ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                        ๗. อาตาปีสุตฺตวณฺณนา
      [๓๔] สตฺตเม อนาตาปีติ กิเลสานํ อาตาปนฏฺเฐน อาตาโป, วีริยํ, โส
เอตสฺส อตฺถีติ อาตาปี, น อาตาปี อนาตาปี, สมฺมปฺปธานวิรหิโต กุสีโตติ
วุตฺตํ โหติ. โอตฺตาโป วุจฺจติ ปาปุตฺตาโส, โส เอตสฺส อตฺถีติ โอตฺตาปี, น
โอตฺตาปี อโนตฺตาปี, โอตฺตาปรหิโต. อถ วา อาตาปปฺปฏิปกฺโข อนาตาโป,
โกสชฺชํ, โส อสฺส อตฺถีติ อนาตาปี. ยํ "น โอตฺตปติ โอตฺตปฺปิตพฺเพน, น
โอตฺตปติ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ สมาปตฺติยา"ติ เอวํ วุตฺตํ, ตํ อโนตฺตปฺปํ
อโนตฺตาโป, โส อสฺส อตฺถีติ อโนตฺตาปีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ.
      อภพฺโพติ อนรโห. สมฺโพธายาติ อริยมคฺคตฺถาย. นิพฺพานายาติ กิเลสานํ
อจฺจนฺตวูปสมาย อมตมหานิพฺพานาย. อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺสาติ อรหตฺตผลสฺส.
ตํ หิ อุตฺตริตรสฺส อภาวโต อนุตฺตรํ, จตูหิ โยเคหิ อนุปทฺทุตตฺตา เขมํ
นิพฺภยนฺติ โยคกฺเขมนฺติ จ วุจฺจติ. อธิคมายาติ ปตฺติยา. อาตาปีติ วีริยวา.
โส หิ "อารทฺธวีริโย วิหรติ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย กุสลานํ ธมฺมานํ
อุปสมฺปทาย ถามวา ทฬฺหปรกฺกโม อนิกฺขิตฺตธุโร กุสเลสุ ธมฺเมสู"ติ ๑- เอวํ
วุตฺเตน วีริยารมฺเภน สมนฺนาคโต กิเลสานํ อจฺจนฺตเมว อาตาปนสีโลติ อาตาปี.
โอตฺตาปีติ "ยํ โอตฺตปติ โอตฺตปฺปิตพฺเพน, โอตฺตปติ ปาปกานํ อกุสลานํ
ธมฺมานํ สมาปตฺติยา"ติ ๒- เอวํ วุตฺเตน โอตฺตปฺเปน สมนฺนาคตตฺตา โอตฺตปนสีโลติ
โอตฺตปฺปี. อยํ หิ โอตฺตาปีติ วุตฺโต. ตทวินาภาวโต หิริยา จ สมนฺนาคโต
เอว โหตีติ หิโรตฺตปฺปสมฺปนฺโน อณุมตฺเตปิ วชฺเช ภวทสฺสาวี สีเลสุ ปริปูรการี
โหติ. อิจฺจสฺส สีลมฺปทา ทสฺสิตา. อาตาปีติ อิมินา นเยนสฺส กิเลสปริตาปิตาทีปเนน
สมถวิปสฺสนาภาวนานุยุตฺตตา ทสฺสิตา. ยถาวุตฺตญฺจ วีริยํ สทฺธาสติสมาธิปญฺญาหิ
วินา น โหตีติ วิมุตฺติปริปาจกานิ สทฺธาปญฺจมานิ อินฺทฺริยานิ
อตฺถโต วุตฺตาเนว โหนฺติ. เตสุ จ สิทฺเธสุ อนิจฺเจ อนิจฺจสญฺญา อนิจฺเจ
ทุกฺขสญฺญา ทุกฺเข อนตฺตสญฺญา ปหานสญฺญา วิราคสญฺญา นิโรธสญฺญาติ
ฉ นิพฺเพธภาคิยา สญฺญา สิทฺธา เอวาติ. เอวํ อิเมหิ ทฺวีหิ ธมฺเมหิ
@เชิงอรรถ:  ที.ปา. ๑๑/๓๔๕/๒๓๗        อภิ.สงฺ. ๓๔/๓๑/๒๖
สมนฺนาคตสฺส โลกิยานํ สีลสมาธิปญฺญานํ สิชฺฌนโต มคฺคผลนิพฺพานาธิคมสฺส
ภพฺพตํ ทสฺเสนฺโต "อาตาปี จ โข ฯเปฯ อธิคมายา"ติ อาห.
      คาถาสุ กุสีโตติ มิจฺฉาวิตกฺกพหุลตาย กามพฺยาปาทวิหึสาวิตกฺกสงฺขาเตหิ
กุจฺฉิเตหิ ปาปธมฺเมหิ สิโต สมฺพนฺโธ ยุตฺโตติ กุสีโต, กุจฺฉิตํ วา สีทติ
สมฺมาปฏิปตฺติโต อวสีทตีติ กุสีโต ทการสฺส ตการํ กตฺวา. หีนวีริโยติ นิพฺพีริโย,
จตูสุปิ อิริยาปเถสุ วีริยกรณรหิโต. อนุสฺสาหสํหนนสภาวสฺส จิตฺตาลสิยสฺส
ถินสฺส, อสตฺติวิฆาตสภาวสฺส กายาลสิยสฺส มิทฺธสฺส จ อภิณฺหปฺปวตฺติยา
ถินมิทฺธพหุโล. ปาปชิคุจฺฉนลกฺขณาย หิริยา อภาเวน ตปฺปฏิปกฺเขน อหิริเกน
สมนฺนาคตตฺตา จ อหิริโก. หิโรตฺตปฺปวีริยานํ อภาเวเนว สมฺมาปฏิปตฺติยํ
นตฺถิ เอตสฺส อาทโรติ อนาทโร. อุภยถาปิ ตถา ธมฺมปุคฺคเลน ทุวิธกิริยากรเณน
อนาทโร. ภุฏฺฐุนฺติ ผุสิตุํ. สมฺโพธิมุตฺตมนฺติ สมฺโพธิสงฺขาตํ อุตฺตมํ อรหตฺตํ
อธิคนฺตุํ อภพฺโพติ อตฺโถ.
      สติมาติ จิรกตจิรภาสิตานํ อนุสฺสรเณ สมตฺถสฺส สติเนปกฺกสฺส ภาเวน
จตุสติปฏฺฐานโยเคน สติมา. นิปโกติ สตฺตฏฺฐานิยสมฺปชญฺญสงฺขาเตน เจว
กมฺมฏฺฐานปริหรณปญฺญาสงฺขาเตน จ เนปกฺเกน สมนฺนาคตตฺตา นิปโก.
ฌายีติ อารมฺมณูปนิชฺฌาเนน ลกฺขณูปนิชฺฌาเนน จาติ ทฺวีหิปิ ฌาเนหิ ฌายี.
อปฺปมตฺโตติ "ทิวสํ จงฺกเมน นิสชฺชาย อาวรณิเยหิ ธมฺเมหิ จิตฺตํ ปริโสเธตี"ติ-
อาทินา ๑- นเยน กมฺมฏฺฐานภาวนาย อปฺปมตฺโต. สํโยชนํ ชาติชราย เฉตฺวาติ
ชาติยา เจว ชราย จ สตฺเต สํโยเชตีติ สํโยชนนฺติ ลทฺธนามํ กามราคาทิกํ
ทสวิธมฺปิ กิเลสชาตํ อนุสยสมุคฺฆาตวเสน มูลโต ฉินฺทิตฺวา. อถ วา สํโยชนํ
ชาติชราย เฉตฺวาติ ชาติชราย สํโยชนํ ฉินฺทิตฺวา. ยสฺส หิ สํโยชนานิ
อจฺฉินฺนานิ, ตสฺส ชาติชราย อจฺเฉโท อสมุคฺฆาโตว. ยสฺส ปน ตานิ ฉินฺนานิ,
@เชิงอรรถ:  อภิ.วิ. ๓๕/๕๑๙/๓๐๐
ตสฺส ชาติชราปิ ฉินฺนาว การณสฺส สมุคฺฆาติตตฺตา ตสฺมา สํโยชนํ ฉินฺทนฺโต
เอว ชาติชราปิ ฉินฺทติ. เตน วุตฺตํ "สํโยชนํ ชาติชราย เฉตฺวา"ติ. อิเธว
สมฺโพธิมนุตฺตรํ ผุเสติ อิมสฺมึเยว อตฺตภาเว อคฺคมคฺคํ อรหตฺตํ วา ผุเส
ปาปุเณยฺย.
                       สตฺตมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๑๑๙-๑๒๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=2614&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=2614&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=212              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=5015              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5170              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5170              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]