บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๙. สิกฺขานิสํสสุตฺตวณฺณนา [๔๖] นวเม สิกฺขานิสํสาติ เอตฺถ สิกฺขิตพฺพาติ สิกฺขา, สา ติวิธา อธิสีลสิกฺขา อธิจิตฺตสิกฺขา อธิปญฺาสิกฺขาติ. ติวิธาปิ เจสา สิกฺขา อานิสํสา เอเตสํ, น ลาภสกฺการสิโลกาติ สิกฺขานิสํสา. วิหรถาติ สิกฺขานิสํสา หุตฺวา วิหรถ, ตีสุ สิกฺขาสุ อานิสํสทสฺสาวิโน หุตฺวา ตาหิ สิกฺขาหิ ลทฺธพฺพมานิสํสเมว สมฺปสฺสนฺตา วิหรถาติ อตฺโถ. ปญฺุตฺตราติ ตาสุ สิกฺขาสุ ยา อธิปญฺาสิกฺขาสงฺขาตา ปญฺา, สา อุตฺตรา ปธานา วิสิฏฺา เอเตสนฺติ ปญฺุตฺตรา. เย หิ สิกฺขานิสํสา วิหรนฺติ, เต ปญฺุตฺตรา ภวนฺตีติ. วิมุตฺติสาราติ อรหตฺตผลสงฺขาตา วิมุตฺติ สารํ เอเตสนฺติ วิมุตฺติสารา, ยถาวุตฺตํ วิมุตฺตึเยว สารโต คเหตฺวา ิตาติ อตฺโถ. เย หิ สิกฺขานิสํสา ปญฺุตฺตรา จ, น เต ภววิเสสํ ปตฺเถนฺติ, อปิจ โข วิภวํ อากงฺขนฺตา วิมุตฺตึเยว สารโต ปจฺเจนฺติ. สตาธิปเตยฺยาติ เชฏฺกรณฏฺเน สติ อธิปเตยฺยํ เอเตสนฺติ สตาธิปเตยฺยา อธิปติ เอว อธิปเตยฺยนฺติ กตฺวา, จตูสุ สติปฏฺาเนสุ สุปติฏฺิตจิตฺตา กายานุปสฺสนาทิมุเขน สมถวิปสฺสนาภาวนานุยุตฺตาติ อตฺโถ. อถ วา สิกฺขานิสํสาติ ภิกฺขเว เอวรูเป ทุลฺลภกฺขณปฏิลาเภ ติวิธสิกฺขาสิกฺขนเมว อานิสํสํ กตฺวา วิหรถ, เอวํ วิหรนฺตา จ ปญฺุตฺตรา ปญฺาย อุตฺตรา โลกุตฺตรปญฺาย สมนฺนาคตา หุตฺวา วิหรถ, เอวํภูตา จ วิมุตฺติสารา นิพฺพานสารา อนญฺสารา วิหรถ, ตถาภาวสฺส จายํ อุปาโย, ยํ สตาธิปเตยฺยา วิหรถ, สติปฏฺานภาวนาย ยุตฺตปฺปยุตฺตา โหถ, สพฺพตฺถ วา สตารกฺเขน เจตสา วิหรถาติ เอวเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อิติ ภควา ตีสุ สิกฺขาสุ ภิกฺขู นิโยเชนฺโต ยถา ตา สิกฺขิตพฺพา, เยน จ ปาริปูรึ คจฺฉนฺติ, ตํ สงฺเขเปเนว ทสฺเสตฺวา อิทานิ ยถานุสิฏฺ ปฏิปชฺชมานานํ ผลวิเสสทสฺสเนน ตสฺสา ปฏิปตฺติยา อโมฆภาวํ ปกาเสนฺโต "สิกฺขานิสํสานนฺ"ติอาทิมาห. ตํ วุตฺตตฺถเมว. คาถาสุ ปริปุณฺณสิกฺขนฺติ อคฺคผลปฺปตฺติยา ปริสุทฺธสิกฺขํ, อเสกฺขนฺติ อตฺโถ. อปหานธมฺมนฺติ เอตฺถ ปหานธมฺมา วุจฺจนฺติ กุปฺปา วิมุตฺติโย. ปหานธมฺโมติ หิ หานธมฺโม กุปฺปธมฺโม. น ปหานธมฺโมติ อปหานธมฺโม, อกุปฺปธมฺโม. "อปฺปหานธมฺโม"ติปิ ปาฬิ, โส เอวตฺโถ. ขโย เอว อนฺโตติ ขยนฺโต, ชาติยา ขยนฺโต ชาติขยนฺโต, นิพฺพานํ. ขโย วา มรณํ, ชาติขยนฺโต นิพฺพานเมว, ตสฺส ทิฏฺตฺตา ชาติขยนฺตทสฺสี. ตสฺมาติ ยสฺมา สิกฺขาปาริปูริยา อยํ ชราปารงฺคมนปริโยสาโน อานิสํโส, ตสฺมา. สทาติ สพฺพกาลํ. ฌานรตาติ ลกฺขณูปนิชฺฌาเน อารมฺมณูปนิชฺฌาเนติ ทุวิเธปิ ฌาเน รตา, ตโต เอว สมาหิตา. มารํ สเสนํ อภิภุยฺยาติ กิเลสเสนาย อนฏฺเสนาย ๑- จ สเสนํ อนวสิฏฺ จตุพฺพิธมฺปิ มารํ อภิภวิตฺวา. เทวปุตฺตมารสฺสาปิ หิ คุณมารเณ สหายภาวูปคมนโต กิเลสา "เสนา"ติ วุจฺจนฺติ. ตถา โรคาทโย อนฏฺา ๒- มจฺจุมารสฺส. ยถาห:- "กามา เต ปมา เสนา ทุติยา อรติ วุจฺจติ ตติยา ขุปฺปิปาสา เต จตุตฺถี ตณฺหา ปวุจฺจติ. @เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. อนนฺตเสนาย ๒ สี.,อิ.,ม. อนนฺตา ปญฺจมี ถินมิทฺธนฺเต ฉฏฺา ภีรู ปวุจฺจติ สตฺตมี วิจิกิจฺฉา เต มกฺโข ถมฺโภ จ อฏฺโม. ลาโภ สิโลโก สกฺกาโร มิจฺฉา ลทฺโธ จ โย ยโส โย จตฺตานํ สมุกฺกํเส ปเร จ อวชานติ. เอสา นมุจิ เต เสนา กณฺหสฺสาภิปฺปหาริณี น นํ อสูโร ชินาติ เชตฺวา จ ลภเต สุขนฺ"ติ. ๑- "อชฺเชว กิจฺจมาตปฺปํ โก ชญฺา มรณํ สุเว น หิ โน สงฺครนฺเตน มหาเสเนน มจฺจุนา"ติ. ๒- ภวถ ชาติมรณสฺส ปารคาติ ชาติยา มรณสฺส จ ปารคามิโน นิพฺพานคามิโน ภวถาติ. นวมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. ---------------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๑๙๔-๑๙๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=4286&modeTY=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=4286&modeTY=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=224 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=5295 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5377 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5377 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]