ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๑)

     อิทานิ สิกฺขาปทวิภงฺคสฺส อตฺถํ วณฺณยิสฺสาม ฯ ยํ วุตฺตํ
โย ปนาติ โย ยาทิโสติอาทิ เอตฺถ โย ปนาติ วิภชิตพฺพปทํ ฯ
โย ยาทิโสติอาทีนิ ตสฺส วิภชนปทานิ ฯ เอตฺถ จ ยสฺมา
ปนาติ นิปาตมตฺตํ โยติ อตฺถปทํ ตญฺจ อนิยเมน ปุคฺคลํ
ทีเปติ ตสฺมา ตสฺส อตฺถํ ทสฺเสนฺโต อนิยเมน ปุคฺคลทีปกํ
โยสทฺทเมว อาห ฯ ตสฺมา เอตฺถ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพ ฯ โย
ปนาติ โยโกจีติ วุตฺตํ โหติ ฯ ยสฺมา ปน โย โส โยโกจิ
นาเมโส อวสฺสํ ลิงฺคยุตฺตชาตินามโคตฺตสีลวิหารโคจรวเยสุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๒.

เอเกนากาเรน ปญฺญายติ ตสฺมา ตํ ตถา ญาเปตุํ ตํ ปเภทํ ปกาเสนฺโต ยาทิโสติอาทิมาห ฯ ตตฺถ ยาทิโสติ ลิงฺควเสน ยาทิโส วา ตาทิโส วา โหตุ ทีโฆ วา รสฺโส วา กาโฬ วา โอทาโต วา มงฺคุรจฺฉวิ วา กิโส วา ถูโล วาติ อตฺโถ ฯ ยถายุตฺโตติ โยควเสน เยน วา เตน วา ยุตฺโต โหตุ นวกมฺมยุตฺโต วา อุทฺเทสยุตฺโต วา วาสธุรยุตฺโต วาติ อตฺโถ ฯ ยถาชจฺโจติ ชาติวเสน ยํชจฺโจ วา ตํ ชจฺโจ วา โหตุ ขตฺติโย วา พฺราหฺมโณ วา เวสฺโส วา สูโท วาติ อตฺโถ ฯ ยถานาโมติ นามวเสน ยถานาโม วา ตถานาโม วา โหตุ พุทฺธรกฺขิโต วา ธมฺมรกฺขิโต วา สงฺฆรกฺขิโต วาติ อตฺโถ ฯ ยถาโคตฺโตติ โคตฺตวเสน ยถาโคตฺโต วา ตถาโคตฺโต วา เยน วา เตน วา โคตฺเตน โหตุ กจฺจาโน วา วาเสฏฺโฐ วา โกสิโย วาติ อตฺโถ ฯ ยถาสีโลติ สีเลสุ ยถาสีโล วา ตถาสีโล วา โหตุ นวกมฺมสีโล วา อุทฺเทสสีโล วา วาสธุรสีโล วาติ อตฺโถ ฯ ยถาวิหารีติ วิหาเรสุปิ ยถาวิหารี วา ตถาวิหารี วา โหตุ นวกมฺมวิหารี วา อุทฺเทสวิหารี วา วาสธุรวิหารี วาติ อตฺโถ ฯ ยถาโคจโรติ โคจเรสุปิ ยถาโคจโร วา ตถาโคจโร วา โหตุ นวกมฺมโคจโร วา อุทฺเทสโคจโร วา วาสธุรโคจโร วาติ อตฺโถ ฯ เถโร วาติอาทีสุ จ วโยวุฑฺฒาทีสุ โย วา โส วา โหตุ ปริปุณฺณทสวสฺสตาย เถโร วา อูนปญฺจวสฺสตาย นโว วา อติเรกปญฺจวสฺสตาย มชฺฌิโม วาติ อตฺโถ ฯ อถโข สพฺโพว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๓.

อิมสฺมึ อตฺเถ เอโส วุจฺจติ โย ปนาติ ฯ ภิกฺขุนิทฺเทเส ภิกฺขตีติ ภิกฺขโก ฯ ลภนฺโต วา อลภนฺโต วา อริยาย ยาจนาย ยาจตีติ อตฺโถ ฯ พุทฺธาทีหิ อชฺฌูปคตํ ภิกฺขาจริยํ อชฺฌูปคตตฺตา ภิกฺขาจริยํ อชฺฌูปคโต นาม ฯ โย หิ โกจิ อปฺปํ วา มหนฺตํ วา โภคกฺขนฺธํ ปหาย อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โส กสิโครกฺขาทีหิ ชีวิตกปฺปนํ หิตฺวา ลิงฺคสมฺปฏิจฺฉเนเนว ภิกฺขาจริยํ อชฺฌูปคโตติ ภิกฺขุ ฯ ปรปฏิพทฺธชีวิกตฺตา วา วิหารมชฺเฌ กาชภตฺตํ ภุญฺชมาโนปิ ภิกฺขาจริยํ อชฺฌูปคโตติ ภิกฺขุ ฯ ปิณฺฑิยาโลปโภชนํ นิสฺสาย ปพฺพชฺชาย อุสฺสาหชาตตฺตา วา ภิกฺขาจริยํ อชฺฌูปคโตติ ภิกฺขุ ฯ อคฺฆผสฺสวณฺณเภเทน ภินฺนํ ปฏํ ธาเรตีติ ภินฺนปฏธโร ฯ ตตฺถ สตฺถกจฺเฉทเนน อคฺฆเภโท เวทิตพฺโพ ฯ สหสฺสคฺฆนโกปิ หิ ปโฏ สตฺถเกน ขณฺฑาขณฺฑิกํ ฉินฺโน ภินฺนคฺโฆ โหติ ปุริมคฺฆโต อุปฑฺฒมฺปิ น อคฺฆติ ฯ สุตฺตสํสิพฺพเนน ผสฺสเภโท เวทิตพฺโพ ฯ สุขสมฺผสฺโสปิ หิ ปโฏ สุตฺเตหิ สํสิพฺพิโต ภินฺนผสฺโส โหติ ขรสมฺผสฺสตํ ปาปุณาติ ฯ สูจิมลาทีหิ วณฺณเภโท เวทิตพฺโพ ฯ สุปริสุทฺโธปิ หิ ปโฏ สูจิกมฺมโต ปฏฺฐาย สูจิมเลน หตฺถเสทมลชลิกาหิ อวสาเน รชนกปฺปกรเณหิ จ ภินฺนวณฺโณ โหติ ปกติวณฺณํ วิชหติ ฯ เอวํ ตีหากาเรหิ ภินฺนํ ปฏํ ธารณโต ภินฺนปฏธโรติ ภิกฺขุ ฯ คิหิวตฺถวิสภาคานํ กาสาวานํ วา ธารณมตฺเตเนว ภินฺนปฏธโรติ ภิกฺขุ ฯ สมญฺญายาติ ปญฺญตฺติยา โวหาเรนาติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๔.

อตฺโถ ฯ สมญฺญาย เอว หิ เอกจฺโจ ภิกฺขูติ ปญฺญายติ ฯ ตถา หิ นิมนฺตนาทิมฺหิ ภิกฺขูสุ คณิยมาเนสุ สามเณเรปิ คเหตฺวา สตํ ภิกฺขู สหสฺสํ ภิกฺขูติ วทนฺติ ฯ ปฏิญฺญายาติ อตฺตโน ปฏิชานเนน ฯ ปฏิญฺญายปิ หิ เอกจฺโจ ภิกฺขูติ ปญฺญายติ ฯ ตสฺส โก เอตฺถาติ อหํ อาวุโส ภิกฺขูติเอวมาทีสุ สมฺภโว ทฏฺฐพฺโพ ฯ อยํ ปน อานนฺทตฺเถเรน วุตฺตา ธมฺมิกา ปฏิญฺญา ฯ รตฺติภาเคน ปน ทุสฺสีลาปิ ปฏิปถํ อาคจฺฉนฺตา โก เอตฺถาติ วุตฺเต อธมฺมิกาย ปฏิญฺญาย อภูตตฺถาย มยํ ภิกฺขูติ วทนฺติ ฯ เอหิภิกฺขูติ ภิกฺขุ นาม ภควโต เอหิ ภิกฺขูติ เอวํ วจนมตฺเตน ภิกฺขุภาวํ เอหิภิกฺขูปสมฺปทํ ปตฺโต ฯ ภควา หิ เอหิภิกฺขุภาวาย อุปนิสฺสยสมฺปนฺนํ ปุคฺคลํ ทิสฺวา รตฺตปํสุกูลนฺตรโต สุวณฺณวณฺณํ ทกฺขิณหตฺถํ นีหริตฺวา พฺรหฺมโฆสํ นิจฺฉาเรนฺโต เอหิ ภิกฺขุ จร พฺรหมฺจริยํ สมฺมา ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยายาติ วทติ ฯ ตสฺส สเหว ภควโต วจเนน คิหิลิงฺคํ อนฺตรธายติ ปพฺพชฺชา จ อุปสมฺปทา จ รุหติ ภณฺฑุ กาสาววสโน โหติ เอกํ นิวาเสตฺวา เอกํ ปารุปิตฺวา เอกํ อํเส ฐเปตฺวา วามํสกูเฏ อาลคฺคนีลุปฺปลวณฺณมตฺติกาปตฺโต ฯ ติจีวรญฺจ ปตฺโต จ วาสี สูจิ จ พนฺธนํ ปริสฺสาวเนนฏฺเฐเต ยุตฺตโยคสฺส ภิกฺขุโนติ เอวํ วุตฺเตหิ อฏฺฐหิ ปริกฺขาเรหิ สรีเร ปฏิมุกฺเกหิเยว วสฺสสติกตฺเถโร วิย อิริยาปถสมฺปนฺโน พุทฺธาจริยโก พุทฺธูปชฺฌายโก สมฺมาสมฺพุทฺธํ วนฺทมาโนเยว ติฏฺฐติ ฯ ภควา หิ ปฐมโพธิยํ เอกสฺมึ กาเล

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๕.

เอหิภิกฺขุอุปสมฺปทายเอว อุปสมฺปาเทติ ฯ เอวํ อุปสมฺปนฺนานิ จ สหสฺสูปริ เอกจตฺตาฬีสุตฺตรานิ ตีณิ ภิกฺขุสตานิ อเหสุํ ฯ เสยฺยถีทํ ฯ ปญฺจ ปญฺจวคฺคิยตฺเถรา ยโส กุลปุตฺโต ตสฺส ปริวารา จตุปฺปณฺณาส สหายกา ตึสภทฺทวคฺคิยา สหสฺสปุราณชฏิลา สทฺธึ ทฺวีหิ อคฺคสาวเกหิ อฑฺฒเตยฺยสตา ปริพฺพาชกา เอโก องฺคุลิมาลตฺเถโรติ ฯ วุตฺตญฺเจตํ อฏฺฐกถายํ ตีณิ สตํ สหสฺสญฺจ จตฺตาฬีสํ ปุนาปเร เอโก จ เถโร สปฺปญฺโญ สพฺเพ เต เอหิภิกฺขุกาติ ฯ น เกวลญฺจ เอเต อญฺเญปิ พหู สนฺติ ฯ เสยฺยถีทํ ฯ ติสตปริวาโร เสโล พฺราหฺมโณ สหสฺสปริวาโร มหากปฺปิโน ทสสหสฺสา กปิลวตฺถุวาสิโน กุลปุตฺตา โสฬสสหสฺสา ปารายนิกพฺราหฺมณาติเอวมาทโย ฯ เต ปน วินยปิฏเก ปาลิยํ น นิทฺทิฏฺฐตฺตา น วุตฺตา ฯ อิเม ตตฺถ นิทฺทิฏฺฐตฺตา วุตฺตา ฯ สตฺตวีสสหสฺสานิ ตีณิเยว สตานิ จ เอเตปิ สพฺเพ สงฺขาตา สพฺเพ เต เอหิภิกฺขุกาติ ฯ ตีหิ สรณคมเนหิ อุปสมฺปนฺโนติ พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามีติอาทินา นเยน ติกฺขตฺตุํ วาจํ ภินฺทตฺวา วุตฺเตหิ ตีหิ สรณคมเนหิ อุปสมฺปนฺโน ฯ อยํ หิ อุปสมฺปทา นาม อฏฺฐวิธา เอหิภิกฺขุอุปสมฺปทา สรณคมนอุปสมฺปทา โอวาทปฏิคฺคหณอุปสมฺปทา ปญฺหพฺยากรณอุปสมฺปทา ครุธมฺมปฏิคฺคหณอุปสมฺปทา ทูเตนอุปสมฺปทา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๖.

อฏฺฐวาจิกา อุปสมฺปทา ญตฺติจตุตฺถกมฺมอุปสมฺปทา ฯ ตตฺถ เอหิภิกฺขุอุปสมฺปทา สรณคมนอุปสมฺปทา จ วุตฺตา เอว ฯ โอวาทปฏิคฺคหณอุปสมฺปทา นาม ตสฺมา ติห เต กสฺสป เอวํ สิกฺขิตพฺพํ ติพฺพํ เม หิโรตฺตปฺปํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ ภวิสฺสติ เถเรสุ นเวสุ มชฺฌิเมสุ จาติ เอวํ หิ เต กสฺสป สิกฺขิตพฺพํ ตสฺมา ติห เต กสฺสป เอวํ สิกฺขิตพฺพํ ยงฺกิญฺจิ ธมฺมํ โสสฺสามิ กุสลูปสํหิตํ สพฺพนฺตํ อฏฺฐิกตฺวา มนสิกตฺวา สพฺพํ เจตโส สมนฺนาหริตฺวา โอหิตโสโต ธมฺมํ โสสฺสามีติ เอวํ หิ เต กสฺสป สิกฺขิตพฺพํ ตสฺมา ติห เต กสฺสป เอวํ สิกฺขิตพฺพํ สาตสหคตา จ เม กายคตาสติ มํ น วิชหิสฺสตีติ เอวํ หิ เต กสฺสป สิกฺขิตพฺพนฺติ อิมินา โอวาทปฏิคฺคหเณน มหากสฺสปตฺเถรสฺส อนุญฺญาตอุปสมฺปทา ฯ ปญฺหพฺยากรณอุปสมฺปทา นาม โสปากสฺส อนุญฺญาตอุปสมฺปทา ฯ ภควา กิร ปุพฺพาราเม อนุจงฺกมนฺตํ โสปากํ สามเณรํ อุทฺธุมาตกสญฺญาติ วา โสปาก รูปสญฺญาติ วา อิเม ธมฺมา นานตฺถา นานาพฺยญฺชนา อุทาหุ เอกตฺถา พฺยญฺชนเมว นานนฺติ ทสอสุภนิสฺสิเต ปญฺเห ปุจฺฉิ ฯ โส เต พฺยากาสิ ฯ ภควา ตสฺส สาธุการํ ทตฺวา กติวสฺโสสิ ตฺวํ โสปากาติ ปุจฺฉิ ฯ สตฺตวสฺโสหํ ภควาติ ฯ โสปาก ตฺวํ มม สพฺพญฺญุตญฺญาเณน สทฺธึ สํสนฺเทตฺวา ปญฺเห พฺยากาสีติ อารทฺธจิตฺโต ๑- อุปสมฺปทํ อนุชานาติ ฯ อยํ ปญฺหพฺยากรณอุปสมฺปทา ฯ ครุธมฺมปฏิคฺคหณอุปสมฺปทา นาม มหาปชาปติยา อฏฺฐครุธมฺมปฏิคฺคหเณน อนุญฺญาตอุปสมฺปทา ฯ ทูเตน @เชิงอรรถ: ๑. อารทฺธํ โสปาเกน อาราธิตํ จิตฺตํ เอตสฺสาติ อารทฺธจิตฺโตติ โยชนาวิคฺคโห ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๗.

อุปสมฺปทา นาม อฑฺฒกาสิยา คณิกาย อนุญฺญาตอุปสมฺปทา ฯ อฏฺฐวาจิกา อุปสมฺปทา นาม ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุนีสงฺฆโต ญตฺติจตุตฺเถน ภิกฺขุสงฺฆโต ญตฺติจตุตฺเถนาติ อิเมหิ ทฺวีหิ กมฺเมหิ อุปสมฺปทา ฯ ญตฺติจตุตฺถกมฺมอุปสมฺปทา นาม ภิกฺขูนํ เอตรหิ อุปสมฺปทา ฯ อิมาสุ อฏฺฐสุ อุปสมฺปทาสุ ยา อยํ อนุชานามิ ภิกฺขเว อิเมหิ ตีหิ สรณคมเนหิ ปพฺพชฺชํ อุปสมฺปทนฺติ ๑- เอวํ อนุญฺญาตา อิมาย อุปสมฺปทาย อุปสมฺปนฺโนติ วุตฺตํ โหติ ฯ ภโทฺรติ อปาปโก ฯ กลฺยาณปุถุชฺชนาทโย หิ ยาว อรหา ตาว ภเทฺรน สีเลน สมาธินา ปญฺญาย วิมุตฺติยา วมุตฺติญฺญาณทสฺสเนน จ สมนฺนาคตตฺตา ภโทฺร ภิกฺขูติ สงฺขฺยํ คจฺฉนฺติ ฯ สาโรติ เตหิเยว สีลสาราทีหิ สมนฺนาคตตฺตา นีลวณฺณสมนฺนาคเมน นีโล ปโฏ วิย สาโร ภิกฺขูติ เวทิตพฺโพ ฯ วิคตกฺกิเลสเผคฺคุภาวโต วา ขีณาสโวว สาโรติ เวทิตพฺโพ ฯ เสกฺโขติ ปุถุชฺชนกลฺยาณเกน สทฺธึ สตฺต อริยา ติสฺโส สิกฺขา สิกฺขนฺตีติ เสกฺขา ฯ เตสุ โยโกจิ เสกฺโข ภิกฺขูติ เวทิตพฺโพ ฯ น สิกฺขตีติ อเสกฺโข ฯ เสกฺขธมฺเม อติกฺกมฺม อคฺคผเล ฐิโต ตโต อุตฺตรึ สิกฺขิตพฺพาภาวโต ขีณาสโว อเสกฺโขติ วุจฺจติ ฯ สมคฺเคน สงฺเฆนาติ สพฺพนฺติเมน ปริยาเยน ปญฺจวคฺคกรณีเย กมฺเม ยาวติกา ภิกฺขู กมฺมปฺปตฺตา เตสํ อาคตตฺตา ฉนฺทารหานํ ฉนฺทสฺส อาหฏตฺตา สมฺมุขีภูตานญฺจ อปฏิกฺโกสนโต เอกสฺมึ กมฺเม สมคฺคภาวํ อุปคเตน @เชิงอรรถ: ๑. วิ. มหาวคฺค. ๔/๔๒.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๘.

สงฺเฆน ฯ ญตฺติจตุตฺเถนาติ ตีหิ อนุสฺสาวนาหิ เอกาย ญตฺติยา กตฺตพฺเพน ฯ กมฺเมนาติ ธมฺมิเกน วินยกมฺเมน ฯ อกุปฺเปนาติ วตฺถุญตฺติอนุสฺสาวนสีมาปริสสมฺปตฺติสมฺปนฺนตฺตา อโกเปตพฺพตํ อปฏิกฺโกสิตพฺพตํ อุปคเตน ฯ ฐานารเหนาติ การณารเหน สตฺถุสาสนารเหน ฯ อุปสมฺปนฺโน นาม อุปริภาวํ สมาปนฺโน ปตฺโตติ อตฺโถ ฯ ภิกฺขุภาโว หิ อุปริภาโว ฯ ตญฺเจส ยถาวุตฺเตน กมฺเมน สมาปนฺนตฺตา อุปสมฺปนฺโนติ วุจฺจติ ฯ เอตฺถ จ ญตฺติจตุตฺถกมฺมํ เอกเมว อาคตํ ฯ อิมสฺมึ ปน ฐาเน ฐตฺวา จตฺตาริ สงฺฆกมฺมานิ นีหริตฺวา วิตฺถารโต กเถตพฺพานิ ฯ ตํ สพฺพํ อฏฺฐกถาสุ วุตฺตํ ฯ ตานิ จ อปโลกนกมฺมํ ญตฺติกมฺมํ ญตฺติทุติยกมฺมํ ญตฺติจตุตฺถกมฺมนฺติ ปฏิปาฏิยา ฐเปตฺวา วิตฺถาเรน ขนฺธกโต ปริวาราวสาเน กมฺมวิภงฺคโต จ ปาลึ อาหริตฺวา กถิตานิ ฯ ตานิ มยํ ปริวาราวสาเน กมฺมวิภงฺเคเยว วณฺณยิสฺสาม ฯ เอวํ หิ สติ ปฐมปาราชิกวณฺณนา น ภาริยา ภวิสฺสติ ฯ ยถาฐิตาย จ ปาลิยา วณฺณนา สุวิญฺเญยฺยา ภวิสฺสติ ฯ ตานิ จ ฐานานิ อสุญฺญานิ ภวิสฺสนฺติ ฯ ตสฺมา อนุปทวณฺณนเมว กโรม ฯ ตตฺราติ เตสุ ภิกฺขโกติอาทินา นเยน วุตฺเตสุ ภิกฺขูสุ ฯ ยฺวายํ ภิกฺขูติ โย อยํ ภิกฺขุ ฯ สมคฺเคน สงฺเฆน ฯเปฯ อุปสมฺปนฺโนติ อฏฺฐสุ อุปสมฺปทาสุ ญตฺติจตุตฺเถเนว กมฺเมน อุปสมฺปนฺโน ฯ อยํ อิมสฺมึ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ อยํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๙.

อิมสฺมึ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิตฺวา ปาราชิโก โหตีติ อตฺเถ ภิกฺขูติ อธิปฺเปโต ฯ อิตเร ปน ภิกฺขโกติอาทโย อตฺถุทฺธารวเสน วุตฺตา ฯ เตสุ จ ภิกฺขโกติอาทโย นิรุตฺติวเสน วุตฺตา ฯ สมญฺญาย ภิกฺขุ ปฏิญฺญาย ภิกฺขูติ อิเม เทฺว อภิลาปวเสน วุตฺตา ฯ เอหิภิกฺขูติ พุทฺเธน อุปชฺฌาเยน ปฏิลทฺธอุปสมฺปทาวเสน วุตฺตา ฯ สรณคมนภิกฺขุ อนุปฺปนฺนาย กมฺมวาจาย อุปสมฺปนฺนวเสน วุตฺโต ฯ ภโทฺรติอาทโย คุณวเสน วุตฺตาติ เวทิตพฺพา ฯ อิทานิ ภิกฺขูนนฺติ อิมํ ปทํ วิเสสตฺถาภาวโต อวิภชิตฺวาว ยํ สิกฺขญฺจ สาชีวญฺจ สมาปนฺนตฺตา ภิกฺขูนํ สิกฺขาสาชีวสมาปนฺโน โหติ ตํ ทสฺเสนฺโต สิกฺขาติอาทิมาห ฯ ตตฺถ สิกฺขิตพฺพาติ สิกฺขา ฯ ติสฺโสติ คณนปริจฺเฉโท ฯ อธิสีลสิกฺขาติ อธิกํ อุตฺตมํ สีลนฺติ อธิสีลํ ฯ อธิสีลญฺจ ตํ สิกฺขิตพฺพโต สิกฺขา จาติ อธิสีลสิกฺขา ฯ เอส นโย อธิจิตฺตอธิปญฺญาสิกฺขาสุ ฯ กตมํ ปเนตฺถ สีลํ กตมํ อธิสีลํ กตมํ จิตฺตํ กตมํ อธิจิตฺตํ กตมา ปญฺญา กตมา อธิปฺปญฺญาติ ฯ วุจฺจเต ฯ ปญฺจงฺคทสงฺคสีลนฺตาว สีลเมว ฯ ตํ หิ พุทฺเธ อุปฺปนฺเนปิ อนุปฺปนฺเนปิ โลเก ปวตฺตติ ฯ อุปฺปนฺเน พุทฺเธ ตสฺมึ สีเล พุทฺธาปิ สาวกาปิ มหาชนํ สมาทเปนฺติ ฯ อนุปฺปนฺเน พุทฺเธ ปจฺเจกพุทฺธา จ กมฺมวาทิโน ธมฺมิกา สมณพฺราหฺมณา จ จกฺกวตฺตี จ มหาราชา มหาโพธิสตฺตา จ สมาทเปนฺติ ฯ สามมฺปิ ปณฺฑิตา สมณพฺราหฺมณา สมาทิยนฺติ ฯ เต ตํ กุสลกมฺมํ ปริปูเรตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๐.

เทเวสุ จ มนุสฺเสสุ จ สมฺปตฺตึ อนุโภนฺติ ฯ ปาฏิโมกฺขสํวรสีลํ ปน อธิสีลนฺติ วุจฺจติ ฯ ตํ หิ สุริโย วิย ปชฺโชตานํ สิเนรุ วิย ปพฺพตานํ สพฺพโลกิยสีลานํ อธิกญฺเจว อุตฺตมญฺจ พุทฺธุปฺปาเท เอว จ ปวตฺตติ น วินา พุทฺธุปฺปาทา ฯ น หิ ตํ ปญฺญตฺตึ อุทฺธริตฺวา อญฺโญ สตฺโต ฐเปตุํ สกฺโกติ ฯ พุทฺธา เอว ปน สพฺพโส กายวจีทฺวารอชฺฌาจารโสตํ ฉินฺทิตฺวา ตสฺส ตสฺส วีติกฺกมสฺส อนุจฺฉวิกํ ตํ สีลสํวรํ ปญฺญาเปนฺตีติ ฯ ปาฏิโมกฺขสํวรโตปิจ มคฺคผลสมฺปยุตฺตเมว สีลํ อธิสีลํ ฯ ตํ ปน อิธ อนธิปฺเปตํ ฯ น หิ ตํสมาปนฺโน ภิกฺขุ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวติ ฯ กามาวจรานิ อฏฺฐ กุสลจิตฺตานิ โลกิยอฏฺฐสมาปตฺติจิตฺตานิ จ เอกชฺฌํ กตฺวา จิตฺตเมวาติ เวทิตพฺพานิ ฯ พุทฺธุปฺปาทานุปฺปาเท จสฺส ปวตฺติ สมาทปนํ สมาทานญฺจ สีเล วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ ฯ วิปสฺสนาปาทกํ อฏฺฐสมาปตฺติจิตฺตํ ปน อธิจิตฺตนฺติ วุจฺจติ ฯ ตํ หิ อธิสีลํ วิย สีลานํ สพฺพโลกิยจิตฺตานํ อธิกญฺเจว อุตฺตมญฺจ พุทฺธุปฺปาเท เอว จ โหติ น วินา พุทฺธุปฺปาทา ฯ ตโตปิ จ มคฺคผลจิตฺตเมว อธิจิตฺตํ ฯ ตํ ปน อิธ อนธิปฺเปตํ ฯ น หิ ตํสมาปนฺโน ภิกฺขุ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวติ ฯ อตฺถิ ทินฺนํ อตฺถิ ยิฏฺฐนฺติอาทินยปฺปวตฺตํ ปน กมฺมสฺสกตาญาณํ ปญฺญา ฯ สา หิ พุทฺเธ อุปฺปนฺเนปิ อนุปฺปนฺเนปิ โลเก ปวตฺตติ ฯ อุปฺปนฺเน พุทฺเธ ตสฺสา ปญฺญาย พุทฺธาปิ สาวกาปิ มหาชนํ สมาทเปนฺติ ฯ อนุปฺปนฺเน พุทฺเธ ปจฺเจกพุทฺธา กมฺมวาทิโน จ ธมฺมิกา สมณพฺราหฺมณา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๑.

จกฺกวตฺตี จ มหาราชา มหาโพธิสตฺตา จ สมาทเปนฺติ ฯ สามมฺปิ ปณฺฑิตา สตฺตา สมาทิยนฺติ ฯ ตถา หิ องฺกุโร ทสวสฺสสหสฺสานิ มหาทานํ อทาสิ ฯ เวลาโม เวสฺสนฺตโร อญฺเญ จ พหู ปณฺฑิตมนุสฺสา มหาทานานิ อทํสุ ฯ เต ตํ กุสลธมฺมํ ปริปูเรตฺวา เทเวสุ จ มนุสฺเสสุ จ สมฺปตฺตึ อนุภวึสุ ฯ ติลกฺขณาการปริจฺเฉทกํ ปน วิปสฺสนาญาณํ อธิปฺปญฺญาติ วุจฺจติ ฯ สา หิ อธิสีลอธิจิตฺตานิ วิย สีลจิตฺตานํ สพฺพโลกิยปฺปญฺญานํ อธิกาเจว อุตฺตมา จ น วินา พุทฺธุปฺปาทา โลเก ปวตฺตติ ฯ ตโตปิ จ มคฺคผลปฺปญฺญาว อธิปฺปญฺญา ฯ สา ปน อิธ อนธิปฺเปตา ฯ น หิ ตํสมาปนฺโน ภิกฺขุ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวตีติ ฯ ตตฺราติ ตาสุ ตีสุ สิกฺขาสุ ฯ ยา อยํ อธิสีลสิกฺขาติ ยา อยํ ปาฏิโมกฺขสีลสงฺขาตา อธิสีลสิกฺขา ฯ เอตํ สาชีวนฺนามาติ เอตํ สพฺพมฺปิ ภควตา วินเย ฐปิตํ สิกฺขาปทํ ยสฺมา เอตฺถ นานาเทสชาติโคตฺตาทิเภทภินฺนา ภิกฺขู สห ชีวนฺติ เอกชีวิกา สภาคชีวิกา สภาควุตฺติโน โหนฺติ ตสฺมา สาชีวนฺติ วุจฺจติ ฯ ตสฺมึ สิกฺขตีติ ตํ สิกฺขาปทํ จิตฺตสฺส อธิกรณํ กตฺวา ยถาสิกฺขาปทํ นุโข สิกฺขามิ น สิกฺขามีติ จิตฺเตน โอโลเกนฺโต สิกฺขติ ฯ น เกวลญฺจายเมตสฺมึ สาชีวสงฺขาเต สิกฺขาปเทเยว สิกฺขติ สิกฺขายปิ สิกฺขติ ฯ เอตํ สาชีวนฺนามาติ อิมสฺส ปน อนนฺตรสฺส ปทสฺส วเสน ตสฺมึ สิกฺขตีติ วุตฺตํ ฯ กิญฺจาปิ ตํ เอวํ วุตฺตํ อถโข เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ ตสฺสา จ สิกฺขาย สิกฺขํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๒.

ปริปูเรนฺโต สิกฺขติ ตสฺมิญฺจ สิกฺขาปเท อวีติกฺกมนฺโต สิกฺขตีติ ฯ เตน วุจฺจติ สาชีวสมาปนฺโนติ อิทมฺปิ อนนฺตรสฺส สาชีวปทสฺเสว วเสน วุตฺตํ ฯ ยสฺมา ปน โส สิกฺขมฺปิ สมาปนฺโน ตสฺมา สิกฺขาสมาปนฺโนติปิ อตฺถโต เวทิตพฺโพ ฯ เอวํ หิ สติ สิกฺขาสาชีวสมาปนฺโนติ เอตสฺส ปทสฺส ปทภาชนํ ปริปุณฺณํ โหติ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้า ๒๘๑-๒๙๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=5920&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=5920&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=25              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=782              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=796              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=796              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]