อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                           ๑๑. สกฺกสํยุตฺต
                            ๑. ปมวคฺค
                         ๑. สุวีรสุตฺตวณฺณนา
     [๒๔๗] สกฺกสํยุตฺตสฺส ปเม อภิยํสูติ กทา อภิยํสุ ๑- ? ยทา พลวนฺโต
อเหสุํ, ตทา ตตฺรายํ อนุปุพฺพีกถา:- สกฺโก กิร มคธรฏฺเ อจลคามเก ๒- มโฆ
นาม มาณโว หุตฺวา เตตฺตึส ปุริเส คเหตฺวา กลฺยาณกมฺมํ กโรนฺโต สตฺต
วตฺตปทานิ ปูเรตฺวา ตตฺถ กาลกโต เทวโลเก นิพฺพตฺติ. ตํ พลวกมฺมานุภาเวน
สปริสํ เสสเทวตา ทสหิ าเนหิ อธิคณฺหนฺตํ ทิสฺวา "อาคนฺตุกเทวปุตฺตา
อาคตา"ติ เนวาสิกา คนฺธปานํ ๓- สชฺชยึสุ. สกฺโก สกปริสาย สญฺ อทาสิ
"มาริสา มา คนฺธปานํ ปิวิตฺถ, ปิวนาการมตฺตเมว ทสฺเสถา"ติ. เต ตถา อกํสุ.
เนวาสิกเทวปุตฺตา ๔- สุวณฺณสรเกหิ อุปนีตํ คนฺธปานํ ยาวทตฺถํ ปิวิตฺวา มตฺตา
ตตฺถ ตตฺถ สุวณฺณปวิยํ ปติตฺวา สยึสุ. สกฺโก "คณฺหถ ปุตฺตมตาย ปุตฺเต"ติ ๕-
เต ปาเทสุ คเหตฺวา สิเนรุปาเท ขิปาเปสิ. สกฺกสฺส ปุญฺเตเชน ตทนุวตฺตกาปิ
สพฺเพ ตตฺเถว ปตึสุ. เต สิเนรุเวมชฺฌกาเล สญฺ ลภิตฺวา "ตาตา น สุรํ
ปิวิมฺหา"ติ ๖- อาหํสุ. ตโต ปฏฺาย อสุรา นาม ชาตา. อถ เนสํ
กมฺมปจฺจยอุตุสมุฏฺานํ สิเนรุสฺส เหฏฺิมตเล ทสโยชนสหสฺสมตฺตํ ๗- อสุรภวนํ
นิพฺพตฺติ. สกฺโก เตสํ นิวตฺติตฺวา ๘- อนาคมนตฺถาย อารกฺขํ เปสิ, ยํ สนฺธาย
วุตฺตํ:-
                   "อนฺตรา ทฺวินฺนํ อยุชฺฌปุรานํ
                    ปญฺจวิธา ปิตา อภิรกฺขา
                    อุทกํ ๙- กโรฏิ ปยสฺส จ หารี
                    มทนยุตา จตุโร จ มหตฺถา"ติ. ๑๐-
@เชิงอรรถ: ๑ ฏีกา. ยุทฺธสชฺชาภิมุขา หุตฺวา คจฺฉึสุ   ๒ ฉ.ม. มจลคามเก, อิ. อยํ ปาโ น
@ทิสฺสติ  ๓ สี., อิ. คณฺฑปานํ, เอวมุปริปิ    ๔ ฉ.ม., อิ. เนวาสิกเทวตา
@๕ ม. ธุตฺตหตาย สุตฺเตติ, ฉ. ปุตฺตหตาย ปุตฺเตติ, อิ. สุตฺตหตาย สุตฺเตติ
@๖ ฉ.ม. ตาตา น สุรํ ปิวิมฺห, น สุรํ ปิวิมฺห, น สุรํ ปิวิมฺหาติ
@๗ ฉ.ม., อิ. ทสโยชนสหสฺสํ  ๘ ฉ.ม. นิวตฺเตตฺวา
@๙ สี., ม., อิ. อุรค    ๑๐ สี., อิ. มหนฺตาติ
     เทฺว นครานิ หิ ยุทฺเธน คเหตุํ อสกฺกุเณยฺยตาย อยุชฺฌปุรานิ นาม
ชาตานิ เทวนครญฺจ อสุรนครญฺจ. ยทา หิ อสุรา พลวนฺโต โหนฺติ, อถ
เทเวหิ ปลายิตฺวา เทวนครํ ปวิสิตฺวา ทฺวาเร ปิทหิเต อสุรานํ สตสหสฺสํปิ กิญฺจิ
กาตุํ น สกฺโกติ. ยทา เทวา พลวนฺโต โหนฺติ, อถาสุเรหิ ปลายิตฺวา
อสุรนครสฺส ทฺวาเร ปิทหิเต สกฺกานํ สตสหสฺสํปิ กิญฺจิ กาตุํ น สกฺโกติ. อิติ
อิมานิ เทฺว นครานิ อยุชฺฌปุรานิ นาม. เตสํ อนฺตรา เอเตสุ อุทกาทีสุ ๑-
ปญฺจสุ าเนสุ สกฺเกน อารกฺขา ปิตา. ตตฺถ อุทกสทฺเทน ๒- นาคา คหิตา.
เต หิ อุทเก พลวนฺโต โหนฺติ. ตสฺส ๓- สิเนรุสฺส ปมาลินฺเท เอเตสํ อารกฺขา.
กโรฏิสทฺเทน สุปณฺณา คหิตา. เตสํ กิร กโรฏิ นาม ปานโภชนํ, ๔- เตน
นามํ ลภึสุ. ทุติยาลินฺเท เอเตสํ อารกฺขา. ปยสฺสุหาริสทฺเทน กุมฺภณฺฑา คหิตา.
ทานวรกฺขสา กิร เต. ตติยาลินฺเท เอเตสํ อารกฺขา. มทนยุตสทฺเทน ยกฺขา
คหิตา. วิสมจาริโน กิร เต ยุชฺฌโสณฺฑา. ๕- จตุตฺถาลินฺเท เอเตสํ อารกฺขา.
จตุโร จ มหตฺถาติ จตฺตาโร มหาราชาโน วุตฺตา. ปญฺจมาลินฺเท เอเตสํ
อารกฺขา. ตสฺมา ยทิ อสุรา กุปิตา วิลจิตฺตา เทวนครํ ๖- อุปยนฺติ, ๗- ยํ คิริโน
ปมํ ปริภณฺฑํ, ตํ อุรคา ปฏิพาหนฺติ. ๘- เอวํ เสเสสุ เสสา.
     เต ปน อสุรา อายุวณฺณยสอิสฺสริยสมฺปตฺตีหิ ๙- ตาวตึสสทิสาว. ตสฺมา
อนฺตรา อตฺตานํ อชานิตฺวา ปาฏลิยา ปุปฺผิตาย "น อิทํ เทวนครํ, ตตฺถ
ปาริจฺฉตฺตโก ปุปฺผติ, อิธ ปน จิตฺตปาฏลี, ชรสกฺเกนามฺหากํ สุรํ ปาเยตฺวา
วญฺจิตา, เทวนครญฺจ โน คหิตํ, คจฺฉาม เตน สทฺธึ ยุชฺฌิสฺสามา"ติ หตฺถิอสฺสรเถ
อารุยฺห สุวณฺณรชตมณิผลิกานิ ๑๐- คเหตฺวา ยุทฺธสชฺชา หุตฺวา อสุรเภริโย
วาเทตฺวา ๑๑- มหาสมุทฺเท อุทกํ ทฺวิธา เภตฺวา อุฏฺหนฺติ. เต เทเว วุฏฺเ
วมฺมิกมกฺขิกา วมฺมิกํ วิย สิเนรุํ อภิรุหิตุํ อารภนฺติ. อถ เนสํ ปมํ นาเคหิ
@เชิงอรรถ: ๑ สี.ม., อิ. อุรคาทีสุ     ๒ สี., ม., อิ. อุรคสทฺเทน   ๓ ฉ.ม., อิ. ตสฺมา
@๔ สี., ม. ปาณโภชนํ      ๕ สี., อิ. ยุทฺธโสณฺฑา  ๖ ฉ.ม., อิ. เทวปุรํ
@๗ สี. ยุทฺเธปิ, อิ. ปญฺจวิเธสุ   ๘ อิ. อุรคา ปริพหีย ติฏฺนฺติ
@๙ ฉ.ม. อายุวณฺณรส...  ๑๐ ฉ.ม., อิ....มณิผลกานิ  ๑๑ ฉ.ม., อิ. วาเทนฺตา
สทฺธึ ยุทฺธํ โหติ. ตสฺมึ โน ปน ยุทฺเธ น กสฺสจิ ฉวิ วา จมฺมํ วา ฉิชฺชติ,
น โลหิตํ อุปฺปชฺชติ, เกวลํ กุมารกานํ ทารุเมณฺฑกยุทฺธํ วิย อญฺมญฺ
สนฺตาปนมตฺตเมว ๑- โหติ. โกฏิสตาปิ โกฏิสหสฺสาปิ นาคา เตหิ สทฺธึ ยุชฺฌิตฺวา
เต อสุรปุรํเยว ปเวเสตฺวา นิวตฺตนฺติ.
     ยทา ๒- ปน อสุรา พลวนฺโต โหนฺติ, อถ นาคา โอสกฺกิตฺวา ทุติเย
อาลินฺเท สุปณฺเณหิ สทฺธึ เอกโตว หุตฺวา ยุชฺฌนฺติ. เอส นโย สุปณฺณาทีสุปิ.
ยทา ปน ตานิ ปญฺจปิ านานิ อสุรา มทฺทนฺติ, ตทา เอกโต สมฺปิณฺฑิตานิปิ
ปญฺจ พลานิ โอสกฺกนฺติ. อถ จตฺตาโร มหาราชาโน คนฺตฺวา สกฺกสฺส ตํ
ปวตฺตึ อาโรเจนฺติ. สกฺโก เตสํ วจนํ สุตฺวา ทิยฑฺฒโยชนสติกํ เวชยนฺตรถํ
อารุยฺห สยํ วา นิกฺขมติ, เอกํ วา ปุตฺตํ เปเสติ. อิมสฺมึ ปน กาเล ปุตฺตํ
เปเสตุกาโม ตาต สุวีราติอาทิมาห.
     เอวํ ภทฺทนฺตวาติ โขติ เอวํ โหตุ ภทฺทํ ตว อิติ โข. ปมาทํ
อาปาเทสีติ ปมาทํ อกาสิ. อจฺฉราสงฺฆปริวุโต สฏฺิโยชนํ วิตฺถาเรน
สุวณฺณมหาวีถึ โอตริตฺวา นกฺขตฺตํ กีฬนฺโต นนฺทนวนาทีสุ วิจรตีติ อตฺโถ.
     อนุฏฺหนฺติ อนุฏฺหนฺโต. อวายามนฺติ อวายมนฺโต. อลสฺวายนฺติ ๓-
อลโส อยํ. ๔- น จ กิจฺจานิ การเยติ กิญฺจิ กิจฺจํ นาม น กเรยฺย.
สพฺพกามสมิทฺธสฺสาติ สพฺพกาเมหิ สมิทฺโธ อสฺส. ตมฺเม สกฺก วรํ ทิสาติ
สกฺก เทวเสฏฺ ตํ เม วรํ อุตฺตมํ านํ โอกาสํ ทิส อาจิกฺข กเถหีติ วทติ.
นิพฺพานสฺส หิ โส มคฺโคติ กมฺมํ อกตฺวา ชีวิตฏฺานํ นาม นิพฺพานสฺส
มคฺโค. ปมํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๓๒๑-๓๒๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=8281&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=8281&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=847
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=6944
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=6201
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=6201
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_15