อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๔๒๔} เตน สมเยน พุทฺโธ ภควาติ ทุพฺพจสิกฺขาปทํ ฯ ตตฺถ
อนาจารํ อาจรตีติ อเนกปฺปการํ กายวจีทฺวารวีติกฺกมํ กโรติ ฯ
กึ นุโข นามาติ วมฺภนวจนเมตํ ฯ อหํ โข นามาติ อุกฺกํสวจนํ ฯ
ตุมฺเห วเทยฺยนฺติ อิทํ กโรถ อิทํ มา กโรถาติ อหํ ตุมฺเห
วตฺตุํ อรหามีติ ทสฺเสติ ฯ กสฺมา อิติ เจ ฯ ยสฺมา อมฺหากํ
พุทฺโธ ภควา กณฺกํ อารุยฺห มยา สทฺธึ นิกฺขมิตฺวา ปพฺพชิโตติ
เอวมาทิมตฺถํ สนฺธายาห ฯ อมฺหากํ ธมฺโมติ วตฺวา ปุน อตฺตโน
สนฺตกภาเว ยุตฺตึ ทสฺเสนฺโต อมฺหากํ อยฺยปุตฺเตน อยํ ธมฺโม
อภิสมิโตติ อาห ฯ ยสฺมา อมฺหากํ อยฺยปุตฺเตน จตุสจฺจธมฺโม
ปฏิวิทฺโธ ตสฺมา ธมฺโมปิ อมฺหากนฺติ วุตฺตํ โหติ ฯ สงฺฆํ ปน
อตฺตโน เวริปกฺเข ิตํ มญฺมาโน อมฺหากํ สงฺโฆติ น วทติ ฯ
อุปมํ ปน วตฺวา สงฺฆํ อปสาเทตุกาโม เสยฺยถาปิ นามาติ
อาทิมาห ฯ ติณกฏฺปณฺณสฏนฺติ ตตฺถ ตตฺถ ปติตปติตํ
ติณกฏฺปณฺณํ ฯ อถวา ติณญฺจ นิสฺสารกํ ลหุกํ กฏฺญฺจาติ
ติณกฏฺ ฯ ปณฺณสฏนฺติ ปุราณปณฺณํ ฯ อุสฺสาเทยฺยาติ
ราสึ กเรยฺย ฯ ปพฺพเตยฺยาติ ปพฺพตปฺปภวา ฯ สา หิ สีฆโสตา
โหติ ตสฺมา ตเมว คณฺหาติ ฯ สงฺขเสวาลปณกนฺติ เอตฺถ
สงฺโขติ ทีฆมูลโก ปณฺณเสวาโล วุจฺจติ ฯ เสวาโลติ นีลเสวาโล ฯ
อวเสโส อุทกปปฺปฏกติลพีชกาทิ สพฺโพปิ ปณโกติ สงฺขํ คจฺฉติ ฯ
เอกโต อุสฺสาทิตาติ เอกฏฺาเน เกนาปิ สมฺปิณฺฑิตา ราสิกตาติ
ทสฺเสติ  ฯ
     {๔๒๕-๔๒๖} ทุพฺพจชาติโกติ ทุพฺพจภาโว ฯ วตฺตุํ อสกฺกุเณยฺโยติ
อตฺโถ ฯ ปทภาชเนปิสฺส ทุพฺพโจติ ทุกฺเขน กิจฺเฉน โอวทิตพฺโพ ฯ
น สกฺกา สุเขน วตฺตุนฺติ อตฺโถ ฯ โทวจสฺสกรเณหีติ
ทุพฺพจภาวกรณีเยหิ ฯ เย จ ธมฺมา ทุพฺพจํ ปุคฺคลํ กโรนฺติ เตหิ
สมนฺนาคโตติ อตฺโถ ฯ เต ปน กตเม จ อาวุโส โทวจสฺสกรณา ธมฺมา
อิธ อาวุโส ๑- ภิกฺขุ ปาปิจฺโฉ โหตีติ อาทินา นเยน ปฏิปาฏิยา
อนุมานสุตฺเต อาคตา ปาปิจฺฉตา อตฺตุกฺกํสกปรวมฺภกตา โกธนตา
โกธเหตุ อุปนาหิตา โกธเหตุ อภิสงฺคิตา โกธเหตุ
โกธสามนฺตวาจานิจฺฉารณตา โจทกํ ปฏิปฺผรณตา โจทกํ อปสาทนตา
โจทกสฺส ปจฺจาโรปนตา อญฺเนญฺ ปฏิจรณตา อปทาเนน
นสมฺปายนตา มกฺขิปลาสิตา อิสฺสุกิมจฺฉริตา สมายาวิตา
ถทฺธาติมานิตา สนฺทิฏฺิปรามาสิอาธานคฺคาหิทุปฺปฏินิสฺสคฺคิตาติ
เอกูนวีสติ ๒- ธมฺมา เวทิตพฺพา ฯ โอวาทํ น สหติ นกฺขมตีติ อกฺขโม ฯ
@เชิงอรรถ: ๑. สุตฺเต อิธาวุโสติ ทิสฺสติ ม. มู. ๑๒/๑๘๙ ฯ ๒. อิเม จ โทวจสฺสกรณา ธมฺมา
@สุตฺเต โสฬสวิธา วิภตฺตา ทส เอกกานิ ปญฺจ ทุกานิ เอกํ ติกนฺติ ฯ
ยถานุสิฏฺ อปฏิปชฺชนฺโต ปทกฺขิเณน อนุสาสนึ น คณฺหาตีติ
อปฺปทกฺขิณคฺคาหี อนุสาสนึ ฯ อุทฺเทสปริยาปนฺเนสูติ อุทฺเทเส
ปริยาปนฺเนสุ อนฺโตคเธสุ ฯ ยสฺส สิยา อาปตฺติ โส อาวิกเรยฺยาติ
เอวํ สงฺคหิตตฺตา อนฺโตปาฏิโมกฺขสฺส วตฺตมาเนสูติ อตฺโถ ฯ สหธมฺมิกํ
วุจฺจมาโนติ สหธมฺมิเกน วุจฺจมาโน ฯ กรณตฺเถ อุปโยควจนํ ฯ
ปญฺจหิ สหธมฺมิเกหิ สิกฺขิตพฺพตฺตา เตสํ วา สนฺตกตฺตา
สหธมฺมิกนฺติ ลทฺธนาเมน พุทฺธปฺปญฺตฺเตน สิกฺขาปเทน วุจฺจมาโนติ
อตฺโถ ฯ วิรมถายสฺมนฺโต มม วจนายาติ เยน วจเนน มํ วทถ
ตโต มม วจนโต วิรมถ ฯ มา มํ ตํ วจนํ วทถาตึ วุตฺตํ
โหติ ฯ วเทตุ สหธมฺเมนาติ สหธมฺมิเกน สิกฺขาปเทน สหธมฺเมน
วา อญฺเนปิ ปาสาทิกภาวสํวตฺตนิเกน วจเนน วทตุ ฯ ยทิทนฺติ
วุฑฺฒิการณนิทสฺสนตฺเถ นิปาโต ฯ เตน ยํ อิทํ อญฺมญฺสฺส
หิตวจนํ อาปตฺติโต วุฏฺาปนญฺจ เตน อญฺมญฺวจเนน
อญฺมญฺวุฏฺาปเนน จ สํวฑฺฒา ปริสาติ เอวํ ปริสาย
วุฑฺฒิการณํ ทสฺสิตํ โหติ ฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมว ฯ
สมุฏฺานาทีนิปิ ปมสงฺฆเภทสทิสาเนวาติ ฯ
                ทุพฺพจสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺิตา ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๑๒๕-๑๒๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=2632&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=2632&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=607
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=18735
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=8106
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=8106
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_1