บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๑๐. เทวทตฺตสุตฺตวณฺณนา [๘๙] ทสเม ตีหิ ภิกฺขเว อสทฺธมฺเมหิ อภิภูโตติ กา อุปฺปตฺติ? เทวทตฺเต หิ อวีจิมหานิรยํ ปวิฏฺเฐ เทวทตฺตปกฺขิยา อญฺญติตฺถิยา จ "สมเณน โคตเมน อภิสปิโต เทวทตฺโต ปฐวึ ปวิฏฺโฐ"ติ อพฺภาจิกฺขึสุ. ตํ สุตฺวา สาสเน อนภิปฺปสนฺนา มนุสฺสา "สิยา นุ โข เอตเทวํ, ยถา อิเม ภณนฺตี"ติ อาสงฺกํ อุปฺปาเทสุํ. ตํ ปวตฺตึ ภิกฺขู ภควโต อาโรเจสุํ. @เชิงอรรถ: ๑ องฺ.ติก. ๒๐/๕๕/๑๕๓ ๒ องฺ.ติก. ๒๐/๕๔-๕/๑๕๒-๓ อถ ภควา "น ภิกฺขเว ตถาคตา กสฺสจิ อภิสปํ เทนฺติ, ตสฺมา น เทวทตฺโต มยา อภิสปิโต, อตฺตโน กมฺเมเนว นิรยํ ปวิฏฺโฐ"ติ วตฺวา เตสํ มิจฺฉาคาหํ ปฏิเสเธนฺโต อิมาย อฏฺฐุปฺปตฺติยา อิมํ สุตฺตํ อภาสิ. ตตฺถ อสทฺธมฺเมหีติ อสตํ ธมฺเมหิ, อสนฺเตหิ วา ธมฺเมหิ. อเตกิจฺโฉติ พุทฺเธหิปิ อนิวตฺตนียตฺตา อวีจินิพฺพตฺติยา ติกิจฺฉาภาวโต อเตกิจฺโฉ, อติกิจฺฉนีโยติ อตฺโถ. อสนฺตคุณสมฺภาวนาธิปฺปาเยน ปวตฺตา ปาปา อิจฺฉา เอตสฺสาติ ปาปิจฺโฉ, ตสฺส ภาโว ปาปิจฺฉตา, ตาย. "อหํ พุทฺโธ ภวิสฺสามิ, สํฆํ ปริหริสฺสามี"ติ ตสฺส อิจฺฉา อุปฺปนฺนา. โกกาลิกาทโย ปาปา ลามกา มิตฺตา เอตสฺสาติ ปาปมิตฺโต, ตสฺส ภาโว ปาปมิตฺตตา, ตาย. อุตฺตริกรณีเยติ ฌานาภิญฺญาหิ อุตฺตริกรณีเย อธิคนฺตพฺเพ มคฺคผเล อนธิคเต สติ เอว, ตํ อนธิคนฺตฺวาติ อตฺโถ. โอรมตฺตเกนาติ อปฺปมตฺตเกน ฌานาภิญฺญามตฺเตน. วิเสสาธิคเมนาติ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมาธิคเมน. อนฺตราติ เวมชฺเฌ. โวสานํ อาปาทีติ อกตกิจฺโจว สมาโน "กตกิจฺโจมฺหี"ติ มญฺญมาโน สมณธมฺมโต วินาสํ ๑- อาปชฺชิ. อิติ ภควา อิมินา สุตฺเตน วิเสสโต ปุถุชฺชนภาเว อาทีนวํ ปกาเสสิ:- ภาริโย ปุถุชฺชนภาโว, ยตฺร หิ นาม ฌานาภิญฺญาปริโยสานา สมฺปตฺติโย นิพฺพตฺเตตฺวาปิ อเนกานตฺถาวหํ นานาวิธํ ทุกฺขเหตุํ อสนฺตคุณสมฺภาวนํ อสปฺปุริสสํสคฺคํ อาลสิยานุโยคญฺจ อวิชหนฺโต อวีจิมฺหิ กปฺปฏฺฐิยํ อเตกิจฺฉํ กิพฺพิสํ ปสวิสฺสตีติ. คาถาสุ มาติ ปฏิเสเธ นิปาโต. ชาตูติ เอกํเสน. โกจีติ สพฺพสงฺคาหกวจนํ. โลกสฺมินฺติ สตฺตโลเก. อิทํ วุตฺตํ โหติ "อิมสฺมึ สตฺต โลเก โกจิ ปุคฺคโล เอกํเสน ปาปิจฺโฉ มา โหตู"ติ. ตทมินาปิ ชานาถ, ปาปิจฺฉานํ ยถา คตีติ ปาปิจฺฉานํ ปุคฺคลานํ ยถา คติ ยาทิสี นิปฺผตฺติ, @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. วิคมํ ยาทิโส อภิสมฺปราโย, ตํ อิมินาปิ การเณน ชานาถาติ เทวทตฺตํ นิทสฺเสนฺโต เอวมาห. ปณฺฑิโตติ สมญฺญาโตติ ปริยตฺติพาหุสจฺเจน ปณฺฑิโตติ ญาโต. ภาวิตตฺโตติ สมฺมโตติ ฌานาภิญฺญาหิ ภาวิตตฺโตติ สมฺภาวิโต. ตถา หิ โส ปุพฺเพ "มหิทฺธิโก โคธิปุตฺโต, มหานุภาโว โคธิปุตฺโต"ติ ธมฺมเสนาปตินาปิ ปสํสิโต อโหสิ. ชลํว ยสสา อฏฺฐา, เทวทตฺโตติ วิสฺสุโตติ อตฺตโน กิตฺติยา ปริวาเรน ชลนฺโต วิย โอภาเสนฺโต วิย ฐิโต เทวทตฺโตติ เอวํ วิสฺสุโต ปากโฏ อโหสิ. "เม สุตนฺ"ติปิ ปาโฐ, มยา สุตํ สุตมตฺตํ กติปาเหเนว อตถาภูตตฺตา ๑- ตสฺส ตํ ปณฺฑิจฺจาทิสวนมตฺตเมวาติ อตฺโถ. โส สมานมนุจิณฺโณ, ๒- อาสชฺช นํ ตถาคตนฺติ โส เอวํภูโต เทวทตฺโต "พุทฺโธปิ สกฺยปุตฺโต, อหมฺปิ สกฺยปุตฺโต, พุทฺโธปิ สมโณ, อหมฺปิ สมโณ, พุทฺโธปิ อิทฺธิมา, อหมฺปิ อิทฺธิมา, พุทฺโธปิ ทิพฺพจกฺขุโก, อหมฺปิ ทิพฺพจกฺขุโก, พุทฺโธปิ ทิพฺพโสตโก, อหมฺปิ ทิพฺพโสตโก, พุทฺโธปิ เจโตปริยญาณลาภี, อหมฺปิ เจโตปริยญาณลาภี, พุทฺโธปิ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺเน ธมฺเม ชานาติ, อหมฺปิ เต ชานามี"ติ อตฺตโน ปมาณํ อชานิตฺวา สมฺมาสมฺพุทฺธํ อตฺตนา สมสมฏฺฐปเนน สมานํ ๓- อาปชฺชนฺโต "อิทานาหํ พุทฺโธ ภวิสฺสามิ, ภิกฺขุสํฆํ ปริหริสฺสามี"ติ อภิมารปโยชนา ตถาคตํ อาสชฺช อาสาเทตฺวา วิเหเฐตฺวา. "ปมาทมนุชีโน"ติปิ ๔- ปฐนฺติ. ตสฺสตฺโถ "วุตฺตเยน ปมาทํ อาปชฺชนฺโต ปมาทํ นิสฺสาย ภควตา สทฺธึ ยุคคฺคาหจิตฺตุปฺปาเทน สเหว ฌานาภิญฺญาหิ อนุชีโน ปริหีโน"ติ. อวีจินิรยํ ปตฺโต, จตุทฺวารํ ภยานกนฺติ ชาลานํ ตตฺถ อุปฺปนฺนสตฺตานํ วา นิรนฺตรตาย "อวีจี"ติ ลทฺธนามํ จตูสุ ปสฺเสสุ จตุมหาทฺวารโยเคน จตุทฺวารํ อติภยานกํ มหานิรยํ ปฏิสนฺธิคฺคหณวเสน ปตฺโต. ตถา หิ วุตฺตํ:- @เชิงอรรถ: ๑ สี.,ก. ตถา ภูตตฺตา ๒ ม. ปมาณมนุจิณฺโณ, ก. ปมาทมนุจิณฺโณ @๓ สี. สมานตํ, ก. ปมาทํ ๔ สี. ปมาทมนุหีโนติปิ "จตุกฺกณฺโณ จตุทฺวาโร วิภตฺโต ภาคโส มิโต อโยปาการปริยนฺโต อยสา ปฏิกุชฺชิโต. ตสฺส อโยมยา ภูมิ ชลิตา เตชสา ยุตา สมนฺตา โยชนสตํ ผริตฺวา ติฏฺฐติ สพฺพทา"ติ. ๑- อทุฏฺฐสฺสาติ อทุฏฺฐจิตฺตสฺส. ทุพฺเภติ ทุสฺเสยฺย. ตเมว ปาปํ ผุสตีติ ตเมว อทุฏฺฐทุพฺภึ ปาปปุคฺคลํ ปาปํ นิหีนํ ปาปผลํ ผุสติ ปาปุณาติ อภิภวติ. เภสฺมาติ วิปุลภาเวน คมฺภีรภาเวน จ ภึสาเปนฺโต วิย, วิปุลคมฺภีโรติ อตฺโถ. วาเทนาติ โทเสน. วิหึสตีติ พาธติ อาสาเทติ. วาโท ตมฺหิ น รูหตีติ ตสฺมึ ตถาคเต ปเรน อาโรปิยมาโน โทโส น รูหติ น ติฏฺฐติ วิสกุมฺโภ วิย สมุทฺทสฺส, น ตสฺส วิการํ ชเนตีติ อตฺโถ. เอวํ ฉหิ คาถาหิ ปาปิจฺฉตาทิสมนฺนาคตสฺส นิรยูปคภาวทสฺสเนน ทุกฺขโต อปริมุตฺตตํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ ตปฺปฏิปกฺขธมฺมสมนฺนาคตสฺส ทุกฺขกฺขยํ ทสฺเสนฺโต "ตาทิสํ มิตฺตนฺ"ติ โอสานคาถมาห. ตสฺสตฺโถ:- ยสฺส สมฺมา ปฏิปนฺนสฺส มคฺคานุโค ปฏิปตฺติมคฺคํ อนุคโต สมฺมา ปฏิปนฺโน อปฺปิจฺฉตาทิคุณสมนฺนาคเมน สกลสฺส วฏฺฏทุกฺขสฺส ๒- ขยํ ปริโยสานํ ปาปุเณยฺย, ตาทิสํ พุทฺธํ วา พุทฺธสาวกํ วา ปณฺฑิโต สปฺปญฺโญ อตฺตโน มิตฺตํ กุพฺเพถ เตน เมตฺติกํ กเรยฺย, ตญฺจ เสเวยฺย ตเมว ปยิรุปาเสยฺยาติ. อิติ อิมสฺมึ วคฺเค ฉฏฺฐสตฺตมสุตฺเตสุ วิวฏฺฏํ กถิตํ, อิตเรสุ วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํ. ทสมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. จตุตฺถวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------- @เชิงอรรถ: ๑ ม.อุ. ๑๔/๒๕๐/๒๑๘, องฺ.ติก. ๒๐/๓๖/๑๓๖, ขุ.เปต. ๒๖/๖๙๔-๕/๒๔๑, @ขุ.ชา. ๒๘/๙๒/๔๐ (สฺยา) ๒ ฉ.ม. สกลวฏฏทุกฺขสุสอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๓๑๖-๓๑๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=6991&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=6991&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=269 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6227 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6132 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6132 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]