ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 8 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.2)

                       2. Mahagosingasuttavannana
    [332] Evamme sutanti mahagosingasuttam. Tattha gosingasalavanadayeti
idam vasanatthanadassanattham vuttam. Annesu hi suttesu "savatthiyam viharati jetavane
anathapindikassarame"ti evam pathamam gocaragamam dassetva paccha vasanatthanam
dassesi. 2- Imasmim pana mahagosingasutte bhagavato gocaragamo anivaddho, kocideva
gocaragamo bhavissati. Tasma vasanatthanameva paridipitam. Arannanidanakam nametam
suttanti. Sambahulehiti bahukehi. Abhinnatehi abhinnatehiti sabbattha
vissutehi pakatehi. Therehi savakehi saddhinti patimokkhasamvaradihi thirakarakehi
dhammehi samannagatatta therehi, savanante jatatta savakehi saddhim ekato.
@Footnote: 1 cha.Ma. pabbajita  2 cha.Ma. dasseti
Idani te there sarupato dassento ayasmata  ca sariputtenatiadimaha.
Tatthayasma sariputto attano siladihi gunehi buddhasasane abhinnato.
Cakkhumantanam gaganamajjhe thito suriyo viya, cando viya, samuddatire thitanam
sagaro viya ca pakato pannato. Na kevalancassa imasmim sutte agatagunavaseneva
mahantata veditabba, ito annesam dhammadayadasuttam ananganasuttam sammaditthisuttam
1- cullasihanadasuttam mahasihanadasuttam 1- rathavinitam mahahatthipadopamam mahavedallam
vatthupamasuttam 2- dighanakham anupadasuttam sevitabbasevitabbasuttam saccavibhangasuttam
pindapataparisuddhi sampasadaniyam sangitisuttam dasuttarasuttam pavaranasuttam 3-
susimasuttam therapanhasuttam mahaniddeso patisambhidamaggo therasihanadasuttam
abhinikkhamanam etadagganti imesampi suttanam vasena therassa mahantata veditabba.
Etadaggasmim hi "etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam mahapannanam yadidam
sariputto"ti 4- vuttam.
    Mahamoggallanopi siladigunehi ceva imasmim sutte agatagunehi ca
thero viya abhinnato pakato maha. Apicassa anumanasuttam culatanhasankhayasuttam
maratajjaniyasuttam pasadakampanam sakalam iddhipadasamyuttam nandopanandadamanam
yamakapatihariyakale devalokagamanam vimanavatthu petavatthu therassa abhinikkhamanam
etadagganti imesampi vasena mahantabhavo veditabbo. Etadaggasmim hi "etadaggam
bhikkhave mama savakanam bhikkhunam iddhimantanam yadidam mahamoggallano"ti  5- vuttam.
    Mahakassapopi siladigunehi ceva imasmim sutte agatagunehi ca thero
viya abhinnato pakato maha. Apicassa civaraparittanasuttam 6- jinnacivarasuttam 7-
candopamam sakalam kassapasamyuttam mahaariyavamsasuttam therassa abhinikkhamanam etadagganti
imesampi vasena mahantabhavo veditabbo. Etadaggasmim hi "etadaggam bhikkhave mama
savakanam bhikkhunam dhutavadanam yadidam mahakassapo"ti 8- vuttam.
@Footnote: 1 cha.Ma. sihanadasuttam   2 cha.Ma. catumasuttam   3 sam. saga. 15/215/230
@4 an. ekaka. 20/189/23 etadaggavagga, pathamavagga     5 an. ekaka. 20/190/23
@6 sam. saga. 15/144/186 santutthasutta          7 sam. saga. 15/154/208 civarasutta
@8 an. ekaka. 20/191/23 etadaggavagga, pathamavagga
    Anuruddhattheropi siladigunehi ceva imasmim sutte agatagunehi ca thero
viya abhinnato pakato maha. Apicassa culagosingasuttam nalakapanasuttam
anuttariyasuttam upakkilesasuttam anuruddhasamyuttam mahapurisavitakkasuttam therassa
abhinikkhamanam etadagganti imesampi vasena mahantabhavo veditabbo. Etadaggasmim hi
"etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam dibbacakkhukanam yadidam anuruddhoti 1-
vuttam.
    Ayasmata ca revatenati ettha pana dve revata khadiravaniyarevato ca
kankharevato ca. Tattha khadiravaniyarevato dhammasenapatittherassa kanitthabhatiko, na
so idha adhippeto. "akappiyo gulo, akappiya mugga"ti 2- evam kankhabahulo
pana thero idha revatoti adhippeto. Sopi siladigunehi ceva imasmim sutte
agatagunehi ca thero viya abhinnato pakato maha. Apicassa abhinikkhamanenapi
etadaggenapi mahantabhavo veditabbo. Etadaggasmim hi "etadaggam bhikkhave mama
savakanam bhikkhunam jhayinam yadidam kankharevato"ti 3- vuttam.
    Anandattheropi siladigunehi ceva imasmim sutte agatagunehi ca thero
viya abhinnato pakato maha. Apicassa sekhasuttam bahitiyasuttam anenjasappayam
gopakamoggallanam bahudhatukam culasunnatam mahasunnatam acchariyabbhutasuttam bhaddekarattam
mahanidanam mahaparinibbanam subhasuttam culaniyalokadhatusuttam abhinikkhamanam
etadagganti imesampi vasena mahantabhavo veditabbo. Etadaggasmim hi "etadaggam
bhikkhave mama savakanam bhikkhunam bahussutanam yadidam anando"ti 4- vuttam.
    Annehi ca abhinnatehi abhinnatehiti na kevalanca eteheva, annehi
ca mahagunataya pakatehi abhinnatehi bahuhi therehi savakehi saddhim bhagava
gosingasalavanadaye viharatiti attho. Ayasma hi sariputto sayam mahapanno
annepi bahu  mahapanne bhikkhu gahetva tada dasabalam parivaretva vihasi.
Ayasma mahamoggallano sayam iddhima, ayasma mahakassapo sayam dhutavado,
ayasma anuruddho sayam dibbacakkhuko, ayasma revato sayam jhanabhirato, ayasma
@Footnote: 1 an. ekaka. 20/192/23 etadaggavagga, pathamavagga
@2 vinaYu. maha. 5/272/41 guladianujanana
@3 an. ekaka. 20/204/24 etadaggavagga, dutiyavagga
@4 an. ekaka. 20/223/25 etadaggavagga, catutthavagga
Anando sayam bahussuto annepi bahu bahussute bhikkhu gahetva tada dasabalam
parivaretva vihasi, evam tada ete ca anne ca abhinnata mahathera
timsasahassamatta bhikkhu dasabalam parivaretva viharimsuti veditabba.
    Patisallana vutthitoti phalasamapattivivekato vutthito. Yenayasma
mahakassapo tenupasankamiti thero kira patisallana vutthito pacchimalokadhatum
olokento vanante kilantassa mattakhattiyassa kannato patamanam kundalam viya,
samharitva samugge pakkhipamanam rattakambalam viya, maninagadantato patamanam
satasahassagghanikam suvannapatim viya ca attham gacchamanam paripunnapannasayojanam
suriyamandalam addasa. Tadanantaram pacinalokadhatum olokento nemiyam gahetva
parivattayamanam rajatacakkam viya, rajatakutato nikkhamantam khiradharamandalam 1- viya,
sapakkhe pappothetva gaganatale pakkhandamanam setahamsam viya ca meghavannaya
samuddakucchito uggantva pacinacakkavalapabbatamatthake salakkhanapatimanditam
ekunapannasayojanam candamandalam addasa. Tato salavanam olokesi. Tasmim hi samaye
salarukkhamulato patthaya yava agga sabbaphaliphulla 2- dukulaparuta viya,
muttakalapavinaddha viya ca virocimsu. Bhumitalam pupphasantharapujaya patimanditam viya,
tattha tattha nipatantena puppharenuna lakharasena sincamanam viya ca ahosi.
Bhamaramadhukaragana kusumarenumadamatta upagayamana viya vanantaresu vicaranti. Tada ca
uposathadivasova hoti. Atha thero "kaya nu kho ajja rattiya vitinamessami"ti
cintesi, ariyasavaka ca nama piyadhammassavana honti. Athassa etadahosi "ajja
mayham jetthabhatikassa dhammasenapatittherassa santikam gantva dhammaratiya
vitinamessami"ti. Gacchanto pana ekakova agantva "mayham piyasahayam
mahakassapattheram gahetva gamissami"ti nisinnatthanato vutthaya cammakkhandam
pappothetva yenayasma mahakassapo tenupasankami.
    Evamavusoti kho ayasma mahakassapoti theropi yasma piyadhammassavanova
ariyasavako, tasma tassa vacanam sutva gacchavuso tvam, mayham sisam va rujjati
@Footnote: 1 cha.Ma. khiradharamandam       2 cha.Ma. sabbapaliphulla
Pitthi vati kinci lesapadesam akatva tutthahadayova "evamavuso"tiadimaha.
Patissutva ca nisinnatthanato vutthaya cammakkhandam pappothetva mahamoggallanam
anubandhi. Tasmim samaye dve mahathera patipatiya thitani dve candamandalani
viya, dve suriyamandalani viya, dve chaddantanagarajano viya, dve siha
viya, dve byaggha viya ca virocimsu. Anuruddhattheropi tasmim samaye divatthane
nisinno dve mahathere sariputtattherassa santikam gacchante disva pacchimalokadhatum
olokento suriyam vanantam pavisantam viya, pacinalokadhatum olokento candam
vanantato uggacchantam viya, salavanam olokento sabbaphaliphullam salavananca
disva ajja uposathadivaso, ime ca me jetthabhatika dhammasenapatissa santikam
gacchanti, mahantena dhammassavanena bhavitabbam, ahampi dhammassavanassa bhagi bhavissamiti
nisinnatthanato vutthaya cammakkhandam pappothetva mahatheranam padanupadiko
hutva nikkhami. Tena vuttam "athakho ayasma ca mahamoggallano ayasma ca
mahakassapo ayasma ca anuruddho yenayasma sariputto tenupasankamimsu"ti.
Upasankamimsuti patipatiya thita tayo canda viya, suriya viya, siha viya ca
virocamana upasankamimsu.
    [333] Evam upasankamante pana te mahathere ayasma anando attano
divatthane nisinnoyeva disva "ajja mahantam dhammassavanam bhavissati, mayapi
tassa bhagina bhavitabbam, na kho pana ekakova gamissami, mayham piyasahayampi
revatattheram gahetva gamissami"ti sabbam mahamoggallanassa mahakassapassa
anuruddhassa upasankamane vuttanayeneva vittharato veditabbam. Iti te dve
jana patipatiya thita dve canda viya, suriya viya, siha viya ca, virocamana
upasankamimsu. Tena vuttam "addasa kho ayasma sariputto"tiadi. Disvana
ayasmantam anandam etadavocati duratova disva anukkamena kathaupacarasampattam
etam "etu kho ayasma"tiadivacanam avoca. Ramaniyam avusoti ettha duvidham ramaneyyakam
vanaramaneyyakam puggalaramaneyyakanca. Tattha vanam nama nagasalalasalacampakadihi
Sanchannam hoti bahalacchayam pupphaphalupagavividharukkham udakasampannam gamato nissatam,
idam vanaramaneyyakam nama. Yam sandhaya vuttam:-
              "ramaniyani arannani      yattha na ramati jano
               vitaraga ramissanti      na te kamagavesino"ti 1-
    vanam pana sacepi ujjangale hoti nirudakam viralacchayam kantakasamakinnam,
buddhadayopettha ariya viharanti, idam puggalaramaneyyakam nama. Yam sandhaya
vuttam:-
              "game va yadi varanne   ninne va yadi va thale
               yattha arahanto viharanti    tam bhumiramaneyyakan"ti 2-
    idha pana tam duvidhampi labbhati. Tada hi gosingasalavanam sabbaphaliphullam hoti
kusumagandhasugandham, sadevake cettha loke aggapuggalo sammasambuddho timsasahassamattehi
abhinnatabhikkhuhi saddhim viharati. Tam sandhaya vuttam "ramaniyam avuso ananda
gosingasalavanan"ti.
    Dosina rattiti dosapagata, abbham mahika dhumo rajo rahuti imehi pancahi
upakkilesehi virahitati vuttam hoti. Sabbaphaliphullati sabbattha phaliphulla,
mulato patthaya yava agga apupphitatthanam nama natthi. Dibba manne gandha
sampavantiti dibba mandarapupphakovilaraparicchattakacandanacunnagandha viya samanta
pavayanti, sakkasuyamasantusitanimmanaratiparanimmitamahabrahmanam otinnatthanam
viya vayantiti vuttam hoti.
    Kathamrupena avuso anandati anandatthero tesam pancannam theranam
samghanavakova. Kasma thero tamyeva pathamam pucchatiti? mamayitatta. Te hi dve
thera annamannam mamayimsu. Sariputtatthero "maya kattabbam satthu upatthanam
karoti"ti anandattheram mamayi. Anandatthero bhagavato savakanam aggoti
sariputtattheram mamayi, kuladarake pabbajetva sariputtattherassa santike
@Footnote: 1 khu.dha. 25/99/34 annataritthivatthu    2 khu.dha. 25/98/34 khadiravaniyarevatatheravatthu
Upajjham ganhapesi. Sariputtattheropi tatheva akasi. Evam ekamekena attano
pattacivaram datva pabbajetva upajjham ganhapitani pancabhikkhusatani ahesum.
Ayasma anando panitani civaradinipi labhitva therasseva deti.
    Eko kira brahmano cintesi "buddharatanassa samgharatanassa ca puja
pannayati, katham nu kho dhammaratanam pujitam nama hoti"ti, so bhagavantam upasankamitva
etamattham pucchi. Bhagava aha "sacesi brahmana dhammaratanam pujetukamo, ekam
bahussutam pujehi"ti, bahussutam bhante acikkhathati. Bhikkhusamgham pucchati. So
bhikkhusamgham upasankamitva  bahussutam bhante acikkhathati aha. Anandatthero
brahmanati. Brahmano theram sahassagghanikena ticivarena 1- pujesi. Thero tam
gahetva bhagavato santikam agamasi. Bhagava "kuto ananda laddhan"ti aha.
Ekena bhante brahmanena dinnam, idam panaham ayasmato sariputtassa
datukamoti. Dehi anandati. Carikam pakkanto bhanteti. Agatakale dehiti.
Sikkhapadam bhante pannattanti. Kada pana sariputto agamissatiti. Dasahamattena
bhanteti. "anujanami ananda dasahaparamam atirekacivaram nikkhipituna"ti 2- sikkhapadam
pannapesi. Sariputtattheropi tatheva yankinci manapam labhitva 3- tam anandattherassa
deti. Evante thera annamannam mamayimsu, iti mamayitatta pathamam pucchi.
    Apica anumatipuccha namesa khuddakato patthaya pucchitabba hoti.
Tasma thero  cintesi "aham pathamam anandam pucchissami, anando attano
patibhanam byakarissati, tato revatam, anuruddham, mahakassampa, mahamoggallanam
pucchissami, mahamoggallano attano patibhanam byakarissati, tato pancapi
thera mam pucchissanti, ahampi attano patibhanam byakarissami"ti. Ettavatapi
ayam dhammadesana sikhappatta vepullappatta na bhavissati, atha mayam sabbepi
dasabalam upasankamitva pucchissama, sattha sabbannutannanena byakarissati.
Ettavata ayam dhammadesana sijappatta vepullappatta bhavissati. Yatha hi
@Footnote: 1 cha.Ma. civarena   2 vinaYu. maha. 2/461/2, vinaYu. maha. 5/347/151-2 atirekacivarakatha
@3 cha.Ma. labhati
Janapadamhi atte uppanne 1- gamabhojakam papunati, tasmim vinicchitum asakkonte
janapadabhojakam papunati, tasmim asakkonte mahavinicchayamaccam, tasmim asakkonte
senapatim, tasmim asakkonte uparajam, tasmim vinicchitum asakkonte rajanam
papunati, ranna vinicchitakalato patthaya atto aparaparam na sancarati,
rajavacaneneva chijjati. Evameva aham hi pathamam anandam pucchissami .pe. Atha
mayam sabbepi dasabalam upasankamitva pucchissama, sattha sabbannutannanena
byakarissati. Ettavata ayam dhammadesana sikhappatta vepullappatta bhavissati,
evam anumatipuccham pucchanto thero pathamam anandattheram pucchi.
    Bahussuto hotiti bahu assa sutam hoti, navangasatthusasanam palianusandhipubbapara-
vasena uggahitam hotiti attho. Sutadharoti sutassa adharabhuto. Yassa hi
ito gahitam ito palayati, chiddaghate udakam viya na titthati, parisamajjhe ekam
suttam va jatakam va kathetum va vacetum va na sakkoti, ayam na sutadharo nama.
Yassa pana uggahitam buddhavacanam uggahitakalasadisameva hoti, dasapi visapi vassani
sajjhayam akarontassa na nassati, ayam sutadharo nama. Sutasannicayoti sutassa
sannicayabhuto. Yassa hi sutam hadayamanjusaya sannicitam silayam lekha viya, suvannaghate
2- pakkhittasihavasa viya ca titthati, 2- ayam sutasannicayo nama. Dhatati thita dhata
paguna. Ekaccassa hi uggahitam buddhavacanam dhatam pagunam niccalitam na hoti, asukasuttam
va jatakam va kathehiti vutte sajjhayitva samsanditva samanuggahitva janissamiti
vadati. Ekaccassa dhatam pagunam bhavangasotasadisam hoti, asukasuttam va jatakam va
kathehiti vutte uddharitva tameva katheti. Tam sandhaya vuttam "dhata"ti.
    Vacasa paricitati suttadasakavaggadasakapannasadasakanam vasena vacaya
sajjhayita. Manasanupekkhitati cittena anupekkhita, yassa vacaya sajjhayitam
buddhavacanam manasa cintentassa tattha tattha pakatam hoti. Mahadipam jaletva
thitassa rupagatam viya pannayati. Tam sandhayetam vuttam "vacasa paricita
manasanupekkhita"ti. Ditthiya supatividdhati atthato ca karanato ca pannaya
supatividdha.
@Footnote: 1 cha.Ma. uppanno atto  2-2 cha.Ma. pakkhittasihavasa ca ajjhosaya titthati.
Parimandalehi padabyanjanehiti ettha padameva atthassa byanjanato padabyanjanam,
tam akkharaparipurim katva dasavidhabyanjanabuddhiyo aparihapetva vuttam parimandalam
nama hoti, evarupehi padabyanjanehiti attho. Apica yo bhikkhu parisati 1- dhammam
desento suttam va jatakam va nikkhipitva annam uparambhakaram suttam aharati,
tassa upamam katheti, tadattham ohareti, evam idam gahetva ettha nikkhipanto
ekapasseneva pariharanto kalam natva vutthahati. Nikkhittasuttam pana
nikkhittamattameva hoti, tassa katha aparimandala nama hoti. Yo pana suttam va
jatakam va nikkhipitva bahi ekam padampi agantva paliya anusandhinca
pubbaparanca amakkhento acariyehi dinnanaye thatva tulikaya paricchindanto viya,
gambhiramatikaya udakam pesento viya, padam kottento sindhavajaniyo viya
gacchati, tassa katha parimandala nama hoti. Evarupim katham sandhaya "parimandalehi
padabyanjanehi"ti vuttam.
    Anuppabandhehiti 2- ettha yo bhikkhu dhammam kathento suttam va jatakam
va arabhitva araddhakalato patthaya turitaturito aranim manthento viya,
unhakhadaniyam khadanto viya, paliya anusandhipubbaparesu gahitam gahitameva aggahitam
aggahitameva ca katva puranapannantaresu caramanam godham utthapento viya
tattha tattha paharanto osapento 3- utthaya 4- gacchati. Yopi dhammam kathento
kalena sigham kalena dandham 5- kalena mahasaddam kalena khuddakasaddam karoti.
Yatha petaggi kalena jalati, kalena nibbayati, evameva idha petaggidhammakathiko 6-
nama hoti, parisaya utthatukamaya punappunam arabhati. Yopi kathento tattha tattha
vitthayati, nitthunanto viya kandanto viya katheti, imesam sabbesampi katha
appabandha 7- nama hoti. Yo pana suttam arabhitva acariyehi dinnaye thito
acchinnadharam katva nadisoto  8- viya pavatteti, akasagangato bhassamanam udakam
viya nirantaram katham pavatteti, tassa katha anuppabandha hoti. Tam sandhaya vuttam
"anuppabandhehi"ti. Anusayasamugghatayati sattannam anusayanam samugghatatthaya.
@Footnote: 1 Si. parisatim       2 Si. appabaddhehiti     3 Si. osapetva
@4 cha.Ma. ohaya    5 Si. mandam          6 Si. petadhammakathiko
@7 Si. appabaddha evamuparipi        8 cha.Ma. nadisotam
Evarupenati evarupena bahussutena bhikkhuna tatharupeneva bhikkhusatena
bhikkhusahassena va sanghatikannena va sanghatikannam, pallankena va pallankam
ahacca nisinnena gosingasalavanam sobheyya. Imina nayena sabbavaresu attho
veditabbo.
    [334] Patisallanam assa aramoti patisallanaramo. Patisallane
ratoti patisallanarato.
    [335] Sahassam lokananti sahassam lokadhatunam. Ettakam hi therassa
dhuvasevanam 1- avajjanapatibaddham, akankhamano pana thero anekanipi
cakkavalasatasasahassani 2- voloketiyeva. Uparipasadavaragatoti sattabhumikassa va
navabhumikassa va pasadavarassa upari gato. Sahassam nemimandalanam volokeyyati
pasadaparivene nabhiya patitthitanam nemivattiya nemivattim ahacca thitanam
nemimandalanam sahassam vatapanam vivaritva olokeyya, tassa nabhiyopi pakata honti,
arapi arantaranipi nemiyopi. Evameva kho avusoti avuso evam ayampi dibbacakkhuko
bhikkhu dibbena cakkhuna atikkantamanusakena sahassam lokanam voloketi. Tassa
pasade thitapurisassa cakkanabhiyo viya cakkavalasahasse sinerusahassam pakatam
hoti. Ara viya dipa pakata honti. Arantarani viya dipatthitamanussa pakata
honti. Nemiyo viya cakkavalapabbata pakata honti.
    [336] Arannikoti samadinnaarannadhutango. Sesapadesupi eseva nayo.
    [337] No ca samsadentiti na osadenti. 3- Sahetukanhi sakaranam
katva panham pucchitum vissajjitumpi asakkonto samsadeti nama, evam na
karontiti attho. Pavattini hotiti nadisotaudakam viya pavattati.
    [338] Yaya viharasamapattiyati yaya lokiyaya va lokuttaraya va
viharasamapatiya.
    [339] Sadhu sadhu sariputtati ayam sadhukaro anandattherassa dinno.
Sariputtattherena pana saddhim bhagava alapati. Esa nayo sabbattha. Yathatam
@Footnote: 1 Si. dhuvasevanam          2 cha.Ma. cakkavalasahassani
@3 Ma. no ca samsarentiti na osarenti. evamuparipi
Anandoti yatha anandova samma byakaramano byakareyya, evam byakatam
anandena attano anucchavikameva ajjhasayanurupameva byakatanti attho.
Anandatthero hi attanapi bahussuto, ajjhasayopissa evam hoti "aho vata
sasane sabrahmacari bahussuta bhaveyyun"ti. Kasma? bahussussa hi kappiyakappiyam
savajjanavajjam garukalahukam satekicchatekiccham pakatam hoti. Bahussuto
uggahitabuddhavacanam avajjitva imasmim thane silam kathitam, imasmim samadhi, imasmim
vipassana, imasmim maggaphalanibbananiti silassa agatatthane silam puretva
samadhissa agatatthane samadhim puretva vipassanatthane 1- vipassanagabbham
ganhapetva maggam bhavetva phalam sacchikaroti. Tasma therassa evam ajjhasayo
hoti "aho vata me sabrahhamacari ekam va dvea va tayo va cattaro
va panca va nikaye uggahetva avajjenta siladinam agatatthanesu
siladini paripuretva anukkamena maggaphalanibbanani sacchikareyyun"ti. Sesavaresupi
eseva nayo.
    [340] Ayasma hi revato jhanajjhasayo jhanabhirato, tasma tassa
evam hoti "aho vata sabrahmacari ekika nisiditva kasinaparikammam katva
atthasamapattiyo nibbattetva jhanapadatthanam vipassanam vaddhetva lokuttaradhammam
sacchikareyyun"ti. Tasma evam byakasi.
    [341] Ayasma anuruddho dibbacakkhuko, tassa evam hoti "aho
vata sabrahmacari alokam vaddhetva  dibbena cakkhuna anekesu
cakkavalasahassesu cavamane ca upapajjamane ca satte disvava vattabhayena cittam
samvejetva vipassanam vaddhetva lokuttaradhammam sacchikareyyun"ti. Tasma evam
byakasi.
    [342] Ayasma mahakassapo dhutavado, tassa evam hoti "aho vata
sabrahmacari dhutavada hutva dhutanganubhavena paccayatanham milapetva aparepi
@Footnote: 1 cha.Ma. vipassanaya agatatthane
Nanappakare kilese dhunitva vipassanam vaddhetva lokuttaradhammam sacchikareyyun"ti.
Tasma evam byakasi.
    [343] Ayasma mahamoggallano samadhiparamiya matthakam patto,
sukhumam pana cittantaram khandhantaram dhatvantaram ayatanantaram jhanokkantikam
arammanokkantikam angavavatthanam arammanavavatthanam angasankanti arammanasankanti
ekato vaddhanam ubhato vaddhananti abhidhammikasseva 1- pakatam. Anabhidhammiko
hi dhammam kathento "ayam sakavado ayam paravado"ti na janati. Sakavadam
dipessamiti paravadam dipeti, paravadam dipessamiti sakavadam dipeti, dhammantaram
visamvadeti. Abhidhammiko sakavadam sakavadaniyameneva paravadam paravadaniyameneva
dipeti, dhammantaram na visamvadeti, tasma therassa evam hoti "aho vata
sabrahmacari abhidhammika hutva sukhumesu thanesu nanam otaretva vipassanam
vaddhetva lokuttaradhammam sacchikareyyun"ti. Tasma evam byakasi.
    [344] Ayasma sariputto pannaparamiya matthakam patto, pannavayeva
ca cittam attano vase vattetum sakkoti, na duppanno. Duppanno hi
uppannassa cittassa vase vattetva ito cito ca vipphanditvapi katipaheneva
gihibhavam patva anayabyasanam papunati, tasma therassa evam hoti "aho vata
sabrahmacari acittavasika hutva cittam attano vase vattetva 2- sabbanassa 3-
visevitavisukayitavipphanditani tacchetva 3- isakampi bahi nikkhamitum adenta
vipassanam vaddhetva lokuttaradhammam sacchikareyyun"ti. Tasma evam byakasi.
    [345] Sabbesam vo sariputta subhasitam pariyayenati sariputta yasma
samgharamassa nama bahussutabhikkhuhipi sobhanakaranam atthi, jhanabhiratehipi,
dibbacakkhukehipi, dhutavadehipi, abhidhammikehipi, acittavasikehipi, sobhanakaranam
atthi. Tasma sabbesam vo subhasitam pariyayena, tena tena karanena subhasitameva,
no dubbhasitam. Apica mamapi sunathati apica mamapi vacanam sunatha. Na tavaham
@Footnote: 1 cha.Ma. abhidhammikadhamkathikasseva        2 Ma. thapetva
@ 3-3 cha.Ma. sabbanassa visevitavipphanditani bhanjitva
Imam pallankam bhindissamiti na tava aham imam caturangaviriyam adhitthaya
abhujitapallankam bhindissami, na mocessamiti attho. Idam kira bhagava paripakagatena
nanena 1- rajjasirim pahaya katabhinikkhamano anupubbena bodhimandam aruyha
caturangaviriyam adhitthaya aparajitapallankam abhujitva dalhasamadano hutva nisinno
tinnam maranam matthakam bhinditva paccusasamaye dasasahassilokadhatum unnadento
sabbannutannanam pativijjhi, tam attano mahabodhipallankam sandhaya evamaha.
Apica pacchimam janatam anukampamanopi patipattisaram puthujjanakalyanakassa 2- dassento
evamaha. Passati hi bhagava "anagate evam ajjhasaya kulaputta iti
patisancikkhissanti `bhagava mahagosingasuttam kathento idha sariputta bhikkhu
pacchabhattam .pe. Evarupena kho sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati
aha, mayam bhagavato ajjhasayam ganhissama'ti pacchabhattam pindapatapatikkanta
caturangaviriyam adhitthaya dalhasamadana hutva `arahattam appatva imam pallankam
na bhindissama'ti samanadhammam katabbam mannissanti, te evam patipanna katipaheneva
jatijaramaranassa antam karissanti"ti, imam pacchimam janatam anukampamano patipattisaram
puthujjanakalyanakassa dassento evamaha. Evarupena kho sariputta bhikkhuna
gosingasalavanam sobheyyati sariputta evarupena bhikkhuna nippariyayeneva
gosingasalavanam sobheyyati yathanusandhinava desanam nitthapesiti.
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                     mahagosingasuttavannana nitthita.
                          ------------
@Footnote: 1 cha.Ma. paripakagate nane     2 cha.Ma. puthujjanakalyanakam evamuparipi



             The Pali Atthakatha in Roman Book 8 page 152-164. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=3900&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=3900&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=369              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=6877              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=8019              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=8019              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]