อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                        ๒. นิโมกฺขสุตฺตวณฺณนา
       [๒] อิทานิ ทุติยสุตฺตโต ปฏฺาย ปมาคตญฺจ อุตฺตานตฺถญฺจ ปหาย ยํ
ยํ อปุพฺพํเยว ๑- อนุตฺตานํ, ตํ ตเทว วณฺณยิสฺสามิ. ๒- ชานาสิ โนติ ชานาสิ นุ.
นิโมกฺขนฺติอาทีนิ มคฺคาทีนํ นามานิ. มคฺเคน หิ สตฺตา กิเลสพนฺธนโต
นิมุจฺจนฺติ, ตสฺมา มคฺโค สตฺตานํ นิโมกฺโขติ วุตฺโต. ผลกฺขเณ ปน เต
กิเลสพนฺธนโต ปมุตฺตา, ตสฺมา ผลํ สตฺตานํ ปโมกฺโขติ วุจฺจติ. ๓- นิพฺพานํ
ปตฺวา สตฺตานํ สพฺพทุกฺขํ วิวิจฺจติ, ตสฺมา นิพฺพานํ วิเวโกติ วุตฺตํ. สพฺพานิ
วา เอตานิ นิพฺพานสฺเสว นามานิ. นิพฺพานํ หิ ปตฺวา สตฺตา สพฺพทุกฺขโต
มุจฺจนฺติ ๔- ปมุจฺจนฺติ วิวิจฺจนฺติ, ตสฺมา ตเทว "นิโมกฺโข ปโมกฺโข วิเวโก"ติ
วุตฺตํ. ชานามิ ขฺวาหนฺติ ชานามิ โข อหํ. อวธารณตฺโถ โขกาโร. อหํ
ชานามิเยว. สตฺตานํ นิโมกฺขาทิชานนตฺถเมว หิ มยา สมตึส ปารมิโย ปูเรตฺวา
สพฺพญฺุตาณํ ปฏิวิทฺธนฺติ สีหนาทํ นทติ. พุทฺธสีหนาทํ นาม กิร เอตํ สุตฺตํ.
       นนฺทิภวปริกฺขยาติ นนฺทิมูลกสฺส กมฺมภวสฺส ปริกฺขเยน. นนฺทิยา จ
ภวสฺส จาติปิ วตฺตุํ วฏฺฏติ. ๕- ตตฺถ หิ ปุริมนเย ๖- นนฺทิภเวน
ติวิธกมฺมาภิสงฺขารวเสน สงฺขารกฺขนฺโธ คหิโต, สญฺาวิญฺาเณหิ ตํสมฺปยุตฺตา จ
เทฺวขนฺธา. เตหิ ปน ตีหิ ขนฺเธหิ สมฺปยุตฺตา เวทนา เตสํ คหเณน คหิตา วาติ
อนุปาทินฺนกานํ จตุนฺนํ อรูปกฺขนฺธานํ  อปฺปวตฺติวเสน สอุปาทิเสสนิพฺพานํ กถิตํ
โหติ. เวทนานํ นิโรธา อุปสมาติ อุปาทินฺนกเวทนานํ  ๗- นิโรเธน จ อุปสเมน
จ. ตตฺถ เวทนาคฺคหเณน ๘- ตํสมฺปยุตฺตา ตโย ขนฺธา คหิตาว โหนฺติ, เตสํ
วตฺถารมฺมณวเสน รูปกฺขนฺโธปิ. เอวํ อิเมสํ อุปาทินฺนกานํ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ
อปฺปวตฺติวเสน อนุปาทิเสสนิพฺพานํ กถิตํ โหติ. ทุติยนเย ปน นนฺทิคฺคหเณน
สงฺขารกฺขนฺโธ คหิโต, ภวคฺคหเณน อุปปตฺติภวสงฺขาโต รูปกฺขนฺโธ, สญฺาทีหิ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ     ๒ ฉ.ม. วณฺณยิสฺสาม    ๓ ฉ.ม. วุตฺตํ
@๔ ฉ.ม. นิมุจฺจนฺติ      ๕ ฉ.ม. วตฺตุนฺติ ปาโ น ทิสฺสติ  ๖  สี. ปุริมนเยน
@๗ ฉ.ม. อุปาทิณฺณกเวทนานํ. เอวมุปริปิ.        ๘ ฉ.ม. เวทนาคหเนณ
สรูเปเนว ตโย ขนฺธา. เอวํ อิเมสํ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ อปฺปวตฺติวเสน นิพฺพานํ
กถิตํ โหตีติ เวทิตพฺพํ. อิมเมว จ นยํ จตุนิกายิกคนฺถิกตฺเถโร โรเจสิ. ๑- อิติ
นิพฺพานวเสน จ ๒- ภควา เทสนํ นิฏฺาเปสีติ.
                       นิโมกฺขสุตฺตวณฺณา นิฏฺิตา
                      --------------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๒๐-๒๑.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=506&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=506&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=4
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=30
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=25
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=25
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_15