อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๖๒๖} เตน สมเยนาติ วสฺสิกสาฏิกสิกฺขาปทํ ฯ ตตฺถ วสฺสิกสาฏิกา
อนุญฺญาตาติ จีวรกฺขนฺธเก วิสาขาวตฺถุสฺมึ อนุญฺญาตา ฯ
ปฏิกจฺเจวาติ ปุเรเยว ฯ {๖๒๗} มาโส เสโส คิมฺหานนฺติ จตุนฺนํ
คิมฺหมาสานํ เอโก ปจฺฉิมมาโส เสโส ฯ กตฺวาติ
สิพฺพนรชนกปฺปปริโยสาเนน นิฏฺฐาเปตฺวา ฯ กโรนฺเตน จ เอกเมว
กตฺวา สมเย อธิฏฺฐาตพฺพํ เทฺว อธิฏฺฐาตุํ น วฏฺฏติ ฯ อติเรกมาเส
เสเส คิมฺหาเนติ คิมฺหานนามเก อติเรกมาเส เสเส ฯ
อติเรกฑฺฒมาเส เสเส คิมฺหาเน กตฺวา นิวาเสตีติ เอตฺถ ปน
ฐตฺวา วสฺสิกสาฏิกาย ปริเยสนกฺเขตฺตํ กรณกฺเขตฺตํ นิวาสนกฺเขตฺตํ
อธิฏฺฐานกฺเขตฺตนฺติ จตุพฺพิธํ เขตฺตํ กุจฺฉิสมโย ปิฏฺฐิสมโยติ ทุวิโธ
สมโย ปิฏฺฐิสมยจตุกฺกํ กุจฺฉิสมยจตุกฺกนฺติ เทฺว จตุกฺกานิ จ
เวทิตพฺพานิ ฯ ตตฺถ เชฏฺฐมูลปุณฺณมาสิยา ปจฺฉิมปาฏิปททิวสโต
ปฏฺฐาย ยาว กาฬปกฺขูโปสถา อยเมโก อฑฺฒมาโส ปริเยสนกฺเขตฺตญฺเจว
กรณกฺเขตฺตญฺจ ฯ เอตสฺมึ หิ อนฺตเร วสฺสิกสาฏิกํ อลทฺธํ
ปริเยสิตุํ ลทฺธํ กาตุญฺจ วฏฺฏติ นิวาเสตุํ อธิฏฺฐาตุญฺจ น
วฏฺฏติ ฯ กาฬปกฺขูโปสถสฺส ปจฺฉิมปาฏิปททิวสโต ปฏฺฐาย ยาว
อาสาฬฺหปุณฺณมา อยเมโก อฑฺฒมาโส ปริเยสนกรณนิวาสนานํ
ติณฺณํปิ เขตฺตํ ฯ เอตสฺมึ หิ อนฺตเร อลทฺธํ ปริเยสิตุํ ลทฺธํ
กาตุํ จ นิวาเสตุํ จ วฏฺฏติ อธิฏฺฐาตุํเยว น วฏฺฏติ ฯ
อาสาฬฺหปุณฺณมาสิยา ปจฺฉิมปาฏิปททิวสโต ปฏฺฐาย ยาว
กตฺติกปุณฺณมา อิเม จตฺตาโร มาสา
ปริเยสนกรณนิวาสนอธิฏฺฐานานํ จตุนฺนํปิ เขตฺตํ ฯ เอตสฺมึ หิ อนฺตเร
อลทฺธํ ปริเยสิตุํ ลทฺธํ วา กาตุํ นิวาเสตุํ อธิฏฺฐาตุญฺจ วฏฺฏติ ฯ
อิทํ ตาว จตุพฺพิธํ เขตฺตํ เวทิตพฺพํ ฯ กตฺติกปุณฺณมาสิยา
ปน ปจฺฉิมปาฏิปททิวสโต ปฏฺฐาย ยาว เขฏฺฐมูลปุณฺณมา
อิเม สตฺตมาสา ปิฏฺฐิสมโย นาม ฯ เอตสฺมึ หิ อนฺตเร กาโล
วสฺสิกสาฏิกายาติ อาทินา นเยน สตุปฺปาทํ กตฺวา
อญฺญาตกอปฺปวาริตฏฺฐานโต วสฺสิกสาฏิกจีวรํ นิปฺผาเทนฺตสฺส อิมินา
สิกฺขาปเทน นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ เทถ เม วสฺสิกสาฏิกจีวรนฺติ อาทินา
นเยน วิญฺญตฺตึ กตฺวา นิปฺผาเทนฺตสฺส อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปเทน
นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ ฯ วุตฺตนเยเนว สตุปฺปาทํ กตฺวา
ญาตกปริวาริตฏฺฐานโต นิปฺผาเทนฺตสฺส อิมินาว สิกฺขาปเทน
นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ วิญฺญตฺตึ กตฺวา นิปฺผาเทนฺตสฺส
อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปเทน อนาปตฺติ ฯ วุตฺตํ เหตํ ปริวาเร
         มาตรํ จีวรํ ยาเจ    โน จ สงฺเฆ ปริณตํ
         เกนสฺส โหติ อาปตฺติ  อนาปตฺติ จ ญาตเก
              ปญฺหาเมสา กุสเลหิ จินฺติตาติ ๑- ฯ
     อยํ หิ ปญฺโห อิมมตฺถํ สนฺธาย วุตฺโตติ ฯ เอวํ ปิฏฺฐิสมยจตุกฺกํ
เวทิตพฺพํ ฯ เชฏฺฐมูลปุณฺณมาสิยา ปน ปจฺฉิมปาฏิปททิวสโต ปฏฺฐาย
ยาว กตฺติกปุณฺณมา อิเม ปญฺจมาสา กุจฺฉิสมโย นาม ฯ เอตสฺมึ หิ
อนฺตเร วุตฺตนเยเนว สตุปฺปาทํ กตฺวา อญฺญาตกอปฺปวาริตฏฺฐานโต
วสฺสิกสาฏิกจีวรํ นิปฺผาเทนฺตสฺส วตฺตเภเท ทุกฺกฏํ ฯ เย มนุสฺสา
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. ปริวาร. ๘/๕๓๕. ตตฺเถว โน จ สงฺฆสฺสาติ ปาโฐ ทิสฺสติ.
ปุพฺเพปิ วสฺสิกสาฏิกจีวรํ เทนฺติ เต ปน สเจปิ อตฺตโน
อญฺญาตกอปฺปวาริตา โหนฺติ วตฺตเภโท นตฺถิ เตสุ
สตุปฺปาทกรณสฺส อนุญฺญาตตฺตา ฯ วิญฺญตฺตึ กตฺวา นิปฺผาเทนฺตสฺส
อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปเทน นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ ฯ กสฺมา ฯ เย
มนุสฺสา ปุพฺเพ วสฺสิกสาฏิกจีวรํ เทนฺติ เต อุปสงฺกมิตฺวา
เอวมสฺส วจนียาติ วุตฺตตฺตา ฯ อิทํ ปน ปกติยา
วสฺสิกสาฏิกทายเกสุปิ โหติเยว ฯ วุตฺตนเยเนว สตุปฺปาทํ กตฺวา
ญาตกปวาริตฏฺฐานโต นิปฺผาเทนฺตสฺส อิมินา สิกฺขาปเทน อนาปตฺติ
วิญฺญตฺตึ กตฺวา นิปฺผาเทนฺตสฺส อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปเทน อนาปตฺติ ฯ
น วตฺตพฺพา เทถ เมติ อิทํ หิ ปริเยสนกาเล อญฺญาตกอปฺปวาริเตเยว
สนฺธาย วุตฺตํ ฯ เอวํ กุจฺฉิสมยจตุกฺกํ เวทิตพฺพํ ฯ นคฺโค
กายํ โอวสฺสาเปติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอตฺถ อุทกผุสิตคณนาย
อกตฺวา นหานปริโยสานวเสน ปโยเค ปโยเค ทุกฺกเฏน
กาเรตพฺโพ ฯ โส จ โข วิวฏงฺคเณ อากาสโต ปติตอุทเกเนว
นหายนฺโต ฯ นหานโกฏฺฐกวาปีอาทีสุ ฆเฏหิ
อาสิตฺตอุทเกน วา นหายนฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ วสฺสํ อุกฺกฑฺฒียตีติ
เอตฺถ สเจ กตปริโยสิตาย วสฺสิกสาฏิกาย คิมฺหานํ
ปจฺฉิมมาสํ เขเปตฺวา ปุน วสฺสานสฺส ปฐมมาสํ อุกฺกฑฺฒิตฺวา คิมฺหานํ
ปจฺฉิมมาสเมว กโรนฺติ วสฺสิกสาฏิกา โธวิตฺวา นิกฺขิปิตพฺพา ฯ
อนธิฏฺฐิตา อวิกปฺปิตา เทฺว มาเส ปริหารํ ลภติ ฯ วสฺสูปนายิกทิวเส
อธิฏฺฐาตพฺพา ฯ สเจ สติสมฺโมเสน วา อปฺปโหนกภาเวน
วา อกตา โหติ เต จ เทฺว มาเส วสฺสานสฺส จาตุมฺมาสนฺติ
ฉมฺมาเส ปริหารํ ลภติ ฯ สเจ ปน กตฺติกมาเส กฐินํ อตฺถรียติ
อปเร จตฺตาโร มาเส ลภติ ฯ เอวํ ทส มาสา โหนฺติ ฯ ตโต
ปรํปิ สติยา ปจฺจาสาย มูลจีวรํ กตฺวา ฐเปนฺตสฺส เอกมาสนฺติ
เอวํ เอกาทสมาเส ปริหารํ ลภติ ฯ สเจ ปน เอกาหทฺวีหาทิวเสน
ยาว ทสาหา อนาคตาย วสฺสูปนายิกาย อนฺโตวสฺเส วา ลทฺธา
เจว นิฏฺฐิตา จ กทา อธิฏฺฐาตพฺพาติ ฯ เอตํ อฏฺฐกถาสุ น
วิจาริตํ ฯ ลทฺธทิวสโต ปฏฺฐาย อนฺโตทสาเห นิฏฺฐิตา จ ปน
ตสฺมึเยว อนฺโตทสาเห อธิฏฺฐาตพฺพา ฯ ทสาหาติกฺกเม นิฏฺฐิตา
ตทเห อธิฏฺฐาตพฺพา ทสาเห อปฺปโหนฺเต จีวรกาลํ
นาติกฺกเมตพฺพาติ อยํ โน อตฺตโน มติ ฯ กสฺมา ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว
ติจีวรํ อธิฏฺฐาตุํ น วิกปฺเปตุํ วสฺสิกสาฏิกํ วสฺสานํ จาตุมฺมาสํ
อธิฏฺฐาตุํ ตโต ปรํ วิกปฺเปตุนฺติ ๑- หิ วุตฺตํ ฯ ตสฺมา วสฺสูปนายิกโต
ปุพฺเพ ทสาหาติกฺกเมปิ อนาปตฺติ ฯ ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํ
ธาเรตพฺพนฺติ ๒- หิ วุตฺตํ ฯ ตสฺมา เอกาหทฺวีหาทิวเสน ยาว
ทสาหา อนาคตาย วสฺสูปนายิกาย อนฺโตวสฺเส วา ลทฺธา เจว
นิฏฺฐิตา จ วุตฺตนเยเนว อนฺโตทสาเห วา ตทหุ วา อธิฏฺฐาตพฺพา
ทสาเห อปฺปโหนฺเต จีวรกาลํ นาติกฺกเมตพฺพา ฯ ตตฺถ สิยา
วสฺสานํ จาตุมฺมาสํ อธิฏฺฐาตุนฺติ วจนโต จาตุมฺมาสพฺภนฺตเร
ยทา วา ตทา วา อธิฏฺฐาตุํ วฏฺฏตีติ ฯ ยทิ เอวํ
กณฺฑุปฏิจฺฉาทึ ยาว อาพาธา อธิฏฺฐาตุนฺติ วุตฺตํ สาปิ จ ทสาหํ
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. มหาวคฺค. ๕/๒๑๘. ๒. วิ. มหาวิภงฺค ๒/๓.
อติกฺกเมตพฺพา สิยา เอวญฺจ สติ ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํ
ธาเรตพฺพนฺติ ๑- อิทํ วิรุชฺฌติ ตสฺมา ยถาวุตฺตเมว คเหตพฺพํ ฯ อญฺญํ
วา อจลการณํ ลภิตฺวา ฉฑฺเฑตพฺพํ ฯ อปิจ กุรุนฺทิยํปิ
นิสฺสคฺคิยาวสาเน วุตฺตํ กทา อธิฏฺฐาตพฺพา ลทฺธทิวสโต ปฏฺฐาย
อนฺโตทสาเห นิฏฺฐิตา จ ปน ตสฺมึเยว อนฺโตทสาเห อธิฏฺฐาตพฺพา
ยทิ นปฺปโหติ ยาว กตฺติกปุณฺณมา ปริหารํ ลภตีติ ฯ
     {๖๓๐} อจฺฉินฺนจีวรสฺสาติ เอตํ วสฺสิกสาฏิกเมว สนฺธาย วุตฺตํ ฯ เตสํ หิ
นคฺคานํ กาโยวสฺสาปเน อนาปตฺติ ฯ เอตฺถ จ มหคฺฆํ
วสฺสิกสาฏิกํ นิวาเสตฺวา นหายนฺตสฺส โจรูปทฺทโว อาปทา นาม ฯ
เสสเมตฺถ อุตฺตานเมว ฯ
     ฉสฺสมุฏฺฐานํ กิริยา โนสญฺญาวิโมกฺขํ อจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ
กายกมฺมํ วจีกมฺมํ ติจิตฺตํ ติเวทนนฺติ ฯ
                 วสฺสิกสาฏิกสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๒๖๔-๒๖๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=5549&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=5549&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=145
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=3645
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=2206
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=2206
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_2