ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 9 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.3)

                         4. Dighanakhasuttavannana
      [201] Evamme sutanti dighanakhasuttam. Tattha sukarakhatayanti sukarakhatati
evamnamake lene. Kassapabuddhakale kira tam lenam ekasmim buddhantare pathaviya
vaddhamanaya antobhumigatam jatam. Athekadivasam eko sukaro tassa chadanapariyantasamipe
pamsum khani, deve vutthe pamsudhotachadanapariyanto pakato ahosi. Eko vanacarako
disva "pubbe silavantehi paribhuttalenena bhavitabbam, patijaggissami nan"ti
samantato pamsum apanetva lenam sodhetva kuddaparikkhepam katva dvaravatapanam
yojetva suparinitthitasudhakammacittakammam rajatapattasadisaya valukaya santharitaparivenam
lenam katva mancapitham pannapetva bhagavato vasanatthaya adasi. Lenam gambhiram
ahosi otaritva aruhitabbam. 1- Tam sandhayetam vuttam.
      Dighanakhoti tassa paribbajakassa namam. Upasankamiti kasma upasankami?
So kira there addhamasapabbajite cintesi "mayham matulo annam pasandam
gantvana na ciram titthati, idani panassa samanassa gotamassa santikam gatassa
addhamaso jato. Pavuttimpissa na sunami, ojavantam nu kho sasanam janissami
nan"ti gantukamo jato. Tasma upasankami. Ekamantam thitoti tasmim kira samaye
thero bhagavantam vijayamano thito hoti, paribbajako matule hirottappena
thitakova panham pucchi. Tena vuttam "ekamantam thito"ti.
      Sabbam me nakkhamatiti sabba me upapattiyo nakkhamanti, patisandhiyo
nakkhamantiti adhippayena vadati. Ettavatanena "ucchedavadohamasmi"ti dipitam
hoti. Bhagava panassa adhippayam muncitva akkhare tava dosam dassento yapi
kho tetiadimaha. Tattha esapi te ditthi nakkhamatiti esapi te pathamam
ruccitva khamapetva gahitaditthi nakkhamatiti. Esa ce me bho gotama ditthi
khameyyati mayham hi sabbam nakkhamatiti ditthi, tassa me ya esa sabbam me
@Footnote: 1 cha.Ma. abhiruhitabbam
Nakkhamatiti ditthi, esa me khameyya. Yantam "sabbam me nakkhamati"ti vuttam,
tampissa tadisameva. Yatha sabbaggahanena gahitapi ayam ditthi khamati, evametampi
khameyya. Evam attano vade aropitam dosam natva tam pariharamiti sannaya
vadati, atthato panassa "esa ditthi na me khamati"ti apajjati. Yassa
panesa na khamati na ruccati, tassayam taya ditthiya sabbam me nakkhamatiti
ditthi rucitam. Tenahi ditthiakkhamena arucitena bhavitabbanti sabbam khamatiti
ruccatiti apajjati. Na panesa tam sampaticchati, kevalam tassapi ucchedaditthiya
ucchedameva ganhati. Tenaha bhagava ito kho te aggivessana .pe. Annanca
ditthim upadiyantiti. Tattha itoti pajahanakesu nissakkam. Ye pajahanti, te hi
ye nappajahantiti pucchissanti, 1- te ca 2- bahutarati attho. Bahu hi bahutarati
ettha hikaro nipatamattam, bahutarati attho. Parato tanu hi tanutarati
padepi eseva nayo. Ye evamahamsuti ye evam vadanti. Tam ceva ditthim
nappajahanti, annanca ditthim upadiyantiti muladassanam nappajahanti, aparadassanam
upadiyanti.
      Ettha ca sassatam gahetva tampi appahaya ucchedam va ekaccasassatam
va gahetum na sakka, ucchedampi gahetva tam appahaya sassatam va ekaccasassatam
va na sakka gahetum, ekaccasassatampi gahetva tam appahaya sassatam va
ucchedam va na sakka gahetum. Mulasassatam pana appahaya annam sassatameva
sakka gahetum. Katham? ekasmim hi samaye "rupam sassatan"ti gahetva aparasmim
samaye "na suddharupameva sassatam, vedanapi sassata, vinnanampi sassatan"ti
ganhanti. 3- Ucchedepi ekaccasassatepi eseva nayo. Yatha ca khandhesu, evam
ayatanesupi yojetabbam, idam sandhaya vuttam "tam ceva ditthim nappajahanti,
annanca ditthim upadiyanti"ti.
      Dutiyavare itoti appajahanakesu nissakkam, ye nappajahanti, te hi,
ye pajahantiti pucchissanti, teva tanutara appatarati attho. Tam ceva ditthim
@Footnote: 1 cha.Ma. vucciyanti, evamuparipi        2 cha.Ma. teva      3 cha.Ma. ganhati
Pajahanti, annanca ditthim na upadiyantiti tanca muladassanam pajahanti, annanca
dassanam na ganhanti. Katham? ekasminhi samaye "rupam sassatan"ti gahetva
aparasmim samaye tattha adinavam disva "olarikametam mayham dassanan"ti
pajahanti. "na kevalam ca rupam sassatanti dassanameva olarikam, vedanapi sassata
.pe. Vinnanampi sassatanti dassanam olarikameva"ti vissajjenti. Ucchedepi
ekaccasassatepi eseva nayo. Yatha ca khandhesu, evam ayatanesupi yojetabbam.
Evam tanca muladassanam pajahanti, annanca dassanam na ganhanti.
      Santi aggivessanati 1- kasma arabhi? ayam ucchedaladdhiko attano
Laddhim niguhati, tassa pana laddhiyo vanne vuccamane attano laddhim
patukarissatiti sesa 2- laddhiyo ekato dassetva vibhajitum imam desanam arabhi.
      Saragaya 3- santiketiadisu ragavasena vatte ranjanassa 4- asanna
tanhaditthisannojanena vattasannojanassa santike. Abhinandanayati 5-
tanhaditthivaseneva gilitva pariyadiyanassa gahanassa ca asannati attho. Asaragaya
santiketiadisu vivatte ranjanassa 6- asannatiadina nayena attho veditabbo.
      Ettha ca sassatadassanam appasavajjam dandhaviragam, ucchedadassanam
mahasavajjam khippaviragam. Katham? sassatavadi hi idhalokam paralokanca atthiti na 7-
janati, sukatadukkatanam phalam atthiti janati, kusalam karoti, akusalam karonto
bhayati, vattam assadeti, abhinandati. Buddhanam va buddhasavakanam va sammukhibhuto
sigham laddhim jahitum na sakkoti. Tasma tam sassatadassanam appasavajjam dandhaviraganti
vuccati. Ucchedavadi pana idhalokaparalokam atthiti na janati, sukatadukkatanam
pana 8- phalam atthiti janati, kusalam na karoti, akusalam karonto na bhayati,
vattam na assadeti, nabhinandati, buddhanam va buddhasavakanam va sammukhibhuto 9-
@Footnote: 1 cha.Ma. sanatgagivessanati   2 cha.Ma. tisso     3 cha.Ma. saragaya
@4 cha.Ma. rajjanassa    5 ka. tanhaditthiabhinandanahi   6 cha.Ma. vatte arajjanassa
@7 cha.Ma. ayam saddo na dissati    8 cha.Ma. ayam saddo na dissati   9 cha.Ma. sammukhibhave
Sigham dassanam jahati, 1- paramiyo puretum sakkonto buddho hutva, asakkonto
abhiniharam katva savako hutva parinibbayati. Tasma ucchedadassanam mahasavajjam
khippaviraganti vuccati.
      [202] So pana paribbajako etamattham asallakkhetva "mayham dassanam
samvanneti pasamsati, addha me sundaram dassanan"ti sallakkhetva ukkamseti me
bhavantiadimaha.
      Idani yasma ayam paribbajako kanjiyeneva tittika 2- labu,
ucchedadassaneneva purito, so yatha kanjiya appahaya na sakka labumhi telaphanitadini
pakkhipitum, pakkhittanipi na ganhanti 3- evameva tam laddhim appahaya abhabbo
maggaphalanam labhaya, tasma laddhim jahapanattham tatra aggivessanatiadi araddham.
Viggahoti kalaho. Evametasam ditthinam pahanam hotiti evam viggahadiadinavam
disva tasam ditthinam pahanam hoti. So hi paribbajako "kim me imina
viggahadina"ti tam ucchedadassanam pajahati.
      [205] Athassa bhagava vamitakanjiye labumhi sappiphanitadini pakkhipanto
viya hadaye amatosadham puressamiti vipassanam acikkhanto ayam kho pana aggivessana
kayotiadimaha. Tassattho vammikasutte vutto. Aniccatotiadinipi hettha
vittharitaneva. Yo kayasmim kayacchandoti ya kayasmim tanha. Senhoti
tanhasenhova, kayanvayatati kayanugamanabhavo, kayam anugacchanakakilesoti attho.
      Evam rupakammatthanam dassetva idani arupakammatthanam dassento
tisso khotiadimaha. Puna tasamyeva vedananam asammissabhavam dassento yasmim
aggivessana samayetiadimaha. Tatrayam sankhepattho:- yasmim samaye sukhadisu
ekam vedanam vedayati, tasmim samaye anna vedana attano varam va okasam
va olokayamana nisinna nama natthi, athakho anuppannava honti
bhinnaudakabubbula viya ca antarahita va. Sukhapi khotiadi tasam vedananam
cunnavicunnabhavadassanattham vuttam.
@Footnote: 1 cha.Ma. pajahati         2 cha.Ma. tittaka            3 cha.Ma. ganhati
      Na kenaci vivadatiti 1- sassatam gahetva "sassatavadi ahan"ti sassatavadina 2-
saddhim na vivadati. Tameva gahetva "sassatavadi ahan"ti ekaccasassatavadina
saddhim na vivadati. Evam tayopi vada parivattetva yojetabba. Yanca loke vuttanti
yam loke kathitam voharitam, tena voharati. Aparamasanto kanci dhammam paramasaggahena
agganhanto. Vuttampi cetam:-
                "yo hoti bhikkhu araham katavi
                  khinasavo antimadehadhari
                  aham vadamitipi so vadeyya
                  mamam vadantitipi so vadeyya
                  loke samannam 3- kusalo viditva
                  voharamattena so vohareyya"ti. 4-
      Aparampi vuttam "ima kho citta lokasamanna lokaniruttiyo lokavohara
lokapannattiyo, yahi tathagato voharati aparamasan"ti. 5-
      [206] Abhinna pahanamahati sassatadisu tesam tesam dhammanam sassatam
abhinnaya janitva sassatassa pahanam aha, ucchedam, ekaccasassatam abhinnaya
ekaccasassatassa pahanam vadati. Rupam abhinnaya rupassa pahanam vadatitiadina
nayenettha attho veditabbo.
      Patisancikkhatoti paccavekkhantassa. Anupadaya asavehi cittam vimucciti
anuppadanirodhena niruddhehi asavehi aggahetvava cittam vimucci. Ettavata
cesa parassa vaddhitam bhattam bhunjitva khudam vinodento viya parassa araddhaya
dhammadesanaya nanam pesetva vipassanam vaddhetva arahattanceva patto,
savakaparaminanassa ca matthakam, solasa ca panna pativijjhitva thito. Dighanakho
pana sotapattiphalam patva saranesu patitthito.
      Bhagava pana imam desanam suriye dharamaneyeva nitthapetva gijjhakuta
oruyha veluvanam gantva savakasannipatam akasi, caturangasamannagato sannipato
@Footnote: 1 cha.Ma. samvadatiti, evamuparipi    2 cha.Ma. ucchedavadinapi    3 Ma. samanna
@4 sam sa. 15/25/17 arahantasutta    5 di.Si. 9/439/195
Ahosi. Tatrimani angani:- maghanakkhattena yutto punnamiuposathadivaso, 1-
kenaci anamantitani hutva attanoyeva dhammataya sannipatitani
addhaterasani bhikkhusatani, tesu ekopi puthujjano va
sotapannasakadagamianagamisukkhavipassakaarahantesu va annataro natthi,
sabbe chalabhinnava, ekopi cettha satthakena kese chinditva pabbajito nama
natthi, sabbe ehibhikkhuyevati. 2-
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                       dighanakhasuttavannana nitthita.
                              Catuttham
                          ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 9 page 150-155. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=3767&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=9&A=3767&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=269              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=13&A=4661              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=5398              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=5398              Contents of The Tipitaka Volume 13 http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]