ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 9 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.3)

                        8. Vasetthasuttavannana
      [454] Evamme sutanti vasetthasuttam. Tattha icchanangalavanasandeti
icchanangalagamassa avidure vanasande. Cankitiadayo pancapi jana ranno
pasenadikosalassa purohita eva. Anne ca abhinnatati anne ca bahu abhinnata
brahmana. Te kira chatthe chatthe mase dvisu thanesu 2- sannipatanti. Yada
jatim sodhetukama honti, tada pokkharasatissa santike jatisodhanattham ukkatthaya
sannipatanti. Yada mante sodhetukama honti, tada icchanangale sannipatanti.
Imasmim kale mantasodhanattham tattha 3- sannipatimsu. Ayamantarakathati yam attano
sahayakabhavanurupam katham kathenta anuvicarimsu, tassa kathaya antara ayam anna
katha udapadi. Silavati gunava. Vattasampannoti acarasampanno.
      [455] Anunnatapatinnatati sikkhita tumheti evam acariyehi
anunnata, ama acariya sikkhitamhati evam sayanca patinnata. Asmati
bhavama. Aham pokkharasatissa, tarukkhassayam manavoti aham pokkharasatissa
jetthantevasi aggasisso, ayam tarukkhassati dipeti.
      Tevijjananti tivedanam brahmananam. Yadakkhatanti yam atthato ca
byanjanato ca ekampi padam akkhatam. Tatra kevalinosmaseti tam sakalam jananato
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati   2 Ma. varesu    3 cha.Ma. ayam saddo na dissati
Tattha nitthagatamhati attho. Idani tam kevalibhavam avikaronto padakasmatiadimaha.
Tattha jappe acariyasadisati kathanatthane mayam acariyasadisayeva.
      Kammunati dasakusalakammapathakammuna. Ayam hi pubbe sattavidham kayavacikammam
sandhaya "yato kho bho silava hoti"ti aha, tividham manokammam sandhaya
"vattasampanno"ti. Tena samannagato hi acarasampanno hoti. Cakkhumati
pancahi cakkhuhi cakkhumantabhavena bhagavantam alapati.
      Khayatitanti unabhavam atitam, paripunnanti attho. Peccati upagantva.
Namassantiti namo karonti.
      Cakkhum oke samuppannanti avijjandhakare loke tam andhakaram vidhamitva
lokassa ditthadhammikadiatthadassanena cakkhum hutva samuppannam.
      [456] Evam vasetthena thometva yacito bhagava dvepi jane
sanganhanto tesam vodam byakkhissantiadimaha. Tattha byakkhissanti
byakarissami. Anupubbanti titthatu tava brahmanacinta, tinarukkhakitapatangato
patthaya anupatipatiya acikkhissamiti attho. Jativibhanganti jativittharam.
Annamanna hi jatiyoti tesam tesanhi pananam jatiyo annamanna 1- nanappakarati
attho.
      Tinarukkheti anupadinnakam jatim kathetva 2- paccha upadinnakajatim
kathessami, evam tassa jatibhedo pakato bhavissatiti imam desanam arabhi.
Mahasivatthero pana "kim bhante anupadinnakam bijananataya nanam, upadinnakam
kammananatayati evam vattum na vattati"ti pucchito ama na vattati. Kammanhi
yoniyam khipati. Yonipatisandhiya 3- ime satta nanavanna hontiti. Tinarukkheti
ettha antopheggu bahisara antamaso talanalikerahayopi tinaneva, antosara
pana bahipheggu sabbe rukkha nama. Na capi patijanareti mayam tina mayam
rukkhati va, aham tinam aham rukkhoti va evam na jananti. Lingam jatimayanti
ajanantanampi ca tesam jatimayameva santhanam attano mulabhutatinadisadisameva hoti.
@Footnote: 1 ka. annamannam      2 cha.Ma. katva       3 cha.Ma. yonisiddha
Kimkarana? annamanna hi jatiyo. Yasma anna tinajati, anna rukkhajati.
Tinesupi anna talajati, anna nalikerajati, evam vittharetabbam. Imina
idam dasseti:- yam jativasena nana hoti, tam attano patinnam paresam va
va upadesam vinapi annajatito 1- visesena gayhati. Yadi ca jatiya brahmano
bhaveyya, sopi 2- attano patinnam paresam va upadesam vina khattiyato vessato
suddato va visesena gayheyya, 3- na ca gayhati. Tasma na jatiya brahmanoti.
Parato pana "yatha etasu jatisu"ti gathaya etamattham vacibhedeneva avikarissati.
      Evam anupadinnakesu jatim dassetva upadinnakesu dassento tato
kitetiadimaha. Yava kunthakipilliketi kunthakipillikam pariyantam katvati attho.
Ettha ca ye uppatitva gacchanti, te patanga nama. Annamanna hi jatiyoti
tesampi nilarattadivannavasena jatiyo nanappakarava honti.
      Khuddaketi kalakadayo. Mahallaketi sappabilaradayo. 4-
      Padudareti udarapade, udaramyeva nesam padati vuttam hoti. Dighapitthiketi
sappanam hi sisato yava nanguttha pitthiyeva hoti, tena te "dighapitthika"ti
vuccanti.
      Udaketi odake. Udakamhi jate.
      Pakkhiti sakune. Te hi pattehi yantiti pattayana, vehasam gacchantiti
vihangama.
      Evam thalajalakasagocaranam pananam jatibhedam dassetva idani
yenadhippayena tam dassesi, 5- tam avikaronto yatha etasuti gathamaha. Tassattho
sankhepana vuttova. Vittharato panettha yam vattabbam, tam sayameva dassento na
kesehitiadimaha. Tatrayam yojana:- yam vuttam "natthi manussesu lingajatimayam
puthu"ti, tam evam natthiti veditabbam. Seyyathidam? na kesehiti. Na hi "brahmananam
@Footnote: 1 ka.,Ma. anna jatiti          2 Ma. tampi            3 Si., Ma., ka. ganheyya
@4 cha.Ma. sasabilaradayo          5 cha.Ma. dasseti
Edisa kesa honti, khattiyanam edisa"ti niyamo atthi yatha hatthiassamigadinanti
imina nayena sabbam yojetabbam.
      Lingam jatimayam neva, yatha annasu jatisuti idam pana vuttassevatthassa
nigamanti veditabbam. Tassayam yojana:- evam yasma imehi kesadihi natthi
manussesu lingam jatimayam puthu, tasma veditabbametam "brahmanadibhedesu
manussesu lingam jatimayam neva, yatha annasu jatisu"ti.
      [457] Idani evam jatibhede asatipi "brahmano khattiyo"ti idam
nanattam yatha jatam, tam dassetum paccatanti gathamaha. Tattha vokaranti nanattam.
Ayam panettha sankhepattho:- yatha hi tiracchananam yonisiddhameva 1- kesadisanthanena
nanattam, tatha brahmanadinam attano attano sarire tam natthi. Evam sanatepi
yadetam "brahmano khattiyo"ti vokaram, tam vokaranca manussesu samannaya
pavuccati, voharamatteneva pavuccatiti.
      Ettavata bhagava bharadvajassa vadam nigganhitva idani yadi jatiya
brahmano bhaveyya, ajivasilacaravipannopi brahmano bhaveyya. Yasma pana
porana brahmana tassa brahmanabhavam na icchanti, loke ca annepi
panditamanussa, tasma vasetthassa vadam pagganhanto yo hi koci manussesuti
attha gatha aha. Tattha gorakkhanti khettarakkham, kasikammanti vuttam hoti. Goti
hi pathaviya namam, tasma evamaha. Puthusippenati tantavayakammadinanasippena.
Voharanti vanijjam. Parapessenati paresam veyyavaccakammena. Issatthanti
avudhajivikam, usunca sattincati vuttam hoti. Porohiccenati purohitakammena.
      Evam brahmanasamayena ca lokavoharena ca ajivasilacaravipannassa
abrahmanabhavam sadhetva 2- evam sante na jatiya brahmano, gunehi 3- pana
brahmano hoti. Tasma yattha katthaci kule jato yo gunava, so brahmano,
ayamettha nayoti evametam nayam atthato apadetva idani nam vacibhedena
@Footnote: 1 Ma. yoninam setthameva      2 ka. savetva          3 ka. tarunehi
Pakasento na caham brahmanantiadimaha. Tassattho:- ahanhi yvayam catunnam
yoninam yattha katthaci jato, tatrapi va 1- visesena yo brahmanassa
samvannitaya matari sambhuto, tam yonijam mattisambhavam, yo cayam ubhato
sujatotiadina nayena brahmanehi brahmanassa parisuddhauppattimaggasankhata
yoni vutta, samsuddhagahanikoti imina ca matisampatti, tatopi jatasambhutatta yonijo
mattisambhavoti vuccati, tam yonijam mattisambhavam imina ca yonijamattisambhavamattena
na brahmanam brumi. Kasma? yasma bho bhoti  vacanamattena annehi sakincanehi
visitthatta bhovadi nama so hoti, sace hoti sakincano sapalibodho. Yo
panayam yattha katthaci jatopi ragadikincanabhavena akincano, sabbagahanapatinissaggena
anadano, akincanam anadanam, tamaham brumi brahmanam. Kasma? yasma bahitapapoti.
      [458] Kinci bhiyyo 2- sabbasamyojanam chetvatiadi sattavisati gatha. Tattha
sabbasamyojananti sabbam dasavidhampi samyojanam. Na paritassatiti tanhaparitassanaya
na paritassati. Sangatiganti ragasangadayo atikkantam. Visamyuttanti catuhi yonihi
sabbakilesehi va visamyuttam.
      Naddhinti upanaham. Varattanti tanham. Sandananti yottapasam,
ditthipariyutthanassetam adhivacanam. Sahanukkamanti anukkamo vuccati pase pavesanaganthi,
ditthanusayassetam namam. Ukkhittapalighanti ettha palighoti avijja. Buddhanti
catusaccabuddham. Titikkhatiti khamati.
      Khantibalanti adhivasanakhantibalam. Sa pana sakim uppanna balanikam nama
na hoti, punappunam uppanna pana hoti. Tassa atthitaya balanikam.
      Vatavantanti dhutangavantam. Silavantanti gunavantam. Anussadanti
ragadiussadavirahitam. "anussutan"tipi patho, anavassutanti attho. Dantanti
nibbisevanam.
@Footnote: 1 cha.Ma. vasaddo na dissati                 2 cha.Ma. kincabhiyyo
      Na limpatiti na alliyati. Kamesuti kilesakamavatthukamesu.
      Dukkhassa pajanati, idheva khayanti ettha arahattaphalam dukkhassa
khayoti adhippetam. Pajanatiti adhigamavasena janati. Pannabharanti ohitabharam,
khandhakilesaabhisankharakamagunabhare otaretva thitam. Visamyuttapadam vuttatthameva.
      Gambhirapannanti gambhiresu arammanesu pavattapannam. Medhavinti pakatipannaya
pannavantam.
      Anagarehi cubhayanti gahatthehi ca 1- anagarehi ca visamsattham ubhayanca,
dvihipi cetehi visamsatthamevati attho. Anokasarinti okam vuccati
pancakamagunalayo, tam analliyamananti attho. Appicchanti aniccham.
      Tasesuti satanhesu. Thavaresuti nittanhesu.
      Attadandesuti gahitadandesu. Nibbutanti kilesanibbanena nibbutam.
Sadanesuti saupadanesu.
      Ohitoti patito. 2-
      [459] Akakkasanti niddosam. Sadoso hi rukkhopi sakakkasoti vuccati.
Vinnapananti atthavinnapanikam. Saccanti avisamvadikam. Udirayeti bhanati. Yaya
nabhisajjeti yaya giraya parassa sajjanam va lagganam va na karoti, tadisam
apharusam giram bhasatiti attho.
      Dighanti suttarulhabhandam. Rassanti vippakinnabhandam. Anunti khuddakam.
Kulanti mahantam. Subhasubhanti sundarasundaram. Dighabhandam hi appagghampi hoti
mahagghampi. Rassadisupi eseva nayo. Iti ettavata na sabbam pariyadinnam
"subhasubhan"ti imina pana pariyadinnam hoti.
      Niravasanti nittanham.
      Alayati tanhalaya. Annayati janitva amatogadhanti amatabbhantaram.
Anuppattanti anuppavittham.
@Footnote: 1 cha.Ma. gahatthehi cati patho na dissati           2 Ma. pahito, ka. patito
      Ubho sanganti ubhayampetam sangam. Punnam hi sagge laggapeti, apunnam
apaye, tasma ubhayampetam sanganti aha. Upaccagati atito.
      Anavilanti avilakarakakilesarahitam. Nandibhavaparikkhinanti parikkhinanandim
parikkhinabhavam.
      "yo iman"ti gathaya avijjayeva visamvadakatthena palipatho, mahaviduggataya
duggam, samsaranatthena samsaro, mohanatthena mohoti vutto. Tinnoti caturoghatinno.
Paramgatoti nibbanam gato. Jhayiti arammanalakkhanupanijjhanavasena jhayi. Anejoti
nittanoha. Anupadaya nibbutoti kinci gahanam aggahetva sabbakilesanibbanena
nibbuto.
      Kameti duvidhepi kame. Anagaroti panagaro hutva. Paribbajeti
paribbajati. Kamabhavaparikkhinanti khinakamam khinabhavam.
      Manusakam yoganti manusakam pancakamagunayogam. Dibbam yoganti dibbam
pancakamagunayogam. Sabbayogavisamyuttanti sabbakilesayogavisamyuttam.
      Ratinti pancakamagunaratim. Aratinti kusalabhavanaya ukkanthitam. Viranti
viriyavantam.
      Sugatanti sundaratthanam gatam, sundaraya va patipattiya gatam. Gatinti
nibbattim. Pureti atite. Pacchati anagate. Majjheti paccuppanne. Kincananti
kincanakarako kileso.
      Mahesinti mahante gune pariyesanatthena mahesim. Vijitavinanti vijitavijayam.
      [460] Evam bhagava gunato khinasavamyeva brahmanam dassetva ye
jatito brahmanoti abhinivesam karonti, te idam ajananta, sava nesam ditthi
dudditthiti dassento samannahesati gathadvayamaha. Tassattho:- yadidam
brahmano khattiyo bharadvajo vasetthoti namagottam pakappitam katam abhisankhatam,
samannahesa lokasmim, voharamattanti attho. Kasma? yasma sammucca
samudagatam samannaya agatam. Etanhi tattha tattha jatakaleyevassa natisalohitehi
Pakappitam katam. No ce nam evam pakappeyyum, na koci kinci disva ayam brahmanoti
va bharadvajoti va janeyya. Evam pakappitam petam digharattanusayitam,
ditthigatamajanatam, tam pakappitam namagottam "namagottamattametam, samvoharattham
pakappitan"ti ajanantanam sattanam hadaye digharattam ditthigatamanusayitam. Tassa
anusayitatta tam namagottam ajananta no pabrunti "ayam 1- brahmano jatiya
hoti"ti ajanantava evam vadantiti vuttam hoti.
      Evam "ye `jatito brahmano'ti abhinivesam karonti, te idam voharamattam
ajananta, sava nesam ditthi dudditthi"ti dassetva idani nippariyayameva
jativadam patikkhipanto kammavadanca patitthapento na jaccatiadimaha. Tattha
"kammuna"ti upaddhagathaya vittharanattham kassako kammunatiadi vuttam. Tattha
kammunati paccuppannena kasikammadinibbattakacetanakammuna.
      Paticcasamuppadadassati imina paccayena evam hotiti evam
paticcasamuppadadassavino. Kammavipakakovidati sammanavamanarahe kule kammavasena
uppatti hoti annapi hinappanitata hinappanite kamme vipaccamane hotiti
evam kammavipakakusala.
      Kammuna vattatiti gathaya pana lokoti va pajati va sattoti va
ekoyevattho, vacanamattabhedo. Purimapadena cettha "atthi brahma mahabrahma
settho sajita"ti 2- ditthiya patisedho veditabbo. Kammuna tasu tasu gatisu
vattati loko, tassa ko sajitati. Dutiyapadena "evam kammuna nibbattopi ca
pavattepi atitapaccuppannabhedena kammuna vattati, sukhadukkhani paccanubhonto
hinappanitadibhedanca apajjanto pavattati"ti dasseti. Tatiyena tamevattham
nigameti "evam sabbathapi kammanibandhana satta kammeneva va baddha hutva
pavattanti, na annatha"ti. Catutthena tamattham upamaya vibhaveti. Yatha hi rathassa
yayato aninibandhanam hoti. Na taya anibaddho yati, evam lokassa nibbattato
ca pavattato ca kammam nibandhanam, na tena anibaddho nibbattati na pavattati.
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati                 2 Si. sanjitati
      Idani yasma evam kammanibandhano loko, tasma setthena kammuna
setthabhavam dassento tapenati gathadvayamaha. Tattha tapenati dhutangatapena.
Brahmacariyenati methunaviratiya. Samyamenati silena. Damenati indriyadamena.
Etenati etena setthena parisuddhena brahmabhutena kammuna brahmano
hoti. Kasma? yasma etam brahmanamuttamam, yasma etam kammam uttamo
brahmanagunoti vuttam hoti. "brahmanan"tipi patho. Ayam panettha vacanattho:-
brahmam anetiti 1- brahmanam, brahmanabhavam avahatiti vuttam hoti.
      Dutiyagathaya santoti santakileso. Brahma sakkoti brahma ca
sakko ca, yo evarupo, so na kevalam brahmano, athakho brahma ca sakko
ca so vijanatam panditanam, evam vasettha janahiti vuttam hoti. Sesam sabbattha
uttanamevati.
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                      vasetthasuttavannana nitthita.
                            ---------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 9 page 309-317. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=7786&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=9&A=7786&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=704              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=13&A=11070              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=13106              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=13106              Contents of The Tipitaka Volume 13 http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]