บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๕

๑๐. ปริพฺพาชกสุตฺตวณฺณนา [๓๐] ทสเม อภิญฺญาตาติ ญาตา ปากฏา. อนฺนภาโรติอาทีนิ เตสํ นามานิ. ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโตติ ผลสมาปตฺติโต วุฏฺฐิโต. สา หิ อิธ ปฏิสลฺลานนฺติ อธิปฺเปตา. ปจฺจกฺขายาติ ปฏิกฺขิปิตฺวา. อภิชฺฌาลุนฺติ สตณฺหํ. กาเมสุ ติพฺพสาราคนฺติ วตฺถุกาเมสุ พหลราคํ. ตมหํ ตตฺถ เอวํ วเทยฺยนฺติ ตํ อหํ ^๒- ตสฺมึ วจเน วุตฺเต ^๒- ตสฺมึ การเณ เอวํ วเทยฺยํ. ปฏิกฺโกสิตพฺพํ มญฺเญยฺยาติ ปฏิกฺโกสิตพฺพนฺติ ปฏิพาหิตพฺพนฺติ ^๓- มญฺเญยฺย. สหธมฺมิกาติ สการณา. วาทานุปาตาติ ธมฺมิกวาเท ฆฏฺฏยมานา อธมฺมิกวาทานุปาตา, วาทปฺปวตฺติโยติ อตฺโถ. คารยฺหา ฐานาติ ครหิตพฺพยุตฺตกา ปจฺจยา. อาคจฺฉนฺตีติ อุปคจฺฉนฺติ. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. รตฺตสุวณฺณสฺส ^๒-๒ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ @^๓ ฉ.ม. ปฏิกฺโกสิตพฺพานิ ปฏิพาหิตพฺพานิ วา อุกฺกลาติ อุกฺกลชนปทวาสิโน. วสฺสภญฺญาติ วสฺโส จ ภญฺโญ จาติ เทฺว ชนา. อเหตุกวาทาติ "นตฺถิ เหตุ นตฺถิ ปจฺจโย สตฺตานํ วิสุทฺธิยา"ติ เอวมาทิวาทิโน. อกิริยวาทาติ "กโรโต น กรียติ ปาปนฺ"ติ เอวํ กิริยปฏิกฺเขปวาทิโน. นตฺถิกวาทาติ "นตฺถิ ทินฺนนฺ"ติอาทิวาทิโน. เตสุ อิเมสุ ตีสุปิ ทสฺสเนสุ โอกฺกนฺตนิยามา อเหสุ ํ. กถํ ปเนเตสุ ^๑- นิยโม โหตีติ? โย หิ เอวรูปํ ลทฺธึ คเหตฺวา รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐาเนสุ นิสินฺโน สชฺฌายติ วีมํสติ, ตสฺส "นตฺถิ เหตุ นตฺถิ ปจฺจโย กโรโต น กรียติ ปาปํ ฯเปฯ นตฺถิ ทินฺนํ ฯเปฯ กายสฺส เภทา อุจฺฉิชฺชตี"ติ ตสฺมึ อารมฺมเณ มิจฺฉาสติ สนฺติฏฺฐติ, จิตฺตํ เอกคฺคํ โหติ, ชวนานิ ชวนฺติ. ปฐมชวเน สเตกิจฺโฉ โหติ, ตถา ทุติยาทีสุ, สตฺตเม พุทฺธานมฺปิ อเตกิจฺโฉ อนิวตฺติ อริฏฺฐกณฺฏกสทิโส โหติ. ตตฺถ โกจิ เอกํ ทสฺสนํ โอกฺกมติ, โกจิ เทฺว, โกจิ ตีณิปิ. นิยตมิจฺฉาทิฏฺฐิโกว โหติ, ปตฺโต สคฺคมคฺคาวรณญฺเจว ^๒- โมกฺขมคฺคาวรณญฺจ, อภพฺโพ ตสฺส อตฺตภาวสฺส อนนฺตรํ สคฺคมฺปิ คนฺตุ ํ, ปเคว โมกฺขํ. วฏฺฏขาณุโก นาเมส สตฺโต ปฐวีโคปโก, เยภุยฺเยน เอวรูปสฺส ภวโต วุฏฺฐานํ นตฺถิ. วสฺสภญฺญาปิ เอทิสา อเหสุ ํ. นินฺทาพฺยาโรสนอุปารมฺภภยาติ อตฺตโน นินฺทาภเยน ฆฏฺฏนภเยน อุปวาทภเยน จาติ อตฺโถ. อภิชฺฌาวินเย สิกฺขนฺติ อภิชฺฌาวินโย วุจฺจติ อรหตฺตํ, อรหตฺเต สิกฺขมาโน อปฺปมตฺโต นาม วุจฺจตีติ สุตฺตนฺเต วฏฺฏวิวฏฺฏํ กเถตฺวา คาถาย ผลสมาปตฺติ กถิตาติ. อุรุเวลวคฺโค ตติโย. -------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปน เตสุ ^๒ ม. สตฺโต สคฺคารวรณญฺเจว

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๓๒๕-๓๒๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=7534&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=7534&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=30 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=21&A=780 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=21&A=784 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=21&A=784 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_21