ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

                            Abhidhammapitaka
                           kathavatthuvannana
                            --------
                namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                            Arambhakatha
              nisinno devalokasmim       devasanghapurakkhato
              sadevakassa lokassa        sattha appatipuggalo.
              Sabbapannattikusalo         pannattiparidipanam
              vatva puggalapannattim       loke uttamapuggalo.
              Yam puggalakathadinam          kathanam vatthubhavato
              kathavatthuppakaranam          sankhepena adesayi.
              Matikathapaneneva         thapitassa suralaye
              tassa moggaliputtena       vibhattassa mahitale.
              Idani yasma sampatto     atthasamvannanakkamo
              tasma tam vannayissami      tam sunatha samahitati.
                             Nidanakatha
     yamakapatiheravasanasminhi bhagava tidasapure paricchattakamule pandukambalasilayam
vassam upagantva mataram kayasakkhim katva devaparisaya abhidhammakatham kathento
dhammasanganivibhangadhatukathapuggalapannattippakaranani desayitva kathavatthudesanaya
vare sampatte "anagate mama savako mahapanno moggaliputtatissatthero
nama uppannam sasanamalam sodhetva tatiyasangitim karonto bhikkhusamghassa
Majjhe nisinno sakavade panca suttasatani paravade panca suttasataniti
suttasahassani 1- samodhanetva imam pakaranam bhajessati"ti tassokasam karonto
ya cesa puggalavade tava catusu panhesu dvinnam pancakanam vasena atthamukha
vadayutti, tam adim katva sabbakathamaggesu asampunnabhanavaramattaya tantiya
matikam thapesi. Athavasesam abhidhammakatham vittharanayeneva kathetva vutthavasso
suvannarajatasopananam majjhe 2- manimayena sopanena devalokato sankassanagare
oruyha sattahitam sampadento yavatayukam thatva anupadisesaya nibbanadhatuya
parinibbayi.
     Athassa mahakassapappamukho vasigano ajatasatturajanam sahayam gahetva
dhammavinayasariram sangaham 3- aropesi. Tato vassasatassa accayena vajjiputtaka
bhikkhu dasa vatthuni dipayimsu, tani sutva kakandakabrahmanassa putto yasatthero
susunagaputtam asokam 4- nama rajanam sahayam gahetva dvadasannam bhikkhusatasahassanam
antare satta therasatani uccinitva tani dasa vatthuni madditva dhammavinayasariram
sangaham aropesi.
     Tehi pana dhammasangahakattherehi niggahita dasasahassa vajjiputtaka
bhikkhu pakkham pariyesamana attano anurupam dubbalapakkham labhitva visum
mahasamghikacariyakulam nama akamsu. Tato bhijjitva aparani dve acariyakulani jatani
gokulika ca ekabyoharika ca. Gokulikanikayato bhijjitva aparani dve
acariyakulani jatani pannattivada ca bahulika  5- ca. Bahussutikatipi tesamyeva
namam. Tesamyeva antare cetiyavada nama apare acariyavada uppanna.
Evam mahasamghikacariyakulato dutiye vassasate pancacariyakulani uppannani, tani
mahasamghikehi saddhim cha honti.
@Footnote: 1 cha.Ma. suttasahassam   2 cha.Ma.....sopanamajjhe  3 Ma. sangitim
@4 cha.Ma. kalasokam   5 cha.Ma. bahuliya
     Tasmimyeva dutiye vassasate theravadato bhijjitva dve acariyavada
uppanna mahisasaka 1- ca vajjiputtaka ca. Tattha vajjiputtakavadato bhijjitva
apare cattaro acariyavada uppanna dhammuttariya bhadrayanika channagarika
samitiyati. Puna tasmimyeva dutiye vassasate mahisasakavadato bhijjitva sabbatthika-
vada 2- dhammaguttikati dve acariyavada uppanna. Puna sabbatthikavadakulato
bhijjitva kassapika nama jata. Kassapikesu bhinnesu apare sankantika nama
jata. Sankantikesu bhinnesu suttavada nama jatati theravadato bhijjitva
ime ekadasa acariyavada uppanna, te theravadehi saddhim dvadasa honti.
Iti ime ca dvadasa mahasamghikananca cha acariyavadati sabbeva attharasa
acariyavada dutiye vassasate uppanna. Attharasanikayatipi attharasacariyakulanitipi
etesamyeva namam. Etesu pana sattarasa vada bhinnaka, theravado asambhinnakoti
veditabbo. Vuttampi cetam dipavamse:-
            "nikkaddhita papabhikkhu       therehi vajjiputtaka
             annam pakkham labhitvana       adhammavadi bahu jana.
             Dasasahassa samagantva     akamsu dhammasangaham
             tasmayam dhammasangiti        mahasangiti vuccati.
             Mahasangitika bhikkhu        vilomam akamsu sasane
             bhinditva mulasangaham        annam akamsu sangaham.
             Annatra sangahitam 3- suttam   annatra akarimsu te
             attham dhammanca bhindimsu       vinaye nikayesu ca pancasu.
@Footnote: 1 Si. mahimsasaka   2 cha.Ma. sabbatthivada   3 cha.Ma. sangahita
             Pariyayadesitancapi        atho nippariyayadesitam
             nitatthanceva neyyattham      ajanitvana bhikkhavo.
             Annam sandhaya bhanitam        annam attham thapayimsu te
             byanjanacchayaya te bhikkhu   bahum attham vinasayum.
             Chaddetvana ekadesam      suttam vinayagambhiram
             patirupam suttam vinayam         tanca annam karimsu te.
             Parivaram atthuddharam        abhidhammam chappakaranam
             patisambhidanca niddesam       ekadesanca jatakam.
             Ettakam vibhajitvana 1-     annani akarimsu te
             namam lingam parikkharam       akappakaraniyani ca. 2-
             Pakatibhavam vijahitva 3-     tanca annam akamsu te
             pubbangama bhinnavada      mahasangitikaraka.
             Tesanca anukarena        bhinnavada bahu ahu
             tato aparakalamhi         tasmim bhedo ajayatha.
             Gokulika ekabyohari     dvidha bhijjittha bhikkhavo
             gokulikanam dve bheda     aparakalamhi jayatha.
             Bahussutika ca pannatti      dvidha bhijjittha bhikkhavo
             cetiya ca punavadi        mahasangitibhedaka.
             Pancavada ime sabbe     mahasangitimulaka
             attham dhammanca bhindimsu       ekadesanca sangaham.
@Footnote: 1 Si. vissajjetvana, cha.Ma. vissajjitvana   2 cha.Ma. akappakaranani ca
@3 cha.Ma. jahitva
             Ganthanca ekadesanhi       chaddetva annam akamsu te
             namam lingam parikkharam       akappakaraniyani ca.
             Pakatibhavam vijahitva        tanca annam akamsu te
             visuddhattheravadamhi        puna bhedo ajayatha.
             Mahisasaka vajjiputtaka     dvidha bhijjittha bhikkhavo
             vajjiputtakavadamhi         catudha bhedo ajayatha.
             Dhammuttarika bhadrayanika    channagarika ca samiti
             mahisasakanam dve bheda    aparakalamhi ajayatha.
             Sabbatthivada dhammagutta    dvidha bhijjittha bhikkhavo
             sabbatthivadanam kassapika    sankantikassapikena ca.
             Sankantikanam suttavadi      anupubbena bhijjatha
             ime ekadasa vada      sambhinna theravadato.
             Attham dhammanca bhindimsu       ekadesanca sangaham
             ganthanca ekadesanhi       chaddetva annam akamsu te.
             Namam lingam parikkharam       akappakaraniyani ca
             pakatibhavam vijahitva        tanca annam akamsu te.
             Sattarasa bhinnavada        ekavado abhinnako
             sabbevattharasa honti      bhinnavadena te saha.
             Nigrodhova maharukkho      theravadanamuttamo
             anunam anadhikanca           kevalam jinasasanam.
             Santaka viya 1- rukkhamhi    nibbatta vadasesaka
             pathame vassasate natthi      dutiye vassasatantare
             bhinna sattarasa vada      uppanna jinasasane"ti.
     Aparaparam pana hemavatika rajagirika siddhatthika pubbaseliya aparaseliya
vajiriyati annepi cha acariyavada uppanna, te idha anadhippeta.
Purimakanampana attharasannam acariyavadanam vasena pavattamane sasane patiladdhasaddho
asoko dhammaraja divase divase buddhapujaya satasahassam, dhammapujaya satasahassam,
samghapujaya satasahassam, attano acariyassa nigordhattherassa satasahassam, catusu
dvaresu bhesajjatthaya satasahassanti pancasatasahassani pariccajanto sasane
ularam labhasakkaram pavattesi.
     Titthiya rahitalabhasakkara 2- antamaso ghasacchadanampi 3- alabhanta labhasakkaram
patthayamana bhikkhusu pabbajitva sakani sakani ditthigatani "ayam dhammo,
ayam vinayo, idam satthusasanan"ti dipenti. Pabbajjam alabhamanapi sayameva
kese chinditva kasayani vatthani acchadetva viharesu vicaranta
uposathakammadikaranakale samghamajjham pavisanti, te bhikkhusamghena dhammena vinayena
satthusasanena niggayhamanapi dhammavinayanulomaya patipattiya asanthahanta
anekarupam sasanassa abbudanca malanca kantakanca samutthapenti. Keci aggim
paricaranti, keci pancatape tapanti, keci adiccam anuparivattanti, keci "dhammanca
vinayanca vobhindissama"ti tatha tatha pagganhimsu. Tada bhikkhusamgho na tehi
saddhim uposatham va pavaranam va akasi, asokarame satta vassani uposatho
upacchijji.
@Footnote: 1 Ma. kantaka viya  2 cha.Ma. hatalabhasakkara  3 cha.Ma. ghasacchadanamattampi
     Raja "anaya karessami"ti vayamantopi karetum nasakkhi, annadatthu
duggahitagahina balena amaccena anekesu bhikkhusu jivita voropitesu vippatisari
ahosi, so tanca vippatisaram tanca sasane uppannam abbudam vupasametukamo
"ko nu kho imasmim atthe patibalo"ti samgham pucchitva "moggaliputtatissatthero
maharaja"ti sutva samghassa  vacanena adhogangapabbatato 1- theram pakkosapetva
iddhipatihariyadassanena therassa anubhavena 2- nibbicikiccho attano kukkuccam
pucchitva vippatisaram vupasamesi. Theropi tam rajuyyaneyeva vasanto satta
divasani samayam ugganhapesi, so uggahitasamayo sattame divase asokarame
bhikkhusamgham sannipatapetva sanipakaram parikkhipapetva sanipakarantare nisinno
ekaladdhike ekaladdhike bhikkhu ekato ekato karetva ekamekam bhikkhusamuham
pakkosapetva pucchi "bhante kimvadi sammasambuddho"ti. Tato sassatavadino
"sassatavadi"tiahamsu. Ekaccasassatika, antanantika, amaravikkhepika, adhicca-
samuppannika, sannivada, asannivada, nevasanninasannivada, ucchedavada,
ditthadhammanibbanavada "ditthadhammanibbanavadi"ti ahamsu. Raja pathamameva samayassa
uggahitatta "nayime bhikkhu, annatitthiya ime"ti natva tesam setakani vatthani
datva uppabbajesi, te sabbepi satthisahassa ahesum.
     Athanne bhikkhu pakkosapetva pucchi "kimvadi bhante sammasambuddho"ti.
Vibhajjavadi maharajati evam vutte raja theram pucchi "vibhajjavadi bhante
sammasambuddho"ti. Ama maharajati. Tato raja "suddhamdani bhante sasanam,
karotu bhikkhusamgho uposathan"ti arakkham datva nagaram pavisi. Samaggo samgho
sannipatitva uposatham akasi, tasmim sannipate satthibhikkhusatasahassani ahesum.
Tasmim samagame moggaliputtatissatthero yani ca tada uppannani vatthuni yani
@Footnote: 1 cha.Ma. ahogangapabbatato  2 cha. anubhave
Ca ayatim uppajjissanti, sabbesampi tesam patibahanattham satthara dinnanayavaseneva
tathagatena thapitamatikam vibhajanto sakavade panca suttasatani paravade
panca suttasataniti suttasahassani aharitva imam parappavadamathanam ayatilakkhanam
kathavatthuppakaranam abhasi.
     Tato satthisatasahassasankhesu bhikkhu uccinitva tipitakapariyattidharanam pabhinna-
patisambhidanam bhikkhunam sahassamekam gahetva yatha mahakassapatthero ca yasatthero
ca dhammanca vinayanca sangayimsu, evameva sangayanto sasanamalam visodhetva
tatiyasangitim akasi. Tattha abhidhammam sangayanto imam yathabhasitam pakaranam sangaham
aropesi. Tena vuttam:-
             "yam puggalakathadinam         kathanam vatthubhavato
              kathavatthuppakaranam         sankhepena adesayi.
              Matikathapaneneva        thapitassa suralaye
              tassa moggaliputtena      vibhattassa mahitale.
              Idani yasma sampatto    atthasamvannanakkamo
              tasma nam vannayissami     tam sunatha samahita"ti.
                         Nidanakatha nitthita.
                           ----------
                           1. Puggalakatha
                          1. Suddhasacchikattha
                       1. Anulomapaccanikavannana
                     sacchikatthavannana tava vuccate.
     [1] Tattha puggalo upalabbhati sacchikatthaparamatthenati ayam puccha.
Amantati ayam patijanana. Kassa panayam puccha, kassa patijananati. Asukassati
na vattabba. Bhagavata hi imasmim pakarane nanappakaranam laddhinam visodhanattham
tantivasena matika thapita, sa therena satthara dinnanaye thatva tantivaseneva
vibhatta. Na hi thero yattaka ettha vadamagga dassita, tattakehi vadehi 1-
saddhim vadena viggahikakatham kathesi. Evam santepi pana tasam tasam kathanam atthassa
sukhavadharanattham sakavadipuccha paravadipatinna paravadipuccha sakavadipatinnati
evam vibhagam dassetvava atthavannanam karissama.
     Puggalo upalabbhati sacchikatthaparamatthenati hi ayam sakavadipuccha. Taya
"ye atthi puggaloti evamladdhika puggalavadino, te evam pucchitabba"ti
dipeti. Ke pana puggalavadinoti? sasane vajjiputtaka ceva samitiya ca
bahiddha ca bahu annatitthiya. Tattha puggaloti atta satto jivo. Upalabbhatiti
pannaya upagantva labbhati, nayatiti attho. Sacchikatthaparamatthenati ettha
sacchikatthoti mayamariciadayo viya abhutakarena aggahetabbo bhutattho.
Paramatthoti anussavadivasena aggahetabbo uttamattho. Ubhayenapi yo parato
"puggalo upalabbhati sacchikatthaparamatthena, rupanca upalabbhati"tiadina
@Footnote: 1 cha.Ma. vadihi
Khandhayatanadhatuindriyavasena sattapannasavidho dhammappabhedo dassito, yatha so bhutena
sabhavatthena upalabbhati, kim evam tava puggalo upalabbhatiti pucchati. Paravadi
amantati patijanati. Patijanananhi katthaci "ama bhante"ti agacchati,
katthaci "amo"ti patijananam 1- agacchati, idha pana "amanta"ti agatam.
Tatrayam adhippayo:- so hi yantam parato vuttam bhagavata "atthi puggalo
attahitaya patipanno"ti 2- suttam agatam, tam gahetva yasma pana bhagava
saccavadi na visamvadanapurekkharo vacam bhasati, napi anussavadivasena dhammam
deseti, sadevakam pana lokam sayam abhinna sacchikatva pavedeti, tasma yo
tena bhagavata 3- vutto "atthi puggalo attahitaya patipanno"ti, so
sacchikatthaparamattheneva atthiti laddhim gahetva "amanta"ti patijanati.
     Athassa tadisassa lesavacanassa chalavadassa okasam adadamano sakavadi
yo sacchikatthotiadimaha. Tatrayamadhippayo:- yvayam parato "sappaccayo
appaccayo, sankhato asankhato, sassato asassato, sanimitto animitto"ti
evam paridipito rupadisattapannasavidho dhammappabhedo agato, na sammatisaccavasenapi
anussavadivasena 4- gahetabbo, attano pana bhutatayaeva sacchikattho
attapaccakkhataya ca paramattho, tam sandhayaha "yo sacchikattho paramattho, tato
so puggalo upalabbhati sacchikatthaparamatthena"ti.
     Tatoti karanavacanametam, tasma tena sacchikatthaparamatthena so puggalo
upalabbhatiti ayamettha attho. Idam vuttam hoti:- ruppanadibhedena va
sappaccayadibhedena va akarena yo sacchikattho paramattho upalabbhati, kinte
so 5- puggalopi tenakarena upalabbhatiti. Na hevam vattabbeti avajanana
@Footnote: 1 si patijanananti   2 an.catukka. 21/95/108     3 cha.Ma. ayam patho na dissati
@4 cha.Ma. na sammutisaccavasena, napi anussavadivasena   5 cha.Ma. ayam patho na dissati
Paravadissa. So hi tatharupam puggalam anicchanto avajanati. Tatrayam padacchedo:-
na hi evam vattabbeti, na ha evantipi vattati. Dvinnampi evam na
vattabboti attho.
     Ajanahi niggahanti sakavadivacanam. Yasma te purimaya vattabbapatinnaya
pacchima navattabbapatinna pacchimaya ca purima na sandhiyati, tasmapi niggaham
patto, tam niggaham dosam aparadham sampaticchahiti attho. Evam niggaham
ajanapetva idani tam thapanaya ceva anulomapatilomato papanaropanananca
vasena pakatam karonto hanci puggalotyadimaha. Tattha hanci puggalo
upalabbhatiti yadi puggalo upalabbhati, sace puggalo upalabbhati sacchikattha-
paramatthenati attho. Ayam tava paravadipakkhassa thapanato niggahapapanaropananam
lakkhanabhuta anulomathapana nama. Tena vata retiadi anulomapakkhe niggahassa
papitatta anulomapapana nama. Tattha tenati karanavacanam. Vatati okappanavacanam.
Reti amantanavacanam. Idam vuttam hoti:- tena vata re vattabbeti vata re 1-
hambho bhadramukha tena karanena vattabboyevati. Yam tattha vadesiti anulomapakkhe
niggahassa aropitatta anulomaropana nama. Yancassa 2- pariyosane micchati
padam, tassa purato idanteti aharitabbam. Idante micchati ayancettha 3- attho,
parato ca paliyam etam agatameva.
     No ce pana vattabbetiadi "na hevam vattabbe"ti patikkhittapakkhassa
thapitatta patilomato niggahapapanaropananam lakkhanabhuta patilomathapana nama.
No ca vata retiadi patilomapakkhe niggahassa papitatta patilomapapana nama.
Puna yam tattha vadesitiadi patilomapakkhe niggahassa aropitatta patilomaropana
nama. Idhapi pariyosane micchati padassa purato idanteti aharitabbameva.
Paratopi evarupesu thanesu eseva nayo.
@Footnote: 1 cha.Ma. tena re vattabbe vata, re  2 cha.Ma. yam tassa  3 cha.Ma. ayanhettha
     Tatrayam adito patthaya sankhepattho:- yadi puggalo upalabbhati
sacchikatthaparamatthena, tena vata re 1- so upalabbhatiti vattabbo. Yam pana tattha
vadesi "vattabbo kho purimapanhe `sacchikatthaparamatthena upalabbhati'ti, no ca
vattabbo dutiyapanhe `tato so puggalo upalabbhati"ti, idante micchati
evam tava anulomato thapanapapanaropana honti. Atha na vattabbo dutiyapanhe
"tato so puggalo 2- upalabbhati"ti, purimapanhepi na vattabbova. Yam pana
tattha 3- vadesi "vattabbo kho purimapanhe `sacchikatthaparamatthena upalabbhati'ti,
no ca vattabbo dutiyapanhe `tato so puggalo upalabbhati"ti, idante
micchati evam patilomato thapanapapanaropana honti. Evametam niggahassa ca
anulomapatilomato catunnam papanaropanananca vuttatta upalabbhatitiadikam
anulomapancakam nama. Ettha ca kincapi anulomato papanaropanahi eko,
patilomato papanaropanahi ekoti dve niggaha kata, ajanahi niggahanti
etasseva panettha puggalo upalabbhatiti pathamam vadam nissaya pathamassa niggahassa
dvihakarehi aropitatta ekovayam niggahoti pathamo niggaho.
     [2] Idani paccanikanayo hoti. Tattha puccha paravadissa. So hi
"atthi puggalo attahitaya patipanno"ti gahitatta "nupalabbhati"ti asampaticchanto
evam pucchati. Sakavadi yatha rupadidhamma upalabbhanti, evam anupalabbhaniyato
amantati patijanati. Puna itaro paravadi 4- attana adhippetam sacchikatthamyeva
sandhaya yo sacchikatthotiadimaha. Sammatisaccaparamatthasaccani va ekato katvapi
evamaha. Sakavadi puggaloti upadapannattisabbhavatopi dvinnam saccanam
ekato katva pucchitattapi na hevanti patikkhipati.
@Footnote: 1 cha.Ma. tena vata bho  2 cha.Ma. ayam patho na dissati
@3 cha.Ma. panettha      4 cha.Ma. ayam patho na dissati
     Idani kincapi tena pathamam paramatthasaccavasena nupalabbhaniyata
sampaticchitva 1- paccha sammatisaccavasena va 2- vomissakavasena va patikkhitta.
Paravadi pana nupalabbhatiti vacanasamannamattam chalavadam nissaya yam taya pathamam
patinnatam, tam paccha patikkhittanti bhandanassa patibhandanam viya attano
katassa niggahakammassa patikammam karonto ajanahi patikammanti aha.
Idani yathassa anulomapancake sakavadina vadatthapanam katva anulomapatilomato
papanaropanahi niggaho pakato kato, evam patikammam pakatam karonto hanci
puggalotiadimaha. Tam hettha vuttanayeneva atthato  veditabbam. Yasma
panettha thapana nama paravadipakkhassa thapanato "ayam tava doso"ti dassetum
thapanamattameva hoti, na niggahassa va patikammassa va pakatabhavakaranam,
papanaropanahi panassa pakatakaranam hoti, tasma idam anulomapatilomato
papanaropananam vasena catuhakarehi patikammassa katatta patikammacatukkam
namati evam 3- catukkam veditabbam.
     [3] Evam patikammam katva idani yvassa 4- anulomapancake sakavadina
niggaho kato, tassa tameva chalavadam nissaya dukkatabhavam dassento tvance
pana mannasitiadimaha. Tattha tvance pana mannasiti yadi tvam mannasi.
Vattabbe khoti idam paccanike amantati patinnam sandhaya vuttam. No ca
vattabbeti idam pana na hevanti 5- avajananam sandhaya vuttam. Tena tava 6-
tatthati tena karanena tvamyeva tasmim nupalabbhatiti pakkhe "hevam patijanantanti
amanta"ti evam patijananto. Hevam niggahetabbeti puna na hevanti
avajananto evam niggahetabbo. Atha tam nigganhamati athevam niggaharaham 7- tam
@Footnote: 1 cha.Ma. sampaticchita  2 cha.Ma. sammutisaccavasena  3 cha.Ma. ekam
@4 Ma. yvayam        5 cha.Ma. na hevati      6 ka. tena tvam   7 Ma. nigganharaham
Nigganhama. Suniggahitova 1- hositi sakena matena niggahitatta suniggahitova
bhavasi.
     Evam panassa 2- niggahetabbabhavam dassetva idani tam nigganhanto
hancitiadimaha. Tattha thapanapapanaropana hettha vuttanayeneva veditabba.
Pariyosane pana idam te micchati idam tava vacanam miccha hotiti attho.
Idam chalavadena catuhi akarehi niggahassa katatta niggahacatukkam nama.
     [4] Evam niggaham katvapi idani "yadi ayam maya tava matena kato
niggaho dunniggaho, yo mama taya hettha anulomapancake kato niggaho,
sopi dunniggaho"ti dassento ese ce dunniggahitetiadimaha. Tattha ese
ce dunniggahiteti eso ce tava vado maya dunniggahito, athava eso ce
tava maya kato niggaho dunniggaho. Hevamevam tattha dakkhati tatrapi 3- taya
mama hettha kate niggahe evamevam passa. Idani yvassa 4- hettha sakavadina
niggaho kato, tam "vattabbe kho"tiadivacanena dassetva puna tam niggaham
aniggahabhavam upanento no ca mayam tayatiadimaha. Tattha no ca mayam taya
tattha hetaya patinnayatiadisu ayamattho:- yasma so taya mama kato  niggaho
dunniggaho, tasma mayam taya tattha anulomapancake amantati etaya patinnaya
evam patijananta puna na hevanti patikkhepe katepi "ajanahi niggahan"ti
evam na niggahetabbayeva, 5- evam aniggahetabbampi mam nigganhasi, idisena
pana niggahena dunniggahita mayam homa.
     Idani yam niggaham sandhaya "dunniggahita ca homa"ti avoca, tam dassetum
hanci puggalo .pe. Idam te micchatiadimaha. Evamidam anulomapatilomato
catuhi papanaropanahi niggahassa upanitatta upanayanacatukkam nama hoti.
@Footnote: 1 cha.Ma. suniggahito ca   2 cha.Ma. evamassa  3 cha.Ma. tatthapi
@4 Ma. yvayam          5 cha.Ma. na niggahetabboyeva
     [5] Idani "na hevam niggahetabbe"tiadikam niggamacatukkam 1- nama hoti.
Tattha na hevam niggahetabbeti yathaham taya niggahito, na hi evam niggahetabbo.
Etassa hi niggahassa dunniggahabhavo maya sadhito. Tena hiti tena karanena,
yasma esa niggaho dunniggaho, tasma yam mam nigganhasi hanci puggalo
.pe. Idante micchati, idam nigganhanam tava micchati attho. Tena hi ye
kate niggaheti yena karanena idam miccha, tena karanena yo taya niggaho
kato, so dukkato. Yam maya patikammam katam, tadeva sukatam. Yapi cesa
patikammacatukkadivasena kathamaggasampatipadana kata, sapi sukatati. 2- Evametam
puggalo upalabbhatitiadikassa anulomapancakassa nupalabbhatitiadikanam patikamma-
niggahopanayananiggamacatukkanam vasena anulomapaccanikapancakam nama nidditthanti
veditabbam. Ettavata sakavadino pubbapakkhe sati paravadino vacanasamannamattena
chalavadena jayo hoti.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 121-135. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=2701&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=2701&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=1              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=1              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=1              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]