อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๙. สธายมานสุตฺตวณฺณนา
    [๔๙] นวเม มาณวกาติ ตรุณา. ปฐเม โยพฺพเน ฐิตา พฺราหฺมณกุมารกา
อิธาธิปฺเปตา.
    สธายมานรูปาติ อุปฺปณฺฑนชาติกํ วจนํ สนฺธาย วุตฺตํ. อญฺเญสํ
อุปฺปณฺเฑนฺตา สธนฺติ, ตทตฺถวจนสีลาติ อตฺโถ. ตสฺสายํ วจนตฺโถ:- สธนํ
สโธ, ๑- ตํ อาจิกฺขนฺตีติ สธยมานาติ วตฺตพฺเพ ทีฆํ กตฺวา "สธายมานา"ติ
วุตฺตํ. อถ วา วิเสสโต สเสเธ วิย อตฺตานํ อาวทนฺตีติ สธายมานา เต ๒-
เอวํสภาวตาย "สธายมานรูปา"ติ วุตฺตํ. "สทฺทายมานรูปา"ติปิ ปาโฐ, อุจฺจาสทฺทํ
มหาสทฺทํ กโรนฺตาติ อตฺโถ. ภควโต อวิทูเร อติกฺกมนฺตีติ ภควโต สวนวิสเย
ตํ ตํ มุขารูฬฺหํ วทนฺตา อติยนฺติ.
    เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ เอตํ เตสํ วาจาย อสญฺญตภาวํ ชานิตฺวา ตทตฺถทีปกํ
ธมฺมสํเวควเสน อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ.
    ตตฺถ ปริมุฏฺฐาติ ทนฺธา มุฏฺฐสฺสติโน. ปณฺฑิตาภาสาติ ปณฺฑิตปติรูปกา
"เก อญฺเญ ชานนฺติ, มยเมเวตฺถ ชานามา"ติ ตสฺมึ ตสฺมึ อตฺเถ อตฺตานเมว
ชานนฺตํ กตฺวา สมุทาจรณโต. วาจาโคจรภาณิโนติ เยสํ วาจา เอว โคจโร
วิสโย, เต วาจาโคจรภาณิโน, วาจาวตฺถุมตฺตสฺเสว ภาณิโน อตฺถสฺส
อปริญฺญาตตฺตา. อถ วา วาจาย อโคจรํ อริยานํ กถาย อวิสยํ มุสาวาทํ
ภณนฺตีติ วาจาโคจรภาณิโน. อถ วา "โคจรภาณิโน"ติ เอตฺถ อาการสฺส
รสฺสภาโว กโต. วาจาโคจรา, น สติปฏฺฐานาทิโคจรา ภาณิโนว. กถํ ภาณิโน?
ยาวิจฺฉนฺติ มุขายามํ อตฺตโน ยาว มุขายามํ ยาว มุขปฺปสารณํ อิจฺฉนฺติ,
ตาว ปสาเรตฺวา ภาณิโน, ปเรสุ คารเวน, อตฺตโน อวิสยตาย จ มุขสงฺโกจํ
น กโรนฺตีติ อตฺโถ. อถ วา วาจาโคจรา เอว หุตฺวา ภาณิโน, สยํ
อชานิตฺวา ปรปตฺติกา เอว หุตฺวา วตฺตาโรติ อตฺโถ. ตโตเยว ยาวิจฺฉนฺติ
มุขายามํ เยน วจเนน สาเธตพฺพา, ตํ อจินฺเตตฺวา ยาวเทว อตฺตโน
มุขปฺปสารณมตฺตํ อิจฺฉนฺตีติ อตฺโถ. เยน นีตา น ตํ วิทูติ เยน มุฏฺฐสฺสจฺจาทินา
@เชิงอรรถ: ๑ สี. วธนํ วโธ  ๒ สี.,ม. ตโต
นิลฺลชฺชภาวํ ปณฺฑิตมานีภาวญฺจ นีตา "มยเมวํ ภณามา"ติ, ตํ ตถา อตฺตโน
ภณนฺตสฺส การณํ น วิทู, อวิทฺทสุโน ๑- น ชานนฺตีติ อตฺโถ.
                       นวมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๓๔๐-๓๔๒.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=7632&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=7632&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=125
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=3283
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=3444
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=3444
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_25