ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                      ๕. ตณฺหาสํโยชนสุตฺตวณฺณนา
      [๑๕] ปญฺจเม ยสฺส วิชฺชติ, ตํ ปุคฺคลํ ทุกฺเขหิ, กมฺมํ วา วิปาเกหิ ๓-
ภวโยนิคติวิญฺญาณฏฺฐิติสตฺตาวาเส วา ภวนฺตราทีหิ สํโยเชตีติ สํโยชนํ.
ตณฺหายนฏฺเฐน ตณฺหา. ตสติ สยํ ปริตสติ, ตสนฺติ วา เอตายาติ ตณฺหา.
สํยุตฺตาติ จกฺขฺวาทีสุ อภินิเวสวตฺถูสุ พทฺธา. เสสํ วุตฺตนยเมว. กามญฺเจตฺถ
อวิชฺชายปิ สํโยชนภาโว ตณฺหาย จ นีวรณภาโว อตฺถิเยว, ตถาปิ อวิชฺชาย
ปฏิจฺฉาทิตาทีนเวหิ ภเวหิ ตณฺหา สตฺเต สํโยเชตีติ อิมสฺส วิเสสสฺส ทสฺสนตฺถํ
@เชิงอรรถ:  ก. อาวริตา    สี. ตโมขนฺธสงฺขาตเมว    ก. กมฺมวิปาเกหิ
ปุริมสุตฺเต อวิชฺชา นีวรณภาเวเนว, ๑- อิธ จ ตณฺหา สํโยชนภาเวเนว วุตฺตา.
กิญฺจ นีวรณสํโยชนปฺปธานทสฺสนตฺถํ. ยถา หิ นีวรณภาเวน อวิชฺชา
สงฺกิเลสธมฺมานํ ปธานภูตา ปุพฺพงฺคมา จ, เอวํ สํโยชนภาเวน เนสํ ตณฺหาติ
ตทธีนปธานภาวํ ทสฺเสตุํ สุตฺตทฺวเย เอวเมเต ธมฺมา วุตฺตา. อปิจ วิเสเสน
อวิชฺชา นิพฺพานสุขํ ๒- นิวาเรตีติ "นีวรณนฺ"ติ วุตฺตา, ตณฺหา สํสารทุกฺเขน
สตฺเต สํโยเชตีติ "สํโยชนนฺ"ติ.
      ทสฺสนคมนนฺตรายกรณโต วา วิชฺชาจรณวิปกฺขโต ทฺวยํ ทฺวิธา วุตฺตํ.
วิชฺชาย หิ อุชุวิปจฺจนีกภูตา อวิชฺชา นิพฺพานทสฺสนสฺส อวิปรีตทสฺสนสฺส จ
วิเสสโต อนฺตรายกรา, จรณธมฺมานํ อุชุวิปจฺจนีกภูตา ตณฺหา คมนสฺส
สมฺมาปฏิปตฺติยา อนฺตรายกราติ เอวมยํ อวิชฺชาย นิวุโต อนฺธีกโต ตณฺหาย
สํวุโต พทฺโธ อสุตวา ปุถุชฺชโน อนฺโธ วิย พทฺโธ มหากนฺตารํ, สํสารกนฺตารํ
นาติวตฺตติ. อนตฺถุปฺปตฺติเหตุทฺวยทสฺสนตฺถมฺปิ ๓- ทฺวยํ ทฺวิธา วุตฺตํ.
อวิชฺชาคโต หิ ปุคฺคโล พาลภาเวน อตฺถํ ปริหาเปติ, อนตฺถญฺจ อตฺตโน กโรติ อกุสโล
วิย อาตุโร อสปฺปายกิริยาย. ชานนฺโตปิ พาโล พาลภาเวน อตฺถํ ปริหาเปติ,
อนตฺถญฺจ กโรติ ชานนฺโต วิย โรคี อสปฺปายเสวี. มกฺกฏาเลโปปมสุตฺตญฺเจตสฺส
อตฺถสฺส สาธกํ.
      ปฏิจฺจสมุปฺปาทสฺส มูลการณทสฺสนตฺถเมตฺถ ทฺวยํ ทฺวิธา วุตฺตํ. วิเสเสน
หิ สมฺโมหสฺส พลวภาวโต อวิชฺชาเขตฺตํ อตีโต อทฺธา, ปตฺถนาย พลวภาวโต
ตณฺหาเขตฺตํ อนาคโต อทฺธา. ตถา หิ พาลชโน สมฺโมหพหุโล อตีตมนุโสจติ,
ตสฺส อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาราติ สพฺพํ เนตพฺพํ. ปตฺถนาพหุโล อนาคตํ ปชปฺปติ,
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. เอว-สทฺโท น ทิสฺสติ         สี. นิพฺพานมุขํ
@ ก. อนตฺถชนนเหตุทฺวยสฺส ทสฺสนตฺถํปิ
ตสฺส ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานนฺติอาทิ สพฺพํ เนตพฺพํ. เตเนว ตาสํ
ปุพฺพนฺตาหรเณน อปรนฺตปฏิสนฺธาเนน จสฺส ๑- ยถากฺกมํ มูลการณตา ทสฺสิตาติ
เวทิตพฺพนฺติ.
      คาถาสุ ตณฺหาทุติโยติ ตณฺหาสหาโย. ตณฺหา หิ นิรุทกกนฺตาเร
มรีจิกาย อุทกสญฺญา วิย ปิปาสาภิภูตํ อปฺปฏิการทุกฺขาภิภูตมฺปิ สตฺตํ
อสฺสาทสนฺทสฺสนวเสน สหายกิจฺจํ กโรนฺตี ภวาทีสุ อนิพฺพินฺทํ กตฺวา
ปริพฺภมาเปติ, ตสฺมา ตณฺหา ปุริสสฺส "ทุติยา"ติ วุตฺตา. นนุ จ อญฺเญปิ
กิเลสาทโย ภวาภินิพฺพตฺติยา ปจฺจยาว? สจฺจเมตํ, น ปน ตถา วิเสสปจฺจโย
ยถา ตณฺหา. ตถา หิ กุสเลหิ ๒- วินา อกุสเลหิ, กามาวจราทิกุสเลหิ จ วินา
รูปาวจราทิกุสเลหิ ภวนิพฺพตฺติยา วิเสสปจฺจโย, ยโต สมุทยสจฺจนฺติ วุจฺจตีติ.
อิตฺถภาวญฺญถาภาวนฺติ อิตฺถภาโว จ อญฺญถาภาโว จ อิตฺถภาวญฺญถาภาโว, โส
เอตสฺส อตฺถีติ อิตฺถภาวญฺญถาภาโว, สํสาโร, ตํ. ตตฺถ อิตฺถภาโว มนุสฺสตฺตํ,
อญฺญถาภาโว ตโต อวสิฏฺฐสตฺตาวาสา. อิตฺถภาโว วา เตสํ เตสํ สตฺตานํ
ปจฺจุปฺปนฺโน อตฺตภาโว, อญฺญถาภาโว อนาคตตฺตภาโว. เอวรูโป วา อญฺโญปิ
อตฺตภาโว อิตฺถภาโว, น เอวรูโป อญฺญถาภาโว. ตํ อิตฺถภาวญฺญถาภาวํ สํสารํ
ขนฺธธาตุอายตนปฏิปาฏึ นาติวตฺตติ น อติกฺกมติ.
      เอตมาทีนวํ ญตฺวา, ตณฺหํ ทุกฺขสฺส สมฺภวนฺติ เอตํ สกลวฏฺฏทุกฺขสฺส
สมฺภวํ สมุทยํ ตณฺหํ อาทีนวํ อาทีนวโต ญตฺวาติ อตฺโถ. อถ วา เอตมาทีนวํ
ญตฺวาติ เอตํ ยถาวุตฺตํ สํสารนาติวตฺตนํ อาทีนวํ โทสํ ญตฺวา. ตณฺหํ ทุกฺขสฺส
สมฺภวนฺติ ตณฺหญฺจ วุตฺตนเยน วฏฺฏทุกฺขสฺส ปธานการณนฺติ ญตฺวา.
@เชิงอรรถ:  สี.,ก. เอเตเนว วา ปุพฺพนฺตาปรโต อปรนฺตปฺปฏิสนฺธาเนวสฺส
@ ก. ตณฺหา หิ กุสเลหิ
วีตตโณฺห อนาทาโน, สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติ เอวํ ตีหิ ปริญฺญาหิ
ปริชานนฺโต วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา มคฺคปฏิปาฏิยา ตณฺหํ วิคเมนฺโต อคฺคมคฺเคน
สพฺพโส วีตตโณฺห, วิคตตโณฺห, ตโต เอว จตูสุ อุปาทาเนสุ กสฺสจิปิ อภาเวน
อายตึ ปฏิสนฺธิสงฺขาตสฺส วา อาทานสฺส อภาเวน อนาทาโน, สติเวปุลฺลปฺปตฺติยา
สพฺพตฺถ สโตการิตาย สโต ภินฺนกิเลโส ภิกฺขุ ปริพฺพเช จเรยฺย,
ขนฺธปรินิพฺพาเนน วา สงฺขารปฺปตฺติโต อปคจฺเฉยฺยาติ อตฺโถ.
                       ปญฺจมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๖๖-๖๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=1443&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=1443&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=193              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4628              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4870              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4870              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]