อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๕๘๒} เตน สมเยนาติ รูปิยสิกฺขาปทํ ฯ ตตฺถ ปฏิวึโสติ
โกฏฺฐาโส ฯ {๕๘๓-๕๘๔} ชาตรูปรชตนฺติ เอตฺถ ชาตรูปนฺติ สุวณฺณสฺส นามํ ฯ
ตํ ปน ยสฺมา ตถาคตสฺส วณฺณสทิสํ โหติ ตสฺมา สตฺถุวณฺโณ
วุจฺจตีติ ปทภาชเน วุตฺตํ ฯ ตสฺสตฺโถ โย สตฺถุ วณฺโณ
โลหวิเสโส อิทํ ชาตรูปํ นามาติ ฯ รชตํ ปน สงฺโข สิลา
ปวาฬํ รชตํ ชาตรูปนฺติ อาทีสุ รูปิยํ วุตฺตํ ฯ อิธ ปน ยงฺกิญฺจิ
โวหารคามนียํ กหาปณาทิ อธิปฺเปตํ ฯ เตเนวสฺส ปทภาชเน กหาปโณ
โลหมาสโกติ อาทิ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ กหาปโณติ โสวณฺณมโย วา
รูปิยมโย วา ปากติโก วา ฯ โลหมาสโกติ ตมฺพโลหาทีหิ
กตมาสโก ฯ ทารุมาสโกติ สารทารุนา วา เวฬุเปสิกาย วา
อนฺตมโส ตาลปณฺเณนปิ รูปํ ฉินฺทิตฺวา กตมาสโก ฯ ชตุมาสโกติ
ลาขาย วา นิยาเสน วา รูปํ สมุฏฺฐาเปตฺวา กตมาสโก ฯ เย
โวหารํ คจฺฉนฺตีติ อิมินา ปน ปเทน โย โย ยตฺถ ยตฺถ ชนปเท
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๕.
ยทา ยทา โวหารํ คจฺฉติ อนฺตมโส อฏฺฐิมโยปิ จมฺมมโยปิ
รุกฺขผลพีชมโยปิ สมุฏฺฐาปิตรูโปปิ อสมุฏฺฐาปิตรูโปปิ สพฺโพ สงฺคหิโต ฯ
อิจฺเจตํ สพฺพํปิ รชตํ ชาตรูปํ ชาตรูปมาสโก วุตฺตปฺปเภโท สพฺโพปิ
รชตมาสโกติ จตุพฺพิธํ นิสฺสคฺคิยวตฺถุ โหติ ฯ มุตฺตา มณิ เวฬุริโย
สงฺโข สิลา ปวาฬํ โลหิตโก มสารคลฺลํ สตฺตธญฺญานิ ทาสี ทาสา
เขตฺตวตฺถุปุปฺผารามผลารามาทโยติ อิทํ ทุกฺกฏวตฺถุ ฯ สุตฺตํ ผาโล
ปฏโก กปฺปาโส อเนกปฺปการํ อปรณฺณํ สปฺปินวนีตเตลมธุผาณิตาทิเภสชฺชญฺจ
อิทํ กปฺปิยวตฺถุ ฯ ตตฺถ นิสฺสคฺคิยวตฺถุํ อตฺตโน วา
สงฺฆคณปุคฺคลเจติยาทีนํ วา อตฺถาย สมฺปฏิจฺฉิตุํ น วฏฺฏติ ฯ
อตฺตโน อตฺถาย สมฺปฏิจฺฉโต นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ โหติ ฯ เสสานํ
อตฺถาย ทุกฺกฏํ ฯ ทุกฺกฏวตฺถุํ สพฺเพสํปิ อตฺถาย สมฺปฏิจฺฉโต
ทุกฺกฏเมว กปฺปิยวตฺถุมฺหิ อนาปตฺติ ฯ สพฺพมฺปิ นิกฺขิปนตฺถาย
ภณฺฑาคาริกสีเสน สมฺปฏิจฺฉโต อุปริ รตนสิกฺขาปเท อาคตวเสน
ปาจิตฺติยํ ฯ อุคฺคณฺเหยฺยาติ คณฺเหยฺย ฯ ยสฺมา ปน
ปฏิคฺคณฺหนฺโต อาปตฺตึ อาปชฺชติ เตนสฺส ปทภาชเน สยํ คณฺหาติ
นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยนฺติ วุตฺตํ ฯ เอส นโย เสสปเทสุปิ ฯ ตตฺถ
ชาตรูปรชตภณฺเฑสุ กหาปณมาสเกสุ จ เอกํ คณฺหโต วา
คณฺหาปยโต วา เอกา อาปตฺติ ฯ สหสฺสญฺเจปิ เอกโต คณฺหาติ
คณฺหาเปติ วตฺถุคณนาย อาปตฺติโย ฯ มหาปจฺจริยํ ปน
กุรุนฺทิยญฺจ สิถิลพนฺธาย ถวิกาย สิถิลปูริเต วา ภาชเน รูปคณนาย
อาปตฺติ ฯ ฆนพนฺเธ ปน ฆนปูริเต วา เอกาว อาปตฺตีติ วุตฺตํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๖.
อุปนิกฺขิตฺตสาทิยเน ปน อิทํ อยฺยสฺส โหตูติ วุตฺเต สเจปิ จิตฺเตน
สาทิยติ คณฺหิตุกาโม โหติ กาเยน วา วาจาย วา นยิทํ กปฺปตีติ
ปฏิกฺขิปติ อนาปตฺติ ฯ กายวาจาหิ วา อปฏิกฺขิปิตฺวาปิ สุทฺธจิตฺโต
หุตฺวา นยิทํ อมฺหากํ กปฺปตีติ น สาทิยติ อนาปตฺติเยว ฯ
ตีสุ ทฺวาเรสุ หิ เยนเกนจิ ปฏิกฺขิตฺตํ ปฏิกฺขิตฺตเมว โหติ ฯ สเจ
ปน กายวาจาหิ อปฏิกฺขิปิตฺวา จิตฺเตน อธิวาเสติ กายวาจาหิ
กตฺตพฺพสฺส ปฏิกฺเขปสฺส อกรณโต อกิริยสมุฏฺฐานํ กายทฺวาเร
วจีทฺวาเร จ อาปตฺตึ อาปชฺชติ ฯ มโนทฺวาเร ปน อาปตฺติ นาม
นตฺถิ ฯ เอโก สตํ วา สหสฺสํ วา ปาทมูเล ฐเปติ ตุยฺหิทํ
โหตูติ ฯ ภิกฺขุ นยิทํ กปฺปตีติ ปฏิกฺขิปติ ฯ อุปาสโก ปริจฺจตฺตํ
มยา ตุมฺหากนฺติ คโต ฯ อญฺโญ ตตฺถ อาคนฺตฺวา ปุจฺฉติ กึ
ภนฺเต อิทนฺติ ฯ ยํ เตน จ อตฺตนา จ วุตฺตํ ตํ อาจิกฺขิตพฺพํ ฯ
โส เจ วทติ โคปยิสฺสามิ ภนฺเต คุตฺตฏฺฐานํ ทสฺเสถาติ
สตฺตภูมิกํปิ ปาสาทํ อภิรุหิตฺวา อิทํ คุตฺตฏฺฐานนฺติ อาจิกฺขิตพฺพํ ฯ
อิธ นิกฺขิปาหีติ น วตฺตพฺพํ ฯ เอตฺตาวตา กปฺปิยญฺจ อกปฺปิยญฺจ
นิสฺสาย ฐิตํ โหติ ฯ ทฺวารํ ปิทหิตฺวา รกฺขนฺเตน วสิตพฺพํ ฯ
สเจ กิญฺจิ วิกฺกายิกภณฺฑํ ปตฺตํ วา จีวรํ วา อาคจฺฉติ อิทํ
คณฺหิสฺสถ ภนฺเตติ วุตฺเต อุปาสก อตฺถิ อมฺหากํ อิมินา อตฺโถ
วตฺถุ จ เอวรูปนฺนาม สํวิชฺชติ กปฺปิยการโก นตฺถีติ วตฺตพฺพํ ฯ
สเจ โส วทติ อหํ กปฺปิยการโก ภวิสฺสามิ ทฺวารํ วิวริตฺวา
เทถาติ ทฺวารํ วิวริตฺวา อิมสฺมึ โอกาเส ฐปิตนฺติ วตฺตพฺพํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๗.
อิทํ คณฺหาติ จ น วตฺตพฺพํ ฯ เอวํปิ กปฺปิยญฺจ อกปฺปิยญฺจ
นิสฺสาย ฐิตเมว โหติ ฯ โส เจ ตํ คเหตฺวา ตสฺส กปฺปิยภณฺฑํ
เทติ วฏฺฏติ ฯ สเจ อธิกํ คณฺหาติ น มยํ ตว ภณฺฑํ คณฺหาม
นิกฺขิปาหีติ วตฺตพฺโพ ฯ
     สงฺฆมชฺเฌ นิสฺสชฺชิตพฺพนฺติ เอตฺถ ยสฺมา รูปิยํ นาม
อกปฺปิยํ ตสฺมา นิสฺสชฺชิตพฺพํ สงฺฆสฺส วา คณสฺส วา ปุคฺคลสฺส
วาติ น วุตฺตํ ฯ ยสฺมา ปน ตํ ปฏิคฺคหิตมตฺตเมว น เตน
กิญฺจิ กปฺปิยภณฺฑํ เจตาปิตํ ตสฺมา อุปาเยน ปริโภคทสฺสนตฺถํ
สงฺฆมชฺเฌ นิสฺสชฺชิตพฺพนฺติ วุตฺตํ ฯ กปฺปิยํ อาจิกฺขิตพฺพํ สปฺปิ วาติ
ปพฺพชิตานํ สปฺปิ วา เตลํ วา วฏฺฏติ อุปาสกาติ เอวํ อาจิกฺขิตพฺพํ ฯ
รูปิยปฏิคฺคาหกํ ฐเปตฺวา สพฺเพเหว ปริภุญฺชิตพฺพนฺติ
สพฺเพหิ ภาเชตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ รูปิยปฏิคฺคาหเกน ภาโค น
คเหตพฺโพ ฯ อญฺเญสํ ภิกฺขูนํ วา อารามิกานํ วา ปตฺตภาคํปิ
ปฏิลภิตฺวา ปริภุญฺชิตุํ น วฏฺฏติ ฯ อนฺตมโส มกฺกฏาทีหิ ตโต
หริตฺวา อรญฺเญ ฐปิตํ วา เตสํ หตฺถโต คลิตํ วา
ติรจฺฉานปริคฺคหิตํปิ ปํสุกูลํปิ น วฏฺฏติเยว ฯ ตโต อาหเฏน ผาณิเตน
เสนาสนธูปนํปิ น วฏฺฏติ ฯ สปฺปินา วา เตเลน วา ปทีปํ กตฺวา
ทีปาโลเกน นิปชฺชิตุํ กสิณปริกมฺมํปิ กาตุํ โปตฺถกํปิ วาเจตุํ
น วฏฺฏติ ฯ ตโต เตลมธุผาณิตาทีหิ ปน สรีเร วณํ มกฺเขตุํ
น วฏฺฏติเยว ฯ เตน วตฺถุนา มญฺจปีฐาทีนิ วา คณฺหนฺติ อุโปสถาคารํ
วา โภชนสาลํ วา กโรนฺติ ปริภุญฺชิตุํ น วฏฺฏติ ฯ ฉายาปิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๘.
เคหปริจฺเฉเทน ฐิตา น วฏฺฏติ ฯ ปริจฺเฉทาติกฺกนฺตา
อาคนฺตุกตฺตา วฏฺฏติ ฯ ตํ วตฺถุํ วิสฺสชฺเชตฺวา กเตน มคฺเคนปิ เสตุนาปิ
นาวายปิ อุฬุมฺเปนปิ คนฺตุํ น วฏฺฏติ ฯ เตน วตฺถุนา ขนาปิตาย
โปกฺขรณิยา อุพฺภิโตทกํ ปาตุํ วา ปริภุญฺชิตุํ วา น วฏฺฏติ ฯ
อนฺโต อุทเก ปน อสติ อญฺญํ อาคนฺตุกอุทกํ วา วสฺโสทกํ วา
ปวิฏฺฐํ วฏฺฏติ ฯ กีตาย เยน อุทเกน สทฺธึ กีตา ตํ อาคนฺตุกํปิ
น วฏฺฏติ ฯ ตํ วตฺถุํ อุปนิกฺเขปํ ฐเปตฺวา สงฺโฆ ปจฺจเย
ปริภุญฺชติ เตปิ ปจฺจยา ตสฺส น วฏฺฏนฺติ ฯ อาราโม คหิโต โหติ
โสปิ ปริภุญฺชิตุํ น วฏฺฏติ ฯ ยทิ ภูมิปิ พีชํปิ อกปฺปิยํ เนว
ภูมึ น ผลํ ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ภูมึเยว กีณิตฺวา
อญฺญานิ พีชานิ โรปิตานิ ผลํ ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ อถ พีชานิ
กีณิตฺวา กปฺปิยภูมิยํ โรปิตานิ ผลํ น วฏฺฏติ ฯ ภูมิยํ
นิสีทิตุํ วา นิปชฺชิตุํ วา วฏฺฏติ ฯ สเจ โส ฉฑฺเฑตีติ ยตฺถ
กตฺถจิ ขิปติ ฯ อถาปิ น ฉฑฺเฑติ สยํ วา คเหตฺวา คจฺฉติ
น วาเรตพฺโพ ฯ โน เจ ฉฑฺเฑตีติ อถ เนว คเหตฺวา คจฺฉติ
น ฉฑฺเฑติ กึ มยฺหํ อิมินา พฺยาปาเรนาติ เยน กามํ ปกฺกมติ
ตโต ยถาวุตฺตลกฺขโณ รูปิยฉฑฺฑโก สมฺมนฺนิตพฺโพ ฯ โย น
ฉนฺทาคตินฺติ อาทีสุ โลภวเสน ตํ วตฺถุํ อตฺตโน วา กโรนฺโต
อตฺตานํ วา อุกฺกํเสนฺโต ฉนฺทาคตึ นาม คจฺฉติ ฯ โทสวเสน
เนวายํ มาติกํ ชานาติ น วินยนฺติ ปรํ อปสาเทนฺโต โทสาคตึ นาม
คจฺฉติ ฯ โมหวเสน มุฏฺฐปฺปมุฏฺฐสฺสติภาวํ อาปชฺชนฺโต โมหาคตึ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๙.
นาม คจฺฉติ ฯ รูปิยปฏิคฺคาหกสฺส ภเยน ฉฑฺเฑตุํ อวิสหนฺโต
ภยาคตึ นาม คจฺฉติ ฯ เอวํ อกโรนฺโต น ฉนฺทาคตึ คจฺฉติ
ฯเปฯ น ภยาคตึ คจฺฉตีติ เวทิตพฺโพ ฯ {๕๘๕} อนิมิตฺตํ กตฺวาติ นิมิตฺตํ
อกตฺวา ฯ อกฺขีนิ นิมฺมิเลตฺวา นทิยา วา ปปาเต วา วนคหเน
วา คูถกํ วิย อนเปกฺเขน ปติโตกาสํ อสมนฺนาหรนฺเตน ปาเตตพฺพนฺติ
อตฺโถ ฯ เอวํ ชิคุจฺฉิตพฺเพปิ รูปิเย ภควา ปริยาเยน ภิกฺขูนํ
ปริโภคํ อาจิกฺขิ ฯ รูปิยปฏิคฺคาหกสฺส ปน เกนจิ ปริยาเยน ตโต
อุปฺปนฺนปจฺจยปริโภโค น วฏฺฏติ ฯ ยถา จายํ เอตสฺส น
วฏฺฏติ เอวํ อสนฺตสมฺภาวนาย วา กุลทูสกกมฺเมน วา กุหนาทีหิ
วา อุปฺปนฺนปจฺจยา เนว ตสฺส น อญฺญสฺส วฏฺฏนฺติ ฯ ธมฺเมน
สเมน อุปฺปนฺนาปิ อปจฺจเวกฺขิตฺวา ปริภุญฺชิตุํ น วฏฺฏนฺติ ฯ
     จตฺตาโร หิ ปริโภคา ๑- เถยฺยปริโภโค อิณปริโภโค
ทายชฺชปริโภโค สามิปริโภโคติ ฯ ตตฺถ สงฺฆมชฺเฌปิ นิสีทิตฺวา
ปริภุญฺชนฺตสฺส ทุสฺสีลสฺส ปริโภโค เถยฺยปริโภโค นาม ฯ สีลวโต
อปจฺจเวกฺขิตปริโภโค อิณปริโภโค นาม ฯ ตสฺมา จีวรํ ปริโภเค
ปริโภเค ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ปิณฺฑปาโต อาโลเป อาโลเป ฯ ตถา
อสกฺโกนฺเตน ปุเรภตฺตปจฺฉาภตฺตปุริมยามมชฺฌิมยามปจฺฉิมยาเมสุ ฯ
สจสฺส อปจฺจเวกฺขโตว อรุโณ อุคฺคจฺฉติ อิณปริโภคฏฺฐาเน
ติฏฺฐติ ฯ เสนาสนํปิ ปริโภเค ปริโภเค ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ฯ เภสชฺชสฺส
ปฏิคฺคหเณปิ ปริโภเคปิ สติปจฺจยตา วฏฺฏติ ฯ เอวํ สนฺเตปิ
ปฏิคฺคหเณ สตึ กตฺวา ปริโภเค อกโรนฺตสฺเสว อาปตฺติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑. จตฺตาโร หิ ปริโภคาติ อาทีนิ ปทานิ วิสุทฺธิมคฺคสฺส สีลนิทฺเทเส ปญฺญายนฺติ.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๓๐.
ปฏิคฺคหเณ ปน สตึ อกตฺวา ปริโภเค กโรนฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ
จตุพฺพิธา หิ สุทฺธิ เทสนาสุทฺธิ สํวรสุทฺธิ ปริยิฏฺฐิสุทฺธิ
ปจฺจเวกฺขณสุทฺธีติ ฯ ตตฺถ เทสนาสุทฺธิ นาม ปาฏิโมกฺขสํวรสีลํ ฯ ตํ
หิ เทสนาย สุชฺฌนโต เทสนาสุทฺธีติ วุจฺจติ ฯ สํวรสุทฺธิ นาม
อินฺทฺริยสํวรสีลํ ฯ ตํ หิ น ปุน เอวํ กริสฺสามีติ จิตฺตาธิฏฺฐานสํวเรเนว
สุชฺฌนโต สํวรสุทฺธีติ วุจฺจติ ฯ ปริยิฏฺฐิสุทฺธิ นาม อาชีวปริสุทฺธสีลํ ฯ
ตํ หิ อเนสนํ ปหาย ธมฺเมน สเมน ปจฺจเย อุปฺปาเทนฺตสฺส
ปริเยสนายเยว สุทฺธตฺตา ปริยิฏฺฐิสุทฺธีติ วุจฺจติ ฯ ปจฺจเวกฺขณสุทฺธิ
นาม ปจฺจยปริโภคสนฺนิสฺสิตสีลํ ฯ ตํ หิ ปฏิสงฺขา โยนิโส จีวรํ
ปฏิเสวตีติ อาทินา นเยน วุตฺเตน ปจฺจเวกฺขเณน สุชฺฌนโต
ปจฺจเวกฺขณสุทฺธีติ วุจฺจติ ฯ เตน วุตฺตํ ปฏิคฺคหเณ ปน สตึ อกตฺวา
ปริโภเค กโรนฺตสฺส อนาปตฺตีติ ฯ สตฺตนฺนํ เสกฺขานํ ปจฺจยปริโภโค
ทายชฺชปริโภโค นาม ฯ เต หิ ภควโต ปุตฺตา ตสฺมา ปิตุ
สนฺตกานํ ปจฺจยานํ ทายาทา หุตฺวา เต ปจฺจเย ปริภุญฺชนฺติ ฯ
กึ ปน เต ภควโต ปจฺจเย ปริภุญฺชนฺติ คิหีนํ ปจฺจเย
ปริภุญฺชนฺตีติ ฯ คิหีหิ ทินฺนาปิ ภควตา อนุญฺญาตตฺตา ภควโต สนฺตกา
โหนฺติ ตสฺมา เต ภควโต ปจฺจเย ปริภุญฺชนฺตีติ เวทิตพฺพํ ฯ
ธมฺมทายาทสุตฺตญฺเจตฺถ ๑- สาธกํ ฯ ขีณาสวานํ ปริโภโค
สามิปริโภโค นาม ฯ เต หิ ตณฺหาทาสพฺยํ อตีตตฺตา สามิโน หุตฺวา
ปริภุญฺชนฺติ ฯ อิเมสุ ปริโภเคสุ สามิปริโภโค จ ทายชฺชปริโภโค
จ สพฺเพสํปิ วฏฺฏติ ฯ อิณปริโภโค น วฏฺฏติ ฯ เถยฺยปริโภเค
@เชิงอรรถ: ๑. ม. มู. ๑๒/๒๑.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๓๑.
กถาเยว นตฺถิ ฯ
     อปเรปิ จตฺตาโร ปริโภคา ลชฺชิปริโภโค อลชฺชิปริโภโค
ธมฺมิยปริโภโค อธมฺมิยปริโภโคติ ฯ ตตฺถ อลชฺชิโน ลชฺชินา สทฺธึ
ปริโภโค วฏฺฏติ ฯ อาปตฺติยา น กาเรตพฺโพ ฯ ลชฺชิโน
อลชฺชินา สทฺธึ ยาว น ชานาติ ตาว วฏฺฏติ ฯ อาทิโต
ปฏฺฐาย หิ อลชฺชี นาม นตฺถิ ฯ ตสฺมา ยทาสฺส อลชฺชิภาวํ
ชานาติ ตทา วตฺตพฺโพ ตุมฺเห กายทฺวาเร จ วจีทฺวาเร จ
วีติกฺกมํ กโรถ ตํ อปฏิรูปํ มา เอวํ อกริตฺถาติ ฯ สเจ
อนาทยิตฺวา กโรติเยว ยทิ เตน สทฺธึ ปริโภคํ กโรติ โสปิ
อลชฺชีเยว โหติ ฯ โยปิ อตฺตโน ภารภูเตน อลชฺชินา สทฺธึ
ปริโภคํ กโรติ โสปิ นิวาเรตพฺโพ ฯ สเจ น โอรมติ อยํปิ
อลชฺชีเยว โหติ ฯ เอวํ เอโกปิ อลชฺชี อลชฺชิสตํปิ กโรติ ฯ อลชฺชิโน
ปน อลชฺชินาว สทฺธึ ปริโภเค อาปตฺติ นาม นตฺถิ ฯ ลชฺชิโน
ลชฺชินา สทฺธึ ปริโภโค ทฺวินฺนํ ขตฺติยกุมารานํ สุวณฺณปาฏิยํ
โภชนสทิโส ฯ ธมฺมิยาธมฺมิยปริโภโค ปจฺจยวเสเนว เวทิตพฺโพ ฯ
ตตฺถ สเจ ปุคฺคโลปิ อลชฺชี ปิณฺฑปาโตปิ อธมฺมิโย อุโภ
เชคุจฺฉา ฯ ปุคฺคโล อลชฺชี ปิณฺฑปาโต ธมฺมิโย ปุคฺคลํ
ชิคุจฺฉิตฺวา ปิณฺฑปาโต น คเหตพฺโพ ฯ มหาปจฺจริยํ ปน ทุสฺสีโล
สงฺฆโต อุทฺเทสภตฺตาทีนิ ลภิตฺวา สงฺฆสฺเสว เทติ เอตานิ
ยถาทานเมว คตตฺตา วฏฺฏนฺตีติ วุตฺตํ ฯ ปุคฺคโล ลชฺชี ปิณฺฑปาโต
อธมฺมิโย ปิณฺฑปาโต ชิคุจฺโฉ น คเหตพฺโพ ฯ ปุคฺคโล ลชฺชี
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๓๒.
ปิณฺฑปาโตปิ ธมฺมิโย วฏฺฏติ ฯ
     อปเร เทฺว ปคฺคหา เทฺว จ ปริโภคา ลชฺชิปคฺคโห
อลชฺชิปคฺคโห ธมฺมปริโภโค อามิสปริโภโคติ ฯ ตตฺถ อลชฺชิโน ลชฺชึ
ปคฺคเหตุํ วฏฺฏติ ฯ น โส อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ ฯ สเจ ปน
ลชฺชี อลชฺชึ ปคฺคณฺหาติ อนุโมทนาย อชฺเฌสติ ธมฺมกถาย
อชฺเฌสติ กุเลสุ อุปตฺถมฺเภติ อิตโรปิ อมฺหากํ อาจริโย
อีทิโส จ อีทิโส จาติ ตสฺส ปริสติ วณฺณํ ภาสติ อยํ สาสนํ
โอสกฺกาเปติ อนฺตรธาเปตีติ เวทิตพฺโพ ฯ ธมฺมปริโภคอามิสปริโภเคสุ
ปน ยตฺถ อามิสปริโภโค วฏฺฏติ ตตฺถ ธมฺมปริโภโคปิ
วฏฺฏติ ฯ โย ปน โกฏิยํ ฐิโต คณฺโฐ ตสฺส ปุคฺคลสฺส
อจฺจเยน นสฺสิสฺสติ ตํ ธมฺมานุคฺคเหน อุคฺคณฺหิตุํ วฏฺฏตีติ วุตฺตํ ฯ
ตตฺรีทํ วตฺถุ มหาภเย กิร เอกสฺเสว ภิกฺขุโน มหานิทฺเทโส
ปคุโณ อโหสิ ฯ อถ จตุนฺนิกายิกติสฺสตฺเถรสฺส อุปชฺฌาโย
มหาติปิฏกตฺเถโร นาม มหารกฺขิตตฺเถรํ อาห อาวุโส มหารกฺขิต
เอตสฺส สนฺติเก มหานิทฺเทสํ คณฺหาหีติ ฯ ปาโป กิรายํ ภนฺเต
น คณฺหามีติ ฯ คณฺหาวุโส อหนฺเต สนฺติเก นิสีทิสฺสามีติ ฯ
สาธุ ภนฺเต ตุมฺเหสุ นิสินฺเนสุ อุคฺคณฺหิสฺสามีติ ปฏฺฐเปตฺวา
รตฺตินฺทิวํ นิรนฺตรํ ปริยาปุณนฺโต โอสานทิวเส เหฏฺฐามญฺเจ อิตฺถึ
ทิสฺวา ภนฺเต สุตํเยว เม ปุพฺเพ สจาหํ เอวํ ชาเนยฺยํ น
อีทิสสฺส สนฺติเก ธมฺมํ ปริยาปุเณยฺยนฺติ อาห ฯ ตสฺส ปน
สนฺติเก พหู มหาเถรา อุคฺคณฺหิตฺวา มหานิทฺเทสํ ปติฏฺฐเปสุํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๓๓.
     {๕๘๖} รูปิเย รูปิยสญฺญีติ เอตฺถ สพฺพํปิ ชาตรูปรชตญฺจ
รูปิยสงฺคหเมว คตนฺติ เวทิตพฺพํ ฯ รูปิเย เวมติโกติ สุวณฺณํ นุโข
ขรปตฺตํ นุโขติ อาทินา นเยน สํสยชาโต ฯ รูปิเย อรูปิยสญฺญีติ
สุวณฺณาทีสุ ขรปตฺตาทิสญฺญี ฯ อปิจ ปุญฺญกามา ราโชโรธาทโย
ภตฺตขชฺชกคนฺธปิณฺฑาทีสุ ปกฺขิปิตฺวา หิรญฺญสุวณฺณํ เทนฺติ
โจลภิกฺขาย จรนฺตานํ ทุสฺสนฺเต พทฺธกหาปณาทีหิเยว สทฺธึ โจลกานิ
เทนฺติ  ภิกฺขู ภตฺตาทิสญฺญาย วา โจลกสญฺญาย วา ปฏิคฺคณฺหนฺติ
เอวํ รูปิเย อรูปิยสญฺญี รูปิยํ ปฏิคฺคณฺหาตีติ เวทิตพฺโพ ฯ
ปฏิคฺคณฺหนฺเตน ปน อิมสฺมึ เคเห อิทํ ลทฺธนฺติ สลฺลกฺเขตพฺพํ ฯ
เยน หิ อสติยา ทินฺนํ โหติ โส สตึ ปฏิลภิตฺวา ปุน อาคจฺฉติ ฯ
อถสฺส วตฺตพฺพํ ตว โจลกํ ปสฺสาหีติ ฯ เสสเมตฺถ
อุตฺตานตฺถเมว ฯ
     สมุฏฺฐานาทีสุ ฉสฺสมุฏฺฐานํ สิยา กิริยา คหเณน อาปชฺชนโต
สิยา อกิริยา ปฏิกฺเขปสฺส อกรณโต รูปิยอญฺญวาทกอุปสฺสุติสิกฺขาปทานิ
หิ ตีณิ เอกปริจฺเฉทานิ โนสญฺญาวิโมกฺขํ อจิตฺตกํ
ปณฺณตฺติวชฺชํ กายกมฺมํ วจีกมฺมํ ติจิตฺตํ ติเวทนนฺติ ฯ
                   รูปิยสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๒๒๔-๒๓๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=4709&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=4709&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=105
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=2567
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=1560
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=1560
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_2