ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลีอักษรไทย อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๗. อชกลาปกสุตฺตวณฺณนา
      [๗] สตฺตเม ปาวายนฺติ เอวํนามเก มลฺลราชูนํ นคเร. อชกลาปเก
เจติเยติ อชกลาปเกน นาม ยกฺเขน ปริคฺคหิตตฺตา "อชกลาปกนฺ"ติ ลทฺธนาเม
มนุสฺสานํ จิตฺตีกตฏฺาเน. ๑- โส กิร ยกฺโข อเช กลาเป กตฺวา พนฺธเนน
อชโกฏฺาเสน สทฺธึ พลึ ปฏิจฺฉติ, น อญฺถา, ตสฺมา "อชกลาปโก"ติ
ปญฺายิตฺถ. เกจิ ปนาหุ:- อชเก วิย สตฺเต ลาเปตีติ อชกลาปโกติ. ตสฺส
กิร สตฺตา พลึ อุปเนตฺวา ยทา อชสทฺทํ กตฺวา พลึ อุปหรนฺติ, ตทา โส
ตุสฺสติ, ตสฺมา "อชกลาปโก"ติ วุจฺจตีติ, โส ปน ยกฺโข อานุภาวสมฺปนฺโน
กกฺขโฬ ผรุโส ตตฺถ จ สนฺนิหิโต, ตสฺมา ตํ านํ มนุสฺสา จิตฺตึ ๒- กโรนฺติ,
กาเลน กาลํ พลึ อุปหรนฺติ. เตน วุตฺตํ "อชกลาปเก เจติเย"ติ. อชกลาปกสฺส
ยกฺขสฺส ภวเนติ ตสฺส ยกฺขสฺส วิมาเน.
      ตทา กิร สตฺถา ตํ ยกฺขํ ทเมตุกาโม สายนฺหสมเย เอโก อทุติโย
ปตฺตจีวรมาทาย อชกลาปกสฺส ยกฺขสฺส ภวนทฺวารํ คนฺตฺวา ตสฺส โทวาริกํ
ภวนปวิสนตฺถาย ยาจิ. โส "กกฺขโฬ ภนฺเต อชกลาปโก ยกฺโข, สมโณติ วา
พฺราหฺมโณติ วา คารวํ น กโรติ, ตสฺมา ตุเมฺห เอว ชานาถ, มยฺหํ ปน
ตสฺส อนาโรจนํ น ยุตฺตนฺ"ติ ตาวเทว ยกฺขสมาคมํ คตสฺส อชกลาปกสฺส
สนฺติกํ วาตเวเคน อคมาสิ. สตฺถา อนฺโตภวนํ ปวิสิตฺวา อชกลาปกสฺส
นิสีทนมณฺฑเป ปญฺตฺตาสเน นิสีทิ. ยกฺขสฺส โอโรธา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา
วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺสุ. สตฺถา ตาสํ กาลยุตฺตํ ธมฺมึ กถํ กเถสิ. เตน
วุตฺตํ "ปาวายํ วิหรติ อชกลาปเก เจติเย อชกลาปกสฺส ยกฺขสฺส ภวเน"ติ.
      ตสฺมึ สมเย สาตาคิรเหมวตา อชกลาปกสฺส ภวนมตฺถเกน ยกฺขสมาคมํ
คจฺฉนฺตา อตฺตโน คมเน อสมฺปชฺชมาเน "กินฺนุ โข การณนฺ"ติ อาวชฺเชนฺตา
@เชิงอรรถ:  ก. จิติกตฏฺาเน   สี.,ก. จายิตํ
สตฺถารํ อชกลาปกสฺส ภวเน นิสินฺนํ ทิสฺวา ตตฺถ คนฺตฺวา ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา
"มยํ ภนฺเต ยกฺขสมาคมํ คมิสฺสามา"ติ อาปุจฺฉิตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา คตา
ยกฺขสนฺนิปาเต อชกลาปกํ ทิสฺวา ตุฏฺึ ปเวทยึสุ "ลาภา เต อาวุโส
อชกลาปก, ยสฺส เต ภวเน สเทวเก โลเก อคฺคปุคฺคโล ภควา นิสินฺโน,
อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ ปยิรุปาสสฺสุ, ธมฺมญฺจ สุณาหี"ติ. โส เตสํ กถํ สุตฺวา
"อิเม ตสฺส ๑- มุณฺฑกกฺส สมณสฺส มม ภวเน นิสินฺนภาวํ กเถนฺตี"ติ
โกธาภิภูโต หุตฺวา "อชฺช มยฺหํ เตน สมเณน สทฺธึ สงฺคาโม ภวิสฺสตี"ติ
จินฺเตตฺวา ยกฺขสนฺนิปาตโต อุฏฺหิตฺวา ทกฺขิณปาทํ อุกฺขิปิตฺวา สฏฺิโยชนมตฺตํ
ปพฺพตกูฏํ อกฺกมิ, ตํ ภิชฺชิตฺวา ทฺวิธา อโหสิ. เสสํ เอตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ
อาฬวกสุตฺตวณฺณนายํ ๒- อาคตนเยเนว เวทิตพฺพํ.
      อชกลาปกสฺส สมาคโม หิ อาฬวกสมาคมสทิโสว เปตฺวา ๓- ปญฺหกรณํ
วิสฺสชฺชนํ ภวนโต ติกฺขตฺตุํ นิกฺขมนํ ปเวสนญฺจ. อชกลาปโก หิ อาคจฺฉนฺโตเยว
"เอเตหิเยว ตํ สมณํ ปลาเปสฺสามี"ติ วาตมณฺฑลาทิเก นววสฺเส สมุฏฺาเปตฺวา
เตหิ ภควโต จลนมตฺตมฺปิ กาตุํ อสกฺโกนฺโต นานาวิธปหรณหตฺเถ อติวิย
ภยานกรูเป ภูตคเณ นิมฺมินิตฺวา เตหิ สทฺธึ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา อนฺตนฺเตเนว
จรนฺโต สพฺพรตฺตึ นานปฺปการํ วิปฺปการํ กตฺวาปิ ภควโต กิญฺจิ
เกสคฺคมตฺตมฺปิ นิสินฺนฏฺานโต จลนํ กาตุํ นาสกฺขิ. เกวลํ ปน "อยํ สมโณ มํ
อนาปุจฺฉา มยฺหํ ภวนํ ปวิสิตฺวา นิสีทตี"ติ โกธวเสน ปชฺชลิ. อถสฺส ภควา
จิตฺตปฺปวตฺตึ ตฺวา "เสยฺยถาปิ นาม จณฺฑสฺส กุกฺกุรสฺส นาสาย ปิตฺตํ
ภินฺเทยฺย, เอวํ โส ภิยฺโยโส มตฺตาย จณฺฑตโร อสฺส, เอวเมวายํ ยกฺโข มยิ
อิธ นิสินฺเน จิตฺตํ ปทูเสติ, ยนฺนูนาหํ พหิ นิกฺขเมยฺยนฺ"ติ สยเมว ภวนโต
นิกฺขมิตฺวา อพฺโภกาเส นิสีทิ. เตน วุตฺตํ "เตน โข ปน สมเยน ภควา
รตฺตนฺธการติมิสายํ อพฺโภกาเส นิสินฺโน โหตี"ติ.
@เชิงอรรถ:  ม. เอกสฺส   สา.ป. ๑/๒๔๖/๓๐๐   สี. ตํ สทิสํ เปตฺวา
      ตตฺถ รตฺตนฺธการติมิสารนฺติ รตฺติยํ อนฺธกรณตมสิ,
จกฺขุวิญฺาณุปฺปตฺติวิรหิเต พหลนฺธกาเรติ อตฺโถ. จตุรงฺคสมนฺนาคโต กิร ตทา
อนฺธกาโร ปวตฺตีติ. เทโวติ เมโฆ เอกเมกํ ผุสิตกํ อุทกพินฺทุํ ปาเตติ. อถ ยกฺโข
"อิมินา สทฺเทน ตาเสตฺวา อิมํ สมณํ ปลาเปสฺสามี"ติ ภควโต สมีปํ คนฺตฺวา
"อกฺกุโล"ติอาทินา ตํ ภึสนํ อกาสิ. เตน วุตฺตํ "อถโข อชกลาปโก"ติอาทิ. ตตฺถ
ภยนฺติ จิตฺตุตฺราสํ, ฉมฺภิตตฺตนฺติ อูรุตฺถมฺภกสรีรสฺส ๑- ฉมฺภิตภาวํ.
โลมหํสนฺติ โลมานํ ปหฏฺภาวํ, ตีหิปิ ปเทหิ ภยุปฺปตฺติเมว ทสฺเสติ. อุปสงฺกมีติ
กสฺมา ปนายํ เอวํ อธิปฺปาโย อุปสงฺกมิ, นนุ ปุพฺเพ อตฺตนา กาตพฺพํ วิปฺปการํ
อกาสีติ?  สจฺจํ อกาสิ, ตํปเนส "อนฺโตภวเน เขมฏฺาเน ถิรภูมิยํ ๒- ิตสฺส น
กิญฺจิ กาตุํ อสกฺขิ, อิทานิ พหิ ิตํ เอวํ ภึสาเปตฺวา ปลาเปตุํ สกฺกา"ติ
มญฺมาโน อุปสงฺกมิ. อยํ หิ ยกฺโข อตฺตโน ภวนํ "ถิรภูมี"ติ มญฺติ,
"ตตฺถ ิตตฺตา อยํ สมโณ น ภายตี"ติ จ.
      ติกฺขตฺตุํ "อกฺกุโล ปกฺกุโล"ติ อกฺกุลปกฺกุลิกมกาสีติ ตโย วาเร "อกฺกุโล
ปกฺกุโล"ติ ภึสาเปตุกามตาย เอวรูปํ สทฺทมกาสิ. อนุกรณสทฺโท หิ อยํ. ตทา
หิ โส ยกฺโข สิเนรุํ อุกฺขิปนฺโต วิย มหาปวี ปริวตฺเตนฺโต วิย จ มหตา
อุสฺสาเหน อสนิสตสทฺทสงฺฆาฏํ วิย เอกสฺมึ าเน ปุญฺชีกตํ หุตฺวา วินิจฺฉรนฺตํ
ทิสาคชานํ หตฺถิคชฺชิตํ, ๓- เกสรสีหานํ สีหนินฺนาทํ, ยกฺขานํ ๔- หุงฺการสทฺทํ,
ภูตานํ มหาสทฺทํ ๔- อสุรานํ อปฺโผฏนโมสํ, อินฺทสฺส เทวรญฺโ
วชิรนิคฺฆาตนิคฺโฆสํ, ๕- อตฺตโน คมฺภีรตาย วิปฺผาริกตาย ภยานกตาย จ อวเสสสทฺทํ
อวหสนฺตมิว อภิภวนฺตมิว จ กปฺปวุฏฺานมหาวาตมณฺฑลิกาย วินิคฺโฆสํ
ปุถุชฺชนานํ หทยํ ผาเลนฺตํ วิย มหนฺตํ ปฏิภยนิคฺโฆสํ อพฺยตฺตปทกฺขรํ ๖-
@เชิงอรรถ:  สี. วีรภูมิยํ   ก. อูรุถทฺธการํ สรีรสฺส
@ ม. ทีปิราชานํ กตคชฺชิตํ  ๔-๔ ฉ.ม. หึสการสทฺทํ, ภูตานํ อฏฺฏหาสํ
@ ก. วชิรนิปฺโผสนิคฺโฆสํ   ฉ.ม. อพฺยตฺตกฺขรํ
ติกฺขตฺตุํ อตฺตโน ยกฺขคชฺชิตํ คชฺชิ "เอเตน อิมํ สมณํ ภึสาเปตฺวา
ปลาเปสฺสามี"ติ. ยํ ยํ นิจฺฉรติ, เตน เตน ปพฺพตา ปปฏิกํ มุญฺจึสุ,
วนปฺปติเชฏฺเก อุปาทาย สพฺเพสุ รุกฺขลตาคุมฺเพสุ ปตฺตผลปุปฺผานิ สีทยึสุ,
ติโยชนสหสฺสวิตฺถโตปิ หิมวนฺตปพฺพตราชา สกมฺปิ สมฺปกมฺปิ สมฺปเวธิ,
ภุมฺมเทวตา อาทึ กตฺวา เยภุยฺเยน เทวตานมฺปิ อหุเทว ภยํ ฉมฺภิตตฺตํ
โลมหํโส, ปเคว มนุสฺสานํ. อญฺเสญฺจ อปททฺวิปทจตุปฺปทานํ มหาปวิยา
อุนฺทฺริยนกาโล วิย มหตี วิภึสนกา อโหสิ, สกลชมฺพุทีปตเล มหนฺตํ โกลาหลํ
อุทปาทิ. ภควา ปน ตํ สทฺทํ "กิมี"ติ อมญฺมาโน นิจฺจโล นิสีทิ, "มา
กสฺสจิ อิมินา อนฺตราโย โหตู"ติ อธิฏฺาสิ.
      ยสฺมา ปน โส สทฺโท "อกฺกุล ปกฺกุล "อิติ อิมินา อากาเรน สตฺตานํ โสตปถํ
อคมาสิ, ตสฺมา ตสฺส อนุกรณวเสน "อกฺกุโล ปกฺกุโล"ติ, ๒- ยกฺขสฺส จ ตสฺสํ
นิคฺโฆสนิจฺฉารณายํ อกฺกุลปกฺกุลกรณํ อตฺถีติ กตฺวา "อกฺกุลปกฺกุลิกํ อกาสี"ติ
สงฺคหํ อาโรปยึสุ. เกจิ ปน "อากุลพฺยากุล อิติปททฺวยสฺส ปริยายาภิธานวเสน
อกฺกุโล ปกฺกุโลติ อยํ สทฺโท ๓- วุตฺโต"ติ วทนฺติ ยถา "เอกํ เอกกนฺ"ติ. ยสฺมา
เอกวารํ ชาโต ปมุปฺปตฺติวเสเนว นิพฺพตฺตตฺตา อากุโลติ อาทิอตฺโถ อากาโร,
ตสฺส จ กการาคมํ กตฺวา รสฺสตฺตํ กตนฺติ. เทฺว วาเร ปน ชาโต พกฺกุโล,
กุลสทฺโท เจตฺถ ชาติปริยาโย โกลงฺโกโลติอาทีสุ วิย. วุตฺตอธิปฺปายานุวิธายี จ
สทฺทปฺปโยโคติ ปเมน ปเทน ชลาพุชสีหพฺยคฺฆาทโย, ทุติเยน
อณฺฑชอาสีวิสกณฺหสปฺปาทโย วุจฺจนฺติ, ตสฺมา สีหาทิโก วิย อาสีวิสาทิโก วิย จ
"อหนฺเต ชีวิตหารโก"ติ อิมมตฺถํ ยกฺโข ปททฺวเยน ทสฺเสตีติ อญฺเ. อปเร
ปน "อกฺขุโล ภกฺขุโล"ติ ปาฬึ วตฺวา "อกฺเขตุํ เขเปตุํ วินาเสตุํ  อุลติ
@เชิงอรรถ:  ก. อกฺกุล พกฺกุล, ขุ.อุ. ๒๕/๗/๘๙
@ ก. พกฺกุโล, เอวมุปริปิ   ก. ภาสาสทฺโท
ปวตฺเตตีติ อกฺขุโล, ภกฺขิตุํ ขาทิตุํ อุลตีติ ภกฺขุโล, โก ปเนโส?
ยกฺขรกฺขสปิสาจสีหพฺยคฺฆาทีสุ อญฺตโร โย โกจิ มนุสฺสานํ อนตฺถาวโห"ติ ตสฺส
อตฺถํ วทนฺติ. อิธาปิ ปุพฺเพ วุตฺตนเยเนว อธิปฺปายโยชนา เวทิตพฺพา.
      เอโส เต สมณ ปิสาโจติ "อมฺโภ สมณ ตว ปิสิตาสโน ปิสาโจ ๑-
อุปฏฺิโต"ติ มหนฺตํ เภรวรูปํ อภินิมฺมินิตฺวา ภควโต ปุรโต ตฺวา อตฺตานํ
สนฺธาย ยกฺโข วทติ.
      เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ เอตํ เตน ยกฺเขน กายวาจาหิ ปวตฺติยมานํ
วิปฺปการํ, เตน จ อตฺตโน อนภิภวนียเหตุภูตํ โลกธมฺเมสุ นิรุปกฺกิเลสตํ
สพฺพาการโต วิทิตฺวา. ตายํ เวลายนฺติ ตสฺส วิปฺปการกรณเวลายํ. อิมํ อุทานํ
อุทาเนสีติ ตํ วิปฺปการํ อคเณตฺวา อสฺส อคณนเหตุภูตํ ธมฺมานุภาวทีปกํ
อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ.
      ตตฺถ ยทา สเกสุ ธมฺเมสูติ ยสฺมึ กาเล สกอตฺตภาวสงฺขาเตสุ ปญฺจสุ
อุปาทานกฺขนฺธธมฺเมสุ. ปารคูติ ปริญฺาภิสมยปาริปูริวเสน ปารงฺคโต, ตโตเยว
เตสํ เหตุภูเต สมุทเย, ตทปฺปวตฺติลกฺขเณ นิโรเธ, นิโรธคามินิยา ปฏิปทาย
จ ปหานสจฺฉิกิริยาภาวนาภิสมยปาริปูริวเสน ปารคโต. โหติ พฺราหฺมโณติ เอวํ
สพฺพโส พาหิตปาปตฺตา พฺราหฺมโณ นาม โหติ, สพฺพโส หิ ๒- สกอตฺตภาวาวโพธเนปิ
จตุสจฺจาภิสมโย โหติ. วุตฺตญฺเจตํ "อิมสฺมึเยว พฺยามมตฺเต กเฬวเร
สสญฺิมฺหิ สมนเก โลกญฺจ โลกสมุทยญฺจ ปญฺเปมี"ติอาทิ. ๓- อถวา สเกสุ
ธมฺเมสูติ อตฺตโน ธมฺเมสุ, อตฺตโน ธมฺมา นาม อตฺถกามสฺส ปุคฺคลสฺส
สีลาทิธมฺมา. สีลสมาธิปญฺาวิมุตฺติอาทโย หิ โวทานธมฺมา
@เชิงอรรถ:  สี. ตว ปิสาโจ   ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ
@ สํ.ส. ๑๕/๑๐๗/๗๔
เอกนฺตหิตสุขสมฺปาทเนน ปุริสสฺส อตฺตโน ธมฺมา นาม, น อนตฺถาวหา สงฺกิเลสธมฺมา
วิย ปรธมฺมา. ๑- ปารคูติ เตสํ สีลาทีนํ ปาริปูริยา ปารํ ปริยนฺตํ คโต.
      ตตฺถ สีลํ ตาว โลกิยโลกุตฺตรวเสน ทุวิธํ. เตสุ โลกิยํ ปุพฺพภาคสีลํ,
ตํ สงฺเขปโต ปาติโมกฺขสํวราทิวเสน จตุพฺพิธํ, วิตฺถารโต ปน อเนกปฺปเภทํ.
โลกุตฺตรํ มคฺคผลวเสน ๒- ทุวิธํ, อตฺถโต สมฺมาวาจาสมฺมากมฺมนฺตสมฺมาอาชีวา. ๓-
ยถา จ สีลํ, ตถา สมาธิปญฺา จ โลกิยโลกุตฺตรวเสน ทุวิธา. ตตฺถ
โลกิยสมาธิ สห อุปจาเรน อฏฺ สมาปตฺติโย, โลกุตฺตรสมาธิ มคฺคปริยาปนฺโน.
ปญฺาปิ โลกิยา สุตมยา จินฺตามยา ภาวนามยา จ สาสวา, โลกุตฺตรา ปน
มคฺคสมฺปยุตฺตา ผลสมฺปยุตฺตา จ. วิมุตฺติ นาม ผลวิมุตฺติ นิพฺพานญฺจ, ตสฺมา สา
โลกุตฺตราว. วิมุตฺติาณทสฺสนํ โลกิยเมว, ตํ เอกูนวีสติวิธํ ปจฺจเวกฺขณาณภาวโต.
เอวํ เอเตสํ สีลาทิธมฺมานํ อตฺตโน สนฺตาเน อรหตฺตผลาธิคเมน
อนวเสสโต นิพฺพตฺตปาริปูริยา ปารํ ปริยนฺตํ คโตติ สเกสุ ธมฺเมสุ ปารคู.
      อถวา โสตาปตฺติผลาธิคเมน สีลสฺมึ ปารคู. โส หิ "สีเลสุ ปริปูรการี"ติ
วุตฺโต, โสตาปนฺนคฺคหเณเนว เจตฺถ สกทาคามีปิ คหิโต โหติ.
อนาคามิผลาธิคเมน สมาธิสฺมึ ปารคู. โส หิ "สมาธิสฺมึ ปริปูรการี"ติ วุตฺโต.
อรหตฺตผลาธิคเมน อิตเรสุ ตีสุ ปารคู. อรหา หิ ปญฺาเวปุลฺลปฺปตฺติยา
อคฺคภูตาย อกุปฺปาย เจโตวิมุตฺติยา อธิคตตฺตา ปจฺจเวกฺขณาณสฺส จ
ปริโยสานคมนโต ปญฺาวิมุตฺติวิมุตฺติาณทสฺสเนสุ ปารคู นาม โหติ. เอวํ
สพฺพถาปิ จตูสุ อริยสจฺเจสุ จตุมคฺควเสน ปริญฺาทิโสฬสวิธกิจฺจนิปฺผตฺติยา
ยถาวุตฺเตสุ ตสฺมึ ตสฺมึ กาเล สเกสุ ธมฺเมสุ ปารคโต.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อสกธมฺมา   ก. มคฺคสีลผลสีลวเสน
@ ก. สมฺมาวาจากมฺมนฺตาชีวา
      โหติ พฺราหฺมโณติ ตทา โส พาหิตปาปธมฺมตาย ปรมตฺถพฺราหฺมโณ ๑-
โหติ. อถ เอตํ ปิสาจญฺจ ปกฺกุลญฺจาติวตฺตตีติ ตโต ยถาวุตฺตปารคมนโต อถ
ปจฺฉา อชกลาปก เอตํ ตยา ทสฺสิตํ ปิสิตาสนตฺถมาคตํ ๒- ปิสาจํ ภยชนนตฺถํ
สมุฏฺาปิตํ อกฺกุลปกฺกุลิกญฺจ อติวตฺตติ อภิภวติ, ตํ น ภายตีติ อตฺโถ.
      อยมฺปิ คาถา อรหตฺตเมว อุลฺลปิตฺวา กถิตา. อถ อชกลาปโก อตฺตนา
กเตน ตถารูเปนปิ ปฏิภยรูเปน วิภึสเนน อกมฺปิยภาวโต ๓- ตํ ตาทิภาวํ ทิสฺวา
"อโห อจฺฉริยมนุสฺโส วตายนฺ"ติ ปสนฺนมานโส โปถุชฺชนิกาย สทฺธาย
อตฺตนิ นิวิฏฺภาวํ วิภาเวนฺโต สตฺถุ สมฺมุขา อุปาสกตฺตํ ปเวเทสิ.
                       สตฺตมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
                         --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๖๗-๗๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=1492&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=1492&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=44              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=1549              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=1549              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=1549              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]