อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

                  ขุทฺทกกณฺฑวณฺณนา
          เยสํ นวหิ วคฺเคหิ      สงฺคโห สุปติฏฺิโต
          ขุทฺทกานํ อยํ ทานิ     เตสํ ภวติ วณฺณนา ฯ
     {๑} ตตฺถ มุสาวาทวคฺคสฺส ตาว ปมสิกฺขาปเท ฯ หตฺถโกติ
ตสฺส เถรสฺส นามํ ฯ สกฺยานํ ปุตฺโต สกฺยปุตฺโต ฯ พุทฺธกาเล กิร
สกฺยกุลโต อสีติปุริสสหสฺสานิ ปพฺพชึสุ ฯ เตสํ โส อญฺตโรติ ฯ
วาทกฺขิตฺโตติ วาทํ กริสฺสามีติ เอวํ ปริวิตกฺกิเตน วาเทน ปรวาทีนํ
สนฺติกํ ขิตฺโต ปกฺขิตฺโต ปหิโต เปสิโตติ อตฺโถ ฯ วาทมฺหิ
วา สเกน จิตฺเตน ขิตฺโต ยตฺร ยตฺร วาโท ตตฺร ตเตฺรว
สนฺทิสฺสตีติปิ วาทกฺขิตฺโต ฯ อวชานิตฺวา ปฏิชานาตีติ อตฺตโน
วาเท กิญฺจิ โทสํ สลฺลกฺเขนฺโต นายํ มม วาโทติ อวชานิตฺวา
ปุน กเถนฺโต กเถนฺโต นิทฺโทสตํ สลฺลกฺเขตฺวา มเมว อยํ วาโทติ
ปฏิชานาติ ฯ ปฏิชานิตฺวา อวชานาตีติ กิสฺมิญฺจิเทว วจเน อานิสํสํ
สลฺลกฺเขนฺโต อยํ มม วาโทติ ปฏิชานิตฺวา ปุน กเถนฺโต กเถนฺโต
ตตฺถ โทสํ สลฺลกฺเขตฺวา นายํ มม วาโทติ อวชานาติ ฯ
อญฺเนญฺ ปฏิจรตีติ อญฺเน การเณน อญฺ การณํ ปฏิจรติ
ปฏิจฺฉาเทติ อชฺโฌตฺถรติ รูปํ อนิจฺจํ ชานิตพฺพโตติ วตฺวา ปุน
ชาติธมฺมโตติ อาทีนิ วทติ ฯ กุรุนฺทิยํ ปน เอตสฺส ปฏิฉาทนเหตุ
อญฺ พหุํ กเถตีติ วุตฺตํ ฯ ตตฺรายํ อธิปฺปาโย ยนฺตํ ปฏชานนญฺจ
อวชานนญฺจ ตสฺส ปฏิจฺฉาทนตฺถํ โก อาห กึ อาห กิสฺมึ
อาหาติ เอวมาทึ พหุํ ภาสตีติ ฯ ปุน มหาอฏฺกถายํ อวชานิตฺวา
ปฏิชานนฺโต ปฏิชานิตฺวา อวชานนฺโต เอว จ อญฺเนญฺ
ปฏิจรตีติ วุตฺตํ ฯ สมฺปชานมุสา ภาสตีติ สมฺปชานนฺโต มุสา ภาสติ ฯ
สงฺเกตํ กตฺวา วิสํวาเทตีติ ปุเรภตฺตาทีสุ อสฺกสฺมึ นาม กาเล
อสุกสฺมึ นาม ปเทเส วาโท โหตูติ สงฺเกตํ กตฺวา สงฺเกตโต
ปุเร วา ปจฺฉา วา คนฺตฺวา ปสฺสถ โภ ติตฺถิยา น อาคตา
ปราชิตาติ ปกฺกมติ ฯ {๒} สมฺปชานมุสาวาเทติ ชานิตฺวา ชานนฺตสฺส จ
มุสา ภณเน ฯ {๓} วิสํวาทนปุเรกฺขารสฺสาติ วิสํวาทนจิตฺตํ ปุรโต
กตฺวา วทนฺตสฺส ฯ วาจาติ มิจฺฉาวาจาปริยาปนฺนวจนสมุฏฺาปิกา
เจตนา ฯ คีราติ ตาย เจตนาย สมุฏฺาปิตํ สทฺทํ ทสฺเสติ ฯ
พฺยปโถติ วจนปโถ ฯ วาจาเยว หิ อญฺเสํปิ ทิฏฺานุคตึ
อาปชฺชนฺตานํ ปถภูตโต พฺยปโถติ วุจฺจติ ฯ วจีเภโทติ วจีสญฺิตาย
วาจาย เภโท ฯ ปเภทคตา วาจาเอว เอวํ วุจฺจติ ฯ วาจสิกา
วิญฺตฺตีติ วจีวิญฺตฺติ ฯ เอวํ ปมปเทน สุทฺธเจตนาว มชฺเฌ
ตีหิ ตํสมุฏฺิตสทฺทสหิตา อนฺเต เอเกน วิญฺตฺติสหิตา เจตนา
กถิตาติ เวทิตพฺพา ฯ อนริยโวหาราติ อนริยานํ พาลปุถุชฺชนานํ
โวหารา ฯ เอวํ สมฺปชานมุสาวาทํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ อนฺเต
วุตฺตานํ สมฺปชานมุสาวาทสงฺขาตานํ อนริยโวหารานํ ลกฺขณํ ทสฺเสนฺโต
อทิฏฺ นามาติ อาทิมาห ฯ ตตฺถ อทิฏฺ ทิฏฺ เมติ เอวํ วทโต
วจนํ ตํสมุฏฺาปิกา วา เจตนา เอโก อนริยโวหาโรติ อิมินา
นเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพ ฯ อปิเจตฺถ จกฺขุวเสน อคฺคหิตารมฺมณํ
อทิฏฺ โสตวเสน อคฺคหิตํ อสฺสุตํ ฆานาทิวเสน ตีหิ อินฺทฺริเยหิ
เอกาพทฺธํ วิย กตฺวา อคฺคหิตํ อมุตํ อญฺตฺร ปญฺจหิ
อินฺทฺริเยหิ สุทฺเธน วิญฺาเณเนว อคฺคหิตํ อวิญฺาตนฺติ เวทิตพฺพํ ฯ
ปาลิยํ ปน อทิฏฺ นาม น จกฺขุนา ทิฏฺนฺติ เอวํ โอฬาริเกเนว
นเยน เทสนา กถิตาติ ฯ ทิฏฺาทีสุ จ อตฺตนาปิ ปเรนปิ
ทิฏฺ ทิฏฺเมว ฯ เอวํ สุตมุตวิญฺาตานิ ฯ อยเมโก ปริยาโย ฯ
อปโร ปน ยํ อตฺตนา ทิฏฺ ทิฏฺเมว ตํ ฯ เอส นโย สุตาทีสุ ฯ
ยํ ปน ปเรน ทิฏฺ ตํ อตฺตนา สุตฏฺาเน ติฏฺติ ฯ เอวํ
สุตาทีนิปิ ฯ {๔} อิทานิ เตสํ อนริยโวหารานํ วเสน อาปตฺตึ
อาโรเปตฺวา ทสฺเสนฺโต ตีหากาเรหีติ อาทิมาห ฯ ตสฺสตฺโถ
ตีหากาเรหิ ปมํ ฌานํ สมาปชฺชินฺติ สมฺปชานมุสา ภณนฺตสฺส อาปตฺติ
ปาราชิกสฺสาติ เอวมาทิจตุตฺถปาราชิกปาลิวณฺณนายํ วุตฺตนเยเนว
เวทิตพฺโพ ฯ เกวลํ หิ ตตฺถ ปมํ ฌานํ สมาปชฺชินฺติ อิธ
อทิฏฺ ทิฏฺ เมติ ฯ ตตฺถ จ อาปตฺติ ปาราชิกสฺสาติ อิธ
อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสาติ ฯ เอวํ วตฺถุมตฺเต อาปตฺติมตฺเต จ
วิเสโส ฯ เสสํ เอกลกฺขณเมวาติ ฯ {๙} ตีหากาเรหิ ทิฏฺเ เวมติโกติ
อาทีนํปิ อตฺโถ ทิฏฺสฺส โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชชนฺโต
ทิฏฺเ เวมติโกติ เอวมาทิทุฏฺโทสปาลิวณฺณนายํ วุตฺตนเยเนว
เวทิตพฺโพ ฯ ปาลิมตฺตเมว หิ เอตฺถ วิเสโส ฯ อตฺเถ ปน
สตฺเถรวาเท กิญฺจิ นานากรณํ นตฺถิ ฯ {๑๑} สหสา ภณตีติ อวีมํสิตฺวา
อนุปธาเรตฺวา วา เวเคน อทิฏฺปิ ทิฏฺ เมติ ภณติ ฯ
อญฺ ภณิสฺสามีติ อญฺ ภณตีติ มนฺทตฺตา ชฬตฺตา ปกฺขลตฺตา
จีวรนฺติ วตฺตพฺเพ จีรนฺติ อาทึ ภณติ ฯ โย ปน สามเณเรน
อปิ ภนฺเต มยฺหํ อุปชฺฌายํ ปสฺสถาติ วุตฺโต เกลึ กุรุมาโน ตว
อุปชฺฌาโย ทารุสกฏํ โยเชตฺวา คโต ภวิสฺสตีติ วา สิคาลสทฺทํ
สุตฺวา กสฺสายํ ภนฺเต สทฺโทติ วุตฺเต มาตุยา เต ยาเนน
คจฺฉนฺติยา กทฺทเม ลคฺคจกฺกํ อุทฺธรนฺตานํ อยํ สทฺโทติ วา เอวํ
เนวทวา นรวา อญฺ ภณติ โส อาปตฺตึ อาปชฺชติเยว ฯ อญฺา
ปูรณกถา นาม โหติ เอโก คาเม โถกํ เตลํ ลภิตฺวา วิหารํ
อาคโต สามเณรํ ภณติ ตฺวํ อชฺช กุหึ คโต คาโม เอกเตโล
อโหสีติ วา ปจฺฉิกาย ปิตํ ปูวขณฺฑํ ลภิตฺวา อชฺช คาเม
ปจฺฉิกาหิ ปูเว หรึสูติ วา ฯ อยํ มุสาวาโทว โหติ ฯ เสสํ
อุตฺตานเมวาติ ฯ ติสมุฏฺานํ กายจิตฺตโต วาจาจิตฺตโต
กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺาติ กริยา สญฺาวิโมกฺขํ สจิตฺตกํ โลกวชฺชํ
กายกมฺมํ วจีกมฺมํ อกุสลจิตฺตกํ ติเวทนนฺติ ฯ
                  มุสาวาทสิกฺขาปทํ ปมํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๒๘๓-๒๘๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=5955&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=5955&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=173
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=4576
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=2700
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=2700
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_2