ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                           ๔. อุปาลิวคฺค
                         ๑. อุปาลิสุตฺตวณฺณนา
     [๓๑] จตุตฺถสฺส ปฐเม สํฆสุฏฺฐุตายาติอาทีสุ สํฆสุฏฺฐุตา นาม สํฆสฺส สุฏฺฐุ
ภาโว, "สุฏฺฐุ เทวา"ติ อาคตฏฺฐาเน วิย "สุฏฺฐุ ภนฺเต"ติ ปิยวจนสมฺปฏิจฺฉนภาโว. ๑-
โย จ ตถาคตสฺส วจนํ สมฺปฏิจฺฉติ, ตสฺส ตํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย สํวตฺตติ.
ตสฺมา สํฆสฺส "สุฏฺฐุ ภนฺเต"ติ มม วจนสมฺปฏิจฺฉนตฺถํ ปญฺญตฺตํ อสมฺปฏิจฺฉเน
อาทีนวํ สมฺปฏิจฺฉเน จ อานิสํสํ ทสฺเสตฺวา, น พลกฺกาเรน อภิภวิตฺวาติ เอตมตฺถํ
อาวิกโรนฺโต อาห สํฆสุฏฺฐุตายาติ. สํฆผาสุตายาติ สํฆสฺส ผาสุตาย, ๒- สหชีวิตาย
สุขวิหารตฺถายาติ อตฺโถ.
     ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคหายาติ ทุมฺมงฺกู นาม ทุสฺสีลปุคฺคลา, เย มงฺกุตํ
อาปาทิยมานาปิ ทุกฺเขน อาปชฺชนฺติ, วีติกฺกมํ กโรนฺตา วา กตฺวา วา น ลชฺชนฺติ,
เตสํ นิคฺคหตฺถาย. เต หิ สิกฺขาปเท อสติ "กึ ตุเมฺหหิ ทิฏฺฐํ, กึ สุตํ, กึ
อเมฺหหิ กตํ, กตมสฺมึ วตฺถุสฺมึ กตมํ อาปตฺตึ อาโรเปตฺวา ๓- อเมฺห นิคฺคณฺหถา"ติ
สํฆํ วิเหเฐสฺสนฺติ. ๔- สิกฺขาปเท ปน สติ เตสํ ๕- สํโฆ สิกฺขาปทํ ทสฺเสตฺวา สห
ธมฺเมน นิคฺคเหสฺสติ. เตน วุตฺตํ "ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคหายา"ติ.
     เปสลานนฺติ ปิยสีลานํ ภิกฺขูนํ ผาสุวิหารตฺถาย. ปิยสีลา หิ ภิกฺขู
กตฺตพฺพากตฺตพฺพํ สาวชฺชานวชฺชํ เวลํ มริยาทญฺจ อชานนฺตา สิกฺขาตฺตยปาริปูริยา
ฆฏมานา กิลมนฺติ, เต ปน สาวชฺชานวชฺชํ เวลํ มริยาทญฺจ ญตฺวา สิกฺขาตฺตยปาริปูริยา
ฆฏมานา นาติกิลมนฺติ. ๖- เตน เตสํ สิกฺขาปทปญฺญาปนํ ผาสุวิหาราย สํวตฺตติ. ๗-
โย วา ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคโห, เสฺวว เตสํ ผาสุวิหาโร. ทุสฺสีลปุคฺคเล
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วจน...   ฉ.ม. ผาสุภาวาย   ฉ.ม. โรเปตฺวา
@ ฉ.ม. วิเหเฐยฺยุํ   ฉ.ม. เต   ฉ.ม. น กิลมนฺติ   ฉ.ม. น กิลมนฺติ
นิสฺสาย หิ อุโปสถปวารณา น ติฏฺฐนฺติ, สํฆกมฺมานิ นปฺปวตฺตนฺติ, สามคฺคี
น โหติ, ภิกฺขู อเนกคฺคา อุทฺเทสาทีหิ ๑- อนุยุญฺชิตุํ น สกฺโกนฺติ. ทุสฺสีเลสุ ปน
นิคฺคหิเตสุ สพฺโพปิ อยํ อุปทฺทโว น โหติ, ตโต เปสลา ภิกฺขู ผาสุํ ๒- วิหรนฺติ.
เอวํ ๓- "เปสลานํ ภิกฺขูนํ ผาสุวิหารายา"ติ เอตฺถ ทฺวิธา อตฺโถ ๔- เวทิตพฺโพ.
     ทิฏฺฐธมฺมิกานํ อาสวานํ สํวรายาติ ทิฏฺฐธมฺมิกา อาสวา นาม อสํวเร ฐิเตน
ตสฺมึเยว อตฺตภาเว ปตฺตพฺพา ปาณิปฺปหารทณฺฑปฺปหารสตฺถปฺปหารหตฺถจฺเฉท-
ปาทจฺเฉทอกิตฺติอยสวิปฺปฏิสาราทโย ทุกฺขวิเสสา, เตสํ สํวราย ปิทหนาย
อาคมนมคฺคถกนายาติ อตฺโถ. สมฺปรายิกานนฺติ สมฺปรายิกา อาสวา นาม อสํวเร ฐิเตน
กตปาปกมฺมมูลกา สมฺปราเย นรกาทีสุ ปตฺตพฺพา ทุกฺขวิเสสา, เตสํ ปฏิฆาตตฺถาย
วูปสมตฺถาย.
     อปฺปสนฺนานนฺติ สิกฺขาปทปญฺญตฺติยา หิ สติ สิกฺขาปทปญฺญตฺตึ ญตฺวา
วา, ยถาปญฺญตฺตํ ปฏิปชฺชมาเน ภิกฺขู ทิสฺวา วา, เยปิ อปฺปสนฺนา ปณฺฑิตา
มนุสฺสา, เต "ยานิ วต โลเก มหาชนสฺส รชฺชนทุสฺสนมุยฺหนฏฺฐานานิ, เตหิ
อิเม สมณา อารตา วิรตา วิหรนฺติ, ทุกฺกรํ วต กโรนฺตี"ติ ปสาทํ อาปชฺชนฺติ
วินยปิฏเก โปตฺถกํ ทิสฺวา มิจฺฉาทิฏฺฐิกตเวทิพฺราหฺมณา ๕- วิย. เตน วุตฺตํ
"อปฺปสนฺนานํ ปสาทายา"ติ.
     ปสนฺนานนฺติ เยปิ สาสเน ปสนฺนา กุลปุตฺตา, เตปิ สิกฺขาปทปญฺญตฺตึ
วา ญตฺวา, ยถาปญฺญตฺตํ  ปฏิปชฺชมาเน ภิกฺขู วา ทิสฺวา "อโห อยฺยา ทุกฺกรํ
กโรนฺติ, เย ยาวชีวํ เอกภตฺตา พฺรหฺมจริยสํวรํ ๖- ปาเลนฺตี"ติ ภิยฺโย ภิยฺโย
ปสีทนฺติ. เตน วุตฺตํ "ปสนฺนานํ ภิยฺโยภาวายา"ติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อุทฺเทสาทีสุ   ฉ.ม. ผาสุ   สี. เตน วุตฺตํ
@ สี. เอวเมตฺถ อตฺโถ  สี. มิจฺฉาทิฏฺฐิกติเวทิพฺราหฺมณา   ฉ.ม. วินยสํวรํ
     สทฺธมฺมฏฺฐิติยาติ ติวิโธ สทฺธมฺโม ปริยตฺติสทฺธมฺโม ปฏิปตฺติสทฺธมฺโม อธิคม-
สทฺธมฺโมติ. ตตฺถ สกลํปิ พุทฺธวจนํ ปริยตฺติสทฺธมฺโม นาม. เตรส ธุตงฺคคุณา ๑-
จาริตฺตวาริตฺตสีลสมาธิวิปสฺสนาติ อยํ ปฏิปตฺติสทฺธมฺโม นาม. นวโลกุตฺตรธมฺโม
อธิคมสทฺธมฺโม นาม. โส สพฺโพปิ ยสฺมา สิกฺขาปทปญฺญตฺติยา สติ ภิกฺขู สิกฺขาปทญฺจ
ตสฺส วิภงฺคญฺจ ตทตฺถโชตนตฺถํ อญฺญํ จ พุทฺธวจนํ ปริยาปุณนฺติ, ยถาปญฺญตฺตญฺจ
ปฏิปชฺชมานา ปฏิปตฺตึ ปูเรตฺวา ปฏิปตฺติยา อธิคนฺตพฺพํ โลกุตฺตรธมฺมํ
อธิคจฺฉนฺติ, ตสฺมา สิกฺขาปทปญฺญตฺติยา สทฺธมฺโม จิรฏฺฐิติโก โหติ. เตน วุตฺตํ
"สทฺธมฺมฏฺฐิติยา"ติ.
     วินยานุคฺคหายาติ สิกฺขาปทปญฺญตฺติยา หิ สติ สํวรวินโย ปหานวินโย
สมถวินโย ปญฺญตฺติวินโยติ จตุพฺพิโธปิ วินโย อนุคฺคหิโต โหติ อุปตฺถมฺภิโต
สูปตฺถมฺภิโต. เตน วุตฺตํ "วินยานุคฺคหายา"ติ.
                     ๒. ปาติโมกฺขฏฺฐปนาสุตฺตวณฺณนา
     [๓๒] ทุติเย ปาราชิโกติ ปาราชิกาปตฺตึ อาปนฺโน. ปาราชิกกถา วิปฺปกตา
โหตีติ "อสุกปุคฺคโล ปาราชิกํ อาปนฺโน นุ โข โน"ติ เอวํ กถา อารภิตา ๒-
อนิฏฺฐาปิตา โหติ. เอเสว นโย สพฺพตฺถ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๓๔๒-๓๔๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=7690&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=7690&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=24&i=31              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=24&A=1691              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=24&A=1532              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=24&A=1532              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_24

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]