อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                        ๕. สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา
    [๒๓๖] ปญฺจเม ปเควาติ ปฐมญฺเญว. กามราคปริยุฏฺฐิเตนาติ กามราคคหิเตน.
กามราคปเรเตนาติ กามราคานุคเตน. นิสฺสรณนฺติ ติวิธํ กามราคสฺส
นิสฺสรณํ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ ตทงฺคนิสฺสรณํ สมุจฺเฉทนิสฺสรณนฺติ. ตตฺถ อสุเภ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ปฏิวิทิตรูปาทีนวสฺส จตูสุ ปถวีกสิณาทีสุ, ก. ปริวิทิตรูปาทีนํ จตูสุ
@ปฐวีกสิณาทีสุ  ๒ สี.,ก. วิยุชฺชึสูติ  ๓ สี. อวิชฺชมานคฺคหเณน มุตฺตํ จิตฺตํ,
@ก. อวิชฺชมานคฺคหเณน ทุกฺขจิตฺตํ  ๔ สี. ปรมตฺถคาหวิมุขภาวโต ปวิวิตฺตจิตฺตสฺส
@๕ สี...มุตฺตจิตฺตสฺส
ปฐมชฺฌานํ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ นาม, วิปสฺสนา ตทงฺคนิสฺสรณํ นาม, อรหตฺตมคฺโค
สมุจฺเฉทนิสฺสรณํ นาม. ตํ ติวิธมฺปิ นปฺปชานาตีติ อตฺโถ. อตฺตตฺถมฺปีติอาทีสุ
อรหตฺตสงฺขาโต อตฺตโน อตฺโถ อตฺตตฺโถ นาม, ปจฺจยทายกานํ อตฺโถ ปรตฺโถ
นาม, เสฺวว ทุวิโธปิ อุภยตฺโถ นาม. อิมินา นเยน สพฺพวาเรสุ อตฺโถ
เวทิตพฺโพ.
    อยํ ปน วิเสโส:- พฺยาปาทสฺส นิสฺสรณนฺติอาทีสุ หิ เทฺวว
นิสฺสรณานิ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณญฺจ สมุจฺเฉทนิสฺสรณญฺจ. ตตฺถ พฺยาปาทสฺส
ตาว เมตฺตาย ปฐมชฺฌานํ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ, อนาคามิมคฺโค สมุจฺเฉทนิสฺสรณํ.
ถินมิทฺธสฺส อาโลกสญฺญา วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ, อรหตฺตมคฺโค สมุจฺเฉทนิสฺสรณํ.
อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจสฺส โย โกจิ สมโถ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ, อุทฺธจฺจสฺส ปเนตฺถ
อรหตฺตมคฺโค, กุกฺกุจฺจสฺส อนาคามิมคฺโค สมุจฺเฉทนิสฺสรณํ. วิจิกิจฺฉาย
ธมฺมววตฺถานํ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ, ปฐมมคฺโค สมุจฺเฉทนิสฺสรณํ.
    ยา ปเนตฺถ เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ อุทปตฺโต สํสฏฺโฐ ลาขาย วาติอาทิกา
อุปมา วุตฺตา, ตาสุ อุทปตฺโตติ อุทกภริตา ปาติ. สํสฏฺโฐติ วณฺณเภทกรณวเสน
สํสฏฺโฐ. อุกฺกุฏฺฐิโตติ ๑- กุถิโต. อุสฺมุทกชาโตติ ๒- อุสุมชาโต.
เสวาลปณกปริโยนทฺโธติ ติลพีชกาทิเภเทน เสวาเลน วา นีลปณกปิฏฺฐิวณฺเณน วา ๓-
อุทกปิฏฺฐึ ฉาเทตฺวา นิพฺพตฺตปณเกน ปริโยนทฺโธ. วาเตริโตติ วาเตน เอริโต
กมฺปิโต. อาวิโลติ อปฺปสนฺโน. ลุฬิโตติ อสนฺนิสินฺโน. กลลีภูโตติ กทฺทมีภูโต.
อนฺธกาเร นิกฺขิตฺโตติ โกฏฺฐนฺตราทิเภเท อนาโลกฏฺฐาเน ฐปิโต. อิมสฺมึ สุตฺเต
ภควา ตีหิ ภเวหิ ๔- เทสนํ นิวตฺเตตฺวา อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺฐาเปสิ,
พฺราหฺมโณ ปน สรณมตฺเต ปติฏฺฐิโต.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ปกฺกุถิโตติ        ๒ สี. อุสฺสทกชาโตติ, ก. อุสฺมาทกชาโตติ
@๓ สี. นีลวณฺเณน ปิตวณฺเณน วา, ฉ.ม. นีลมณฺฑูกปิฏฐิวณฺเณน วา   ๔ ม. สจฺเจหิ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๒๔๓-๒๔๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=5303&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=5303&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=601
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=19&A=3471
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=19&A=3196
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=19&A=3196
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘
http://84000.org/tipitaka/read/?index_19