ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                         ๙. ตณฺหาสุตฺตวณฺณนา
      [๕๘] นวเม ตณฺหายนฏฺเฐน ตณฺหา, รูปาทิวิสยํ ตสตีติ วา ตณฺหา.
อิทานิ ตํ วิภชิตฺวา ทสฺเสตุํ "กามตณฺหา"ติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ ปญฺจกามคุณิโก
@เชิงอรรถ:  ม. รูปาทิอภิรุจิ จ       ม.มู. ๑๒/๑๕/๑๐       ขุ.อิติ. ๒๕/๔๐/๒๖๒
ราโค กามตณฺหา. รูปารูปภเวสุ ฉนฺทราโค ฌานนิกนฺติ สสฺสตทิฏฺฐิสหคโต
ราโค ภววเสน ปตฺถนา จ ภวตณฺหา. อุจฺเฉททิฏฺฐิสหคโต ราโค วิภวตณฺหา.
อปิจ ปจฺฉิมตณฺหาทฺวยํ ฐเปตฺวา เสสา สพฺพาปิ ตณฺหา กามตณฺหา เอว.
ยถาห:-
             "ตตฺถ กตมา ภวตณฺหา, สสฺสตทิฏฺฐิสหคโต ๑- ราโค
         สาราโค จิตฺตสฺส สาราโค, อยํ วุจฺจติ ภวตณฺหา. ตตฺถ กตมา
         วิภวตณฺหา, อุจฺเฉททิฏฺฐิสหคโต ราโค สาราโค จิตฺตสฺส สาราโค,
         อยํ วุจฺจติ วิภวตณฺหา, อวเสสา ตณฺหา กามตณฺหา"ติ. ๒-
      อิมา จ ติสฺโส ตณฺหา รูปตณฺหา ฯเปฯ ธมฺมตณฺหาติ วิสยเภทโต
ปจฺเจกํ ฉพฺพิธาติ กตฺวา อฏฺฐารส โหนฺติ, ตา อชฺฌตฺตรูปาทีสุ อฏฺฐารส,
พหิทฺธารูปาทีสุ อฏฺฐารสาติ ฉตฺตึส, อิติ อตีตา ฉตฺตึส, อนาคตา ฉตฺตึส,
ปจฺจุปฺปนฺนา ฉตฺตึสาติ วิภาคโต อฏฺฐสตํ โหนฺติ. ปุน สงฺคเห กริยมาเน
กาลเภทํ อนามสิตฺวา คยฺหมานา ฉตฺตึเสว โหนฺติ, รูปาทีนํ อชฺฌตฺติกพาหิรวิภาเค
อกริยมาเน อฏฺฐารเสว, รูปาทิอารมฺมณวิภาคมตฺเต คยฺหมาเน ฉเฬว,
อารมฺมณวิภาคมฺปิ อกตฺวา คยฺหมานา ติสฺโสเยว โหนฺตีติ.
      คาถาสุ ตณฺหาโยเคนาติ ตณฺหาสงฺขาเตน โยเคน, กามโยเคน จ
ภวโยเคน จ. สํยุตฺตาติ สมฺพนฺธา ภวาทีสุ สํโยชิตา วา. เตเนวาห "รตฺตจิตฺตา
ภวาภเว"ติ. ขุทฺทเก เจว มหนฺเต จ ภเว ลคฺคจิตฺตาติ อตฺโถ. อถ วา
ภโวติ สสฺสตทิฏฺฐิ, อภโวติ อุจฺเฉททิฏฺฐิ. ตสฺมา ภวาภเว สสฺสตุจฺเฉททิฏฺฐีสุ
สตฺตวิสตฺตจิตฺตาติ. เอเตน ภวตณฺหา วิภวตณฺหา จ ทสฺสิตา. อิมสฺมึ ปกฺเข
"ตณฺหาโยเคนา"ติ อิมินา กามตณฺหาว ทสฺสิตาติ เวทิตพฺพา. เต โยคยุตฺตา
@เชิงอรรถ:  ปาฬิยํ ภวทิฏฺฐิสหคโตติ ปาโฐ ทิสฺสติ       อภิ.วิ. ๓๕/๙๑๖/๔๔๖
มารสฺสาติ เต เอวํภูตา ปุคฺคลา มารสฺส ปาสสงฺขาเตน โยเคน ยุตฺตา พทฺธา.
ราโค หิ มารโยโค มารปาโสติ วุจฺจติ. ยถาห:-
              "อนฺตลิกฺขจโร ปาโส     ยฺวายํ จรติ มานโส
               เตน ตํ พาธยิสฺสามิ     น เม สมณ โมกฺขสี"ติ. ๑-
      จตูหิ โยเคหิ อนูปทฺทุตตฺตา โยคกฺเขมํ, นิพฺพานํ อรหตฺตญฺจ, ตสฺส
อนธิคเมน อโยคกฺเขมิโน อุปรูปริ กิเลสาภิสงฺขารานํ ชนนโต ชนา, ปาณิโน.
รูปาทีสุ สตฺตา วิสตฺตาติ สตฺตา.
               "ขนฺธานญฺจ ปฏิปาฏิ      ธาตุอายตนาน จ
                อพฺโพจฺฉินฺนํ วตฺตมานา   สํสาโรติ ปวุจฺจตี"ติ
เอวํ วุตฺตํ ขนฺธาทีนํ อปราปรุปฺปตฺติสงฺขาตํ สํสารํ คจฺฉนฺติ, ตโต น มุจฺจนฺติ.
กสฺมา? ตณฺหาโยคยุตฺตตฺตา. ชาติมรณคามิโน ปุนปฺปุนํ ชนนมรณสฺเสว
อุปคมนสีลาติ. เอตฺตาวตา วฏฺฏํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ วิวฏฺฏํ ทสฺเสตุํ "เย จ
ตณฺหํ ปหนฺตฺวานาติ คาถมาห. สา เหฏฺฐา วุตฺตนยตฺตา สุวิญฺเญยฺยาว.
                       นวมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๒๒๖-๒๒๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=5000&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=5000&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=236              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=5532              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5543              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5543              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]