ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                           ๒. สารณียวคฺค
                       ๑. ปฐมสารณียสุตฺตวณฺณนา
     [๑๑] ทุติยสฺส ปฐเม สารณียาติ สริตพฺพยุตฺตกา. เมตฺตํ กายกมฺมนฺติ เมตฺเตน
จิตฺเตน กาตพฺพํ กายกมฺมํ. วจีกมฺมมโนกมฺเมสุปิ เอเสว นโย. อิมานิ จ ปน ภิกฺขูนํ
วเสน อาคตานิ, คิหีสุปิ ลพฺภนฺติ. ภิกฺขูนญฺหิ เมตฺตจิตฺเตน อาภิสมาจาริก-
ธมฺมปูรณํ เมตฺตํ กายกมฺมํ นาม. คิหีนํ เจติยวนฺทนตฺถาย โพธิวนฺทนตฺถาย
สํฆนิมนฺตนตฺถาย คมนํ, คามํ ปิณฺฑาย ปวิฏฺเฐ ภิกฺขู ทิสฺวา ปจฺจุคฺคมนํ,
ปตฺตปฏิคฺคหณํ, อาสนปญฺญาปนํ, อนุคมนนฺติ เอวมาทิกํ เมตฺตํ กายกมฺมํ นาม.
     ภิกฺขูนํ เมตฺตจิตฺเตน อาจารปญฺญตฺติสิกฺขาปนํ กมฺมฏฺฐานกถนํ  ธมฺมเทสนา
เตปิฏกพุทฺธวจนํ เมตฺตํ วจีกมฺมํ นาม. คิหีนํ "เจติยวนฺทนาย คจฺฉาม, โพธิวนฺทนาย
คจฺฉาม, ธมฺมสฺสวนํ กริสฺสาม, ทีปมาลาปุปฺผปูชํ กริสฺสาม, ตีณิ สุจริตานิ สมาทาย
วตฺติสฺสาม, สลากภตฺตาทีนิ ทสฺสาม, วสฺสาวาสิกํ ทสฺสาม,

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๘.

อชฺช สํฆสฺส จตฺตาโร ปจฺจเย ทสฺสาม, สํฆํ นิมนฺเตตฺวา ขาทนียาทีนิ สํวิทหถ, อาสนานิ ปญฺญาเปถ, ปานียํ อุปฏฺฐเปถ, สํฆํ ปจฺจุคฺคนฺตฺวา อาเนถ, ปญฺญตฺตาสเน นิสีทาเปตฺวา อุสฺสาหชาตา เวยฺยาวจฺจํ กโรถา"ติอาทิวจนกาเล เมตฺตํ วจีกมฺมํ นาม. ภิกฺขูนํ ปาโตว อุฏฺฐาย สรีรปฏิชคฺคนํ เจติยงฺคณวตฺตาทีนิ จ กตฺวา วิวิตฺตาสเน นิสีทิตฺวา "อิมสฺมึ วิหาเร ภิกฺขู สุขี โหนฺตุ อเวรา อพฺยาปชฺฌา"ติ จินฺตนํ เมตฺตํ มโนกมฺมํ นาม. คิหีนํ "อยฺยา สุขี โหนฺตุ อเวรา อพฺยาปชฺฌา"ติ จินฺตนํ เมตฺตํ มโนกมฺมํ นาม. อาวิ เจว รโห จาติ สมฺมุขา จ ปรมฺมุขา จ. ตตฺถ นวกานํ จีวรกมฺมาทีสุ สหายภาวคมนํ สมฺมุขา เมตฺตํ กายกมฺมํ นาม, เถรานํ ปน ปาทโธวนทานาทิเภทํ สพฺพํปิ สามีจิกมฺมํ สมฺมุขา เมตฺตํ กายกมฺมํ นาม. อุภเยหิปิ ทุนฺนิกฺขิตฺตานํ ทารุภณฺฑาทีนํ เตสุ อวญฺญํ อกตฺวา อตฺตนา ทุนฺนิกฺขิตฺตานํ วิย ปฏิสามนํ ปรมฺมุขา เมตฺตํ กายกมฺมํ นาม. "เทวตฺเถโร ติสฺสตฺเถโร"ติ เอวํ ปคฺคยฺห วจนํ สมฺมุขา เมตฺตํ วจีกมฺมํ นาม. วิหาเร อาสนํ ๑- ปน ปฏิปุจฺฉนฺตสฺส "กหํ อมฺหากํ เทวตฺเถโร, กหํ อมฺหากํ ติสฺสตฺเถโร, กทา นุ โข อาคมิสฺสตี"ติ เอวํ มมายนวจนํ ปรมฺมุขา เมตฺตํ วจีกมฺมํ นาม. เมตฺตาสิเนหสินิทฺธานิ ปน นยนานิ อุมฺมิเลตฺวา ปสนฺเนน มุเขน โอโลกนํ สมฺมุขา เมตฺตํ มโนกมฺมํ นาม. "เทวตฺเถโร ติสฺสตฺเถโร อโรโค โหตุ อปฺปาพาโธ"ติ ๒- สมนฺนาหรณํ ปรมฺมุขา เมตฺตํ มโนกมฺมํ นาม. ลาภาติ จีวราทโย ลทฺธปจฺจยา. ธมฺมิกาติ กุหนาทิเภทํ มิจฺฉาชีวํ วชฺเชตฺวา ธมฺเมน สเมน ภิกฺขาจริยวตฺเตน อุปฺปนฺนา. อนฺตมโส ปตฺตปริยาปนฺนมตฺตมฺปีติ ปจฺฉิมโกฏิยา ปตฺตปริยาปนฺนํ ปตฺตสฺส อนฺโตคตํ ทฺวิตฺติกฏจฺฉุภิกฺขามตฺตมฺปิ. ๓- @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อสนฺตํ สี. อพฺยาปชฺโฌติ ฉ.ม. ทฺวตฺติกฏจฺฉุภิกฺขามตฺตมฺปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๙.

อปฺปฏิวิภตฺตโภคีติ เอตฺถ เทฺว ปฏิวิภตฺตานิ นาม อามิสปฏิวิภตฺตํ ปุคฺคลปฏิวิภตฺตญฺจ. ตตฺถ "เอตฺตกํ ทสฺสามิ, เอตฺตกํ ทสฺสามี"ติ เอวํ จิตฺเตน ปฏิวิภชนํ อามิสปฏิวิภตฺตํ นาม. "อสุกสฺส ทสฺสามิ, อสุกสฺส น ทสฺสามี"ติ เอวํ จิตฺเตน วิภชนํ ๑- ปุคฺคลปฏิวิภตฺตํ นาม. ตทุภยํปิ อกตฺวา โย อปฺปฏิวิภตฺตํ ภุญฺชติ, อยํ อปฺปฏิวิภตฺตโภคี นาม. สีลวนฺเตหิ สพฺรหฺมจารีหิ สาธารณโภคีติ เอตฺถ สาธารณโภคิโน อิทํ ลกฺขณํ:- ยํ ยํ ปณีตํ ลภติ, ตํ ตํ เนว ลาเภน ลาภํ นิชิคึสนามุเขน ๒- คิหีนํ เทติ, น อตฺตนา ปริภุญฺชติ, ปฏิคฺคณฺหนฺโต จ "สํเฆน สาธารณํ โหตู"ติ คเหตฺวา ฆณฺฑึ ปหริตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ สํฆสนฺตกํ วิย ปสฺสติ. อิมํ ปน สารณียธมฺมํ โก ปูเรติ, โก น ปูเรติ? ทุสฺสีโล ตาว น ปูเรติ. น หิ ตสฺส สนฺตกํ สีลวนฺตา คณฺหนฺติ. ปริสุทฺธสีโล ปน วตฺตํ อขณฺเฑนฺโต ปูเรติ. ตตฺริทํ วตฺตํ:- โย หิ โอทิสฺสกํ กตฺวา มาตุ วา ปิตุ วา อาจริยุปชฺฌายาทีนํ วา เทติ, โส ทาตพฺพํ เทติ. สารณียธมฺโม ปนสฺส น โหติ, ปลิโพธชคฺคนํ นาม โหติ. สารณียธมฺโม หิ มุตฺตปลิโพธสฺส วฏฺฏติ. เตน ปน โอทิสฺสกํ เทนฺเตน คิลานคิลานุปฏฺฐากอาคนฺตุกคมิกานญฺเจว นวปพฺพชิตสฺส จ สงฺฆาฏิปตฺตคฺคหณํ อชานนฺตสฺส ทาตพฺพํ. เอเตสํ ทตฺวา อวเสสํ เถราสนโต ปฏฺฐาย โถกํ โถกํ อทตฺวา โย ยตฺตกํ คณฺหาติ, ตสฺส ตตฺตกํ ทาตพฺพํ. อวสิฏฺเฐ อสติ ปุน ปิณฺฑาย จริตฺวา เถราสนโต ปฏฺฐาย ยํ ยํ ปณีตํ, ตํ ตํ ทตฺวา เสสํ ภุญฺชิตพฺพํ. "สีลวนฺเตหี"ติ วจนโต ทุสฺสีลสฺส อทาตุํปิ วฏฺฏติ. อยํ ปน สารณียธมฺโม สุสิกฺขิตาย ปริสาย สุปูโร โหติ, สุสิกฺขิตาย หิ ปริสาย โย อญฺญโต ลภติ, โส น คณฺหาติ. อญฺญโต อลภนฺโตปิ ปมาณยุตฺตเมว คณฺหาติ, น อติเรกํ. อยํ ปน สารณียธมฺโม เอวํ ปุนปฺปุนํ ปิณฺฑาย จริตฺวา ลทฺธํ ลทฺธํ เทนฺตสฺสาปิ ทฺวาทสหิ วสฺเสหิ ปูเรติ, น ตโต โอรํ. สเจ หิ ทฺวาทสเม วสฺเส สารณียธมฺมปูรโก ปิณฺฑปาตปูรํ ปตฺตํ อาสนสาลายํ ฐเปตฺวา @เชิงอรรถ: ฉ.ม. วิภชนํ ปน ฉ.ม. นิชิคีสนตามุเขน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๐.

นฺหายิตุํ คจฺฉติ, สํฆตฺเถโร จ "กสฺเสโส ปตฺโต"ติ วตฺวา "สารณียธมฺมปูรกสฺสา"ติ วุตฺเต "อาหรถ นนฺ"ติ สพฺพํ ปิณฺฑปาตํ วิจาเรตฺวาว ภุญฺชิตฺวา ริตฺตปตฺตํ ฐเปติ. อถโข โส ภิกฺขุ ริตฺตปตฺตํ ทิสฺวา "มยฺหํ อเสเสตฺวาว ปริภุญฺชึสู"ติ โทมนสฺสํ อุปฺปาเทติ, สารณียธมฺโม ภิชฺชติ, ปุน ทฺวาทส วสฺสานิ ปูเรตพฺโพ โหติ. ติตฺถิยปริวาสสทิโส, โส ๑- สกึ ขณฺเฑ ชาเต ปุน ปูเรตพฺโพว. โย ปน "ลาภา วต เม, สุลทฺธํ วต เม, ยสฺส เม ปตฺตคตํ อนาปุจฺฉาว สพฺรหฺมจารี ปริภุญฺชนฺตี"ติ โสมนสฺสํ ชเนติ, ตสฺส ปุณฺโณ นาม โหติ. เอวํ ปูริตสารณียธมฺมสฺส ปน เนว อิสฺสา น มจฺฉริยํ โหติ, มนุสฺสานํ ปิโย โหติ, อมนุสฺสานํ ปิโย โหติ, สุลภปจฺจโย. ปตฺตคตมสฺส ทียมานํปิ น ขียติ, ภาชนียภณฺฑฏฺฐาเน อคฺคภณฺฑํ ลภติ, ภเย วา ฉาตเก วา ปตฺเต เทวตา อุสฺสุกฺกํ อาปชฺชนฺติ. ตตฺริมานิ วตฺถูนิ:- เลณคิริวาสี ๒- ติสฺสตฺเถโร กิร มหาขีรคามํ ๓- อุปนิสฺสาย วสติ, ปญฺญาส มหาเถรา นาคทีปํ เจติยวนฺทนตฺถาย คจฺฉนฺตา ขีรคาเม ๔- ปิณฺฑาย จริตฺวา กิญฺจิ อลทฺธา นิกฺขมึสุ. เถโร ปวิสนฺโต เต ทิสฺวา ปุจฺฉิ "ลทฺธํ ภนฺเต"ติ. วิจริมฺหา อาวุโสติ. โส อลทฺธภาวํ ญตฺวา อาห "ภนฺเต ยาวาหํ อาคจฺฉามิ, ตาว อิเธว โหถา"ติ, มยํ อาวุโส ปญฺญาสชนา ปตฺตโธวนมตฺตํปิ ๕- น ลภิมฺหาติ. ภนฺเต เนวาสิกา นาม ปฏิพลา โหนฺติ, อลภนฺตาปิ ภิกฺขาจาร- มคฺคสภาคํ ชานนฺตีติ. เถรา อาคมยึสุ. ๖- เถโร คามํ ปาวิสิ. ธุรเคเหเยว มหาอุปาสิกา ขีรภตฺตํ สชฺเชตฺวา เถรํ โอโลกยมานา ฐิตา เถรสฺส ทฺวารํ สมฺปตฺตสฺเสว ปตฺตํ ปูเรตฺวา อทาสิ. โส ตํ อาทาย เถรานํ สนฺติกํ คนฺตฺวา "คณฺหถ ภนฺเต"ติ สํฆตฺเถรํ อาห. เถโร "อเมฺหหิ เอตฺตเกหิ กิญฺจิ น ลทฺธํ, อยํ สีฆเมว คเหตฺวา อาคโต, กึ นุ โข"ติ เสสานํ มุขํ โอโลเกสิ. เถโร @เชิงอรรถ: ฉ.ม. เหส สี. โลณคิริวาสี, ฉ.ม. เสนคิริวาสี, ป.สู. ๒/๓๘๙/๒๐๒ @มหาสจฺจกสุตฺต ฉ.ม. มหาคิริคามํ ฉ.ม. คิริคาเม @ ฉ.ม. ปตฺตเตมนมตฺตมฺปิ ฉ.ม. อาคเมสุํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๑.

ธมฺเมน สเมน ลทฺโธ, นิกฺกุกฺกุจฺจา คณฺหถา"ติ อาทิโต ปฏฺฐาย สพฺเพสํ ยาวทตฺถํ ทตฺวา อตฺตนาปิ ยาวทตฺถํ ภุญฺชิ. อถ นํ ภตฺตกิจฺจาวสาเน เถรา ปุจฺฉึสุ "กทา อาวุโส โลกุตฺตรธมฺมํ ปฏิวิชฺฌี"ติ. นตฺถิ เม ภนฺเต โลกุตฺตรธมฺโมติ. ฌานลาภีสิ อาวุโสติ. เอตํปิ ภนฺเต นตฺถีติ. นนุ อาวุโส ปาฏิหาริยนฺติ. สารณียธมฺโม เม ภนฺเต ปูริโต, ตสฺส เม ปูริตกาลโต ปฏฺฐาย สเจปิ ภิกฺขุสตสหสฺสํ โหติ, ปตฺตคตํ น ขียตีติ. สาธุ สาธุ สปฺปุริส, อนุจฺฉวิกมิทํ ตุยฺหนฺติ. อิทํ ตาว ปตฺตคตํ น ขียตีติ เอตฺถ วตฺถุ. อยเมว ปน เถโร เจติยปพฺพเต คิริกณฺเฑ มหาปูชาย ๑- ทานฏฺฐานํ คนฺตฺวา "อิมสฺมึ ทาเน ๒- กึ วรภณฺฑนฺ"ติ ปุจฺฉิ. เทฺว สาฏกา ภนฺเตติ. เอเต มยฺหํ ปาปุณิสฺสนฺตีติ. ตํ สุตฺวา อมจฺโจ รญฺโญ อาโรเจสิ "เอโก ทหโร เอวํ วทตี"ติ. "ทหรสฺส เอวํ จิตฺตํ, มหาเถรานํ ปน สุขุมสาฏกา วฏฺฏนฺตี"ติ วตฺวา "มหาเถรานํ ทสฺสามี"ติ ฐเปสิ. ตสฺส ภิกฺขุสํเฆ ปฏิปาฏิยา ฐิเต เทนฺตสฺส มตฺถเก ฐปิตาปิ เต สาฏกา หตฺถํ นาโรหนฺติ, อญฺเญว อาโรหนฺติ. ทหรสฺส ทานกาเล ปน หตฺถํ อารุฬฺหา. โส ตสฺส หตฺเถ ฐเปตฺวา อมจฺจสฺส มุขํ โอโลเกตฺวา ทหรํ นิสีทาเปตฺวา ทานํ ทตฺวา สํฆํ วิสฺสชฺเชตฺวา ทหรสฺส สนฺติเก นิสีทิตฺวา "กทา ภนฺเต อิมํ ธมฺมํ ปฏิวิชฺฌิตฺถา"ติ อาห. โส ปริยาเยนปิ อสนฺตํ อวทนฺโต "นตฺถิ มยฺหํ มหาราช โลกุตฺตรธมฺโม"ติ อาห. นนุ ภนฺเต ปุพฺเพ อวจุตฺถาติ. อาม มหาราช สารณียธมฺมปูรโก อหํ, ตสฺส ๓- เม สารณียธมฺมสฺส ปูริตกาลโต ปฏฺฐาย ภาชนียภณฺฑฏฺฐาเน อคฺคภณฺฑํ ปาปุณาตีติ. "สาธุ สาธุ ภนฺเต, อนุจฺฉวิกมิทํ ตุมฺหากนฺ"ติ วตฺวา ปกฺกามิ. อิทํ ภาชนียภณฺฑฏฺฐาเน อคฺคภณฺฑํ ปาปุณาตีติ เอตฺถ วตฺถุ. @เชิงอรรถ: ม. คิริกณฺฑมหาปูชาย, ป.สู. ๒/๔๙๒/๓๐๖ ฉ.ม. ฐาเน, สุ.วิ. ๒/๑๔๑/๑๓๕, @ป.สู. ๒/๔๙๒/๓๐๖ ฉ.ม. ธมฺมสฺส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๒.

พฺราหฺมณติสฺสภเย ปน ภาตรคามวาสิโน นาคตฺเถริยา อนาโรเจตฺวาว ปลายึสุ. เถรี ปจฺจูสสมเย "อติวิย อปฺปนิคฺโฆโส คาโม, อุปธาเรถ ตาวา"ติ จณฺฑาลติสฺสทหรภิกฺขุนิโย ๑- อาห. ตา จ คนฺตฺวา สพฺเพสํ ปลาตภาวํ ๒- ญตฺวา อาคมฺม เถริยา อาโรเจสุํ. สา สุตฺวา "มา ตุเมฺห เตสํ คตภาวํ จินฺตยิตฺถ, อตฺตโน อุทฺเทสปริปุจฺฉาโยนิโสมนสิกาเรสุเยว โยคํ กโรถา"ติ วตฺวา ภิกฺขาจาร- เวลายํ ปารุปิตฺวา อตฺตทฺวาทสมา คามทฺวาเร นิโคฺรธรุกฺขมูเล อฏฺฐาสิ. รุกฺเข อธิวฏฺฐา เทวตา ทฺวาทสนฺนํปิ ภิกฺขุนีนํ ปิณฺฑปาตํ ทตฺวา "อยฺเย อญฺญตฺถ มา คจฺฉถ, นิจฺจํ อิเธว อาคจฺเฉยฺยาถา"ติ อาห. เถริยา ปน กนิฏฺฐภาตา นาคตฺเถโร นาม อตฺถิ, โส "มหนฺตํ ภยํ, น สกฺกา ยาเปตุํ, ปรตีรํ คมิสฺสามี"ติ อตฺตทฺวาทสโมว อตฺตโน วสนฏฺฐานา นิกฺขนฺโต "เถรึ ทิสฺวา คมิสฺสามี"ติ ภาตรคามํ อาคโต. เถรี "เถรา อาคตา"ติ สุตฺวา เตสํ สนฺติกํ คนฺตฺวา "กึ อยฺยา"ติ ปุจฺฉิ. โส ตํ ปวุตฺตึ อาโรเจสิ. สา "อชฺช เอกทิวสํ วิหาเร วสิตฺวา เสฺว คมิสฺสถา"ติ อาห. เถรา วิหารํ อาคมึสุ. ๓- เถรี ปุนทิวเส รุกฺขมูเล ปิณฺฑาย จริตฺวา เถรํ อุปสงฺกมิตฺวา "อิมํ ปิณฺฑปาตํ ปริภุญฺชถา"ติ อาห. เถโร "วฏฺฏิสฺสติ เถรี"ติ วตฺวา ตุณฺหี อฏฺฐาสิ. ธมฺมิโก ตาต ปิณฺฑปาโต, กุกฺกุจฺจํ อกตฺวา ปริภุญฺชถาติ. วฏฺฏิสฺสติ เถรีติ. สา ปตฺตํ คเหตฺวา อากาเส ขิปิ. ปตฺโต อากาเส อฏฺฐาสิ. เถโร "สตฺตตาลมตฺเต ฐิตํปิ ภิกฺขุนีภตฺตเมว เถรี"ติ วตฺวา "ภยํ นาม สพฺพกาเล น โหติ, ภเย วูปสนฺเต อริยวํสํ กถยมาโน `โภ ปิณฺฑปาติก ภิกฺขุนีภตฺตํ ภุญฺชิตฺวา วีตินามยิตฺถา'ติ จิตฺเตน อนุวทิยมาโน สนฺถมฺภิตุํ น สกฺขิสฺสามิ, อปฺปมตฺตา โหถ เถริโย"ติ มคฺคํ ปฏิปชฺชิ. รุกฺขเทวตาปิ "สเจ เถโร เถริยา หตฺถโต ปิณฺฑปาตํ ปริภุญฺชิสฺสติ, น ตํ นิวตฺเตสฺสามิ. สเจ น ปริภุญฺชิสฺสติ, นิวตฺเตสฺสามี"ติ จินฺตยมานา ฐตฺวา @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ทหรภิกฺขุนิโย ฉ.ม. คตภาวํ ฉ.ม. อคมึสุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๓.

เถรสฺส คมนํ ทิสฺวา รุกฺขา โอรุยฺห "ปตฺตํ ภนฺเต เทถา"ติ วตฺวา ปตฺตํ คเหตฺวา เถรํ รุกฺขมูลญฺเญว อาเนตฺวา อาสนํ ปญฺญาเปตฺวา ปิณฺฑปาตํ ทตฺวา กตภตฺตกิจฺจํ ปฏิญฺญํ กาเรตฺวา ทฺวาทส ภิกฺขุนิโย ทฺวาทส จ ภิกฺขู สตฺต วสฺสานิ อุปฏฺฐาติ. ๑- อิทํ เทวตา อุสฺสุกฺกํ อาปชฺชนฺตีติ เอตฺถ วตฺถุ. ตตฺร หิ เถรี สารณียธมฺมปูริกา อโหสิ. อขณฺฑานีติอาทีสุ ยสฺส สตฺตสุ อาปตฺติกฺขนฺเธสุ อาทิมฺหิ วา อนฺเต วา สิกฺขาปทํ ภินฺนํ โหติ, ตสฺส สีลํ ปริยนฺเต ฉินฺนสาฏโก ๒- วิย ขณฺฑํ นาม. ยสฺส ปน เวมชฺเฌ ภินฺนํ, ตสฺส ฉิทฺทสาฏโก วิย ฉิทฺทํ นาม โหติ. ยสฺส ปฏิปาฏิยา เทฺว ตีณิ ภินฺนานิ, ตสฺส ปิฏฺฐิยํ วา กุจฺฉิยํ วา อุฏฺฐิเตน วิสภาควณฺเณน กาฬรตฺตาทีนํ อญฺญตรวณฺณา คาวี วิย สพลํ นาม โหติ. ยสฺส อนฺตรนฺตรา ภินฺนานิ, ตสฺส อนฺตรนฺตรา วิสภาคพินฺทุวิจิตฺรา คาวี วิย กุมฺมาสํ นาม โหติ. ยสฺส ปน สพฺเพน สพฺพํ อภินฺนานิ, ตสฺส ตานิ สีลานิ อขณฺฑานิ อจฺฉิทฺทานิ อสพลานิ อกมฺมาสานิ นาม โหนฺติ. ตานิ ปเนตานิ ตณฺหาทาสพฺยโต โมเจตฺวา ภุชิสฺสภาวกรณโต ภุชิสฺสานิ, พุทฺธาทีหิ วิญฺญูหิ ปสตฺถตฺตา วิญฺญุปฺปสตฺถานิ, ตณฺหาทิฏฺฐีหิ อปรามฏฺฐตฺตา "อิทํ นาม ตฺวํ อาปนฺนปุพฺโพ"ติ เกนจิ ปรามฏฺฐุํ อสกฺกุเณยฺยตฺตา จ อปรามฏฺฐานิ, อุปจารสมาธึ อปฺปนาสมาธึ วา สํวตฺตยนฺตีติ สมาธิสํวตฺตนิกานีติ วุจฺจนฺติ. สีลสามญฺญคโต วิหรตีติ เตสุ เตสุ ทิสาภาเคสุ วิหรนฺเตหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ สมานภาวูปคตสีโล วิหรติ. โสตาปนฺนาทีนํ หิ สีลํ สมุทฺทนฺตเรปิ เทวโลเกปิ วสนฺตานํ อญฺเญสํ โสตาปนฺนาทีนํ สีเลน สมานเมว โหติ, นตฺถิ มคฺคสีเล นานตฺตํ. ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. ยายํ ทิฏฺฐีติ มคฺคสมฺปยุตฺตา สมฺมาทิฏฺฐิ. อริยาติ นิทฺโทสา. นิยฺยาตีติ นิยฺยานิกา. ตกฺกรสฺสาติ โย ตถาการี โหติ. ทุกฺขกฺขยายาติ สพฺพทุกฺขกฺขยตฺถํ. ทิฏฺฐิสามญฺญคโตติ สมานทิฏฺฐิภาวํ อุปคโต หุตฺวา วิหรตีติ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อุปฏฺฐหิ มชฺเฌ ฉิทฺทสาฏโก, สุ.วิ. ๑/๑๔๑/๑๓๗

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๙๗-๑๐๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=2164&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=2164&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=282              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=6838              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=6762              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=6762              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_22

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]