ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

                            Abhidhammapitaka
                         puggalapannattivannana
                            ---------
              namo  tassa  bhagavato  arahato  sammasambuddhassa.
                            Arambhakatha
              nipunattham pakaranam          dhatubhedappakasano
              sattha dhatukatham nama      desayitva suralaye.
              Anantaram tassa jino       pannattibhedadipanam
              aha puggalapannattim       yam loke aggapuggalo.
              Tassa samvannanokaso     yasmadani upagato
              tasma nam vannayissami     tam sunatha samahitati.
                          1. Matikavannana
     [1] Cha pannattiyo khandhapannatti .pe. Puggalapannattiti ayam tava
puggalapannattiya uddeso. Tattha chati gananaparicchedo. Tena ye dhamme idha
pannapetukamo, tesam gananavasena sankhepato pannattiparicchedam dasseti. Pannattiyoti
paricchinnadhammanidassanam. Tattha  "acikkhati deseti pannapeti patthapeti"ti 1-
agatatthane  pannapana dassana pakasana pannatti nama.  "supannattam
@Footnote: 1 sam.ni. 16/20/25
Mancapithan"ti 1- agatatthane thapana nikkhipana pannatti nama. Idha ubhayampi
vattati. Cha pannattiyoti hi cha pannapana cha dassana cha 2- pakasanatipi cha
thapana nikkhipanatipi idhadhippetameva. Namapannatti hi te te dhamme dassetipi,
tena tena kotthasena thapetipi.
     Khandhapannattitiadi pana sankhepato tasam pannattinam sarupadassanam. Tattha
khandhanam khandhati pannapana dassana pakasana thapana nikkhipana khandhapannatti
nama. Ayatananam ayatananiti, dhatunam dhatuyoti, saccanam saccaniti, indriyanam
indriyaniti, puggalanam puggalati pannapana dassana pakasana thapana
nikkhipana puggalapannatti nama.
     Palimuttakena pana atthakathanayena aparapi cha pannattiyo vijjamanapannatti
avijjamanapannatti vijjamanena avijjamanapannatti avijjamanena vijjamana-
pannatti vijjamanena vijjamanapannatti avijjamanena avijjamanapannattiti.
Tattha  kusalakusalasseva sacchikatthaparamatthavasena 3- vijjamanassa sato sambhutassa
dhammassa pannapana vijjamanapannatti nama. Tatha avijjamanassa
lokaniruttimattasiddhassa itthipurisadikassa pannapana avijjamanapannatti nama.
Sabbakarenapi anupalabbhaneyyavacavatthumattasseva pancamasaccadikassa titthiyanam
anupakatipurisadikassa va pannapanapi avijjamanapannattiyeva, sa pana
sasanavacara na hotiti idha na gahita. Iti imesam vijjamanavijjamananam
vikappanavasena sesa veditabba. Tevijjo chalabhinnotiadisu hi tisso vijja
cha abhinna ca vijjamana, puggalo avijjamano, tasma tisso vijja assati
tevijjo, cha abhinna assati chalabhinnoti evam vijjamanena avijjamanassa
@Footnote: 1 vinaYu. 1/269/193           2 cha.Ma. "../../bdpicture/cha"iti padam na dissati
@3 cha.Ma. saccikattha.... evamuparipi
Pannapanato evarupa vijjamanena avijjamanapannatti nama. Itthirupam purisa-
rupantiadisu pana itthipurisa avijjamana, rupam vijjamanam, tasma itthiya rupam
itthirupam, purisassa rupam purisarupanti evam avijjamanena vijjamanassa pannapanato
evarupa avijjamanena vijjamanapannatti nama. Cakkhusamphasso sotasamphassotiadisu
cakkhusotadayopi phassopi vijjamanoyeva, tasma cakkhumhi samphasso cakkhuto jato
samphasso cakkhussa va  phalabhuto samphasso cakkhusamphassoti evam vijjamanena
vijjamanassa pannapanato evarupa vijjamanena vijjamanapannatti nama.
Khattiyaputto brahmanaputto setthiputtotiadisu khattiyadayopi avijjamana
puttopi, tasma khattiyassa putto khattiyaputtoti evam avijjamanena
avijjamanassa pannapanato evarupa avijjamanena avijjamanapannatti nama. Tasu
imasmim pakarane  purima tissova pannattiyo labbhanti. "khandhapannatti .pe.
Indriyapannatti"ti imasminhi thane vijjamanasseva pannapitatta vijjamana-
pannatti labbhati, puggalapannattiti pade avijjamanapannatti, parato pana
tevijjo chalabhinnotiadisu vijjamanena avijjamanapannatti labbhatiti.
     Atthakathamuttakena pana acariyanayena aparapi cha pannattiyo upadapannatti
upanidhapannatti samodhanapannatti upanikkhittapannatti 1- tajjapannatti
santatipannattiti. Tattha yo rupavedanadihi ekattena va annattena va
rupavedanadayo viya sacchikatthaparamatthena anupalabbhasabhavopi rupavedanadibhede khandhe
upadaya nissaya karanam katva sammato satto, tani tani angani upadaya
ratho geham mutthi uddhananti ca, te teyeva ruparasadayo upadaya ghatapata, 2-
candasuriyaparivattadayo upadaya kalo disa, tamtambhutanimittanceva bhavananisamsanca
upadaya nissaya karanam katva sammatam tena tenakarena upatthitam uggahanimittam
@Footnote: 1 uparikkhittapannattitipi atthiti yojana   2 cha.Ma. ghato pato
Patibhaganimittanti, ayam evarupa upadapannatti nama. Pannapetabbatthena cesa
pannatti nama, na pannapanatthena. Ya panetassatthassa pannapana ayam
avijjamanapannattiyeva.
     Ya pathamadutiyadini upanidhaya dutiyam tatiyantiadika annamannanca upanidhaya
digham rassam duram santikantiadika pannapana, ayam upanidhapannatti nama.
Apicesa upanidhapannatti tadannapekkhupanidha hatthagatupanidha sampayuttupanidha
samaropitupanidha aviduragatupanidha patibhagupanidha tabbahulupanidha tabbisitthupanidhati-
adina bhedena anekappakaRa.
     Tattha dutiyam tatiyantiadikava tadannam apekkhitva vuttataya tadanna-
pekkhupanidha nama. Chattapani satthapanitiadika hatthagatam upanidhaya vuttataya
hatthagatupanidha nama. Kundali sikhari kirititiadika sampayuttam upanidhaya vuttataya
sampayuttupanidha nama. Dhannasakatam sappikumbhotiadika samaropitam upanidhaya
vuttataya samaropitupanidha nama. Indasalaguha piyanguguha serisakantiadika
aviduragatam upanidhaya vuttataya aviduragatupanidha  nama. Suvannavanno usabhagaviti-
adika patibhagam upanidhaya vuttataya patibhagupanidha nama. Padumasaro brahmana-
gamotiadika tabbahulam upanidhaya vuttataya tabbahulupanidha nama. Manikatakam
vajirakatakantiadika tabbisittham upanidhaya vuttataya tabbisitthupanidha nama.
     Ya pana tesam tesam samodhanamapekkhitva tidandam atthapadam dhannarasi
puppharasitiadika pannapana, ayam samodhanapannatti nama. Ya purimassa purimassa
upanikkhipitva dve tini cattaritiadika pannapana, ayam upanikkhittapannatti
nama. Ya tantam dhammasabhavam apekkhitva pathavi tejo kakkhalata unhatatiadika
pannapana, ayam tajjapannatti nama. Ya pana santativicchedabhavam apekkhitva
Asitiko navutikotiadika pannapana, ayam santatipannatti nama. Etasu pana
tajjapannatti vijjamanapannattiyeva, sesa avijjamanapakkhanceva avijjamanena
avijjamanapakkhanca bhajanti.
     Atthakathamuttakena acariyanayeneva aparapi cha pannattiyo kiccapannatti
santhanapannatti lingapannatti bhumipannatti paccattapannatti asankhatapannattiti.
Tattha bhanako dhammakathikotiadika kiccavasena pannapana kiccapannatti nama.
Kiso thulo parimandalo caturassotiadika santhanavasena pannapana santhanapannatti
nama. Itthi purisotiadika lingavasena pannapana lingapannatti nama. Kamavacara
rupavacara arupavacara kosalaka madhuratiadika bhumivasena pannapana bhumipannatti
nama. Tisso nago sumanotiadika paccattanamakaranamattavasena pannapana
paccattapannatti nama. Nirodho nibbanantiadika asankhatadhammassa pannapana
asankhatapannatti nama. Tattha ekacca bhumipannatti asankhatapannatti ca
vijjamanapannattiyeva, kiccapannatti vijjamanena avijjamanapakkham bhajati sesa
avijjamanapannattiyo nama.
     [2] Idani yasam pannattinam uddesavare sankhepato sarupadassanam katam,
sankhepatoyeva tava tasam vatthum vibhajitva dassanavasena ta dassetum kittavatati-
adimaha.  tattha pucchaya tava evamattho veditabbo:- ya ayam khandhanam
khandhati pannapana dassana thapana, sa kittakena hotiti kathetukamyatapuccha.
Parato kittavata ayatananantiadisupi eseva nayo. Vissajjanepi evamattho
veditabbo:- yattakena pannapanena sankhepato pancakkhandhati va pabhedato
rupakkhandho .pe. Vinnanakkhandhoti va tatrapi rupakkhandho kamavacaro, sesa
catubhumikati va evarupam pannapanam hoti, ettakena khandhanam khandhati pannatti hoti.
     [3] Tatha yattakena pannapanena sankhepato dvadasayatananiti va
pabhedato cakkhvayatanam .pe. Dhammayatananti va tatrapi dasayatana kamavacara,
Dvayatana catubhumikati va evarupam pannapanam hoti, ettakena ayatananam
ayatananiti pannatti hoti.
     [4] Yattakena pannapanena sankhepato attharasa dhatuyoti va pabhedato
cakkhudhatu .pe. Manovinnanadhatuti va tatrapi solasa dhatuyo kamavacara,
dve dhatuyo catubhumikati va evarupam pannapanam hoti, ettakena dhatunam dhatuti
pannatti hoti.
     [5] Yattakena pannapanena sankhepato cattari saccaniti va pabhedato
dukkhasaccam .pe. Nirodhasaccanti va tatrapi dve sacca lokiya, dve sacca
lokuttarati va evarupam pannapanam hoti, ettakena saccanam saccaniti
pannatti hoti.
     [6] Yattakena pannapanena sankhepato bavisatindriyaniti va pabhedato
cakkhundriyam .pe. Annatavindriyanti va tatrapi dasindriyani kamavacarani,
navindriyani missakani, tinindriyani lokuttaraniti va evarupam pannapanam
hoti, ettakena indriyanam indriyaniti pannatti hoti. Ettavata sankhepato
vatthum vibhajitva dassanavasena panca pannattiyo dassita honti.
     [7] Idani vittharato vatthum vibhajitva dassanavasena puggalapannattim
dassetum samayavimutto. Asamayavimuttotiadimaha. Sammasambuddhena hi ativisariya-
manena viya hariyamanena viya ca 1- hettha vibhangappakarane imasam pancannam pannattinam
vatthubhuta khandhadayo nippadesena kathitati tena te idha ekadeseneva kathesi.
Chattha puggalapannatti hettha akathitava. Idhapi uddesavare ekadeseneva
kathita, tasma tam vittharato kathetukamo "samayavimutto, asamayavimutto"ti ekakato
patthaya yava dasaka matikam thapesiti.
                        Matikavannana nitthita.
                           -----------
@Footnote: 1 cha.Ma. tile visarayamanena viya vake hirayamanena viya ca



             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 29-34. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=594&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=594&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=516              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=2268              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=2551              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=2551              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]