อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๔๐๒} ปญฺจมสิกฺขาปเท ฯ องฺคุลิโย ทุกฺขา ภวิสฺสนฺตีติ อกฺขรานิ
ลิขนฺตสฺส องฺคุลิโย ทุกฺขา ภวิสฺสนฺตีติ จินฺเตสุํ ฯ อุรสฺส ทุกฺโขติ
คณนํ สิกฺขนฺเตน พหุปิ จินฺเตตพฺพํ โหติ เตนสฺส อุโร ทุกฺโข
ภวิสฺสตีติ มญฺญึสุ ฯ อกฺขีนิสฺส ทุกฺขานีติ รูปสุตฺตํ สิกฺขนฺเตน
กหาปณานิ ปริวตฺเตตฺวา ปริวตฺเตตฺวา ปสฺสิตพฺพานิ โหนฺติ เตนสฺส
อกฺขีนิ ทุกฺขานิ ภวิสฺสนฺตีติ มญฺญึสุ ฯ ฑํสาทีสุ ฑํสาติ ปิงฺคลมกฺขิกาโย ฯ
ทุกฺขานนฺติ ทุกฺขมานํ ฯ ติพฺพานนฺติ พหลานํ ฯ ขรานนฺติ
ติกฺขิณานํ ฯ กฏุกานนฺติ ผรุสานํ ฯ อมนาปตาย วา กฏุกรสสทิสานํ ฯ
อสาตานนฺติ อมธุรานํ ฯ ปาณหรานนฺติ ชีวิตหรานํ ฯ
     {๔๐๔} สีมํ สมฺมนฺนตีติ นวํ สีมํ พนฺธติ ฯ กุรุนฺทิยํ ปน อุทกุกฺเขปํ
ปริจฺฉินฺทเนปิ ทุกฺกฏํ วุตฺตํ ฯ ปริปุณฺณวีสติวสฺโสติ
ปฏิสนฺธิคฺคหณโต ปฏฺฐาย ปริปุณฺณวีสติวสฺโส ฯ คพภวีโสปิ หิ
ปริปุณฺณวีสติวสฺโสเตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ ฯ ยถาห ฯ เตน โข ปน
สมเยน อายสฺมา กุมารกสฺสโป คพฺภวีโส อุปสมฺปนฺโน โหติ ฯ
อถโข อายสฺมโต กุมารกสฺสปสฺส เอตทโหสิ ภควตา ปญฺญตฺตํ
น อูนวีสติวสฺโส ปุคฺคโล อุปสมฺปาเทตพฺโพติ อหญฺจมฺหิ คพฺภวีโส
อุปสมฺปนฺโน อุปสมฺปนฺโน นุโขมฺหิ น นุโข อุปสมฺปนฺโน ฯ
ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ ยํ ภิกฺขเว มาตุกุจฺฉิสฺมึ ปฐมํ
จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ ปฐมํ วิญฺญาณํ ปาตุภูตํ ตทุปาทาย สาวสฺส ชาติ
อนุชานามิ ภิกฺขเว คพฺภวีสํ อุปสมฺปาเทตุนฺติ ๑- ฯ ตตฺถ โย ทฺวาทส
มาเส มาตุกุจฺฉิสฺมึ วสิตฺวา มหาปวารณาย ชาโต โส ตโต ปฏฺฐาย
ยาว เอกูนวีสติเม วสฺเส มหาปวารณา ตํ อติกฺกมิตฺวา ปาฏิปเท
อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ เอเตนูปาเยน หาปนวฑฺฒนํ เวทิตพฺพํ ฯ
     โปราณกตฺเถรา ปน เอกูนวีสติวสฺสํ สามเณรํ นิกฺขมนียปุณฺณมาสึ
อติกฺกมฺม ปาฏิปททิวเส อุปสมฺปาเทนฺติ ฯ ตํ กสฺมาติ ฯ วุจฺจเต ฯ
เอกสฺมึ วสฺเส ฉ จาตุทฺทสิกา อุโปสถา โหนฺติ อิติ วีสติยา
วสฺเสสุ จตฺตาโร มาสา ปริหายนฺติ ฯ ราชาโน ตติเย ตติเย
วสฺเส วสฺสํ อุกฺกฑฺฒนฺติ อิติ อฏฺฐารสสุ วสฺเสสุ ฉมฺมาสา
วฑฺฒนฺติ ฯ ตโต อุโปสถวเสน ปริหีเน จตฺตาโร มาเส อปเนตฺวา
เทฺว มาสา อวเสสา โหนฺติ ฯ เต เทฺว มาเส คเหตฺวา วีสติ
วสฺสานิ ปริปุณฺณานิ โหนฺตีติ นิกฺกงฺขา หุตฺวา นิกฺขมนียปุณฺณมาสึ
อติกฺกมฺม ปาฏิปเท อุปสมฺปาเทนฺติ ฯ เอตฺถ ปน โย ปวาเรตฺวา
วีสติวสฺโส ภวิสฺสติ ตํ สนฺธาย เอกูนวีสติวสฺสนฺติ วุตฺตํ ฯ
ตสฺมา โย มาตุกุจฺฉิสฺมึ ทฺวาทส มาเส วสิ โส เอกวีสติวสฺโส
โหติ ฯ โย สตฺตมาเส วสิ โส สตฺตมาสาธิกวีสติวสฺโส ฯ
ฉมฺมาเส ชาโต ปน น ชีวติ ฯ {๔๐๖} อนาปตฺติ อูนวีสติวสฺสํ ปุคฺคลํ
ปริปุณฺณสญฺญีติ เอตฺถ กิญฺจาปิ อุปสมฺปาเทนฺตสฺส อนาปตฺติ
ปุคฺคโล ปน อนุปสมฺปนฺโนว โหติ ฯ สเจ ปน โส ทสวสฺสจฺจเยน
อญฺญํ อุปสมฺปาเทติ ตญฺเจ มุญฺจิตฺวา คโณ ปูรติ
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. มหาวคฺค. ๔/๑๘๗-๑๘๘.
สูปสมฺปนฺโน ฯ โสปิ จ ยาว น ชานาติ ตาวสฺส เนว สคฺคนฺตราโย
น โมกฺขนฺตราโย ฯ ญตฺวา ปน ปุน อุปสมฺปชฺชิตพฺพํ ฯ
เสสํ อุตฺตานเมวาติ ฯ ติสมุฏฺฐานํ กิริยา สญฺญาวิโมกฺขํ สจิตฺตกํ
ปณฺณตฺติวชฺชํ กายกมฺมํ วจีกมฺมํ ติจิตฺตํ ติเวทนนฺติ ฯ
                 อูนวีสติวสฺสสิกฺขาปทํ ปญฺจมํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๔๖๑-๔๖๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=9723&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=9723&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=648
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=12786
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=7569
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=7569
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_2