ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๒)

                  ๔. เทวทูตวคฺค ๑. สพฺรหฺมกสุตฺตวณฺณนา
      [๓๑] จตุตฺถสฺส ปเม อชฺฌาคาเรติ สเก ฆเร. ปูชิตา โหนฺตีติ ยํ ๑- ฆเร
อตฺถิ, เตน ปฏิชคฺคิตา โคปิตา โหนฺติ. อิติ มาตาปิตุปูชกานิ กุลานิ มาตาปิตูหิ
สพฺรหฺมกานีติ ปกาเสตฺวา อิทานิ เนสํ สปุพฺพาจริยกาทิภาวํปิ ทีเปนฺโต ๒-
สปุพฺพาจริยกานีติอาทิมาห. ตตฺถ พฺรหฺมาติอาทีนิ เตสํ พฺรหฺมาทิภาวสาธนตฺถํ
วุตฺตานิ. พหุการาติ พหูปการา. ๓- อาปาทกาติ ชีวิตสฺส อาปาทกา. ปุตฺตานํ ๔-
มาตาปิตูหิ ชีวิตํ อาปาทิตํ ปาลิตํ ฆฏฺฏิตํ อนุปพนฺเธน ปวตฺติตํ. โปสกาติ
หตฺถปาเท วฑฺเฒตฺวา หทยโลหิตํ ปาเยตฺวา โปเสตาโร. อิมสฺส โลกสฺส
ทสฺเสตาโรติ ปุตฺตานํ หิ อิมสฺมึ โลเก อิฏฺานิฏฺารมฺมณทสฺสนํ นาม
มาตาปิตโร นิสฺสาย ชาตนฺติ อิมสฺส โลกสฺส ทสฺเสตาโร นาม.
      พฺรหฺมาติ มาตาปิตโรติ พฺรหฺมาติ ๕- เสฏฺาธิวจนํ. ยถา พฺรหฺมุโน จตสฺโส
ภาวนา อวิชหิตา โหนฺติ เมตฺตา กรุณา มุทิตา อุเปกฺขาติ, เอวเมว มาตาปิตูนํ
ปุตฺตเกสุ จตสฺโส ภาวนา อวิชหิตา โหนฺติ. ตา ๖- ตสฺมึ ตสฺมึ กาเล เวทิตพฺพา:-
กุจฺฉิคตสฺมึ หิ ทารเก "กทา นุ โข ปุตฺตกํ อโรคํ ปริปุณฺณงฺคปจฺจงฺคํ
ปสฺสิสฺสามา"ติ มาตาปิตูนํ เมตฺตจิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ยทา ปเนส มนฺโท
อุตฺตานเสยฺยโก อูกาหิ วา มงฺกุเณหิ วา ทฏฺโ ๗- ทุกฺขเสยฺยาย วา ปน
ปีฬิโต ปโรทติ วิรวติ, ตทาสฺส สทฺทํ สุตฺวา มาตาปิตูนํ การุญฺ อุปฺปชฺชติ,
อาธาวิตฺวา วิธาวิตฺวา กีฬนกาเล ปน โสภนียวยสฺมึ วา ิตกาเล ทารกํ
โอโลเกตฺวา มาตาปิตูนํ จิตฺตํ สปฺปิมณฺเฑ ปกฺขิตฺตสตวิหตกปฺปาสปิจุปฏลํ วิย
มุทุกํ โหติ อาโมทิตํ ปโมทิตํ, ตทา เนสํ มุทิตา ลพฺภติ. ยทา ปน ๘- เตสํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยํ ยํ   ฉ.ม. ปกาเสนฺโต   ฉ.ม.,อิ. ปุตฺตานํ พหูปการา
@ ฉ.ม. ปุตฺตกานํ หิ   ฉ.ม.,อิ. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ   ม. อิมินา
@ ฉ.ม. มงฺกุลาทีหิ ปาณเกหิ ทฏฺโ   ฉ.ม.,อิ. ยทา ปเนส
ปุตฺโต ทาราภรณํ ปจฺจุปฏฺาเปตฺวา ปาฏิเยกฺกํ อคารํ อชฺฌาวสติ, ตทา มาตาปิตูนํ
"สกฺโกติทานิ โน ปุตฺตโก อตฺตโน ธมฺมตาย ยาเปตุนฺ"ติ มชฺฌตฺตภาโว อุปฺปชฺชติ,
เอวํ ๑- ตสฺมึ กาเล อุเปกฺขา ลพฺภตีติ อิมินา การเณน "พฺรหฺมาติ มาตาปิตโร"ติ
วุตฺตํ.
      ปุพฺพาจริยาติ วุจฺจเรติ มาตาปิตโร หิ ชาตกาลโต ปฏฺาย "เอวํ นิสีท, เอวํ
ติฏฺ, เอวํ คจฺฉ, เอวํ สย, เอวํ ขาท, เอวํ ภุญฺช, อยนฺเต ตาตาติ วตฺตพฺโพ, อยํ
ภาติกาติ, อยํ ภคินีติ, อิทนฺนาม กาตุํ วฏฺฏติ, อิทํ น วฏฺฏติ, อสุกนฺนาม
อุปสงฺกมิตุํ วฏฺฏติ, อสุกํ น วฏฺฏตี"ติ คาเหนฺติ ๒- สิกฺขาเปนฺติ. อถาปรภาเค
อญฺเ อาจริยา หตฺถิสิปฺปอสฺสสิปฺปรถสิปฺปธนุสิปฺปมุทฺธาคณนาทีนิ สิกฺขาเปนฺติ.
อญฺโ สรณานิ เทติ. ๓- อญฺโ สีเลสุ ปติฏฺาเปติ, ๔- อญฺโ ปพฺพาเชติ. ๕- อญฺโ
พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหาเปติ, ๖- อญฺโ อุปสมฺปาเทติ, ๗- อญฺโ โสตาปตฺติมคฺคาทีนิ
ปาเปติ. ๘- อิติ สพฺเพปิ เต ปจฺฉาจริยา นาม โหนฺติ, มาตาปิตโร ปน สพฺพปมา,
เตนาห "ปุพฺพาจริยาติ วุจฺจเร"ติ. ตตฺถ วุจฺจเรติ วุจฺจนฺติ กถิยนฺติ. อาหุเนยฺยา
จ ปุตฺตานนฺติ ปุตฺตานํ อาหุนปาหุนอภิสงฺขตอนฺนปานาทีสุ ๙- อรหนฺติ, อนุจฺฉวิกา
ตํ ปฏิคฺคเหตุํ. ตสฺมา "อาหุเนยฺยา จ ปุตฺตานนฺ"ติ วุตฺตา. ๑๐- ปชาย
อนุกมฺปกาติ ปเรสํ ปาเณ ฉินฺทิตฺวาปิ ๑๑- อตฺตโน ปชํ ปฏิชคฺคนฺติ โคปายนฺติ.
ตสฺมา "ปชาย อนุกมฺปกา"ติ วุตฺตํ.
      นมสฺเสยฺยาติ นโม กเรยฺย. สกฺกเรยฺยาติ สกฺกาเรน ปฏิมาเนยฺย. อิทานิ ตํ
สกฺการํ ทสฺเสนฺโต "อนฺเนนา"ติอาทิมาห. ตตฺถ อนฺเนนาติ ยาคุภตฺตขาทนีเยน.
ปาเนนาติ อฏฺวิธปาเนน. วตฺเถนาติ นิวาสนปารุปนเกน วตฺเถน.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ   ฉ.ม. คาหาเปนฺติ   สี.,อิ. อญฺเ สรณานิ เทนฺติ
@ สี.,อิ. อญฺเ...ปติฏฺาเปนฺติ   สี.,อิ. อญฺเ...ปพฺพาเชนฺติ
@ สี.,อิ. อญฺเ...อุคฺคณฺหาเปนฺติ      สี.,อิ. อญฺเ...อุปสมฺปาเทนฺติ
@ สี.,อิ. อญฺเ...ปาเปนฺติ   ฉ.ม.,อิ. อาหุตํ ปาหุตํ อภิสงฺขตํ อนฺนปานาทึ
@๑๐ ฉ.ม.,อิ. วุตฺตํ  ๑๑ สี.,อิ. ปาเณ หิ ฉินฺทิตฺวา ภินฺทิตฺวาปิ
สยเนนาติ มญฺจปีานุปฺปทาเนน. อุจฺฉาทเนนาติ ทุคฺคนฺธํ ปฏิวิโนเทตฺวา
สุคนฺธกรณุจฺฉาทเนน. นฺหาปเนนาติ สีโตทเกน ๑- คตฺตานิ ปริสิญฺจิตฺวา นฺหาปเนน.
ปาทานํ โธวเนนาติ อุโณฺหทเกหิ สีโตทเกหิ ปาทโธวเนน เจว เตลมกฺขเนน จ.
เปจฺจาติ ปรโลกํ คนฺตฺวา. สคฺเค ปโมทตีติ ๒- อิธ ตาว มาตาปิตูสุ ปาริจริยํ
ทิสฺวา ปาริจริยการณา ตํ ปณฺฑิตมนุสฺสา อิเธว ๓- ปสํสนฺติ, ปรโลกํ ๔- ปน
คนฺตฺวา สคฺเค ิโต โส มาตาปิตุอุปฏฺาโก ทิพฺพสมฺปตฺตีหิ อาโมทติ ปโมทตีติ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๑๑๑-๑๑๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=2482&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=2482&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=470              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=3468              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=3466              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=3466              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]