ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                        ๕. สุภาสิตสุตฺตวณฺณนา
       [๒๑๓] ปญฺจเม องฺเคหีติ การเณหิ อวยเวหิ วา. มุสาวาทาเวรมณีอาทีนิ
หิ จตฺตาริ สุภาสิตวาจาย การณานิ, สจฺจวจนาทโย จตฺตาโร อวยวา. การณตฺเถ
จ องฺคสทฺเท  "จตูหี"ติ นิสฺสกฺกวจนํ โหติ, อวยวตฺเถ กรณวจนํ. สมนฺนาคตาติ
สมนุอาคตา ปวตฺตา ยุตฺตา จ. วาจาติ สมุลฺลปนวาจา, ยา สา ๓- "วาจา คิรา
พฺยปฺปโถ"ติ ๔- จ, "เนลา กณฺณสุขา"ติ ๕- จ อาคตา. "ยา ปน วาจาย เจ
กตํ กมฺมนฺ"ติ เอวํ วิญฺญตฺติวาจา จ, ๖- "ยา จตูหิ วจีทุจฺจริเตหิ อารติ ฯเปฯ
อยํ วุจฺจติ สมฺมาวาจา"ติ ๗- เอวํ วิรติ จ, "ผรุสา ภิกฺขเว วาจา อาเสวิตา
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ตาลวณฺเฏน พีเชนฺติ, อิ....วีเชนฺติ   ฉ.ม. อนุทฺธํเสติ
@ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ   อภิ. สงฺคณิ. ๓๔/๖๓๖/๑๙๕ รูปกณฺฑ
@ ที. สี. ๙/๙,๑๙๔/๔,๖๔   ฉ.ม. วิญฺญตฺติ จ
@ อภิ. วิภงฺค. ๓๕/๒๐๖/๑๒๗ สจฺจวิภงฺค

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๙.

ภาวิตา พหุลีกตา นิรยสํวตฺตนิกา โหตี"ติ ๑- เอวํ เจตนา จ วาจาติ อาคตา, น สา อิธ อธิปฺเปตา. กสฺมา? อภาสิตพฺพโต. สุภาสิตาติ สุฏฺฐุ ภาสิตา. เตนสฺสา อตฺถาวหตฺตํ ทีเปติ. โน ทุพฺภาสิตาติ น ทุฏฺฐุ ภาสิตา. เตนสฺสา อนตฺถาวหตฺตํ ๒- ทีเปติ. อนวชฺชาติ ราคาทิวชฺชรหิตา. อิมินาสฺสา การณสุทฺธึ จตุโทสาภาวํ จ ทีเปติ. อนนุวชฺชาติ อนนุวาทวิมุตฺตา. ๓- อิมินาสฺสา สพฺพาการสมฺปตฺตึ ทีเปติ. วิญฺญูนนฺติ ปณฺฑิตานํ. เตน นินฺทาปสํสาสุ พาลา อปฺปมาณาติ ทีเปติ. สุภาสิตํเยว ภาสตีติ ปุคฺคลาธิฏฺฐานาย เทสนาย จตูสุ วาจงฺเคสุ หิ ๔- อญฺญตรงฺคนิทฺเทสวจนเมตํ. ๕- โน ทุพฺภาสิตนฺติ ตสฺเสว วาจงฺคสฺส ปฏิปกฺขภาสนนิวารณํ. โน ทุพฺภาสิตนฺติ อิมินา มิจฺฉาวาจปฺปหานํ ทีเปติ. สุภาสิตนฺติ อิมินา ปหีนมิจฺฉาวาเจน ภาสิตพฺพวจนลกฺขณํ. องฺคปริทีปนตฺถํ ปน ๖- อภาสิตพฺพํ ปุพฺเพ อวตฺวา ภาสิตพฺพเมวาห. เอส นโย ธมฺมํเยวาติอาทีสุปิ. เอตฺถ จ ปฐเมน ปิสุณโทสรหิตํ สมคฺคกรณวจนํ วุตฺตํ, ทุติเยน สมฺผปฺปลาปโทสรหิตํ ธมฺมโต อนเปตํ เมตฺตาวจนํ, ๗- อิตเรหิ ทฺวีหิ ผรุสาลิกรหิตานิ ปิยสจฺจวจนานิ. อิเมหิ โขติอาทินา ตานิ องฺคานิ ปจฺจกฺขโต ทสฺเสนฺโต ตํ วาจํ นิคเมติ. ยญฺจ อญฺเญ ปฏิญฺญาทีหิ อวยเวหิ, นามาทีหิ ปเทหิ, ลิงฺควจนวิภตฺติกาลการกสมฺปตฺตีหิ จ สมนฺนาคตํ มุสาวาทาทิวาจํปิ สุภาสิตนฺติ มญฺญนฺติ, ตํ ปฏิเสเธติ. อวยวาทิสมนฺนาคตาปิ หิ ตถารูปี วาจา ทุพฺภาสิตาว โหติ อตฺตโน จ ปเรสํ จ อนตฺถาวหตฺตา. อิเมหิ ปน จตูหงฺเคหิ สมนฺนาคตา สเจปิ มิลกฺข ๘- ภาสาปริยาปนฺนา ฆฏเจฏิกาคีติกปริยาปนฺนาปิ โหติ, ตถารูปี ๙- สุภาสิตาว โลกิยโลกุตฺตร- หิตสุขาวหตฺตา ตถา หิ มคฺคปสฺเส สสฺสํ รกฺขนฺติ ยา สีหลเจฏิกาย สีหลเกเนว ชาติ ชรามรณยุตฺตํ คีติกํ คายนฺติยา สทฺทํ สุตฺวา มคฺคํ คจฺฉนฺตา สฏฺฐิมตฺตา วิปสฺสกา ภิกฺขู อรหตฺตํ ปาปุณึสุ. ตถา ติสฺโส นาม อารทฺธวิปสฺสโก ภิกฺขุ ปทุมสรสมีเปน คจฺฉนฺโต ปทุมสเร ปทุมานิ ภญฺชิตฺวา @เชิงอรรถ: องฺ. อฏฺฐก. ๒๓/๑๓๐(๔๐)/๒๕๒ ทานวคฺค ฉ.ม. อนตฺถาวหนปหานตํ, อิ. อนตฺถาวหนตํ @ ฉ.ม. อนุวาทวิมุตฺตา ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ @ สี. อญฺญตรสฺส นิทฺเทสวจนเมตํ, ฉ.ม. อญฺญตรนิทฺโทสวจนเมตํ, @อิ. อญฺญตรงฺคนิทสฺสนวจนํ เอตํ ฉ.ม., อิ. ปเนตฺถ @ สี. มตฺตาวจนํ, ฉ.ม., อิ. มนฺตาวจนํ ฉ.ม., อิ. มิลกฺขุ... เอวมุปริปิ @ ฉ.ม., อิ. ตถาปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๐.

"ปาโตว ผุลฺลิตโกกนทํ ๑- สุริยาโลเกน มทฺทิยเต ๒- เอวํ มนุสฺสตฺตํ คตา สตฺตา ชราภิเวเคหิ ๓- มทฺทิยนฺตี"ติ อิมํ คีติกํ คายนฺติยา เจฏิกาย สุตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต. พุทฺธนฺตเร หิ ๔- อญฺญตโร ปุริโส สตฺตหิ ปุตฺเตหิ สทฺธึ อฏวิโต อาคมฺม อญฺญตราย อิตฺถิยา มุสเลน ตณฺฑุเล โกฏฺเฏนฺติยา:- "ชราย ปริมทฺทิตํ เอตํ มิลาตจฺฉวิจมฺมนิสฺสิตํ มรเณน ภิชฺชติ เอตํ มจฺจุสฺส ฆาสมามิสํ คตํ. ๕- กิมีนํ อาลยํ เอตํ นานากุณเปน ปูริตํ อสุจิสฺส ภาชนํ เอตํ กทฺทลิกฺขนฺธสมํ อิทนฺ"ติ อิมํ คีติกํ สุตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺโต สห ปุตฺเตหิ ปจฺเจกโพธึ ปตฺโต. เอวํ อิเมหิ จตูหิ องฺเคหิ สมนฺนาคตา วาจา สเจปิ มิลกฺขภาสาปริยาปนฺนา ฆฏเจฏิกานํ คีติกปริยาปนฺนา วา โหติ, ตถาปิ สุภาสิตาติ เวทิตพฺพา. สุภาสิตตฺตา เจว อนวชฺชา จ อนนุวชฺชา วิญฺญูนํ อตฺถตฺถิกานํ อตฺถปฏิสรณานํ โน พฺยญฺชนปฏิสรณานนฺติ. สารุปฺปาหีติ อนุจฺฉวิกาหิ. อภิตฺถวีติ ปสํสิ. น ตาปเยติ วิปฺปฏิสาเรน น ตาเปยฺย น วิเหเฐยฺย. ๖- ปเรติ ปเรหิ ภินฺทนฺโต น พาเธยฺย. ๗- อิติ อิมาย คาถาย อปิสุณวาจาวเสน ภควนฺตํ โถเมติ. ปฏินนฺทิตาติ ปิยายิตา. ยํ อนาทายาติ ยํ วาจํ ภาสนฺโต ปเรสํ ปาปานิ อปฺปิยานิ ผรุสวจนานิ อนาทาย อตฺถพฺยญฺชนมธุรํ ปิยเมว ภาสติ, ตํ วาจํ ภาเสยฺยาติ ปิยวาจาวเสน อภิตฺถวิ. อมตาติ สาธุภาเวน อมตสทิสา. วุตฺตมฺปิ เหตํ "สจฺจํ หเว สาธุตรํ รสานนฺ"ติ. ๘- นิพฺพานามตปจฺจยตฺตา วา อมตา. เอส ธมฺโม สนนฺตโนติ ยา อยํ สจฺจวาจา นาม, เอส โปราโณ ธมฺโม จริยา ปเวณี. อิทเมว หิ โปราณานํ อาจิณฺณํ, น เต อลิกํ ภาสึสุ. เตเนวาห สจฺเจ อตฺเถ จ ธมฺเม จ, อาหุ สนฺโต ปติฏฺฐิตาติ. @เชิงอรรถ: ม. ผุลฺลิตโกกนุทํ สี., อิ. ตชฺชียเต, ฉ.ม.ภิชฺชิยเต ฉ.ม. ชราภิเวเคน @ ฉ.ม., อิ. พุทฺธนฺตเรปิ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฉ.ม., อิ. น วิพาเธยฺย @ ฉ.ม., อิ. นาภิภเวยฺย น พาเธยฺย สํ. สคา. ๑๕/๒๔๖/๒๕๘ อาฬวกสุตฺต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๑.

ตตฺถ สจฺเจ ปติฏฺฐิตตฺตาว อตฺตโน จ ปเรสญฺจ อตฺเถ ปติฏฺฐิตา, อตฺเถ ปติฏฺฐิตตฺตาเอว, ธมฺเม ปติฏฺฐิตา โหนฺตีติ เวทิตพฺพา. สจฺจวิเสสนเมว วา เอตํ. อิทํ หิ วุตฺตํ โหติ:- สจฺเจ ปติฏฺฐิตา, กีทิเส? อตฺเถ จ ธมฺเม จ, ยํ ปเรสํ อตฺถโต อนเปตตฺตา อตฺถํ อตฺถานุปโรธกรํ, ๑- ธมฺมโต อนเปตตฺตา ธมฺมํ ธมฺมิกเมว อตฺถํ สาเธตีติ. อิติ อิมาย คาถาย สจฺจวจนวเสน อภิตฺถวิ. เขมนฺติ อภยํ นิรูปทฺทวํ. เกน การเณนาติ เจ. นิพฺพานปตฺติยา ทุกฺขสฺสนฺตกิริยาย, ยสฺมา กิเลสนิพฺพานํ ปาเปติ, วฏฺฏทุกฺขสฺส จ อนฺตกิริยาย สํวตฺตตีติ อตฺโถ. อถวา ยํ พุทฺโธ นิพฺพานปตฺติยา ทุกฺขสฺสนฺตกิริยายาติ ทฺวินฺนํ นิพฺพานธาตูนํ อตฺถาย เขมสฺส มคฺคสฺส ปกาสนโต ๒- เขมํ วาจํ ภาสติ. สา เว วาจานมุตฺตมาติ สา วาจา สพฺพวาจานํ เสฏฺฐาติ เอวเมตฺถ ๓- อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ. อิติ อิมาย คาถาย มนฺตาวจนวเสน ภควนฺตํ อภิตฺถวนฺโต อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺฐเปสีติ. ปญฺจมํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๒๕๘-๒๖๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=6688&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=6688&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=738              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=6104              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=5422              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=5422              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]