อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                      ๘. ปุริสินฺทฺริยญาณสุตฺตวณฺณนา
     [๖๒] อฏฺฐเม อญฺญตโรติ เทวทตฺตปกฺขิโก เอโก. สมนฺนาหริตฺวาติ
อาวชฺชิตฺวา. อิทํ โส "กินฺนุ โข ภควตา ชานิตฺวา กถิตํ, อุทาหุ อชานิตฺวา,
เอกํสิกํ วา กถิตํ อุทาหุ วิภชฺชกถิตนฺ"ติ อธิปฺปาเยน ปุจฺฉติ. อาปายิโกติ อปาเย
นิพฺพตฺตนโก. เนรยิโกติ นิรยคามี. กปฺปฏฺโฐติ กปฺปฏฺฐิยกมฺมสฺส กตตฺตา กปฺปํ
ฐสฺสติ. อเตกิจฺโฉติ น สกฺกา ติกิจฺฉิตุํ. เทฺวชฺฌนฺติ ทฺวิธาภาวํ. วาลคฺคโกฏิ-
นิตฺตุทนมตฺตนฺติ วาลสฺส อคฺคโกฏิยา ทสฺเสตพฺพมตฺตกํ, วาลคฺคโกฏินิปาตมตฺตกํ วา.
ปุริสินฺทฺริยญาณานีติ ปุริสปุคฺคลานํ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตญาณานิ, อินฺทฺริยานํ
ติกฺขมุทุภาวชานนญาณานีติ อตฺโถ.
     วิชฺชมานา กุสลาปิ ธมฺมา อกุสลาปิ ธมฺมาติ เอตฺตกา กุสลา ธมฺมา วิชฺชนฺติ,
เอตฺตกา อกุสลา ธมฺมาติ ชานามิ. อนฺตรหิตาติ อทสฺสนํ คตา. สมฺมุขีภูตาติ
สมุทาจารวเสน ปากฏา ชาตา. กุสลมูลนฺติ กุสลชฺฌาสโย. กุสลากุสลนฺติ ตมฺหา
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ปฏิสนฺธิวิญฺญาณํ หิ
กุสลชฺฌาสยา อญฺญมฺปิ กุสลํ นิพฺพตฺติสฺสติ. สาราทานีติ สาราทานิ คหิตสารานิ,
สรทมาเส วา นิพฺพตฺตานิ. สุขสยิตานีติ สุขสนฺนิสฺสิตานิ. ๑- สุเขตฺเตติ
มณฺฑกฺเขตฺเต. นิกฺขิตฺตานีติ วุตฺตานิ. สปฺปฏิภาคาติ สริกฺขกา.
อภิโทสอฑฺฒรตฺตนฺติ ๒- อภิอฑฺฒรตฺตํ อฑฺฒรตฺเต อภิมุขีภูเต. ภตฺตกาลสมเยติ
ราชกุลานํ ภตฺตกาลสงฺขาเต สมเย. ปริหานธมฺโมติ โก เอวํ ภควตา ญาโตติ?
อชาตสตฺตุราชา. โส หิ ปาปมิตฺตํ นิสฺสาย มคฺคผเลหิ ปริหีโน. อปเรปิ
สุปฺปพุทฺธสุนกฺขตฺตาทโย ภควตา ญาตาว. อปริหานธมฺโมติ เอวํ ภควตา โก ญาโต?
สุสีโม ปริพฺพาชโก อญฺเญ จ เอวรูปา. ปรินิพฺพายิสฺสตีติ เอวํ โก ญาโต ภควตาติ?
สนฺตติมหามตฺโต อญฺเญ จ เอวรูปา.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๑๔๗-๑๔๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=3325&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=3325&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=333
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=9443
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=9479
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=9479
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒
http://84000.org/tipitaka/read/?index_22