipakaghatanesu yathayogam yojetabbati. Panhavarassa ghatane anulomaganana nitthita. -----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 517-532. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=11692&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=11692&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]