ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๒๖๓} ทสมสิกฺขาปเท ฯ จตูสุ ปจฺจเยสุ อนฺตมโส ทนฺตกฏฺฐํปิ
สพฺพํ ปํสุกูลเมว อสฺสาติ สพฺพปํสุกูลิโก ฯ โส กิร สุสาเน
ฉฑฺฑิตภาชนเมว ปตฺตํ กตฺวา ตตฺถ ฉฑฺฑิตโจลเกเหว จีวรํ กตฺวา
ตตฺถ ฉฑฺฑิตมญฺจปีฐกานิเยว คเหตฺวา ปริภุญฺชติ ฯ อยฺยโวสาฏิตกานีติ
เอตฺถ อยฺยาติ วุจฺจนฺติ กาลกตา ปิติปิตามหา ฯ โวสาฏิตกานิ
วุจฺจนฺติ เตสํ อตฺถาย สุสานาทีสุ ฉฑฺฑิตกานิ ขาทนียโภชนียานิ ฯ
มนุสฺสา กิร กาลกเต ญาตเก อุทฺทิสฺส ยนฺเตสํ สชีวกาเล ปิยํ โหติ
ตํ เอเตสุ สุสานาทีสุ ปิณฺฑปิณฺฑํ กตฺวา ญาตกา โน ปริภุญฺชนฺตูติ
ฐเปนฺติ ฯ โส ภิกฺขุ ตํ คเหตฺวา ภุญฺชติ อญฺญํ ปณีตํปิ
ทิยฺยมานํ น อิจฺฉติ ฯ เตน วุตฺตํ สุสาเนปิ รุกฺขมูเลปิ อุมฺมาเรปิ
อยฺยโวสาฏิตกานิ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชตีติ ฯ เถโรติ ถิโร
ฆนพทฺโธ ฯ วทฺธโรติ ถูโล ๑- ฯ ถูโล จ ฆนสรีโร จายํ ภิกฺขูติ
@เชิงอรรถ: ๑. วธโรติ ฆาตโกติ อมฺหากํ มติ. ปาลิยํ วธโรติ ทิสฺสติ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๒๗.

วุตฺตํ โหติ ฯ มนุสฺสมํสํ มญฺเญ ขาทตีติ มนุสฺสมํสํ ขาทตีติ นํ สลฺลกฺเขม ฯ มนุสฺสมํสํ ขาทนฺตา หิ อีทิสา ภวนฺตีติ อยํ เตสํ อธิปฺปาโย ฯ {๒๖๔} อุทกทนฺตโปเณ กุกฺกุจฺจายนฺตีติ เอตฺถ เต ภิกฺขู อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหเรยฺยาติ ปทสฺส สมฺมา อตฺถํ อสลฺลกฺเขตฺวา กุกฺกุจฺจายึสุ ฯ ภควา ปน ยถาอุปฺปนฺนสฺส วตฺถุสฺส วเสน ปิตา วิย ทารเก เต ภิกฺขู สญฺญาเปนฺโต อนุปฺปญฺญตฺตึ ฐเปสิ ฯ {๒๖๕} อทินฺนนฺติ กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน วา คณฺหนฺตสฺส กายกายปฏิพทฺธนิสฺสคฺคิยานํ อญฺญตรวเสน น ทินฺนํ ฯ เอตเทว หิ สนฺธาย ปทภาชเน อทินฺนํ นาม อปฏิคฺคหิตกํ วุจฺจตีติ วุตฺตํ ฯ ทุติยปาราชิเก ปน อทินฺนนฺนาม ปรปริคฺคหิตํ วุจฺจตีติ วุตฺตํ ฯ ทินฺนนฺติ อิทํ ปน ตสฺเสว อทินฺนสฺส ปฏิปกฺขวเสน ลกฺขณทสฺสนตฺถํ อุทฺธฏํ ฯ นิทฺเทเส จสฺส กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน วา นิสฺสคฺคิเยน วา เทนฺเตติ เอวํ อญฺญสฺมึ ททมาเน ฯ หตฺถปาเส ฐิโต กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน วา ปฏิคฺคณฺหาตีติ ตํ เอวํ ทียมานํ อนฺตมโส รถเรณุํปิ สเจ ปุพฺเพ วุตฺตลกฺขเณ หตฺถปาเส ฐิโต กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน วา ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ เอตํ เอวํ ปฏิคฺคหิตํ ทินฺนํ นาม วุจฺจติ ฯ น อิทํ คณฺห อิทํ ตว โหตูติอาทิวจเนน นิสฺสฏฺฐํ ฯ ตตฺถ กาเยนาติ หตฺถาทีสุ เยนเกนจิ สรีราวยเวน อนฺตมโส ปาทงฺคุลิยาปิ ทียมานํ กาเยน ทินฺนํ นาม โหติ ฯ ปฏิคฺคหเณปิ เอเสว นโย ฯ เยนเกนจิ หิ สรีราวยเวน คหิตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๒๘.

กาเยน คหิตเมว โหติ ฯ สเจปิ นตฺถุกรณียํ ทียมานํ นาสปุเฏน อกลฺลโกว มุเขน ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ อาโภคมตฺตเมว หิ เอตฺถ ปมาณํ ฯ อยํ นโย มหาปจฺจริยํ วุตฺโต ฯ กายปฏิพทฺเธนาติ กฏจฺฉุอาทีสุ เยนเกนจิ อุปกรเณน ทินฺนํ กายปฏิพทฺเธน ทินฺนํ นาม โหติ ฯ ปฏิคฺคหเณปิ เอเสว นโย ฯ เยนเกนจิ สรีรสํพทฺเธน ปตฺตถาลกาทินา คหิตํ กายปฏิพทฺเธน ปฏิคฺคหิตเมว โหติ ฯ นิสฺสคฺคิเยนาติ กายโต จ กายปฏิพทฺธโต จ โมเจตฺวา หตฺถปาเส ฐิตสฺส กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน วา ปาติยมานํ หิ นิสฺสคฺคิเยน ปโยเคน ทินฺนํ นาม โหติ ฯ อยํ ตาว ปาลิวณฺณนา ฯ อยํ ปเนตฺถ ปาลิมุตฺตกวินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ ปญฺจหิ องฺเคหิ ปฏิคฺคหณํ รุหติ ฯ ถามมชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส อุจฺจารณมตฺตํ โหติ หตฺถปาโส ปญฺญายติ อภิหาโร ปญฺญายติ เทโว วา มนุสฺโส วา ติรจฺฉานคโต วา เทติ ตํ ปน ภิกฺขุ กาเยน วา กายปฏิพนฺเธน วา ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ เอวํ ปญฺจหงฺเคหิ ปฏิคฺคหณํ รุหติ ฯ ตตฺถ ฐิตนิสินฺนนิปนฺนานํ ปวารณสิกฺขาปเท วุตฺตนเยน หตฺถปาโส เวทิตพฺโพ ฯ สเจ ปน ทายกปฏิคฺคาหเกสุ เอโก อากาเส โหติ เอโก ภูมิยํ ภุมฺมฏฺฐสฺส จ สีเสน อากาสฏฺฐสฺส จ ฐเปตฺวา ทาตุํ วา คเหตุํ วา ปสาริตหตฺถํ ยํ อาสนฺนตรํ องฺคํ ตสฺส โอริมนฺเตน หตฺถปาสปฺปมาณํ ปริจฺฉินฺทิตพฺพํ ฯ สเจปิ เอโก กูเป โหติ เอโก กูปตเฏ เอโก วา รุกฺเข เอโก ปฐวิยํ วุตฺตนเยเนว หตฺถปาสปฺปมาณํ ปริจฺฉินฺทิตพฺพํ ฯ เอวรูเป หตฺถปาเส ฐตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๒๙.

สเจปิ ปกฺขี มุขตุณฺฑเกน หตฺถี วา โสณฺฑาย คเหตฺวา ปุปฺผํ วา ผลํ วา เทติ ปฏิคฺคหณํ รุหติ ฯ สเจ ปน ปน อฑฺฒฏฺฐมรตนสฺสาปิ หตฺถิโน ขนฺเธ นิสินฺโน เตน โสณฺฑาย ทียมานํ คณฺหาติ วฏฺฏติเยว ฯ เอโก พหูนิ ภตฺตพฺยญฺชนภาชนานิ สีเส กตฺวา ภิกฺขุสฺส สนฺติกํ อาคนฺตฺวา ฐิตโกว คณฺหาถาติ วทติ น ตาว อภิหาโร ปญฺญายติ ตสฺมา น คเหตพฺพํ ฯ สเจ ปน อีสกํปิ โอนมติ ภิกฺขุนา หตฺถํ ปสาเรตฺวา เหฏฺฐิมภาชนํ เอกเทเสนาปิ สมฺปฏิจฺฉิตพฺพํ ฯ เอตฺตาวตา สพฺพภาชนานิ ปฏิคฺคหิตานิ โหนฺติ ฯ ตโต ปฏฺฐาย โอโรเปตฺวา วา อุคฺฆาเฏตฺวา วา ยํ อิจฺฉติ ตํ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ สภตฺตปจฺฉิอาทิมฺหิ ปน เอกภาชเน วตฺตพฺพเมว นตฺถิ ฯ กาเชน ภตฺตํ หรนฺโตปิ สเจ กาชํ โอนาเมตฺวา เทติ วฏฺฏติ ฯ สเจปิ ตึสหตฺโถ เวฬุ โหติ เอกสฺมึ อนฺเต คุฬกุมฺโภ พทฺโธ โหติ เอกสฺมึ สปฺปิกุมฺโภ ตํ เจ ปฏิคฺคณฺหาติ สพฺพํ ปฏิคฺคหิตเมว ฯ อุจฺฉุยนฺตโทณิโต ปคฺฆรนฺตเมว รสํ คณฺหาถาติ วทติ อภิหาโร น ปญฺญายตีติ น คเหตพฺโพ ฯ สเจ ปน กสฏํ ฉฑฺเฑตฺวา หตฺเถน อุสฺสิญฺจิตฺวา อุสฺสิญฺจิตฺวา เทติ วฏฺฏติ ฯ พหู ปตฺตา มญฺเจ วา ปีเฐ วา กฏสารเก วา โทณิยํ วา ผลเก วา ฐปิตา โหนฺติ ฯ ยตฺถ ฐิตสฺส ทายโก หตฺถปาเส โหติ ตตฺถ ฐตฺวา ปฏิคฺคหณสญฺญาย มญฺจาทีนิ องฺคุลิยาปิ ผุสิตฺวา ฐิเตน วา นิสินฺเนน วา นิปนฺเนน วา ยนฺเตสุ ปตฺเตสุ ทียติ ตํ สพฺพํ ปฏิคฺคหิตํ โหติ ฯ สเจปิ ปฏิคฺคเหสฺสามีติ มญฺจาทีนิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๐.

อารุหิตฺวา นิสีทติ วฏฺฏติเยว ฯ ปฐวิยํ ปน สเจปิ กุจฺฉิยา กุจฺฉึ อาหจฺจ ฐิตา โหนฺติ ยํ ยํ ปตฺตํ องฺคุลิยา วา สูจิยา วา ผุสิตฺวา นิสินฺโน โหติ ตตฺถ ตตฺถ ทียมานเมว ปฏิคฺคหิตํ โหติ ฯ ยตฺถ กตฺถจิ มหากฏสารหตฺถตฺถราทีสุ ฐปิตปตฺเต ปฏิคฺคหณํ น รุหตีติ วุตฺตํ ฯ ตํ หตฺถปาสาติกฺกมํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ ฯ หตฺถปาเส ปน สติ ยตฺถ กตฺถจิ วฏฺฏติ อญฺญตฺร ตตฺถ ชาตกา ฯ ตตฺถ ชาตเก ปน ปทุมินีปณฺเณ วา กึสุกปณฺณาทิมฺหิ วา น วฏฺฏติ ฯ น หิ ตํ กายปฏิพทฺธสงฺขฺยํ คจฺฉติ ฯ ยถา จ ตตฺถ ชาตเก เอวํ ขาณุเก พนฺธิตฺวา ฐปิตมญฺจาทิมฺหิ อสํหาริเม ผลเก วา ปาสาเณ วา น รุหติเยว ฯ เตปิ หิ ตตฺถ ชาตเก สงฺเขปูปคา โหนฺติ ฯ ภูมิยํ อตฺถเตสุ สุขุเมสุ ตินฺติณิกาทิปณฺเณสุปิ ปฏิคฺคหณํ น รุหติ ฯ น หิ ตานิ สณฺฐาตุํ สมตฺถานีติ ฯ มหนฺเตสุ ปน ปทุมินีปณฺณาทีสุ รุหติ ฯ สเจ ตตฺถ หตฺถปาสํ อติกฺกมฺม ฐิโต ทีฆทณฺฑเกน อุฬุงฺเกน เทติ อาคนฺตฺวา เทหีติ วตฺตพฺโพ ฯ วจนํ อสฺสุตฺวา วา อนาทิยิตฺวา วา ปตฺเต อากีรติเยว ปุน ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ทูเร ฐตฺวา ภตฺตปิณฺฑํ ขิปนฺเตปิ เอเสว นโย ฯ สเจ ปตฺตตฺถวิกโต นีหริยมาเน ปตฺเต รชนจุณฺณานิ โหนฺติ สติ อุทเก โธวิตพฺโพ ฯ อสติ รชนจุณฺณํ ปุญฺฉิตฺวา ปฏิคฺคเหตฺวา วา ปิณฺฑาย จริตพฺพํ ฯ สเจ ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส รชํ ๑- ปตติ ปฏิคฺคเหตฺวา ภิกฺขา คณฺหิตพฺพา ฯ อปฏิคฺคเหตฺวา @เชิงอรรถ: ๑. รโช.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๑.

คณฺหโต ปน วินยทุกฺกฏํ ฯ ตํ ปน ปุน ปฏิคฺคเหตฺวา ภุญฺชโต อนาปตฺติ ฯ สเจ ปน ปฏิคฺคเหตฺวา เทถาติ วุตฺเต วจนํ อสฺสุตฺวา วา อนาทิยิตฺวา วา ภิกฺขํ เทนฺติเยว วินยทุกฺกฏํ นตฺถิ ฯ ปุน ปฏิคฺคเหตฺวา อญฺญา ภิกฺขา ปฏิคฺคเหตพฺพา ฯ สเจ มหาวาโต ตโต ตโต รชํ ปาเตติ น สกฺกา โหติ ภิกฺขํ คเหตุํ อนุปสมฺปนฺนสฺส ทสฺสามีติ สุทฺธจิตฺเตน อาโภคํ กตฺวา คณฺหิตุํ วฏฺฏติ ฯ เอวํ ปิณฺฑาย จริตฺวา วิหารํ วา อาสนสาลํ วา คนฺตฺวา ตํ อนุปสมฺปนฺนสฺส ทตฺวา ปุน เตน ทินฺนํ วา ตสฺส วิสฺสาเสน วา ปฏิคฺคเหตฺวา ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ภิกฺขาจาเร สรชํ ปตฺตํ ภิกฺขุสฺส เทติ โส วตฺตพฺโพ อิมํ ปฏิคฺคเหตฺวา ภิกฺขํ วา คณฺเหยฺยาสิ ปริภุญฺเชยฺยาสิ วาติ ฯ เตน ตถา กาตพฺพํ ฯ สเจ รชํ อุปริ อุปฺปลวติ กญฺชิกํ ปวาเหตฺวา เสสํ ภุญฺชิตพฺพํ ฯ สเจ อนฺโต ปวิฏฺฐํ โหติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ อนุปสมฺปนฺเน อสติ หตฺถโต อโมเจนฺเตเนว ยตฺถ อนุปสมฺปนฺโน อตฺถิ ตตฺถ เนตฺวา ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ สุกฺขภตฺเต ปติตรชํ อปเนตฺวา ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน อติสุขุมํ โหติ อุปริภตฺเตน สทฺธึ อปเนตพฺพํ ปฏิคฺคเหตฺวา วา ภุญฺชิตพฺพํ ฯ ยาคุํ วา สูปํ วา ปุรโต ฐเปตฺวา อาลุเลนฺตานํ ภาชนโต ผุสตานิ อุคฺคนฺตฺวา ปตฺเต ปตนฺติ ปตฺโต ปฏิคฺคเหตพฺโพ ฯ อุฬุงฺเกน อาหริตฺวา เทนฺตานํ ปฐมตรํ อุฬุงฺกโต เถวา ปตฺเต ปตนฺติ สุปติตา อภิหฏตฺตา โทโส นตฺถิ ฯ สเจปิ จรุเกน ภตฺเต อากีริยมาเน จรุกโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๒.

มสิ วา ฉาริกา วา ปตติ อภิหฏตฺตา เนวตฺถิ โทโส ฯ อนนฺตรสฺส ภิกฺขุโน ทียมานํ ปตฺตโต อุปฺปติตฺวา อิตรสฺส ปตฺเต ปตติ สุปติตํ ปฏิคฺคหิตกเมว โหติ ฯ สเจ ชชฺฌริสากาทึ ผาเลตฺวา เอกสฺส ภิกฺขุโน เทนฺตานํ สากโต ผุสิตานิ อญฺญสฺส ปตฺเต ปตนฺติ ปตฺโต ปฏิคฺคเหตพฺโพ ฯ ยสฺส ปตฺตสฺส อุปริ ผาเลนฺติ ตสฺส ปตฺเต ปติเตสุ ทาตุกามตาย อภิหฏตฺตา โทโส นตฺถิ ฯ ปายาสสฺส ปูเรตฺวา ปตฺตํ เทนฺติ อุณฺหตฺตา เหฏฺฐา คเหตุํ น สกฺโกติ มุขวฏฺฏิยาปิ คเหตุํ วฏฺฏติเยว ฯ สเจ ตถาปิ น สกฺโกติ อาธารเกน คณฺหิตพฺโพ ฯ อาสนสาลายํ ปตฺตํ คเหตฺวา นิสินฺโน ภิกฺขุ นิทฺทํ โอกฺกมนฺโต โหติ ฯ โส เนว อาหริยมานํ น ทียมานํ ชานาติ อปฏิคฺคหิตกํ โหติ ฯ สเจ ปน อาโภคํ กตฺวา นิสินฺโน โหติ วฏฺฏติ ฯ สเจปิ โส หตฺเถน อาธารกํ มุญฺจิตฺวา ปาเทน ปีเฬตฺวา นิทฺทายติ วฏฺฏติเยว ฯ ปาเทน อาธารกํ อกฺกมิตฺวา ปฏิคฺคณฺหนฺตสฺส ปน ชาครนฺตสฺสาปิ อนาทรปฏิคฺคหณํ โหติ ตสฺมา น กาตพฺพํ ฯ เกจิ เอวํ อาธารเกน ปฏิคฺคหณํ กายปฏิพทฺธปฏิพทฺเธน ปฏิคฺคหณํ นาม โหติ ตสฺมา น วฏฺฏตีติ วทนฺติ ฯ ตํ วจนมตฺตเมว ฯ อตฺถโต ปน สพฺพเมตํ กายปฏิพทฺธเมว โหติ ฯ กายสํสคฺเคปิ เจส นโย ทสฺสิโต ฯ ยํปิ ภิกฺขุสฺส ทียมานํ ปตติ ตํปิ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ ตตฺรีทํ สุตฺตํ อนุชานามิ ภิกฺขเว ยํ ทียมานํ ปตติ ตํ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ ตํ กิสฺสเหตุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๓.

ปริจฺจตฺตํ ตํ ภิกฺขเว ทายเกหีติ ๑- ฯ อิทญฺจ ปน สุตฺตํ เนยฺยตฺถํ ตสฺมา เอวเมตฺถ อธิปฺปาโย เวทิตพฺโพ ฯ ยํ ทียมานํ ทายกสฺส หตฺถโต ปริคลิตฺวา สุทฺธาย วา ภูมิยา ปทุมินีปณฺณวตฺถกฏสารกาทีสุ วา ปตติ ตํ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ ยํ ปน สรชาย ภูมยา ปตติ ตํ รชํ ปุญฺฉิตฺวา วา โธวิตฺวา วา ปฏิคฺคเหตฺวา วา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ สเจ ปน ปวฏฺฏนฺตํ อญฺญสฺส ภิกฺขุโน สนฺติกํ คจฺฉติ เตน อาหราเปตุํปิ วฏฺฏติ ฯ สเจ ตํ ภิกฺขุํ วทติ ตฺวํเยว ขาทาติ ตสฺสาปิ ขาทิตุํ วฏฺฏติ ฯ อนาณตฺเตน ปน เตน น คเหตพฺพํ ฯ อนาณตฺเตนาปิ อิตรสฺส ทสฺสามีติ คเหตุํ วฏฺฏตีติ กุรุนฺทิยํ วุตฺตํ ฯ กสฺมา ปเนตํ อิตรสฺส ภิกฺขุโน คเหตุํ น วฏฺฏตีติ ฯ ภควตา อนนุญฺญาตตฺตา ฯ ภควตา หิ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุนฺติ วทนฺเตน ยสฺเสว ตํ ทียมานํ ปตติ ตสฺส อปฺปฏิคฺคหิตกํปิ ตํ คเหตฺวา ปริโภโค อนุญฺญาโต ฯ ปริจฺจตฺตํ ตํ ภิกฺขเว ทายเกหีติ วจเนน ปเนตฺถ ปรสนฺตกาภาโว ทีปิโต ตสฺมา อญฺญสฺส สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ น วฏฺฏติ ตสฺส ปน อาณตฺติยา วฏฺฏติ ฯ อยํ กิเรตฺถ อธิปฺปาโย ฯ ยสฺมา จ ตํ อปฏิคฺคหิตกตฺตา อนุญฺญาตํ ตสฺมา ยถาฐิตํเยว อนามสิตฺวา เกนจิ ปิทหิตฺวา ฐปิตํ ทุติยทิวเสปิ ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ สนฺนิธิปจฺจยา อนาปตฺติ ฯ ปฏิคฺคเหตฺวา ปน ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ ตํทิวสํเยว หิ ตสฺส สามํ คเหตฺวา ปริโภโค อนุญฺญาโต น ตโต ปรนฺติ อยํปิ กิเรตฺถ อธิปฺปาโย ฯ อิทานิ @เชิงอรรถ: ๑. วิ. จุลฺลวคฺค. ๗/๕๘.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๔.

อพฺโพหาริกนโย วุจฺจติ ฯ ภุญฺชนฺตานํ หิ ทนฺตา ขียนฺติ นขา ขียนฺติ ปตฺตสฺส วณฺโณ ขียติ สพฺพํ อพฺโพหาริกํ ฯ สตฺถเกน อุจฺฉุอาทีสุ ผาลิเตสุ มลํ ปญฺญายติ เอตํ นวสมุฏฺฐิตํ นาม ปฏิคฺคเหตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ สตฺถกํ โธวิตฺวา ผาลิเตสุ มลํ น ปญฺญายติ โลหคนฺธมตฺตํ โหติ ตํ อพฺโพหาริกํ ฯ ยํปิ สตฺถกํ คเหตฺวา ปริหรนฺติ เตน ผาลิเตสุปิ เอเสว นโย ฯ น หิ ตํ ปริโภคตฺถาย ปริหรนฺตีติ ฯ มูลเภสชฺชาทีนิ ปึสนฺตานํ วา โกฏฺเฏนฺตานํ วา นิสทนิสทโปตกอุทุกฺขลมุสลานิ ขียนฺติ ฯ ปริหรณกวาสึ ตาเปตฺวา เภสชฺชตฺถาย ตกฺเก วา ขีเร วา ปกฺขิปนฺติ ฯ ตตฺถ นีลกา ปญฺญายติ ฯ สตฺถเก วุตฺตสทิโสว วินิจฺฉโย ฯ อามกตกฺกาทีสุ ปน สยํ น ปกฺขิปิตพฺพา ฯ ปกฺขิปติ เจ สามปากโต น มุจฺจติ ฯ เทเว วสฺสนฺเต ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส สรีรโต วา จีวรโต วา กิลิฏฺฐํ อุทกํ ปตฺเต ปตติ ตํ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ รุกฺขมูลาทีสุ ภุญฺชนฺตสฺส ปติเตปิ เอเสว นโย ฯ สเจ ปน สตฺตาหํ วสฺสนฺเต เทเว สุทฺธมุทกํ โหติ อพฺโภกาสโต วา ปตติ วฏฺฏติ ฯ สามเณรสฺส โอทนํ เทนฺเตน ตสฺส ปตฺตคตํ อจฺฉุปนฺเตเนว ทาตพฺพํ ฯ ปตฺโต วาสฺส ปฏิคฺคเหตพฺโพ ฯ อปฏิคฺคหิเต โอทนํ ฉุปิตฺวา ปุน อตฺตโน ปตฺเต โอทนํ คณฺหนฺตสฺส อุคฺคหิตโก โหติ ฯ สเจ ปน ทาตุกาโม หุตฺวา อาหร สามเณร ปตฺตํ โอทนํ คณฺหาติ วทติ อิตโร จ อลํ มยฺหนฺติ ปฏิกฺขิปติ ปุน ตเวตํ มยา ปริจฺจตฺตนฺติ จ วุตฺเตปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๕.

น มยฺหํ เอเตนตฺโถติ วทติ สตกฺขตฺตุํปิ ปริจฺจชตุ ยาว อตฺตโน หตฺถคตํ ปฏิคฺคหิตกเมว โหติ ฯ สเจ ปน อาธารเกปิ ฐิตํ นิรเปกฺโข คณฺหาหีติ วทติ ปุน ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ สเจ สาเปกฺโข อาธารเก ปตฺตํ ฐเปตฺวา เอโต ปูวํ วา ภตฺตํ วา คณฺหาติ สามเณรํ วทติ สามเณโร หตฺถํ โธวิตฺวา สเจปิ สตกฺขตฺตุํ คเหตฺวา อตฺตโน ปตฺตคตํ อผุสนฺโตว อตฺตโน ปตฺเต ปกฺขิปติ ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ ยทิ ปน อตฺตโน ปตฺตคตํ ผุสิตฺวา ตโต คณฺหาติ สามเณรสฺส สนฺตเกน สํสฏฺฐํ โหติ ปุน ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ เกจิ ปน สเจปิ คยฺหมานํ ฉิชฺชิตฺวา ตตฺถ ปตติ ปุน ปฏิคฺคเหตพฺพนฺติ วทนฺติ ฯ ตํ เอกํ ภตฺตปิณฺฑํ คณฺห เอกํ ปูวํ คณฺห อิมสฺส คุฬปิณฺฑสฺส เอตฺตกํ ปเทสํ คณฺหาติ เอวํ ปริจฺฉินฺทิตฺวา วุตฺเต เวทิตพฺพํ ฯ อิธ ปน ปริจฺเฉโท นตฺถิ ตสฺมา ยํ สามเณรสฺส ปตฺเต ปตติ ตเทว ปฏิคฺคหณํ วิชหติ ฯ หตฺถคตํ ปน ยาว สามเณโร วา อลนฺติ น โอรมติ ภิกฺขุ วา น วาเรติ ตาว ภิกฺขุสฺเสว สนฺตกํ ตสฺมา ปฏิคฺคหณํ น วิชหติ ฯ สเจ อตฺตโน วา ภิกฺขูนํ วา ยาคุปจนกภาชเน เกสญฺจิ อตฺถาย ภตฺตํ ปกฺขิปติ สามเณร ภาชนสฺส อุปริ หตฺถํ กโรหีติ วตฺวา ตสฺส หตฺเถ ปกฺขิปิตพฺพํ ฯ ตสฺสฺ หตฺถโต ภาชเน ปตติ ฯ ตํ หิ ทุติยทิวเส ภาชนสฺส อกปฺปิยภาวํ น กโรติ ปริจฺจตฺตตฺตา ฯ สเจ เอวํ อกตฺวา ปกฺขิปติ ปตฺตมิว ภาชนํ นิรามิสํ กตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ ทายกา ยาคุกุฏํ ฐเปตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๖.

คตา ฯ ตํ ทหรสามเณโร ปฏิคฺคณฺหาเปตุํ น สกฺโกติ ฯ ภิกฺขุ ปตฺตํ อุปนาเมติ ฯ สามเณโร กุฏสฺส คีวํ ปตฺตสฺส มุขวฏฺฏิยํ ฐเปตฺวา อาวฏฺเฏติ ฯ ปตฺตคตา ยาคุ ปฏิคฺคหิตาว โหติ ฯ อถวา ภิกฺขุ ภูมิยํ หตฺถํ ฐเปติ ฯ สามเณโร ปวฏฺเฏตฺวา ตตฺถ อาโรเปติ วฏฺฏติ ฯ ปูวปจฺฉิภตฺตปจฺฉิอุจฺฉุภาราทีสุปิ เอเสว นโย ฯ สเจ ปฏิคฺคหณูปคํ ภารํ เทฺว ตโย วา สามเณรา เทนฺติ เอเกน วา พลวตา อุกฺขิตฺตํ เทฺว ตโย ภิกฺขู คณฺหนฺติ วฏฺฏติ ฯ มญฺจสฺส วา ปีฐสฺส วา ปาเทสุ เตลฆฏํ วา ผาณิตฆฏํ วา ลคฺเคนฺติ ภิกฺขุสฺส มญฺเจปิ ปีเฐปิ นิสีทิตุํ วฏฺฏติ ฯ อุคฺคหิตกํ นาม น โหติ ฯ นาคทนฺตเก วา องฺกุสเก วา เทฺว เตลฆฏา ลคฺคิตา โหนฺติ ฯ อุปริ ปฏิคฺคหิตโก เหฏฺฐา อปฏิคฺคหิตโก ฯ อุปริมํ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ เหฏฺฐา ปฏิคฺคหิตโก อุปริ อปฏิคฺคหิตโก ฯ อุปริมํ คเหตฺวา อิตรํ คณฺหโต อุปริโม อุคฺคหิตโก โหติ ฯ เหฏฺฐามญฺเจ อปฏิคฺคหิตกํ เตลถาลกํ โหติ ฯ ตญฺเจ สมฺมชฺชนฺโต สมฺมชฺชนิยา ฆฏฺเฏติ อุคฺคหิตกํ น โหติ ฯ ปฏิคฺคหิตกํ คณฺหิสฺสามีติ อปฏิคฺคหิตกํ คณฺหิตฺวา ญตฺวา ปุน คหิตฏฺฐาเน ฐเปติ อุคฺคหิตกํ น โหติ ฯ พหิ นีหริตฺวา สญฺชานาติ ฯ พหิ อฏฺฐเปตฺวา หริตฺวา ตตฺเถว ฐเปตพฺพํ นตฺถิ โทโส ฯ สเจ ปน ปุพฺเพ วิวริตฺวา ฐปิตํ น ปิทหิตพฺพํ ยถา ปุพฺเพ ฐิตํ ตเถว ฐเปตพฺพํ ฯ สเจ พหิ ฐเปติ ปุน น ฉุปิตพฺพํ ฯ อถ เหฏฺฐาปาสาทํ โอโรหนฺโต นิสฺเสณีมชฺเฌ สญฺชานาติ อโนกาสตฺตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๗.

อุทฺธํ วา อโธ วา นีหริตฺวา ฐเปตพฺพํ ฯ ปฏิคฺคหิตเก เตลาทิมฺหิ กณิกา อุฏฺเฐติ ฯ สิงฺคเวราทิมฺหิ ฆุณจุณฺณํ ฯ ตํสมุฏฺฐานเมว นาม เอตํ ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ ตาลํ วา นาฬิเกรํ วา อารุฬฺโห โยตฺเตน ผลปิณฺฑํ โอตาเรตฺวา อุปริฏฺฐิโตว คณฺหาถาติ วทติ น คเหตพฺพํ ฯ สเจ อญฺโญ ภูมิยํ ฐิโต โยตฺตปาสเก คเหตฺวา อุกฺขิปิตฺวา เทติ วฏฺฏติ ฯ สผลํ มหาสาขํ กปฺปิยํ กาเรตฺวา ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ ผลานิ ปฏิคฺคหิตาเนว โหนฺติ ยถาสุขํ ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ อนฺโตวติยํ ฐตฺวา วตึ ฉินฺทิตฺวา อุจฺฉุํ วา ติมฺพรุสกํ วา เทนฺติ ฯ หตฺถปาเส สติ วฏฺฏติ ฯ วติทณฺฑเกสุ อปฺปหริตฺวา นิคฺคตํ คณฺหนฺตสฺส วฏฺฏติ ฯ ปหริตฺวา นิคฺคเต อฏฺฐกถาสุ โทโส น ทสฺสิโต ฯ มยํ ปน ยํ ฐานํ ปหฏํ ตโต สยํ ปติตมิว โหตีติ ตกฺกยาม ฯ ตํปิ อฏฺฐตฺวา คจฺฉนฺเต ยุชฺชติ สุงฺกฆาฏโต ปวฏฺเฏตฺวา พหิ ปาติตภณฺฑํ วิย ฯ วตึ วา ปาการํ วา ลงฺฆาเปตฺวา เทนฺติ ฯ สเจ ปน น ปุถุโล ปากาโร อนฺโตปากาเร จ พหิปากาเร จ ฐิตสฺส หตฺถปาโส ปโหติ หตฺถสตํปิ อุทฺธํ คนฺตฺวา สมฺปตฺตํ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขุ คิลานํ สามเณรํ ขนฺเธน วหติ ฯ โส ผลาผลํ ทิสฺวา คเหตฺวา ขนฺเธ นิสินฺโนว เทติ วฏฺฏติ ฯ อปโร ภิกฺขุํ วหนฺโต ขนฺเธ นิสินฺนสฺส ภิกฺขุโน เทติ วฏฺฏติเยว ฯ ภิกฺขุ ผลินึ สาขํ ฉายตฺถาย คเหตฺวา คจฺฉติ ฯ ผลานิ ขาทิตุํ จิตฺเต อุปฺปนฺเน ปฏิคฺคหาเปตฺวา ขาทิตุํ วฏฺฏติ ฯ มจฺฉิกวารณตฺถํ กปฺปิยํ กาเรตฺวา ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๘.

ขาทิตุกาโม เจ โหติ มูลปฏิคฺคหณเมว วฏฺฏติ ขาทนฺตสฺส โทโส นตฺถิ ฯ ภิกฺขุ ปฏิคฺคหณารหํ ภณฺฑํ มนุสฺสานํ ยาเน ฐเปตฺวา มคฺคํ คจฺฉติ ฯ ยานํ กทฺทเม ลคฺคติ ฯ ทหโร จกฺกํ คเหตฺวา อุกฺขิปติ วฏฺฏติ ฯ อุคฺคหิตกํ นาม น โหติ ฯ นาวายํ ฐเปตฺวา นาวํ อริตฺเตน วา ปาเชติ หตฺเถน วา กฑฺฒติ วฏฺฏติ ฯ อุลุมฺเปปิ เอเสว นโย ฯ ปาฏิยา วา กุณฺฑเก วา ฆเฏ วา ฐเปตฺวาปิ ตํ อนุปสมฺปนฺเนน คาหาเปตฺวา อนุปสมฺปนฺนํ พาหายํ คเหตฺวา ตริตุํ วฏฺฏติ ฯ ตสฺมึปิ อสติ อนุปสมฺปนฺนํ คาหาเปตฺวา ตํ พาหายํ คเหตฺวา ตริตุํ วฏฺฏติ ฯ อุปาสกา คมิกภิกฺขูนํ ปาเถยฺยตณฺฑุเล เทนฺติ ฯ สามเณรา ภิกฺขูนํ ตณฺฑุเล คเหตฺวา อตฺตโน ตณฺฑุเล คเหตุํ น สกฺโกนฺติ ฯ ภิกฺขู เตสํ ตณฺฑุเล คณฺหนฺติ ฯ สามเณรา อตฺตนา คหิตตณฺฑุเลสุ ขีเณสุ อิตเรหิ ตณฺฑุเลหิ ยาคุํ ปจิตฺวา สพฺเพสํ ปตฺตานิ ปฏิปาฏิยา ฐเปตฺวา ยาคุํ อากีรนฺติ ฯ ปณฺฑิโต สามเณโร อตฺตโน ปตฺตํ คเหตฺวา เถรสฺส เทติ เถรสฺส ปตฺตํ ทุติยเถรสฺสาติ เอวํ สพฺพานิ ปริวตฺเตติ ฯ สพฺเพหิ สามเณรสฺส สนฺตกํ ภุตฺตํ โหติ วฏฺฏติ ฯ สเจปิ สามเณโร อปณฺฑิโต โหติ อตฺตโน ปตฺเต ยาคุํ สยเมว ปาตุํ อารภติ อาวุโส ตุยฺหํ ยาคุํ มยฺหํ เทหีติ เอวํ เถเรหิ ปฏิปาฏิยา ยาจตฺวา ปิวิตุํ วฏฺฏติ ฯ สพฺเพหิ สามเณรสฺส สนฺตกเมว ภุตฺตํ โหติ ฯ เนว อุคฺคหิตกปจฺจยา น สนฺนิธิปจฺจยา วชฺชํ ผุสนฺติ ฯ เอตฺถ ปน มาตาปิตูนํ เตลาทีนํ ฉายาทีนํ อตฺถาย สาขาทีนิ จ หรนฺตานํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓๙.

อิเมสํ จ วิเสโส น ทิสฺสติ ตสฺมา การณํ อุปปริกฺขิตพฺพํ ฯ สามเณโร ภตฺตํ ปจิตุกาโม ตณฺฑุเล โธวิตฺวา นิจฺจาเลตุํ น สกฺโกติ ฯ ภิกฺขุนา ตณฺฑุเล จ ภาชนํ จ ปฏิคฺคเหตฺวา ตณฺฑุเล โธวิตฺวา นิจฺจาเลตฺวา ภาชนํ อุทฺธนํ อาโรเปตพฺพํ ฯ อคฺคิ น กาตพฺโพ ฯ ปกฺกกาเล วิวริตฺวา ปกฺกภาโว ชานิตพฺโพ ฯ สเจ ทุปฺปกฺกํ โหติ ปากตฺถาย ปิทหิตุํ น วฏฺฏติ ฯ รชสฺส วา ฉาริกาย วา อปตนตฺถาย วฏฺฏติ ฯ ปกฺกกาเล โอโรเปตุํปิ ภุญฺชิตุํปิ วฏฺฏติ ฯ ตโต ปฏฺฐาย ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ สามเณโร ปฏิพโล ปจิตุํ ขโณ ปนสฺส นตฺถิ กตฺถจิ คนฺตุกาโม ภิกฺขุนา สตณฺฑุโลทกํ ภาชนํ ปฏิคฺคเหตฺวา อุทฺธนํ อาโรเปตฺวา อคฺคึ ชาเลตฺวา คจฺฉาติ วตฺตพฺโพ ฯ ตโต ปรํ ปุริมนเยเนว สพฺพํ กาตุํ วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขุ ยาคุอตฺถาย สุทฺธภาชนํ อาโรเปตฺวา อุทกํ ตาเปติ วฏฺฏติ ฯ ตตฺเต อุทเก สามเณโร ตณฺฑุเล ปกฺขิปติ ฯ ตโต ปฏฺฐาย ปน ภิกฺขุนา อคฺคิ น กาตพฺโพ ฯ ปกฺกํ ยาคุํ ปฏิคฺคเหตฺวา ปาตุํ วฏฺฏติ ฯ สามเณโร ยาคุํ ปจติ ฯ หตฺถกุกฺกุจฺจโก ภิกฺขุ กีฬนฺโต ภาชนํ อามสติ ปิธานํ อามสติ อุคฺคตํ เผณุํ ฉินฺทิตฺวา หรติ ฯ ตสฺเสว ปาตุํ น วฏฺฏติ ฯ ทุรุปจิณฺณํ นาม โหติ ฯ สเจ ปน ทพฺพึ วา อุฬุงฺกํ วา คเหตฺวา อนุกฺขิปนฺโต อาลุเลติ สพฺเพสํ น วฏฺฏติ ฯ สามปากญฺเจว โหติ ทุรุปจิณฺณํ จ ฯ สเจ อุกฺขิปติ อุคฺคหิตกํปิ โหติ ฯ ภิกฺขุนา ปิณฺฑาย จริตฺวา อาธารเก ปตฺโต ฐปิโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๐.

โหติ ฯ ตตฺร เจ อญฺโญ โลลภิกฺขุ กีฬนฺโต ปตฺตํ อามสติ ปตฺตปิธานํ อามสติ ฯ ตสฺเสว ตโต ลทฺธภตฺตํ น วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน ปตฺตํ อุกฺขิปิตฺวา ฐเปติ สพฺเพสํ น วฏฺฏติ ฯ ตตฺถ ชาตกผลานิ สาขาย วา วลฺลิยา วา คเหตฺวา จาเลติ ฯ ตสฺเสว ตโต ลทฺธผลํ น วฏฺฏติ ฯ ทุรุปจิณฺณทุกฺกฏญฺจ อาปชฺชติ ฯ ผลรุกฺขํ ปน อปสฺสยิตุํ วา ตตฺถ กณฺฏเก วา พนฺธิตุํ วฏฺฏติ ทุรุปจิณฺณํ น โหตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ อรญฺเญ ปติตํ ปน อมฺพผลาทึ ทิสฺวา สามเณรสฺส ทสฺสามีติ อาหริตฺวา ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ สีหวิฆาสาทึ ทิสฺวา สามเณรสฺส ทสฺสามีติ ปฏิคฺคเหตฺวา วา อปฏิคฺคเหตฺวา วา อาหริตฺวา ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน สกฺโกติ วิตกฺกํ โสเธตุํ ตโต ลทฺธํ ขาทิตุํปิ วฏฺฏติ ฯ เนว อามกมํสปฏิคฺคหณปจฺจยา น อุคฺคหิตกปจฺจยา วชฺชํ ผุสติ ฯ มาตาปิตูนํ อตฺถาย เตลาทีนิ คเหตฺวา คจฺฉโต อนฺตรามคฺเค พฺยาธิ อุปฺปชฺชติ ฯ ตโต ยํ อิจฺฉติ ตํ ปฏิคฺคเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน มูเลปิ ปฏิคฺคหิตํ โหติ ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ มาตาปิตูนํ อตฺถาย ตณฺฑุลํ อาหริตฺวา เทติ ฯ เต ตโตเยว ยาคุอาทีนิ สมฺปาเทตฺวา ตสฺส เทนฺติ วฏฺฏติ ฯ สนฺนิธิปจฺจยา วา อุคฺคหิตกปจฺจยา วา โทโส นตฺถิ ฯ ภิกฺขุ ปิทหิตฺวา อุทกํ ตาเปติ ฯ ยาว ปริกฺขยา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปเนตฺถ ฉาริกา ปตติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ทีฆสณฺฑาเสน ถาลกํ คเหตฺวา เตลํ ปจนฺตสฺส ฉาริกา ปตติ ฯ หตฺเถน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๑.

อมุญฺจนฺเตเนว ปจิตฺวา โอตาเรตฺวา ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ สเจ องฺคาราปิ ทารูนิ วา ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตานิ มูลปฏิคฺคหณเมว วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขุ อุจฺฉุํ ขาทติ ฯ สามเณโร มยฺหํปิ เทถาติ วทติ ฯ อิโต ฉินฺทิตฺวา คณฺหาติ วุตฺโต คณฺหาติ ฯ อวเสเสสุ ปน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ คุฬปิณฺฑกํ ขาทนฺตสฺสาปิ เอเสว นโย ฯ วุตฺโตกาสโต ฉินฺทิตฺวา คหิตาวเสสํ หิ อชหิตปฏิคฺคหณเมว โหติ ฯ ภิกฺขุ คุฬํ ภาเชนฺโต ปฏิคฺคเหตฺวา โกฏฺฐาเส กโรติ ฯ ภิกฺขูปิ สามเณราปิ อาคนฺตฺวา เอกคหเณเนว เอกเมกํ โกฏฺฐาสํ คณฺหนฺติ ฯ คหิตาวเสสํ ปฏิคฺคหิตกเมว โหติ ฯ สเจ โลลสามเณโร คณฺหิตฺวา คณฺหิตฺวา ปุน ฐเปติ ตสฺส คหิตาวเสสํ อปฏิคฺคหิตกํ โหติ ฯ ภิกฺขุ ธูมวฏฺฏึ ปฏิคฺคเหตฺวา ธูมํ ปิวติ ฯ มุขํ จ กณฺโฐ จ มโนสิลาย ลิตฺโต วิย โหติ ฯ ยาวกาลิกํ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ ยาวกาลิเกน ยาวชีวิกสํสคฺคโทโส นตฺถิ ฯ ปตฺตํ วา รชนํ วา ปจนฺตสฺส กณฺณนาสมุขจฺฉิทฺเทหิ ธูโม ปวิสติ พฺยาธิปจฺจยา ปุปฺผํ วา ผลํ วา อุปสึฆติ ฯ อพฺโพหาริกตฺตา วฏฺฏติ ฯ ภุตฺตุตฺตาโร ตาลุํ อาหจฺจ อนฺโตเยว ปวิสติ ฯ อวิสยตฺตา วฏฺฏติ ฯ มุขปวิฏฺฐํ ปุน อชฺโฌหรโต วิกาเล อาปตฺติ ฯ ทนฺตนฺตเร ลคฺคสฺส อามิสสฺส รโส ปวิสติ อาปตฺติเยว ฯ สเจ สุขุมํ อามิสํ โหติ รโส น ปญฺญายติ อพฺโพหาริกปกฺขํ ภชติ ฯ อุปกฏฺเฐ กาเล นิรุทกฏฺฐาเน ภตฺตํ ภุญฺชิตฺวา กกฺกาเรตฺวา เทฺว ตโย เขฬปิณฺเฑ ปาเตตฺวา อุทกฏฺฐานํ คนฺตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๒.

มุขํ วิกฺขาเลตพฺพํ ฯ ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตสิงฺคเวราทีนํ องฺกุรา นิกฺขมนฺติ ฯ ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ โลเณ อสติ สมุทฺโททเกน โลณกิจฺจํ กาตุํ วฏฺฏติ ฯ ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตํ โลโณทกํ โลณํ โหติ โลณํ วา อุทกํ โหติ ฯ อุจฺฉุรโส ผาณิตํ โหติ ผาณิตํ วา รโส โหติ ฯ มูลปฏิคฺคหณเมว วฏฺฏติ ฯ หิมกรกา อุทกคติกาเอว ฯ ปาริหาริเกน กตกฏฺฐินา อุทกํ ปสาเทนฺติ ตํ อพฺโพหาริกํ อามิเสน สทฺธึ วฏฺฏติ ฯ อามิสคติเกหิ กปิฏฺฐผลาทีหิ ปสาทิตํ ปุเรภตฺตเมว วฏฺฏติ ฯ โปกฺขรณีอาทีสุ อุทกํ พหลํ โหติ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน มุเข จ หตฺเถ จ ลคฺคติ น วฏฺฏติ ฯ ตํ ปฏิคฺคเหตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ เขตฺเตสุ กสิตฏฺฐาเน พหลํ อุทกํ โหติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ สเจ สนฺทิตฺวา กนฺทราทีนิ ปวิสิตฺวา นทึ ปูเรติ วฏฺฏติ ฯ กกุธโสพฺภาทโย โหนฺติ รุกฺขโต ปติเตหิ ปุปฺเผหิ สญฺฉนฺโนทกา ฯ สเจ ปุปฺผรโส น ปญฺญายติ ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ ปริตฺตํ อุทกํ โหติ รโส ปญฺญายติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ปพฺพตกนฺทราทีสุ กาฬวณฺณปณฺณจฺฉนฺนอุทเกปิ เอเสว นโย ฯ ปานียฆเฏ สเรณุกานิ วา สวณฺฏกฺขีรานิ วา ปุปฺผานิ ปกฺขิตฺตานิ โหนฺติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ปุปฺผานิ วา ปฏิคฺคเหตฺวา ปกฺขิปิตพฺพานิ ฯ ปาฏลิกมลฺลิกา ปกฺขิตฺตา โหนฺติ วาสมตฺตํ ติฏฺฐติ ฯ ตํ อพฺโพหาริกํ ทุติยทิวเสปิ อามิเสน สทฺธึ วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขุนา ฐปิตปุปฺผวาสิตกปานียโต สามเณโร ปานียํ คเหตฺวา ปีตาวเสสํ ตตฺเถว อากีรติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ปทุมสราทีสุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๓.

อุทกํ สนฺถริตฺวา ฐิตํ ปุปฺผเรณุํ ฆเฏน วิกฺขมฺเภตฺวา อุทกํ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ กปฺปิยํ กาเรตฺวา ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตํ ทนฺตกฏฺฐํ โหติ ฯ สเจ ตสฺส รสํ ปิวิตุกาโม มูลปฏิคฺคหณเมว วฏฺฏติ ฯ อปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตํ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ อชานนฺตสฺส รเส ปวิฏฺเฐปิ อาปตฺติเยว ฯ อจิตฺตกํ หิ อิทํ สิกฺขาปทํ ฯ มหาภูเตสุ กึ วฏฺฏติ กึ น วฏฺฏตีติ ฯ ขีรนฺตาว วฏฺฏติ กปฺปิยมํสขีรํ วา อกปฺปิยมํสขีรํ วา โหตุ ปิวนฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ อสฺสุ เขโฬ สิงฺฆาณิกา มุตฺตํ กรีสํ เสมฺหํ ทนฺตมลํ อกฺขิคูถโก กณฺณคูถโก สรีเร อุฏฺฐิตโลณนฺติ อิทํ สพฺพํ วฏฺฏติ ฯ ยมฺปเนตฺถ ฐานโต จวิตฺวา ปตฺเต วา หตฺเถ วา ปตติ ตํ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ องฺคลคฺคํ ปฏิคฺคหิตกเมว ฯ อุณฺหปายาสํ ภุญฺชนฺตสฺส เสโท องฺคุลีอนุสาเรน เอกาพทฺโธ หุตฺวา ปายาเส สนฺติฏฺฐติ ฯ ปิณฺฑาย วา จรนฺตสฺส หตฺถโต ปตฺตสฺส มุขวฏฺฏึ คโต ปตฺตตลํ โอโรหติ ฯ เอตฺถ ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ ฌามกมหาภูเต อิทํ นาม น วฏฺฏตีติ นตฺถิ ฯ ทุชฺฌาปิตํ ปน น วฏฺฏติ ฯ สุชฺฌาปิตํ ปน มนุสฺสฏฺฐึปิ จุณฺณํ กตฺวา เลเห อุปเนตุํ วฏฺฏติ ฯ จตฺตาริ มหาวิกฏานิ อสติ กปฺปิยการเก สามํปิ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ เอตฺถ จ ทุพฺพโจปิ อสมตฺโถปิ กปฺปิยการโก อสนฺตปกฺเขเยว ติฏฺฐติ ฯ ฉาริกาย อสติ สุกฺขทารุํ ฌาเปตฺวา ฉาริกา คเหตพฺพา ฯ สุกฺขทารุมฺหิ อสติ อลฺลทารุํ รุกฺขโต ฉินฺทิตฺวาปิ กาตุํ วฏฺฏติ ฯ อิทํ ปน จตุพฺพิธํปิ มหาวิกฏํ กาโลทฺทิสฺสํ นาม สปฺปทฏฺฐกฺขเณเยว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๔.

วฏฺฏติ ฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมว ฯ เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ กายโต จ กายจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ กิริยา โนสญฺญาวิโมกฺขํ อจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ กายกมฺมํ ติจิตฺตํ ติเวทนนฺติ ฯ ทนฺตโปณสิกฺขาปทํ ทสมํ ฯ สมตฺโต วณฺณนากฺกเมน โภชนวคฺโค จตุตฺโถ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๔๒๖-๔๔๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=8993&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=8993&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=522              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=11073              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=6173              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=6173              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_2

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]