อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                            ๓. ตติยวคฺค
                         ๑. ปุคฺคลสุตฺตวณฺณนา
       [๑๓๒] ตติยวคฺคสฺส ปฐเม นีจกุเล ปจฺฉา ชาติอาทิเกน ๑- ตเมน
ยุตฺโตติ ตโม. กายทุจฺจริตาทีหิ ปุน นิรยตมูปคมนโต ตมปรายโน. อิติ อุภเยนปิ
ขนฺธตโมว กถิโต โหติ. อฑฺฒกุเล ปจฺฉา ชาติอาทิเกน ๒- โชตินา ยุตฺตโต
โชติ, อาโลกภูโตติ ๓- วุตฺตํ โหติ. กายสุจริตาทีหิ ปุน สคฺคูปปตฺติโชติภาวูปคมนโต
โชติปรายโน. อิมินา นเยน อิตเรปิ เทฺว เวทิตพฺพา
       เวนกุเลติ วิลีวการกุเล. เนสาทกุเลติ มิคลุทฺธกาทีนํ กุเล. รถการกุเลติ
จมฺมการกุเล. ปุกฺกุสกุเลติ ปุปฺผฉฑฺฑกกุเล. กสิรวุตฺติเกติ ทุกฺขวุตฺติเก.
ทุพฺพณฺโณติ ปํสุปิสาจโก วิย ฌามขาณุวณฺโณ. ทุทฺทสฺสิโกติ วิชาตมาตุยาปิ
อมนาปทสฺสโน. โอโกฏิมโกติ ลกุณฺฑโก. ๔- กาโณติ เอกกฺขิกาโณ วา
อุภยกฺขิกาโณ วา. กุณีติ เอกหตฺถกุณิ วา อุภยหตฺถกุณิ วา. ขญฺโชติ เอกปาทขญฺโช
วา อุภยปาทขญฺโช วา. ปกฺขหโตติ หตปกฺโข ปีฐสปฺปี. ปทีเปยฺยสฺสาติ
เตลกปลฺลกาทิโน ปทีปอุปกรณสฺส. เอวํ โข มหาราชาติ เอตฺถ เอโก
ปุคฺคโล พหิทฺธา อาโลกํ อทิสฺวา มาตุ กุจฺฉิสฺมึเยว กาลํ กตฺวา อปาเยสุ
นิพฺพตฺโต ๕- สกลมฺปิ กปฺปํ สํสรติ, โสปิ ตโมตมปรายโนว. โส ปน กุหกปุคฺคโล
ภเวยฺย. กุหกสฺส หิ เอวรูปา นิปฺผตฺติ ๖- โหตีติ วุตฺตํ.
       เอตฺถ จ "นีจกุเล ปจฺฉาชาโต ๗- โหติ จณฺฑาลกุเล วา"ติอาทีหิ
อาคมนวิปตฺติ เจว ปุพฺพุปฺปนฺนปจฺจยวิปตฺติ จ ทสฺสิตา. ทฬิทฺเทติอาทีหิ
ปวตฺตปจฺจยวิปตฺติ. กสิรวุตฺติเกติอาทีหิ อาชีวุปายวิปตฺติ. ทุพฺพณฺโณติอาทีหิ
อตฺตภาววิปตฺติ. พหฺวาพาโธติอาทีหิ ทุกฺขการณสมาโยโค. น ลาภีติอาทีหิ
สุขการณวิปตฺติ เจว อุปโภควิปตฺติ จ. กาเยน ทุจฺจริตนฺติอาทีหิ ตมปารยนภาวสฺส
การณสมาโยโค. กายสฺส เภทาติอาทีหิ สมฺปรายิกตมูปคโม. สุกฺกปกฺโข
วุตฺตปฏิปกฺขนเยน เวทิตพฺโพ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม., อิ. "นีเจ กุเล ปจฺจาชาโต"ติอาทิเกน
@๒ ฉ.ม., อิ. "อุจฺเจ กุเล ปจฺจาชาโต"ติอาทิเกน  ๓ ฉ.ม. อาโลกีภูโตติ
@๔ สี., อิ. ลกุณฺฏโก  ๕ ฉ.ม., อิ. นิพฺพตฺตนฺโต
@๖ ฉ.ม. นิพฺพตฺติ   ๗ ฉ.ม. ปจฺจาชาโต
       อกฺโกสตีติ  ทสหิ อกฺโกสวตฺถูหิ อกฺโกสติ. ปริภาสตีติ "กสฺมา ติฏฺฐถ,
กึ ตุเมฺหหิ อมฺหากํ กสิกมฺมาทีนิ กตานี"ติอาทีหิ ปริภววจเนหิ ปริภาสติ.
โรเสตีติ ฆเฏติ. ๑- อพฺยคฺคมนโสติ เอกคฺคจิตฺโต. ปฐมํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๑๕๕-๑๕๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=4041&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=4041&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=393
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=2987
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=2621
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=2621
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_15