ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

                            Abhidhammapitaka
                            yamakavannana
                           ----------
                namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                            Arambhakatha
             sankhepeneva devanam      devadevo suralaye
             kathavatthuppakaranam          desayitva rananjaho.
             Yamassa visayatito         nanayamakamanditam
             abhidhammappakaranam           chattham chatthana desako.
             Yamakam ayamavatta 1-       nilamalatanuruho
             yam desayi anuppatto       tassa samvannanakkamo
             idani yasma tasmassa     hoti samvannana ayanti.
                     1. Mulayamaka uddesavaravannana
     [1] Mulayamakam khandhayamakam ayatanayamakam dhatuyamakam saccayamakam sankharayamakam
anusayayamakam cittayamakam dhammayamakam indriyayamakanti imesam dasannam yamakanam vasena
idam pakaranam dasavidhena vibhattanti hi vuttam. Tattha yesam dasannam yamakanam vasena
idam pakaranam dasavidhena vibhattam, tesanceva imassa ca pakaranassa namattho tava
evam veditabbo:- kenatthena yamakanti? yugalatthena. Yugalanhi yamakanti vuccati
@Footnote: 1 cha.Ma. ayamavatta-
"yamakapatihariyam yamakasala"tiadisu viya. Iti yugalasankhatanam yamakanam vasena
desitatta imesu dasasu ekekam yamakannama, imesam pana yamakanam samuhabhavato
sabbametam pakaranam yamakanti veditabbam.
     Tattha mulavasena pucchavissajjanam katva desitatta dasannam tava sabbapathamam
mulayamakanti vuttam. Tassa uddesavaro niddesavaroti dve vara honti, tesu
udditthanukkamena niddisitabbatta uddesavaro pathamo. Tassa ye keci kusala
dhamma, sabbe te kusalamula, ye va pana kusalamula, sabbe te dhamma
kusalati idam yamakam adi. Tassa kusalakusalamulasankhatanam dvinnam atthanam vasena
atthayamakanti va tesanneva atthanam vasena anulomapatilomato pavattapalidhammavasena
dhammayamakanti va anulomapatilomato pavattapucchavasena pucchayamakanti va tidha
yamakabhavo veditabbo. Sesesupi eseva nayo.
     Idani imesam yamakanam vasena desite imasmim mulayamake uddesavarasseva
tava nayayamakapucchaatthavarappabhedavasena palivavatthanameva evam veditabbam:-
kusalattikamatikayanhi "kusala dhamma"ti idam adipadam nissaya mulanayo mulamulanayo
mulakanayo mulamulakanayoti ime cattaro naya honti. Tesam ekekasmim naye
mulayamakam ekamulayamakam annamannamulayamakanti tini tini yamakani. Evam catusu
nayesu dvadasa yamakani, ekekasmim yamake anulomapatilomavasena dve dve
pucchati catuvisati puccha, ekekaya pucchaya sannitthanasamsayavasena dve dve
atthati atthacattalisa atthati.
     Tattha ye keci kusala dhammati kusalesu "kusala nu kho, na kusala nu
kho"ti sandehabhavato imasmim pade sannitthanattho veditabbo. Sabbe te
kusalamulati "sabbe te kusala dhamma kusalamula nu kho, nanu kho"ti evam
vimativasena pucchitatta imasmim pade samsayattho veditabbo. So ca kho veneyyanam
Samsayatthane samsayadipanattham vutto, tathagatassa pana samsayo nama natthi. Ito
paresupi pucchapadesu eseva nayo.
     Yatha ca kusalapadam nissaya ime cattaro naya, ekekasmim naye tinnam
tinnam yamakanam vasena dvadasa yamakani, ekekasmim yamake dvinnam dvinnam
pucchanam vasena catuvisati puccha, ekekaya pucchaya dvinnam dvinnam atthanam
vasena atthacattalisa attha ca honti, akusalapadam nissayapi tatheva, abyakatapadam
nissayapi tatheva, tinipi padani ekato katva niddittham namapadam nissayapi tathevati
kusalattikamatikaya catusu padesu sabbesupi 1- solasanaya atthacattalisayamakani
channavutipuccha dvenavutisataattha ca uddesavasena vuttati veditabba.
Ettavata mulavaro nama pathamam uddittho hoti.
     Tato param ye keci kusala dhamma, sabbe te kusalahetutiadayo tasseva
mulavarassa vevacanavasena nava vara uddittha. Iti mulavaro hetuvaro nidanavaro
sambhavavaro pabhavavaro samutthanavaro aharavaro alambanavaro 2- paccayavaro
samudayavaroti sabbepi dasa vara honti. Tattha mulavare agataparicchedeneva
sesesupi nayadayo veditabbati sabbesupi dasasu varesu satthisatanaya asityadhikani
cattari yamakasatani satthayadhikani navapucchasatani visadhikani ekunavisati
atthasatani ca udditthaniti veditabbani. Evam tava uddesavare nayayamakapuccha-
atthavarappabhedavasena palivavatthanametam veditabbam.
     Mulam hetu nidanancati gatha dasannampi varanam uddanagatha nama.
Tattha muladini sabbanipi karanavevacananeva. Karananhi patitthanatthena mulam,
attano phalanipphadanattham hinoti pavattatiti hetu, handa nam ganhathati dassentam
viya attano phalam nidetiti nidanam, etasma phalam sambhavatiti 3- sambhavo, phalam 4-
@Footnote: 1 cha.Ma. sabbepi   2 cha.Ma. arammanavaro
@3 cha.Ma. sambhotiti  4 cha.Ma. ayam patho na dissati
Pabhavatiti pabhavo, samutthati ettha phalam etena va samutthatiti samutthanam,
attano phalam aharatiti aharo, appatikkhipitabbatthena 1- attano phalena
alambiyatiti alambanam, etam paticca appatikkhipitva phalam eti pavattatiti
paccayo, etasma phalam samudetiti samudayo. Evametesam padanam vacanattho
veditabboti. 2-
                      Uddesavaravannana nitthita.
                           -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 327-330. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=7355&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=7355&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=1              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=1              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=1              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]