อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๑๓๕} นวมสิกฺขาปเท ฯ ยาว ทฺวารโกสาติ เอตฺถ ทฺวารโกโส
นาม ปิฏฺฐิสงฺฆาฏสฺส สามนฺตา กวาฏวิตฺถารปฺปมาโณ โอกาโส ฯ
มหาปจฺจริยํ ปน ทฺวารพาหโต ปฏฺฐาย ทิยฑฺฒหตฺโถติ วุตฺตํ ฯ
กุรุนฺทิยํ ทฺวารสฺส อุโภสุ ปสฺเสสุ กวาฏปฺปมาณนฺติ วุตฺตํ ฯ
มหาอฏฺฐกถายํ กวาฏํ นาม ทิยฑฺฒหตฺถํปิ โหติ ทฺวิหตฺถํปิ
อฑฺฒเตยฺยหตฺถํปีติ วุตฺตํ ฯ ตํ สุวุตฺตํ ฯ ตเทว หิ สนฺธาย
ภควตา ปิฏฺฐิสงฺฆาฏสฺส สามนฺตา หตฺถปาสาติ อยํ อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉโท
กโต ฯ อคฺคลฏฺฐปนายาติ สกวาฏทฺวารพนฺธฏฺฐปนาย สกวาฏสฺส
ทฺวารพนฺธสฺส นิจฺจลภาวตฺถายาติ อตฺโถ ฯ ทฺวารฏฺฐปนายาติ
อิทํปิ หิ ปทภาชนํ อิมเมวตฺถํ สนฺธาย ภาสิตํ ฯ อยํ ปเนตฺถ
อธิปฺปาโย ฯ กวาฏํ หิ ลหุปริวตฺตกํ วิวรณกาเล ภิตฺตึ อาหนติ
ปิทหนกาเล ทฺวารพนฺธํ เตน อาหนเนน ภิตฺติ กมฺปติ ตโต
มตฺติกา จลติ จลิตฺวา สิถิลา วา โหติ ปตติ วา ฯ เตนาห
ภควา ยาว ทฺวารโกสา อคฺคลฏฺฐปนายาติ ฯ ตตฺถ กิญฺจาปิ
อิทนฺนาม กตฺตพฺพนฺติ เนว มาติกายํ น ปทภาชเน วุตฺตํ
อตฺถุปฺปตฺติยํ ปน ปุนปฺปุนํ ฉาทาเปสิ ปุนปฺปุนํ ลิมฺปาเปสีติ
อธิการโต ยาว ทฺวารโกสา อคฺคลฏฺฐปนาย ปุนปฺปุนํ ลิมฺปิตพฺโพ
วา ลิมฺปาเปตพฺโพ วาติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ ฯ ยํ ปน
ปทภาชเน ปิฏฺฐิสงฺฆาฏสฺส สามนฺตา หตฺถปาสาติ วุตฺตํ ตตฺถ
ยสฺส เวมชฺเฌ ทฺวารํ โหติ อุปริภาเค จ อุจฺจา ภิตฺติ ตสฺส ตีสุ
ทิสาสุ สามนฺตา หตฺถปาสา อุปจาโร โหติ ฯ ขุทฺทกสฺส วิหารสฺส
ทฺวีสุ ทิสาสุ อุปจาโร โหติ ฯ ตตฺราปิ ยํ ภิตฺตึ วิวริยมานํ
กวาฏํ อาหนติ สา อปริปูรอุปจาราปิ โหติ ฯ อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉเทน
ปน ตีสุ ทิสาสุ สามนฺตา หตฺถปาสา ทฺวารสฺส นิจฺจลภาวตฺถาย
เลโป อนุญฺญาโต ฯ สเจ ปน ทฺวารสฺส อโธภาเคปิ เลโปกาโส
อตฺถิ ตํปิ ลิมฺปิตุํ วฏฺฏติ ฯ อาโลกสนฺธิปริกมฺมายาติ
เอตฺถ อาโลกสนฺธีติ วาตปานกวาฏกา วุจฺจนฺติ ฯ เต วิวรณกาเล
วิทตฺถิมตฺตมฺปิ อติเรกมฺปิ ภิตฺติปฺปเทสํ ปหรนฺติ ฯ อุปจาโร
ปเนตฺถ สพฺพทิสาสุ ลพฺภติ ฯ ตสฺมา สพฺพทิสาสุ กวาฏวิตฺถารปฺปมาโณ
โอกาโส อาโลกสนฺธิปริกมฺมตฺถาย ลิมฺปิตพฺโพ วา
ลิมฺปาเปตพฺโพ วาติ อยเมตฺถ อธิปฺปาโย ฯ เสตวณฺณนฺติ อาทิกํ
น มาติกาปทภาชนํ ฯ อิมินา หิ วิหารสฺส ภาริกตฺตนฺนาม นตฺถีติ
ปทภาชเนเยว อนุญฺญาตํ ฯ ตสฺมา สพฺพเมตํ ยถาสุขํ กตฺตพฺพํ ฯ
เอวํ เลปกมฺมํ ยํ กตฺตพฺพํ ตํ ทสฺเสตฺวา ปุน ยํ ฉทเน
กตฺตพฺพํ ตํ ทสฺเสตุํ ทฺวิตฺติจฺฉทนสฺสาติ อาทิ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ
ทฺวิตฺติจฺฉทนสฺส ปริยายนฺติ ฉทนสฺส ทฺวิตฺติปริยายํ ฯ ปริยาโย
วุจฺจติ ปริกฺเขโป ฯ ปริกฺเขปทฺวยํ วา ปริกฺเขปตฺตยํ วา
อธิฏฺฐาตพฺพนฺติ อตฺโถ ฯ อปฺปหริเต ฐิเตนาติ อหริเต ฐิเตน ฯ หริตนฺติ
เจตฺถ สตฺตธญฺญปฺปเภทํ ปุพฺพนฺนํ มุคฺคมาสติลกุลตฺถอลาพุ-
กุมฺภณฺฑอาทิเภทญฺจ อปรนฺนํ อธิปฺเปตํ ฯ เตเนวาห หริตนฺนาม ปุพฺพนฺนํ
อปรนฺนนฺติ ฯ สเจ หริเต ฐิโต อธิฏฺฐาติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ
เอตฺถ ปน ยสฺมึปิ เขตฺเต วุตฺตํ วีชํ น ตาว สมฺปชฺชติ วสฺเส
วา ปน ปติเต สมฺปชฺชิสฺสติ เอตมฺปิ หริตสงฺขฺยเมว คจฺฉติ ฯ
ตสฺมา เอวรูเป เขตฺเตปิ ฐิเตน น อธิฏฺฐาตพฺพํ ฯ อหริเตเยว
ฐิเตน อธิฏฺฐาตพฺพํ ฯ ตตฺราปิ อยํ ปริจฺเฉโท ปิฏฺฐิวํสสฺส วา
กูฏาคารกณฺณิกาย วา อุปริถูปิกาย วา ปสฺเส นิสินฺโน
ฉทนมุขวฏฺฏิอนฺเตน โอโลเกนฺโต ยสฺมึ ภูมิภาเค ฐิตํ ปสฺสติ ยสฺมึ
จ ภูมิภาเค ฐิโต ตํ อุปรินิสินฺนกํ ปสฺสติ ตสฺมึ ฐาตพฺพํ ฯ
ตสฺส อนฺโต อหริเตปิ ฐตฺวา อธิฏฺฐาตุํ น ลพฺภติ ฯ กสฺมา ฯ
วิหารสฺส หิ ปตนฺตสฺส อยํ ปตโนกาโสติ ฯ {๑๓๖} มคฺเคน
ฉาเทนฺตสฺสาติ เอตฺถ มคฺเคน ฉาทนํ นาม อปริกฺขิปิตฺวา อุชุกเมว
ฉาทนํ ฯ ตํ อิฏฺฐกสิลาสุธาหิ ลพฺภติ ฯ เทฺว มคฺเค
อธิฏฺฐหิตฺวาติ เทฺว มคฺคา สเจ ทุจฺฉนฺนา โหนฺติ อปเนตฺวาปิ
ปุนปฺปุนํ ฉาทาเปตุํ ลพฺภติ ฯ ตสฺมา ยถา อิจฺฉติ ตถา
เทฺว มคฺเค อธิฏฺฐหิตฺวา ตติยํ มคฺคํ อิทานิ เอวํ ฉาเทหีติ
อาณาเปตฺวา ปกฺกมิตพฺพํ ฯ ปริยาเยนาติ ปริกฺเขเปน ฯ เอวํ
ฉทนํ ปน ติณปณฺเณหิ ลพฺภติ ฯ ตสฺมา อิธาปิ ยถา
อิจฺฉติ ตถา เทฺว ปริยาเย อธิฏฺฐหิตฺวา ตติยํ ปริยายํ
อิทานิ เอวํ ฉาเทหีติ อาณาเปตฺวา ปกฺกมิตพฺพํ ฯ สเจ ปน
น ปกฺกมติ ตุณฺหีภูเตน ฐาตพฺพํ ฯ สพฺพํปิ เจตํ ฉาทนํ
ฉาทนูปริ เวทิตพฺพํ ฯ อุปรูปริจฺฉนฺโน หิ วิหาโร จิรํ
อโนวสฺสโก โหตีติ มญฺญมานา เอวํ ฉาเทนฺติ ฯ ตโต เจ
อุตฺตรินฺติ ติณฺณํ มคฺคานํ วา ปริยายานํ วา อุปริ จตุตฺเถ
มคฺเค วา ปริยาเย วา ฯ {๑๓๗} กรเฬ กรเฬติ ติณมุฏฺฐิยํ ติณมุฏฺฐิยํ ฯ
เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวาติ ฯ ฉสฺสมุฏฺฐานํ กิริยา โนสญฺญาวิโมกฺขํ
อจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ กายกมฺมํ วจีกมฺมํ ติจิตฺตํ ติเวทนนฺติ ฯ
                 มหลฺลกวิหารสิกฺขาปทํ นวมํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๓๔๗-๓๕๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=7312&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=7312&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=397
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=9146
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=4655
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=4655
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_2