ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๑ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๑)

     {๑๓๒} วินีตวตฺถุคาถาสุ ฯ ฉพฺพคฺคิยวตฺถุ อนุปฺปญฺตฺติยํ วุตฺตเมว ฯ
     ทุติยวตฺถุมฺหิ ฯ จิตฺตนฺนาม ปุถุชฺชนานํ ราคาทิวเสน ปกตึ วิชหิตฺวา
ธาวติ สนฺธาวติ วิธาวติ ฯ สเจ ภควา กายวจีทฺวารเภทํ วินาปิ
จิตฺตุปฺปาทมตฺเตน อาปตฺตึ ปญฺาเปยฺย โก สกฺกุเณยฺย อนาปตฺติกํ
อตฺตานํ กาตุํ ฯ เตนาห ภควา อนาปตฺติ ภิกฺขุ จิตฺตุปฺปาเทติ ฯ
จิตฺตวสิเกน ปน น ภวิตพฺพํ ฯ ปฏิสงฺขานพเลน จิตฺตํ นิวาเรตพฺพเมวาติ ฯ
     {๑๓๓-๑๓๔} อามสนผนฺทาปนฏฺานาจาวนวตฺถูนิ อุตฺตานตฺถาเนว ฯ
ตโต ปรานิ จ เถยฺยจิตฺโต ภูมิโต อคฺคเหสีติ วตฺถุปริโยสานานิ ฯ
     {๑๓๕} นิรุตฺติปถวตฺถุสฺมึ ฯ อาทิยีติ คณฺหิ โจโรสิ ตฺวนฺติ ปรามสิ ฯ
อิตโร ปน เกน อวหฏนฺติ วุตฺเต มยา อวหฏนฺติ
ปุจฺฉาสภาเคน ปฏิญฺ อทาสิ ฯ ยทิ หิ อิตเรน เกน คหิตํ เกน
อปนีตํ เกน ปิตนฺติ วุตฺตํ อภวิสฺส อทฺธา อยมฺปิ มยา
คหิตํ อปนีตํ ปิตนฺติ วา วเทยฺย ฯ มุขํ นาม ภุญฺชนตฺถาย จ
กถนตฺถาย กตํ ฯ เถยฺยจิตฺตํ ปน วินา อวหาโร นตฺถิ ฯ
เตนาห ภควา อนาปตฺติ ภิกฺขุ นิรุตฺติปเถติ ฯ โวหารวจนมตฺเต
อนาปตฺตีติ อตฺโถ ฯ ตโต ปรํ เวนวตฺถุปริโยสานํ สพฺพํ
อุตฺตานตฺถเมว ฯ {๑๓๗} อภินฺนสรีรวตฺถุสฺมึ ฯ อธิวตฺโถติ สาฏกตณฺหาย
ตสฺมึเยว สรีเร นิพฺพตฺโต ฯ อนาทิยนฺโตติ ตสฺส วจนํ อคฺคณฺหนฺโต
อาทรํ วา อกโรนฺโต ฯ ตํ สรีรํ อุฏฺหิตฺวาติ เปโต อตฺตโน
อานุภาเวน ตํ สรีรํ อุฏฺาเปสิ ฯ เตน วุตฺตํ ตํ สรีรํ
อุฏฺหิตฺวาติ ฯ ทฺวารํ ถเกสีติ ภิกฺขุสฺส สุสานสมีเปเยว วิหาโร
ตสฺมา ภีรุกชาติโก ภิกฺขุ ขิปฺปเมว ตตฺถ ปวิสิตฺวา ทฺวารํ ถเกสิ ฯ
ตตฺเถว ปริปตีติ ทฺวาเร ถกิเต เปโต สาฏเก นิราลโย หุตฺวา
ตํ สรีรํ ปหาย ยถากมฺมํ คโต ฯ ตสฺมา ตํ สรีรํ ตตฺเถว
ปริปติ ฯ ปติตนฺติ วุตฺตํ โหติ ฯ อภินฺเน สรีเรติ อพฺภุณฺเห
อลฺลสรีเร ปํสุกูลํ น คเหตพฺพํ ฯ คณฺหนฺตสฺส เอวรูปา อุปทฺทวา
โหนฺติ ทุกฺกฏญฺจ อาปชฺชติ ฯ ภินฺเน ปน คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ
กิตฺตาวตา ปน ภินฺนํ โหติ ฯ กากกุลลโสณสิคาลาทีหิ มุขตุณฺฑเกน
วา ทาฒาย วา อีสกํ ผาลิตมตฺเตนาปิ ฯ ยสฺส ปน ปตโต
ฆํสเนน ฉวิมตฺตํ ฉินฺนํ โหติ จมฺมํ อจฺฉินฺนํ เอตํ อภินฺนเมว ฯ
จมฺเม ปน ฉินฺเน ภินฺนํ ฯ ยสฺสาปิ สชีวกาเลเยว ปภินฺนา
คณฺฑกุฏฺิปิฬกา วา วโณ วา โหติ อิทมฺปิ ภินฺนํ ฯ
ตติยทิวสโต ปภูติ อุทฺธุมาตกาทิภาเวน กุณปภาวํ อุปคตมฺปิ ภินฺนเมว ฯ
สพฺเพน สพฺพํ ปน อภินฺเนปิ สุสานโคปเกหิ วา อญฺเหิ วา
มนุสฺเสหิ คาหาเปตุํ วฏฺฏติ โน เจ อญฺ ลภติ สตฺถเกน
วา เกนจิ วา วณํ กตฺวา คเหตพฺพํ ฯ วิสภาคสรีเร ปน สตึ
อุปฏฺเปตฺวา สมณสญฺ อุปฺปาเทตฺวา สีเส วา หตฺถปาทปิฏฺิยํ
วา วณํ กตฺวา คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ {๑๓๘} ตทนนฺตเร วตฺถุสฺมึ ฯ กุสํ
สงฺกาเมตฺวา จีวรํ อคฺคเหสีติ ปุพฺเพ อาทิเยยฺยาติ อิมสฺส ปทสฺส
อตฺถวณฺณนาย นามมตฺเตน ทสฺสิเตสุ เถยฺยาวหารปสยฺหาวหาร-
ปริกปฺปาวหารปฏิจฺฉนฺนาวหารกุสาวหาเรสุ กุสาวหาเรน อวหรีติ
อตฺโถ ฯ อิเมสํ ปน อวหารานํ เอวํ นานตฺตํ เวทิตพฺพํ ฯ โย
หิ โกจิ สสฺสามิกํ ภณฺฑํ รตฺติภาเค วา ทิวสภาเค วา
สนฺธิจฺเฉทนาทีนิ กตฺวา อทิสฺสมาโน อวหรติ กูฏมานกูฏ-
กหาปณาทีหิ วา วญฺเจตฺวา คณฺหาติ ตสฺเสว ตํ คณฺหโต
อวหาโร เถยฺยาวหาโรติ เวทิตพฺโพ ฯ โย ปน ปเร ปสยฺห
พลสา ๑- อภิภุยฺย อถวา ปน สนฺตชฺเชตฺวา ภยํ ทสฺเสตฺวา เตสํ
สนฺตกํ คณฺหาติ ปนฺถฆาตคามฆาตาทีนิ กโรนฺตา ทามริกโจรา
วิย โกธวเสน ปรฆรวิโลปํ กโรนฺตา อตฺตโน ปตฺตพลิโต จ
อธิกํ พลกฺกาเรน คณฺหนฺตา ราชราชมหามตฺตาทโย วิย ตสฺเสวํ
คณฺหโต อวหาโร ปสยฺหาวหาโรติ เวทิตพฺโพ ฯ ปริกปฺเปตฺวา
@เชิงอรรถ: ๑. พลสาติ พเลนาติ ฏีกายํ ทิสฺสติ ฯ
คณฺหโต ปน อวหาโร ปริกปฺปาวหาโรติ วุจฺจติ ฯ โส
ภณฺฑปริกปฺปโอกาสปริกปฺปวเสน ทุวิโธ ฯ ตตฺรายํ ภณฺฑปริกปฺโป ฯ
อิเธกจฺโจ สาฏกตฺถิโก อนฺโตคพฺภํ ปวิสิตฺวา สเจ สาฏโก
ภวิสฺสติ คณฺหิสฺสามิ สเจ สุตฺตํ น คณฺหิสฺสามีติ ปริกปฺเปตฺวา
อนฺธกาเร ปสิพฺพกํ คณฺหาติ ฯ สาฏโก เจ ตตฺร โหติ อุทฺธาเรเยว
ปาราชิกํ ฯ สุตฺตํ เจ โหติ รกฺขติ ฯ พหิ นีหริตฺวา มุญฺจิตฺวา
สุตฺตนฺติ ตฺวา ปุน อาหริตฺวา ยถาาเน เปติ รกฺขติเยว ฯ
สุตฺตนฺติ ตฺวาปิ ยํ ลทฺธํ ตํ คเหตพฺพนฺติ คจฺฉติ ปทวาเรน
กาเรตพฺโพ ฯ ภูมิยํ เปตฺวา คณฺหาติ อุทฺธาเร ปาราชิกํ ฯ
โจโร โจโรติ สามิเกหิ ปริยุฏฺิโต ฉฑฺเฑตฺวา ปลายติ รกฺขติ ฯ
สามิกา ทิสฺวา คณฺหนฺติ อิจฺเจตํ กุสลํ อญฺโ เจ โกจิ
คณฺหาติ ภณฺฑเทยฺยํ ฯ อถ นิวตฺเตสุ สามิเกสุ สยเมว ตํ
ทิสฺวา ปเคเวตํ มยา นีหฏํ มม ทานิ สนฺตกนฺติ คณฺหาติ
รกฺขติ ภณฺฑเทยฺยํ ปน โหติ ฯ สเจ สุตฺตํ ภวิสฺสติ คณฺหิสฺสามิ
สเจ สาฏโก น คณฺหิสฺสามิ สเจ สปฺปิ ภวิสฺสติ คณฺหิสฺสามิ
สเจ เตลํ น คณฺหิสฺสามีติอาทินา นเยน ปริกปฺเปตฺวา
คณฺหนฺตสฺสาปิ เอเสว นโย ฯ มหาปจฺจริยาทีสุ ปน สาฏกตฺถิโกปิ
สาฏกปสิพฺพกเมว คเหตฺวา นิกฺขนฺโต พหิ ตฺวา มุญฺจิตฺวา
สาฏโก อยนฺติ ทิสฺวา คจฺฉนฺโต ปทุทฺธาเรเนว กาเรตพฺโพติ
วุตฺตํ ฯ เอตฺถ ปน สเจ สาฏโก ภวิสฺสติ คณฺหิสฺสามีติ
ปริกปฺปิตตฺตา ปริกปฺโป ทิสฺสติ ทิสฺวา หฏตฺตา ปริกปฺปาวหาโร
น ทิสฺสติ ฯ มหาอฏฺกถายํ ปน ยํ ปริกปฺปิตํ ตํ อทิฏฺ
ปริกปฺปิตภาเว ิตํเยว อุทฺธรนฺตสฺส อวหาโร วุตฺโต ฯ ตสฺมา
ตตฺถ ปริกปฺปาวหาโร ทิสฺสติ ฯ ตํ มญฺมาโน ตํ อวหรีติ
ปาลิยาว สเมตีติ ฯ ตตฺถ ยฺวายํ สเจ สาฏโก ภวิสฺสติ
คณฺหิสฺสามีติอาทินา นเยน ปวตฺโต ปริกปฺโป อยํ
ภณฺฑปริกปฺโป นาม ฯ โอกาสปริกปฺโป ปน เอวํ เวทิตพฺโพ ฯ
อิเธกจฺโจ โลลภิกฺขุ ปรปริเวณํ วา กุลฆรํ วา อรญฺเ
กมฺมนฺตสาลํ วา ปวิสิตฺวา ตตฺถ กถาสลฺลาเปน นิสินฺโน กิญฺจิ
โลภเนยฺยํ ปริกฺขารํ โอโลเกติ ฯ โอโลเกนฺโต จ ปน ทิสฺวา
ทฺวารปฺปมุขเหฏฺาปาสาทปริเวณทฺวารโกฏฺกรุกฺขมูลาทิวเสน
ปริจฺเฉทํ กตฺวา สเจ มํ เอตฺถนฺตเร ปสฺสิสฺสนฺติ ทฏฺุกามตาย
คเหตฺวา วิจรนฺโต วิย เอเตสํเยว ทสฺสามิ โน เจ ปสฺสิสฺสนฺติ
หริสฺสามีติ ปริกปฺเปติ ฯ ตสฺเสตํ อาทาย ปริกปฺปิตปริจฺเฉทํ
อติกฺกนฺตมตฺเต ปาราชิกํ ฯ สเจ อุปจารสีมํ ปริกปฺเปติ ตทภิมุโขว
คจฺฉนฺโต กมฺมฏฺานาทีนิ มนสิ กโรนฺโต วา อญฺาวิหิโต วา
อสติยา อุปจารสีมํ อติกฺกมติ ภณฺฑเทยฺยํ ฯ อถาปิสฺส ตํ
านํ ปตฺตสฺส โจโร วา หตฺถี วา วาฬมิโค วา มหาเมโฆ วา
อุฏฺหติ โส จ ตมฺหา อุปทฺทวา มุจฺจิตุกมฺยตาย สหสา ตํ
านํ อติกฺกมติ ภณฺฑเทยฺยเมว ฯ เกจิ ปเนตฺถ ยสฺมา
มูเลว เถยฺยจิตฺเตน คหิตํ ตสฺมา น รกฺขติ อวหาโรเยวาติ
วทนฺติ ฯ อยํ ตาว มหาอฏฺกถานโย ฯ มหาปจฺจริยํ ปน
สเจปิ โส อนฺโตปริจฺเฉเท หตฺถึ วา อสฺสํ วา อภิรุหิตฺวา ตํ
เนว ปาเชติ น ปาชาเปติ ปริจฺเฉเท อติกฺกนฺเตปิ ปาราชิกํ
นตฺถิ ภณฺฑเทยฺยเมวาติ วุตฺตํ ฯ ตตฺร ยฺวายํ สเจ มํ
เอตฺถนฺตเร ปสฺสิสฺสนฺติ ทฏฺุกามตาย คเหตฺวา วิจรนฺโต วิย
เอเตสํเยว ทสฺสามีติ ปวตฺโต ปริกปฺโป อยํ โอกาสปริกปฺโป
นาม ฯ เอวมิเมสํ ทฺวินฺนมฺปิ ปริกปฺปานํ วเสน ปริกปฺเปตฺวา
คณฺหโต อวหาโร ปริกปฺปาวหาโรติ เวทิตพฺโพ ฯ ปฏิจฺฉาเทตฺวา
ปน อวหรณํ ปฏิจฺฉนฺนาวหาโร ฯ โส เอวํ เวทิตพฺโพ ฯ โย
ปน ภิกฺขุ มนุสฺสานํ อุยฺยานาทีสุ กีฬนฺตานํ วา ปวิสนฺตานํ วา
มุญฺจิตฺวา ปิตํ อลงฺการภณฺฑํ ทิสฺวา สเจ โอนมิตฺวา คณฺหิสฺสามิ
กึ สมโณ คณฺหาตีติ มํ ชานิตฺวา วิเหเยฺยุนฺติ ปํสุนา วา ปณฺเณน
วา ปฏิจฺฉาเทติ ปจฺฉา คณฺหิสฺสามีติ ตสฺส เอตฺตาวตา อุทฺธาโร
นตฺถีติ น ตาว อวหาโร โหติ ฯ ยทา ปน เต มนุสฺสา อนฺโตคามํ
ปวิสิตุกามา ตํ ภณฺฑํ วิจินนฺตาปิ อปสฺสิตฺวา อิทานิ อนฺธกาโร
เสฺว ชานิสฺสามาติ สาลยา เอว คตา โหนฺติ อถสฺส ตํ อุทฺธรโต
อุทฺธาเร ปาราชิกํ ฯ ปฏิจฺฉนฺนกาเลเยว มม สนฺตกนฺติ สกสญฺาย
วา คตา ทานิ เต เตหิ ฉฑฺฑิตํ ภณฺฑํ อิทนฺติ ปํสุกูลสญฺาย
วา คณฺหนฺตสฺส ปน ภณฺฑเทยฺยํ ฯ เตสุ ทุติยทิวเส อาคนฺตฺวา
วิจินิตฺวา อทิสฺวา ธุรนิกฺเขปํ กตฺวา คเตสุปิ คหิตํ ภณฺฑเทยฺยเมว ฯ
กสฺมา ฯ ยสฺมา ตสฺส ปโยเคน เตหิ น ทิฏฺ ฯ โย ปน
ตถารูปํ ภณฺฑํ ทิสฺวา ยถาาเน ิตํเยว อปฏิจฺฉาเทตฺวา เถยฺยจิตฺโต
ปาเทน อกฺกมิตฺวา กทฺทเม วา วาลิกาย วา ปเวเสติ ตสฺส
ปเวสิตมตฺเตเยว ปาราชิกํ ฯ กุสํ สงฺกาเมตฺวา อวหรณํ
กุสาวหาโรติ วุจฺจติ ฯ โสปิ เอวํ เวทิตพฺโพ ฯ โย ภิกฺขุ กุสํ
ปาเตตฺวา จีวเร ภาชิยมาเน อตฺตโน โกฏฺาสสฺส สมีเป ิตํ
มหคฺฆตรํ ๑- ปรสฺส โกฏฺาสํ หริตุกาโม อตฺตโน โกฏฺาเส ปติตํ
กุสทณฺฑกํ ปรสฺส โกฏฺาเส ปาเตตุกาโม อุทฺธรติ รกฺขติ
ตาว ฯ ปรสฺส โกฏฺาเส ปาเตติ รกฺขเตว ฯ ยทา ปน ตสฺมึ
ปติเต ปรสฺส โกฏฺาสโต ปรสฺส กุสทณฺฑกํ อุทฺธรติ อุทฺธฏมตฺเต
ปาราชิโก โหติ ฯ สเจ ปมตรํ ปรโกฏฺาสโต กุสทณฺฑํ
อุทฺธรติ อตฺตโน โกฏฺาเส ปาเตตุกามตาย อุทฺธาเร รกฺขติ
ปาตเน รกฺขติ อตฺตโน โกฏฺาสโต ปน ๒- อตฺตโน กุสทณฺฑกํ
อุทฺธรติ อุทฺธาเรเยว รกฺขติ ตํ อุทฺธริตฺวา ปรโกฏฺาเส
ปาเตนฺตสฺส หตฺถโต มุตฺตมตฺเต ปาราชิกํ ฯ สเจ ปน ทฺวีสุ
โกฏฺาเสสุ ปติตกุสทณฺฑโก อทสฺสนํ คเมติ ฯ ตโต อวเสสภิกฺขูสุ
คเตสุ อิตโร มยฺหํ ภนฺเต กุสทณฺฑโก ปน ปญฺายตีติ ฯ
มยฺหมฺปิ อาวุโส น ปญฺายตีติ ฯ กตโม ปน ภนฺเต มยฺหํ
ภาโคติ ฯ อยํ ตุยฺหํ ภาโคติ อตฺตโน ภาคํ ทสฺเสติ ฯ ตสฺมึ
วิวทิตฺวา วา อวิวทิตฺวา วา ตํ คณฺหิตฺวา คเต อิตโร ตสฺส
@เชิงอรรถ: ๑. อิมสฺมึ าเน สมคฺฆตรํ วา มหคฺฆตรํ วา สมสมํ วา อคฺเฆนาติ สพฺเพสุ
@โปตฺถเกสุ ทิสฺสติ ฯ ตํ อาลุลํ โหติ อตฺถโต อาเมฑิตญฺจ ฯ กุสสงฺกมนญฺจ
@อตฺตโน อปฺปคฺเฆน โกฏฺาเสน ปรสฺส มหคฺฆสฺเสว โกฏาสสฺส คหณตฺถาย
@กตนฺติ ทิสฺสิตํ ฯ      ๒. ปิสทฺโท ภเวยฺย ฯ
ภาคํ อุทฺธรติ อุทฺธาเร ปาราชิกํ ฯ สเจปิ เตน อหํ มม
ภาคํ ตุยฺหํ น เทมิ ตฺวํ ปน อตฺตโน ภาคํ ตฺวา คณฺหาติ
วุตฺเตปิ นายํ มมาติ ชานนฺโตปิ ตสฺเสว ภาคํ คณฺหาติ อุทฺธาเร
ปาราชิกํ ฯ สเจ ปน อิตโร อยํ ตุยฺหํ ภาโค อยํ มยฺหํ
ภาโคติ กึ อิมินา วิวาเทนาติ จินฺเตตฺวา มยฺหํ วา ปตฺโต
โหตุ ตุมฺหากํ วา โย วโร ภาโค ตํ ตุมฺเห คณฺหาถาติ
วทติ ทินฺนกํ นาม คหิตํ โหติ นตฺเถตฺถ อวหาโร ฯ สเจ
โส วิวาทภีรุโก ภิกฺขุ ยํ ตุยฺหํ รุจฺจติ ตํ คณฺหาติ วุตฺโต
อตฺตโน ปตฺตํ วรภาคํ เปตฺวา ลามกํเยว คเหตฺวา คจฺฉติ ตโต
อิตรสฺส วิจิตาวเสสํ คณฺหนฺตสฺสาปิ อวหาโร นตฺเถวาติ ฯ
                 กุสสงฺกมนวตฺถุกถา นิฏฺิตา ฯ
     อฏฺกถาสุ ปน วุตฺตํ อิมสฺมึ าเน กุสสงฺกมนวเสน
จีวรภาชนียเมว เอกํ อาคตํ จตุนฺนมฺปิ ปน ปจฺจยานํ อุปฺปตฺติญฺจ
ภาชนียญฺจ นีหริตฺวา ทสฺเสตพฺพนฺติ ฯ เอวญฺจ วตฺวา จีวรกฺขนฺธเก
ปฏิคฺคณฺหาตุ เม ภนฺเต ภควา สิเวยฺยกํ ทุสฺสยุคํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ
คหปติจีวรํ อนุชานาตูติ อิทํ ชีวกวตฺถุํ อาทึ กตฺวา อุปฺปนฺนจีวรกถา
เสนาสนกฺขนฺธเก เตน โข ปน สมเยน ราชคหํ ทุพฺภิกฺขํ โหติ
มนุสฺสา น สกฺโกนฺติ สงฺฆภตฺตํ กาตุํ อิจฺฉนฺติ อุทฺเทสภตฺตํ
นิมนฺตนํ สลากภตฺตํ ปกฺขิกํ อุโปสถิกํ ปาฏิปทิกํ กาตุนฺติ อิทํ
สุตฺตมาทึ กตฺวา ปิณฺฑปาตกกา เสนาสนกฺขนฺธเกเยว เตน โข
ปน สมเยน สตฺตรสวคฺคิยา ภิกฺขู อญฺตรํ ปจฺจนฺติมํ วิหารํ
ปฏิสงฺขโรนฺติ อิธ มยํ วสฺสํ วสิสฺสามาติ อทฺทสํสุ โข ฉพฺพคฺคิยา
ภิกฺขู สตฺตรสวคฺคิเย ภิกฺขู วิหารํ ปฏิสงฺขโรนฺเตติ อิทํ ฉพฺพคฺคิยวตฺถุํ
อาทึ กตฺวา อาคตเสนาสนกถา ตทวสาเน จ สปฺปิอาทิเภสชฺชกถา
วิตฺถาเรน กถิตา ฯ มยํ ปน ตํ สพฺพํ อาคตาคตฏฺาเนเยว
กถยิสฺสาม ฯ เอวํ กถิเต การณํ ปุพฺเพ วุตฺตเมว ฯ
     {๑๓๙} อิโต ปรํ ชนฺตาฆรวตฺถุ อุตฺตานตฺถเมว ฯ {๑๔๐} ปญฺจสุ
วิฆาสวตฺถูสุ ฯ เต ภิกฺขู อนุปสมฺปนฺเน กปฺปิยํ การาเปตฺวา ปริภุญฺชึสุ ฯ
วิฆาสํ ปน คณฺหนฺเตน ขยิตาวเสสํ ฉฑฺฑิตํ คเหตพฺพํ ฯ ยทิ สกฺโกติ
ขาทนฺเต ฉฑฺฑาเปตฺวา คณฺหิตุํ เอตมฺปิ วฏฺฏติ ฯ อตฺตคุตฺตตฺถาย
ปน ปรานุทยตาย จ น คเหตพฺพํ ฯ
     {๑๔๑} โอทนขาทนียปูวอุจฺฉุติมฺพรุสกภาชนียวตฺถูสุ ฯ อปรสฺส
ภาคํ เทหีติ อสนฺตํ ปุคฺคลํ อาห ฯ อมูลกํ อคฺคเหสีติ เกวลํ
มุสาวาทํ วตฺวา อมูลกํ อคฺคเหสิ ฯ ตํ น เถยฺยจิตฺเตน ฯ
เตเนว ภควา กิญฺจิตฺโต ตฺวนฺติ อปุจฺฉิตฺวา ปาจิตฺติยนฺติ
อาห ฯ น หิ อปรสฺส ภาคํ เทหีติ วุตฺเต ปาราชิกวตฺถุ ปญฺายติ
น จ อีทิเส าเน พุทฺธา ปุจฺฉนฺติ ฯ ยทิ เจตํ ปาราชิกวตฺถุ สิยา
ยถา อารามาภิยุญฺชเน ทุกฺกฏํ เอวํ ทุกฺกฏเมว ภเวยฺยาติ ฯ
อยเมตฺถ สงฺเขปตฺโถ ฯ อยํ ปน วิตฺถาโร ฯ ยํ ปน สงฺฆสฺเสว
สนฺตกํ โหติ ตสฺมึ สมฺมเตน วา อสมฺมเตน วา ภาชิยมาเน
อปรสฺส ภาคํ เทหีติ วตฺวา เอวํ อสนฺตํ ปุคฺคลํ อุทฺทิสิตฺวา
เกวลํ มุสาวาเทน คณฺหโต ปาจิตฺติยํ ภณฺฑเทยฺยํปิ โหติ ฯ
เถยฺยจิตฺเตน คณฺหโต เอเสว นโย ฯ โย ปุคฺคลํ อนุทฺทิสิตฺวา
อปรํปิ ภาคํ เทหีติ วตฺวา วา กูฏวสฺสํ วา คเณตฺวา คณฺหนฺโต
ภณฺฑคฺเฆน กาเรตพฺโพ ฯ ยํ ปน คิหีนํ สนฺตกํ เตสํ ฆเร วา
อาราเม วา สงฺฆสฺส ภาชียติ ตสฺมึ สามิเกน วา สามิเกน
อิมสฺส เทหีติ เอวํ อาณตฺเตน วา ทียมาเน อปรํปิ ภาคํ เทหีติ
เถยฺยจิตฺเตน คณฺหโตปิ เนว ปาราชิกํ น ภณฺฑเทยฺยํ ฯ กูฏวสฺเสน
ปน คณฺหโต ภณฺฑเทยฺยํ ฯ อิมสฺส เทหีติ เอวํ อนาณตฺเตน
ทียมาเน ปุริมนเยเนว ปุคฺคลํ อุทฺทิสิตฺวา คณฺหโต ปาจิตฺติยญฺจ
ภณฺฑเทยฺยญฺจ ฯ เถยฺยจิตฺเตน อปรํ โกฏฺาสํ เทหีติ วตฺวา วา
กูฏวสฺสคณนาย วา คณฺหนฺโต ภณฺฑคฺเฆน กาเรตพฺโพ ฯ อยํ
ปน วินิจฺฉโย กุรุนฺทฏฺกถายํ สกฺกา ชานิตุํ อญฺตฺถ ทูวิญฺเยฺโย
เจว วิรุทฺโธ จ ฯ อมูลกํ อคฺคเหสีติ สามิเกสุ เทนฺเตสุ
อคฺคเหสิ ฯ อนาปตฺติ ภิกฺขุ ปาราชิกสฺสาติ สามิเกหิ ทินฺนํ
อคฺคเหสิ เตนสฺส อนาปตฺติ วุตฺตา ฯ อาปตฺติ สมฺปชานมุสาวาเท
ปาจิตฺติยสฺสาติ โย เตน สมฺปชานมุสาวาโท วุตฺโต ตสฺมึ
ปาจิตฺติยํ อาห ฯ ปุรโต เตกฏุลยาคุวตฺถุมฺหิ วิย ฯ คหเณ ปน อยํ
วินิจฺฉโย ฯ สงฺฆสฺส สนฺตกํ สมฺมเตน วา อาณตฺเตหิ วา
อารามิกาทีหิ ทียมานํ คิหีนญฺจ สนฺตกํ สามิเกน วา อาณตฺเตน
วา ทียมานํ อปรสฺส ภาคํ เทหีติ วตฺวา คณฺหโต ภณฺฑเทยฺยํ ฯ
อญฺเน ทียมานํ คณฺหนฺโต ภณฺฑคฺเฆน กาเรตพฺโพ ฯ อสมฺมเตน
วา อนาณตฺเตน วา ทียมาเน อปรมฺปิ ภาคํ เทหีติ วตฺวา
วา กูฏวสฺสานิ คเณตฺวา วา คณฺหนฺโต ปตฺตจตุกฺเก วิย ตสฺส
อุทฺธาเรเยว ภณฺฑคฺเฆน กาเรตพฺโพ ฯ อิตเรหิ ทียมานํ เอวํ
คณฺหโต ภณฺฑเทยฺยํ ฯ สามิเกน ปน อิมสฺส เทหีติ ทาปิตํ วา
สยํ ทินฺนํ วา สุทินฺนนฺติ ฯ อยเมตฺถ สพฺพฏฺกถาวินิจฺฉยโต สาโร ฯ
     {๑๔๒-๑๔๓} โอทนิยฆราทิวตฺถูสุ ฯ โอทนิยฆรนฺนาม วิกฺกายิกภตฺตปจนฆรํ ฯ
สูนาฆรนฺนาม วิกฺกายิกมํสปจนฆรํ ฯ ปูวฆรนฺนาม วิกฺกายิกขชฺชกปจนฆรํ ฯ
เสสเมตฺถ ปริกฺขารวตฺถูสุ ปากฏเมว ฯ {๑๔๔} ปีวตฺถุสฺมึ ฯ
โส ภิกฺขุ ปริกปฺเปตฺวา เอตํ านํ สมฺปตฺตํ คณฺหิสฺสามีติ
สงฺกาเมติ ฯ เตนสฺส สงฺกมเน อวหาโร นตฺถิ ฯ สงฺกาเมตฺวา
ปน ปริกปฺปิโตกาสโต คหเณ ปาราชิกํ วุตฺตํ ฯ เอวํ หรนฺโต จ
ยทิ ปีเก เถยฺยจิตฺตํ นตฺถิ ถวิกํ อคฺฆาเปตฺวา กาเรตพฺโพ ฯ
อถ ปีเกปิ อตฺถิ อุโภ อคฺฆาเปตฺวา กาเรตพฺโพ ฯ ภิสีอาทีนิ
ตีณิ วตฺถูนิ ปากฏาเนว ฯ {๑๔๖} วิสฺสาสคฺคาหาทีสุ ตีสุ วตฺถูสุ คหเณ
อนาปตฺติ อาหราเปนฺเตสุ ภณฺฑเทยฺยํ ฯ ปิณฺฑาย ปวิฏฺสฺส
ปฏิวิโส อนฺโตอุปจารสีมาย ิตสฺเสว คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ ยทิ ปน
ทายกา พหิอุปจารฏฺานมฺปิ ภนฺเต คณฺหาถ อาคนฺตฺวา
ปริภุญฺชิสฺสนฺตีติ วทนฺติ เอวํ อนฺโตคามฏฺานมฺปิ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ
เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมว ฯ
     {๑๔๘-๑๔๙} สตฺตสุ อมฺพโจราทีสุ วตฺถูสุ ฯ ปํสุกูลสญฺาย คหเณ
อนาปตฺติ อาหราเปนฺเตสุ ภณฺฑเทยฺยํ ฯ เถยฺยจิตฺเตน ปริโภเค
ปาราชิกํ ฯ ตตฺรายํ วินิจฺฉโย ฯ สามิกาปิ สาลยา โจราปิ
สาลยา ปํสุกูลสญฺาย ขาทนฺตสฺส ภณฺฑเทยฺยํ ฯ เถยฺยจิตฺเตน
คณฺหโต อุทฺธาเรเยว อวหาโร ภณฺฑํ อคฺฆาเปตฺวา กาเรตพฺโพ ฯ
สามิกา สาลยา โจรา นิราลยา เอเสว นโย ฯ สามิกา นิราลยา
โจรา สาลยา ปุน คณฺหิสฺสามาติ กิสฺมิญฺจิเทว คหนฏฺาเน
ขิปิตฺวา คตา เอเสว นโย ฯ อุโภ นิราลยา ปํสุกูลสญฺาย
ขาทโต อนาปตฺติ ฯ เถยฺยจิตฺเตน ทุกฺกฏํ ฯ สงฺฆสฺส อมฺพาทีสุ
ปน ฯ สงฺฆาราเม ชาตํ วา โหตุ อาเนตฺวา ทินฺนํ วา
ปญฺจมาสกํ วา อติเรกปญฺจมาสกํ วา อคฺฆนกํ อวหรนฺตสฺส
ปาราชิกํ ฯ ปจฺจนฺเต โจรูปทฺทเวน คาเมสุ วุฏฺหนฺเตสุ ภิกฺขู
วิหาเร ฉฑฺเฑตฺวา ปุน อาวสนฺเต ชนปเท อาคมิสฺสามาติ
สอุสฺสาหาว คจฺฉนฺติ ฯ ภิกฺขู ตาทิสํ วิหารํ ปตฺวา
อมฺพปกฺกาทีนิ ฉฑฺฑิตกานีติ ปํสุกูลสญฺาย ปริภุญฺชนฺติ อนาปตฺติ ฯ
เถยฺยจิตฺเตน ปริภุญฺชโต อวหาโร โหติ ภณฺฑํ อคฺฆาเปตฺวา
กาเรตพฺโพ ฯ มหาปจฺจริยํ ปน สงฺเขปฏฺกถายญฺจ อวิเสเสน
วุตฺตํ ฉฑฺฑิตวิหาเร ผลาผลํ เถยฺยจิตฺเตน ปริภุญฺชโต น ปาราชิกํ
กสฺมา อาคตาคตานํ สนฺตกตฺตาติ ฯ คณสนฺตเก ปน ปุคฺคลิเก
จ สอุสฺสาหมตฺตเมว ปมาณํ ฯ สเจ ปน ตโต อมฺพปกฺกาทึ
กุลสงฺคณฺหณตฺถาย เทติ กุลทูสกทุกฺกฏํ ฯ เถยฺยจิตฺเตน เทนฺโต
อคฺเฆน กาเรตพฺโพ ฯ สงฺฆิเกปิ เอเสว นโย ฯ เสนาสนตฺถาย
นิยมิตํ กุลสงฺคณฺหณตฺถาย ททโต ทุกฺกฏํ อิสฺสรวตาย ถุลฺลจฺจยํ
เถยฺยจิตฺเตน ปาราชิกํ ฯ โน เจ วตฺถุ ปโหติ อคฺเฆน
กาเรตพฺโพ ฯ พหิอุปจารสีมายํ นิสีทิตฺวา อิสฺสรวตาย ปริภุญฺชโต
คีวา ฯ คณฺฑึ ปหริตฺวา กาลํ โฆเสตฺวา มยฺหํ ปาปุณาตีติ
ขาทิตํ สุขาทิตํ ฯ คณฺฑึ อปหริตฺวา กาลเมว โฆเสตฺวา คณฺฑิเมว
ปหริตฺวา กาลํ อโฆเสตฺวา คณฺฑิมฺปิ อปหริตฺวา กาลมฺปิ
อโฆเสตฺวา อญฺเสํ นตฺถิภาวํ ตฺวา มยฺหํ ปาปุณาตีติ
ขาทิตํปิ สุขาทิตเมว ฯ
     ปุปฺผารามวตฺถุทฺวยํ ปากฏเมว ฯ {๑๕๐} วุตฺตวาทิกวตฺถุตฺตเย ฯ
วุตฺโต วชฺเชมีติ ตยา วุตฺโต หุตฺวา ตว วจเนน วทามีติ
อตฺโถ ฯ อนาปตฺติ ภิกฺขุ ปาราชิกสฺสาติ สามิเกหิ ทินฺนา
อนาปตฺติ ฯ น จ ภิกฺขเว วุตฺโต วชฺเชมีติ วตฺตพฺโพติ อหํ
ตยา วุตฺโต หุตฺวา ตว วจเนน วทามีติ เอวํ อญฺโ ภิกฺขุ
อญฺเน ภิกฺขุนา น วตฺตพฺโพติ อตฺโถ ฯ ปริจฺเฉทํ ปน กตฺวา
อิทํ นาม ตว วจเนน คณฺหิสฺสามีติ วตฺตุํ วฏฺฏติ ฯ วุตฺโต
วชฺเชหีติ มยา วุตฺโต หุตฺวา มม วจเนน วเทหีติ อตฺโถ ฯ
เสสํ วุตฺตนยเมว ฯ อิเมสุปิ ทฺวีสุ วตฺถูสุ ปริจฺเฉทํ กตฺวา วตฺตุํ
วฏฺฏติ ฯ เอตฺตาวตา หิ อุปารมฺภา มุตฺโต โหตีติ ฯ {๑๕๑-๑๕๒} มณิวตฺถุตฺตยสฺส
มชฺฌิเม วตฺถุสฺมึ ฯ นาหํ อกลฺลโกติ นาหํ คิลาโนติ อตฺโถ ฯ
เสสํ ปากฏเมว ฯ
     {๑๕๓} สูกรวตฺถุทฺวเย ฯ กิญฺจาปิ ปมสฺส ภิกฺขุโน ฉาตชฺฌตฺตํ
ทิสฺวา การุญฺเน โมจิตตฺตา อนาปตฺติ สามิเกสุ ปน
อสมฺปฏิจฺฉนฺเตสุ ภณฺฑเทยฺยํ ฯ ตาวมหนฺโต วา มตสูกโร อาหริตฺวา
ทาตพฺโพ ฯ ตทคฺฆนกํ วา ภณฺฑํ ฯ สเจ ปาสสามิเก กุหิญฺจิปิ
น ปสฺสติ ปาสสามนฺตา ตทคฺฆนกํ ๑- กาสาวํ วา ถาลกํ วา
ยถา เต อาคตา ปสฺสนฺติ อีทิเส าเน เปตฺวา คนฺตพฺพํ ฯ
เถยฺยจิตฺเตน ปน โมเจนฺตสฺส ปาราชิกเมว ฯ เอตฺถ จ โกจิ สูกโร
ปาสํ ปาเทน กฑฺฒิตฺวา ฉินฺนมตฺเต ปาเส านาจาวนธมฺเมน
าเนน ิโต โหติ จณฺฑโสตพทฺธนาวา วิย ฯ โกจิ อตฺตโน
ธมฺมตาย ิโต ฯ โกจิ นิปนฺโน ฯ โกจิ กูฏปาเสน พทฺโธ โหติ ฯ
กูฏปาโส นาม ยสฺส อนฺเต ธนุกํ วา องฺกุสโก วา อญฺโ วา
โกจิ ทณฺฑโก พทฺโธ โหติ โย ตตฺถ ตตฺถ รุกฺขาทีสุ ลคฺคิตฺวา
สูกรสฺส คมนํ นิวาเรติ ฯ ตตฺร ปาสํ กฑฺฒิตฺวา ิตสฺส เอกเมว
านํ ปาสพนฺธนํ ฯ โส หิ ปาเส มุตฺตมตฺเต วา ฉินฺนมตฺเต วา
ปลายติ ฯ อตฺตโน ธมฺมตาย ิตสฺส พนฺธนญฺจ จตฺตาโร จ
ปาทาติ ปญฺจฏฺานานิ ฯ นิปนฺนสฺส พนฺธนญฺจ สยนญฺจาติ เทฺว
านานิ ฯ กูฏปาสพทฺธสฺส ยตฺถ ยตฺถ คจฺฉติ ตํ ตเทว านํ ฯ
ตสฺมา ตํ ตโต ตโต โมเจนฺตา ทสปิ วีสติปิ สตมฺปิ ภิกฺขู
ปาราชิกํ อาปชฺชนฺติ ตตฺถ ตตฺถ อาคตํ ทิสฺวา เอกเมว ทาสํ
ปลาเปนฺตา วิย ฯ ปุริมานํ ปน ติณฺณํ จตุปฺปทกถายํ
วุตฺตนเยน ผณฺฑาปนฏฺานาจาวนานิ เวทิตพฺพานิ ฯ สุนขทฏฺสูกรํ
วิสชฺชาเปนฺตสฺสปิ การุญฺาธิปฺปาเยน ภณฺฑเทยฺยํ เถยฺยจิตฺเตน
ปาราชิกํ ฯ ปาสฏฺานํ ปน สุนขสมีปํ วา อสมฺปตฺตํ ปฏิปถํ
@เชิงอรรถ: ๑. อิโต ปรํ กตฺถจิ สาฏกํ วาติ อตฺถิ ฯ
คนฺตฺวา ปมเมว ปลาเปนฺตสฺส อวหาโร นตฺถิ ฯ โยปิ
พทฺธสูกรสฺส ฆาสญฺจ ปานียญฺจ ทตฺวา พลํ คาหาเปตฺวา อุกฺกุฏฺึ กโรติ
อุตฺราโสฺต ปลายิสฺสตีติ โส เจ ปลายติ ปาราชิกํ ฯ ปาสํ
ทุพฺพลํ กตฺวา อุกฺกุฏฺิสทฺเทน ปลาเปนฺตสฺสาปิ เอเสว นโย ฯ
โย ปน ฆาสญฺจ ปานียญฺจ ทตฺวา คจฺฉติ พลํ คเหตฺวา
ปลายิสฺสตีติ โส เจ ปลายติ ภณฺฑเทยฺยํ ฯ ปาสํ ทุพฺพลํ
กตฺวา คจฺฉนฺตสฺสาปิ เอเสว นโย ฯ ปาสสนฺติเก สตฺถํ วา
อคฺคึ วา เปติ ฉินฺเน วา ทฑฺเฒ วา ปลายิสฺสตีติ ฯ สูกโร
ปาสํ จาเลนฺโต ฉินฺเน วา ทฑฺเฒ วา ปลายติ ภณฺฑเทยฺยเมว ฯ
ปาสํ ยฏฺิยา สห ปาเตติ ปจฺฉา สูกโร ตํ มทฺทนฺโต คจฺฉติ
ภณฺฑเทยฺยํ ฯ สูกโร อทฺทุหลปาสาเณหิ อกฺกนฺโต โหติ ฯ ตํ
ปลาเปตุกามสฺส อทฺทุหลํ การุญฺเน อุกฺขิปโต ภณฺฑเทยฺยํ
เถยฺยจิตฺเตน ปาราชิกํ ฯ สเจ อุกฺขิตฺตมตฺเต อคนฺตฺวา ปจฺฉา
คจฺฉติ ภณฺฑเทยฺยเมว ฯ อุกฺขิปิตฺวา ปิตํ อทฺทุหลํ ปาเตติ
ปจฺฉา สูกโร ตํ มทฺทนฺโต คจฺฉติ ภณฺฑเทยฺยํ ฯ โอปาเต
ปติตํ สูกรมฺปิ การุญฺเน อุทฺธรโต ภณฺฑเทยฺยํ เถยฺยจิตฺเตน
ปาราชิกํ ฯ โอปาตํ ปูเรตฺวา นาเสติ ปจฺฉา สูกโร ตํ มทฺทนฺโต
คจฺฉติ ภณฺฑเทยฺยํ ฯ สูเลน วิทฺธํ การุญฺเน อุทฺธรติ
ภณฺฑเทยฺยํ เถยฺยจิตฺเตน ปาราชิกํ ฯ สูลํ อุทฺธริตฺวา ฉฑฺเฑติ
ภณฺฑเทยฺยํ ฯ วิหารภูมิยํ ปน ปาเส วา อทฺทุหลํ วา โอเฑนฺตา
วาเรตพฺพา มิครูปานํ ปฏิสฺสรณฏฺานเมตํ มา อิธ เอวํ กโรถาติ ฯ
สเจ หราเปถ ภนฺเตติ วทนฺติ หราเปตุํ วฏฺฏติ ฯ อถ สยํ
หรนฺติ สุนฺทรเมว ฯ อถ เนว หรนฺติ น หราเปตุํ เทนฺติ
รกฺขํ ยาจิตฺวา หราเปตุํ วฏฺฏติ ฯ มนุสฺสา สสฺสรกฺขณกาเล
เขตฺเตสุ ปาเส จ อทฺทุหลาทีนิ จ กโรนฺติ มํสํ ขาทนฺตา
สสฺสานิ รกฺขิสฺสามาติ ฯ วีติวตฺเต สสฺสกาเล เตสุ อนาลเยสุ
ปกฺกนฺเตสุ ตตฺถ พทฺธํ วา ปติตํ วา โมเจตุํ วฏฺฏติ ฯ มิควตฺถุทฺวเยปิ
สูกรวตฺถูสุ วุตฺตสทิโสเยว วินิจฺฉโย ฯ มจฺฉวตฺถุทฺวเยปิ เอเสว
นโย ฯ อยํ ปน วิเสโส ฯ กุมินมุขํ วิวริตฺวา ปจฺฉา ปุฏกํ
มุญฺจิตฺวา วา ปสฺเส ฉิทฺทํ กตฺวา วา กุมินโต มจฺเฉ โปเถตฺวา
ปลาเปนฺตสฺส ปาราชิกํ ฯ ภตฺตสิตฺถานิ ทสฺเสตฺวาเอว ปลาเปนฺตสฺสาปิ
ปาราชิกํ ฯ สห กุมิเนน อุทฺธรโต ปาราชิกํ ฯ เกวลํ กุมินมุขํ
วิวรติ ปจฺฉา ปุฏกํ มุญฺจติ ฉิทฺทํ วา กโรติ มจฺฉา ปน
อตฺตโน ธมฺมตาย ปลายนฺติ ภณฺฑเทยฺยํ ฯ เอวํ กตฺวา
ภตฺตสิตฺถานิ ทสฺเสติ มจฺฉา โคจรตฺถาย นิกฺขมิตฺวา ปลายนฺติ
ภณฺฑเทยฺยเมว ฯ มุขํ วิวริตฺวา ปจฺฉา ปุฏกํ อมุญฺจิตฺวา ปสฺเส
ฉิทฺทํ อกตฺวา เกวลํ ภตฺตสิตฺถานิ ทสฺเสติ มจฺฉา ปน ฉาตชฺฌตฺตา
สีเสน ปหริตฺวา โอกาสํ กตฺวา โคจรตฺถาย นิกฺขมิตฺวา ปลายนฺติ
ภณฺฑเทยฺยเมว ฯ ตุจฺฉกุมินสฺส มุขํ วา วิวรติ ปจฺฉา ปุฏกํ วา
มุญฺจติ ฉินฺทํ วา กโรติ อาคตาคตา มจฺฉา ทฺวารปฺปตฺตา
ปุฏกฉิทฺเทหิ ปลายนฺติ ภณฺฑเทยฺยเมว ฯ ตุจฺฉกุมินํ คเหตฺวา
คุมฺเพ ขิปติ ภณฺฑเทยฺยเมวาติ ฯ
     ยาเน ภณฺฑํ ปีเ ถวิกาย สทิสํ ฯ มํสเปสีวตฺถุมฺหิ ฯ
สเจ อากาเส คณฺหาติ คหิตฏฺานเมว านํ ฯ ตํ ฉหากาเรหิ
ปริจฺฉินฺทิตฺวา านา จาวนํ เวทิตพฺพํ ฯ เสสเมตฺถ ทารุโคปาลก-
รชกสาฏกวตฺถูสุ จ อมฺพโจรกาทิวตฺถุนเยน วินิจฺฉินิตพฺพํ ฯ
     {๑๕๕} กุมฺภีวตฺถุสฺมึ ฯ โย สปฺปิเตลาทีนิ อปาทคฺฆนกานิ คเหตฺวา น ปุน
เอวํ กริสฺสามีติ สํวเร ตฺวา ทุติยทิวสาทีสุปิ ปุน จิตฺเต อุปฺปนฺเน
เอวเมว ธุรนิกฺเขปํ กตฺวา ปริภุญฺชนฺโต สพฺพมฺปิ ตํ ปริภุญฺชติ
เนวตฺถิ ปาราชิกํ ทุกฺกฏํ วา ถุลฺลจฺจยํ วา อาปชฺชติ
ภณฺฑเทยฺยํ ปน โหติ ฯ อยมฺปิ ภิกฺขุ เอวเมว อกาสิ ฯ เตน วุตฺตํ
อนาปตฺติ ภิกฺขุ ปาราชิกสฺสาติ ฯ ธุรนิกฺเขปํ ปน อกตฺวา ทิวเส
ทิวเส ปริภุญฺชิสฺสามีติ ตํ โถกํ โถกมฺปิ ปริภุญฺชโต ยสฺมึ ทิวเส
ปาทคฺฆนกํ ปูรติ ตสฺมึ ปาราชิกํ ฯ สํวิธาวหารวตฺถูนิ สํวิธาวหาเร
มุฏฺิวตฺถูนิ โอทนิยฆราทิวตฺถูสุ เทฺว วิฆาสวตฺถูนิ อมฺพโจราทิวตฺถูสุ
วุตฺตวินิจฺฉยนเยน เวทิตพฺพานิ ฯ เทฺว ติณวตฺถูนิ อุตฺตานตฺถาเนว ฯ
     {๑๕๖} อมฺพภาชาปนาทิวตฺถูสุ ฯ เต ภิกฺขู เอกํ คามกาวาสํ
ปริจฺฉินฺนภิกฺขุกํ อคมํสุ ฯ ตตฺเถว ภิกฺขู ผลาผลํ ปริภุญฺชมานาปิ
เตสุ อาคเตสุ เถรานํ ผลานิ เทถาติ กปฺปิยการเก น อโวจุํ ฯ
อถ เต ภิกฺขู กึ สงฺฆิกํ อมฺหากํ น ปาปุณาตีติ คณฺฑึ
ปหริตฺวา ภาชาเปตฺวา เตสมฺปิ วสฺสคฺเคน ภาคํ ทตฺวา อตฺตนาปิ
ปริภุญฺชึสุ ฯ เตน เตสํ ภควา อนาปตฺติ ภิกฺขเว ปริโภคตฺถายาติ
อาห ฯ ตสฺมา อิทานิ ยตฺถ อาวาสิกา อาคนฺตุกานํ น เทนฺติ
ผลวาเร จ สมฺปตฺเต อญฺเสํ อภาวํ ทิสฺวา โจริกาย อตฺตนาว
ขาทนฺติ ตตฺถ อาคนฺตุเกหิ คณฺฑึ ปหริตฺวา ภาเชตฺวา ปริภุญฺชิตุํ
วฏฺฏติ ฯ ยตฺถ ปน อาวาสิกา รุกฺเข รกฺขิตฺวา ผลวาเร สมฺปตฺเต
ภาเชตฺวา ขาทนฺติ จตูสุ ปจฺจเยสุ สมฺมา อุปเนนฺติ อนิสฺสรา
ตตฺถ อาคนฺตุกา ฯ เยปิ รุกฺขา จีวรตฺถาย นิยเมตฺวา ทินฺนา
เตสุปิ อาคนฺตุกา อนิสฺสรา ฯ เอเสว นโย เสสปจฺจยตฺถาย
นิยเมตฺวา ทินฺเนสุปิ ฯ เย ปน ตถา อนิยมิตา อาวาสิกา จ
เน รกฺขิตฺวา โคปิตฺวา โจริกาย ปริภุญฺชนฺติ น เตสุ อาวาสิกานํ
กติกาย าตพฺพํ ฯ เย ผลปริโภคตฺถาย ทินฺนา อาวาสิกา จ
เน รกฺขิตฺวา โคปิตฺวา สมฺมา อุปเนนฺติ เตสุเยว เตสํ กติกาย
าตพฺพํ ฯ มหาปจฺจริยํ ปน วุตฺตํ จตุนฺนํ ปจฺจยานํ นิยเมตฺวา
ทินฺนํ เถยฺยจิตฺเตน ปริภุญฺชนฺโต ภณฺฑํ อคฺฆาเปตฺวา กาเรตพฺโพ
ปริโภควเสน ภาเชตฺวา ปริภุญฺชนฺตสฺส ภณฺฑเทยฺยํ ยํ ปเนตฺถ
เสนาสนตฺถาย นิยมิตํ ตํ ปริโภควเสน ภาเชตฺวา ปริภุญฺชนฺตสฺส
ถุลฺลจฺจยญฺจ ภณฺฑเทยฺยญฺจาติ ฯ อุทฺทิสฺส จีวรตฺถาย ทินฺนํ จีวเรเยว
อุปเนตพฺพํ ฯ สเจ ทุพฺภิกฺขํ โหติ ภิกฺขู ปิณฺฑปาเตน กิลมนฺติ
จีวรํ ปน สุลทฺธํ สงฺฆสุฏฺุตาย อปโลกนกมฺมํ กตฺวา ปิณฺฑปาเต
อุปเนตุํ วฏฺฏติ ฯ เสนาสเนน คิลานปจฺจเยน วา กิลมนฺเตสุ
สงฺฆสุฏฺุตาย อปโลกนกมฺมํ กตฺวา ตทตฺถายปิ อุปเนตุํ วฏฺฏติ ฯ
อุทฺทิสฺส ปิณฺฑปาตตฺถาย คิลานปจฺจยตฺถาย จ ทินฺเนปิ เอเสว
นโย ฯ อุทฺทิสฺส เสนาสนตฺถาย ทินฺนํ ปน ครุภณฺฑํ โหติ ตํ
รกฺขิตฺวา โคเปตฺวา ตทตฺถเมว อุปเนตพฺพํ ฯ สเจ ปน ทุพฺภิกฺขํ
โหติ ภิกฺขู ปิณฺฑปาเตน น ยาเปนฺติ เอตฺถ ราชโรคโจรภยาทีหิ
อญฺตฺถ คจฺฉนฺตานํ วิหารา ปลุชฺชนฺติ ตาลนาฬิเกราทิเก วินาเสนฺติ
เสนาสนปจฺจยํ ปน นิสฺสาย ยาเปตุํ สกฺกา โหติ เอวรูเป กาเล
เสนาสนํ วิสฺสชฺเชตฺวาปิ เสนาสนชคฺคนตฺถาย ปริโภโค ภควตา
อนุญฺาโต ฯ ตสฺมา เอกํ วา เทฺว วา วรเสนาสนานิ เปตฺวา
อิตรานิ ลามกโกฏิยา ปิณฺฑปาตตฺถาย วิสฺสชฺเชตุํ วฏฺฏติ ฯ
มูลวตฺถุจฺเฉทํ ปน กตฺวา น อุปเนตพฺพํ ฯ โย ปน อาราโม
จตุปฺปจฺจยตฺถาย นิยเมตฺวา ทินฺโน ตตฺถ อปโลกนกมฺมํ น
กาตพฺพํ ฯ เยน ปน ปจฺจเยน อูนํ ตทตฺถํ อุปเนตุํ วฏฺฏติ ฯ
อาราโม ชคฺคิตพฺโพ เวตฺตนํ ทตฺวาปิ ชคฺคาเปตุํ วฏฺฏติ ฯ เย
ปน เวตฺตนํ ลภิตฺวา อาราเมเยว เคหํ กตฺวา วสนฺตา รกฺขนฺติ
เต เจ อาคตานํ ภิกฺขูนํ นาฬิเกรํ วา ตาลปกฺกํ วา เทนฺติ ยํ
เตสํ สงฺเฆน อนุญฺาตํ โหติ ทิวเส ทิวเส เอตฺตกนฺนาม
ขาทถาติ ตเทว เต ทาตุํ ลภนฺติ ฯ ตโต อุตฺตรึ เตสํ ททนฺตานมฺปิ
คเหตุํ น วฏฺฏติ ฯ โย ปนารามํ เกณิยา คเหตฺวา สงฺฆสฺส
จตุปฺปจฺจยตฺถาย กปฺปิยภณฺฑเมว เทติ อยํ พหุกมฺปิ ทาตุํ
ลภติ ฯ เจติยสฺส ปทีปตฺถาย วา ขณฺฑผุลฺลปฏิสงฺขรณตฺถาย วา
ทินฺโน อาราโมปิ ชคฺคิตพฺโพ เวตฺตนํ ทตฺวาปิ ชคฺคาเปตพฺโพ ฯ
เวตฺตนญฺจ ปเนตฺถ เจติยสนฺตกมฺปิ สงฺฆสนฺตกมฺปิ ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ
เอตมฺปิ อารามํ เวตฺตเนน ตตฺเถว วสิตฺวา รกฺขนฺตานญฺจ เกณิยา
คเหตฺวา กปฺปิยภณฺฑทายกานญฺจ ตตฺถ ชาตกผลทานํ วุตฺตนเยเนว
เวทิตพฺพํ ฯ อมฺพปาลกาทิวตฺถูสุ ฯ อนาปตฺติ ภิกฺขเว โคปกสฺส
ทาเนติ เอตฺถ กตรํ โคปกสฺส ทานํ วฏฺฏติ กตรํ น วฏฺฏติ ฯ
มหาสุมตฺเถโร ตาว อาห ยํ โคปกสฺส ปริจฺฉินฺทิตฺวา ทินฺนํ
โหติ เอตฺตกํ ทิวเส ทิวเส คณฺหาติ ตเทว วฏฺฏติ ตโต
อุตฺตรึ น วฏฺฏตีติ ฯ มหาปทุมตฺเถโร ปนาห กึ โคปกานํ
ปณฺณํ อาโรเปตฺวา นิมิตฺตสญฺ วา กตฺวา ทินฺนํ อตฺถิ เตสํ
หตฺเถ วิสฏฺกสฺส เอเต อิสฺสรา ตสฺมา ยนฺเต เทนฺติ ตํ
พหุกมฺปิ วฏฺฏตีติ ฯ กุรุนฺทฏฺกถายํ ปน วุตฺตํ มนุสฺสานํ
อารามํ วา อญฺ วา ผลาผลํ ทารกา รกฺขนฺติ เตหิ ทินฺนํ
วฏฺฏติ อาหราเปตฺวา ปน น คเหตพฺพํ สงฺฆิเก เจติยสนฺตเก
จ เกณิยา คเหตฺวา รกฺขนฺตสฺเสว ทานํ วฏฺฏติ เวตฺตเนน
รกฺขนฺตสฺส อตฺตโน ภาคมตฺตํ วฏฺฏตีติ ฯ มหาปจฺจริยํ ยํ
คิหีนํ อารามรกฺขกา ภิกฺขูนํ เทนฺติ เอตํ วฏฺฏติ ภิกฺขุสงฺฆสฺส
อารามโคปกา ยํ อตฺตโน ภติยา ขณฺเฑตฺวา เทนฺติ เอตํ
วฏฺฏติ โยปิ อุปฑฺฒารามํ วา เกจิเทว รุกฺเข วา ภตึ ลภิตฺวา
รกฺขติ ตสฺสาปิ อตฺตโน สมฺปตฺตรกฺขโตเยว ทาตุํ วฏฺฏติ
เกณิยา คเหตฺวา รกฺขนฺตสฺส ปน สพฺพมฺปิ วฏฺฏตีติ วุตฺตํ ฯ
เอตํ ปน สพฺพํ พฺยญฺชนโต นานํ อตฺถโต เอกเมว ตสฺมา
อธิปฺปายํ ตฺวา คเหตพฺพํ ฯ
     ทารุวตฺถุมฺหิ ฯ ตาวกาลิโก อหํ ภควาติ ตาวกาลิกจิตฺโต
อหํ ภควาติ วตฺตุกาเมน วุตฺตํ ฯ ตาวกาลิกจิตฺโตติ ปุน
อาหริตฺวา ทสฺสามีติ เอวํ จิตฺโต อหนฺติ วุตฺตํ โหติ ฯ ภควา
ตาวกาลิเก อนาปตฺตีติ อาห ฯ อยํ ปเนตฺถ ปาลิมุตฺตกวินิจฺฉโย ฯ
สเจ สงฺโฆ สงฺฆิกํ กมฺมํ กาเรติ อุโปสถาคารํ วา โภชนสาลํ
วา ตโต อาปุจฺฉิตฺวา ตาวกาลิกํ หริตพฺพํ ฯ โย ปน สงฺฆิโก
ทพฺพสมฺภาโร อคุตฺโต เทเว วสฺสนฺเต เตเมติ อาตเปน สุกฺขติ
ตํ สพฺพมฺปิ อาหริตฺวา อตฺตโน อาวาสํ กาตุํ วฏฺฏติ ฯ สงฺโฆ
อาหราเปนฺโต อญฺเน วา ทพฺพสมฺภาเรน มูเลน วา
สญฺาเปตพฺโพ ฯ น สกฺกา เจ โหติ สญฺาเปตุํ สงฺฆิเกน ภนฺเต
กตํ สงฺฆปริโภเคน วลญฺเชถาติ วตฺตพฺพํ ฯ เสนาสนสฺส ปน
อยเมว ภิกฺขุ อิสฺสโรติ ฯ สเจปิ ปาสาณตฺถมฺโภ วา รุกฺขตฺถมฺโภ
วา กวาฏํ วา วาตปานํ วา นปฺปโหติ สงฺฆิกํ ตาวกาลิกํ
อาหริตฺวา ปากติกํ กาตุํ วฏฺฏติ ฯ เอเสว นโย อญฺเสุปิ
ทพฺพสมฺภาเรสุ ฯ
     อุทกวตฺถุสฺมึ ฯ ยทา อุทกํ ทุลฺลภํ โหติ โยชนโตปิ
อฑฺฒโยชนโตปิ อาหรียติ เอวรูเป ปริคฺคหิตอุทเก อวหาโร ฯ
ยโตปิ อาหรีมโต วา โปกฺขรณีอาทีสุ ิตโต วา เกวลํ ยาคุภตฺตํ
สมฺปาเทนฺติ ปานียปริโภคญฺจ กโรนฺติ น อญฺ มหาปริโภคํ
ตมฺปิ เถยฺยจิตฺเตน คณฺหโต อวหาโร ฯ ยโต ปน เอกํ วา
เทฺว วา ฆเฏ คเหตฺวา อาสนํ โธวิตุํ โพธิรุกฺเข สิญฺจิตุํ อุทกปูชํ
กาตุํ รชนํ ปจิตุํ ลภติ ฯ ตตฺถ สงฺฆสฺส กติกาวเสเนว
ปฏิปชฺชิตพฺพํ ฯ อติเรกํ คณฺหนฺโต มตฺติกาทีนิ วา เถยฺยจิตฺเตน
ปกฺขิปนฺโต ภณฺฑํ อคฺฆาเปตฺวา กาเรตพฺโพ ฯ สเจ อาวาสิกา
กติกวตฺตํ ทฬฺหํ กโรนฺติ อญฺเสํ ภณฺฑกํ โธวิตุํ วา รชิตุํ วา
น เทนฺติ อตฺตนา ปน อญฺเสํ อปสฺสนฺตานํ คเหตฺวา สพฺพํ
กโรนฺติ เตสํ กติกาย น าตพฺพํ ฯ ยตฺตกํ เต โธวนฺติ ตตฺตกํ
โธวิตพฺพํ ฯ สเจ สงฺฆสฺส เทฺว ติสฺโส โปกฺขรณิโย อุทกโสณฺฑิโย
วา โหนฺติ กติกา จ กตา เอตฺถ นหายิตพฺพํ อิโต ปานียํ
คเหตพฺพํ อิธ สพฺพปริโภโค กาตพฺโพติ กติกวตฺเตเนว สพฺพํ
กาตพฺพํ ฯ ยตฺถ กติกา นตฺถิ ตตฺถ สพฺพปริโภโค วฏฺฏตีติ ฯ
มตฺติกาวตฺถุสฺมึ ฯ ยตฺถ มตฺติกา ทุลฺลภา โหติ นานปฺปการา วา
วณฺณมตฺติกา อาหริตฺวา ปิตา ตตฺถ โถกาปิ ปญฺจมาสกํ
อคฺฆติ ตสฺมา ปาราชิกํ ฯ สงฺฆิเก ปน กมฺเม เจติยกมฺเม จ
นิฏฺิเต สงฺฆํ อาปุจฺฉิตฺวา วา ตาวกาลิกํ วา คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ
สุธายปิ จิตฺตกมฺมวณฺเณสุปิ เอเสว นโย ฯ ติณวตฺถูสุ ฯ
ฌาปิตติเณ านา จาวนสฺส อภาเวน ทุกฺกฏํ ภณฺฑเทยฺยํ ปน
โหติ ฯ สงฺโฆ ติณวตฺถุํ ชคฺคิตฺวา สงฺฆิกํ อาวาสํ ฉาเทติ ฯ
ปุน กทาจิ ชคฺคิตุํ น สกฺโกติ ฯ อถญฺโ เอโก ภิกฺขุ วตฺตสีเสน
ชคฺคติ ฯ สงฺฆสฺเสเวตํ ฯ โน เจ ชคฺคติ สงฺเฆเนโก ภิกฺขุ
วตฺตพฺโพ ชคฺคิตฺวา เทหีติ ฯ โส เจ ภาคํ อิจฺฉติ ภาคํ
ทตฺวาปิ ชคฺคาเปตพฺพํ ฯ สเจ ภาคํ วฑฺเฒติ ทาตพฺพเมว ฯ
วฑฺเฒติเยว คจฺฉ ชคฺคิตฺวา สพฺพํ คเหตฺวา อตฺตโน เสนาสนํ
ฉาเทหีติ วตฺตพฺโพ ฯ กสฺมา ฯ นฏฺเ อตฺโถ นตฺถิ ฯ ททนฺเตหิ
ปน สวตฺถุกํ น ทาตพฺพํ ครุภณฺฑํ โหติ ฯ ติณมตฺตํ ปน
ทาตพฺพํ ฯ ตสฺมึ เจ ชคฺคิตฺวา อตฺตโน เสนาสนํ ฉาเทนฺเต ปุน
สงฺโฆ ชคฺคิตุํ ปโหติ ตฺวํ มา ชคฺคิ สงฺโฆ ชคฺคิสฺสตีติ
วตฺตพฺโพ ฯ
     มญฺจาทีนิ สตฺต วตฺถูนิ ปากฏาเนว ฯ ปาลิยา ปน อนาคตมฺปิ
ปาสาณตฺถมฺภํ วา รุกฺขตฺถมฺภํ วา อญฺ วา กิญฺจิ ปาทคฺฆนกํ
หรนฺตสฺส ปาราชิกเมว ฯ ปธานฆราทีสุ ฯ ฉฑฺฑิตปติตานํ
ปริเวณาทีนํ กุฑฺฑมฺปิ ปาการมฺปิ ภินฺทิตฺวา อิฏฺกาทีนิ
อวหรนฺตสฺสาปิ เอเสว นโย ฯ กสฺมา ฯ สงฺฆิกนฺนาม กทาจิ อชฺฌาวสนฺติ
กทาจิ น อชฺฌาวสนฺติ ฯ ปจฺจนฺเต โจรภเยน ชนปเท วุฏฺหนฺเต
ฉฑฺฑิตวิหาราทีสุ กญฺจิ ปริกฺขารํ หรนฺตสฺสาปิ เอเสว นโย ฯ เย
ปน ตโต ตาวกาลิกํ หรนฺติ ปุน อาวาสิเตสุ จ วิหาเรสุ ภิกฺขู
อาหราเปนฺติ ทาตพฺพํ ฯ สเจปิ ตโต อาหริตฺวา เสนาสนํ กตํ
โหติ ตํ วา ตทคฺฆนกํ วา ทาตพฺพเมว ฯ ปุน อาวสิสฺสามาติ
อาลยํ อจฺฉินฺทิตฺวา วุฏฺิเตสุ ชนปเทสุ คณสนฺตกํ วา ปุคฺคลิกํ
วา คหิตํ โหติ ฯ เต เจ อนุชานนฺติ ปฏิกมฺเมน กิจฺจํ นตฺถิ ฯ
สงฺฆิกํ ปน ครุภณฺฑํ ตสฺมา ปฏิกมฺมํ กตฺตพฺพเมว ฯ
     {๑๕๗} วิหารปริโภควตฺถุ อุตฺตานตฺถเมว ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ตาวกาลิกํ
หริตุนฺติ เอตฺถ โย ภิกฺขุ สงฺฆิกํ มญฺจํ วา ปี วา ตาวกาลิกํ
หริตฺวา อตฺตโน ผาสุกฏฺาเนสุ เอกมฺปิ เทฺวปิ มาเส สงฺฆปริโภเคน
ปริภุญฺชติ อาคตานํ พุฑฺฒตรานํ เทติ น ปฏิพาหติ ตสฺส ตสฺมึ
นฏฺเปิ ชิณฺเณปิ เถยฺยาย อวหเฏปิ คีวา น โหติ ฯ วสิตฺวา ปน
คจฺฉนฺเตน ยถาาเน เปตพฺพํ ฯ โย ปน ปุคฺคลิกปริโภเคน
ปริภุญฺชติ อาคตาคตานํ พุฑฺฒตรานํ น เทติ ตสฺส คีวา โหติ ฯ
อญฺมฺปน อาวาสํ หริตฺวา ปริภุญฺชนฺเตน สเจ ตตฺถ พุฑฺฒตโร
อาคนฺตฺวา วุฏฺาเปติ มยา อิทํ อสุกาวาสโต นาม อาหฏํ
คจฺฉามิ ตํ ปากติกํ กโรมีติ วตฺตพฺพํ ฯ สเจ โส ภิกฺขุ อหํ
ปากติกํ กริสฺสามีติ วทติ ตสฺส ภารํ กตฺวาปิ คนฺตุํ วฏฺฏตีติ
สงฺเขปฏฺกถายํ วุตฺตํ ฯ
     จมฺปาวตฺถุมฺหิ ฯ เตกตุลาติ ติลตณฺฑุลมุคฺเคหิ วา
ติลตณฺฑุลมาเสหิ วา ติลตณฺฑุลกุลตฺเถหิ วา ติลตณฺฑุเลหิ สทฺธึ
ยงฺกิญฺจิ เอตํ อปรนฺนํ ปกฺขิปิตฺวา ตีหิ กตา ฯ เอตํ กิร อิเมหิ
ตีหิ จตุพฺภาคอุทกสมฺภินฺเน ขีเร สปฺปิมธุสกฺกราทีหิ โยเชตฺวา
กโรนฺติ ฯ ราชคหวตฺถุมฺหิ ฯ มธุโคฬโกติ อติรสปูโว วุจฺจติ
มธุสีสกนฺติปิ วทนฺติ ฯ เสสเมตฺถ วตฺถุทฺวเยปิ โอทนภาชนียวตฺถุสฺมึ
วุตฺตนเยน เวทิตพฺพํ ฯ {๑๕๘} อชฺชุกวตฺถุสฺมึ ฯ เอตทโวจาติ
คิลาโน หุตฺวา อโวจ ฯ อายสฺมา อุปาลิ อายสฺมโต อชฺชุกสฺส
ปกฺโขติ น อคติคมนวเสน ปกฺโข อปิจ โข อนาปตฺติสญฺิตาย
ลชฺชิอนุคฺคเหน วินยานุคฺคเหน จ เถโร ปกฺโขติ เวทิตพฺโพ ฯ
เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมว ฯ {๑๕๙} พาราณสีวตฺถุมฺหิ ฯ โจเรหิ อุปฺปทฺทุตนฺตึ
โจเรหิ วิลุตฺตํ ฯ อิทฺธิยา อาเนตฺวา ปาสาเท เปสีติ เถโร
กิร ตํ กุลํ โสกสลฺลสมปฺปิตํ อาวฏฺฏนฺตํ วิวฏฺฏนฺตํ ทิสฺวา ตสฺส
กุลสฺส อนุกมฺปาย ปสาทานุรกฺขณตฺถาย ธมฺมานุคฺคเหน อตฺตโน
อิทฺธิยา เตสํเยว ปาสาทํ ทารกานํ สมีเป โหตูติ อธิฏฺาสิ ฯ
ทารกา อมฺหากํ ปาสาโทติ สญฺชานิตฺวา อภิรุหึสุ ฯ ตโต
เถโร อิทฺธึ ปฏิสํหริ ฯ ปาสาโทปิ สกฏฺาเนเยว อฏฺาสิ ฯ
โวหารวเสน ปน วุตฺตํ เต ทารเก อิทฺธิยา อาเนตฺวา ปาสาเท
เปสีติ ฯ อิทฺธิวิสเยติ อีทิสาย อธิฏฺานิทฺธิยา อนาปตฺติ ฯ
วิกุพฺพนอิทฺธิ ปน น วฏฺฏตีติ ฯ {๑๖๐-๑๖๑} อวสาเน วตฺถุทฺวยํ อุตฺตานตฺถเมวาติ ฯ
     สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย ทุติยปาราชิกวณฺณนา
นิฏฺิตา ฯ
ตตฺรายํ อนุสาสนี
       ทุติยํ อทุติเยน          ยํ ชิเนน ปกาสิตํ
       ปราชิตกิเลเสน         ปาราชิกมิทํ อิธ
       สิกฺขาปทํ สมนฺเตน       อญฺ กิญฺจิ น วิชฺชติ
       อเนกนยโวกิณฺณํ         คมฺภีรตฺถวินิจฺฉยํ ฯ
       ตสฺมา วตฺถุมฺหิ โอติณฺเณ   ภิกฺขุนา วินยญฺุนา
       วินยานุคฺคเหเนตฺถ       กโรนฺเตน วินิจฺฉยํ
       ปาลึ อฏฺกถญฺเจว       สาธิปฺปายมเสสโต
       โอคยฺห อปฺปมตฺเตน      กรณีโย วินิจฺฉโย ฯ
       อาปตฺติทสฺสนุสฺสาโห      น กตฺตพฺโพ กุทาจนํ
        ปสฺสิสฺสามิ อนาปตฺติ       มิติ กยิราถ มานสํ
        ปสฺสิตฺวาปิ จ อาปตฺตึ      อวตฺวาว ปุนปฺปุนํ
        วีมํสิตฺวาถ วิญฺูหิ        สํสนฺทิตฺวา จ ตํ วเท ฯ
        กปฺปิเยปิ จ วตฺถุสฺมึ      จิตฺตสฺส ลหุวุตฺติโน
        วเสน สามญฺคุณา       จวนฺตีธ ปุถุชฺชนา ฯ
        ตสฺมา ปรปริกฺขารํ       อาสีวิสมิโวรคํ
        อคฺคึ วิย จ สมฺปสฺสํ      อามเสยฺย วิจกฺขโณติ ฯ
                   ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้า ๔๕๖-๔๘๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=9590&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=9590&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=126              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=6656              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=1994              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=1994              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]