อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๓. สงฺฆาฏิกณฺณสุตฺตวณฺณนา
      [๙๒] ตติเย สงฺฆาฏิกณฺเณติ จีวรโกฏิยํ. คเหตฺวาติ ปรามสิตฺวา.
อนุพนฺโธ อสฺสาติ อนุคโต ภเวยฺย. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- "ภิกฺขเว อิเธกจฺโจ
ภิกฺขุ อตฺตโน หตฺเถน มยา ปารุตสฺส สุคตมหาจีวรสฺส กณฺเณ ปรามสนฺโต
วิย มํ อนุคจฺเฉยฺย, เอวํ มยฺหํ อาสนฺนตโร หุตฺวา วิหเรยฺยา"ติ. ปาเท ปาทํ
นิกฺขิปนฺโตติ คจฺฉนฺตสฺส มม ปาเท ปาทํ นิกฺขิตฺตฏฺาเน ปาทุทฺธารณานนฺตรํ
อตฺตโน ปาทํ นิกฺขิปนฺโต. อุภเยนาปิ "านคมนาทีสุ อวิชหนฺโต สพฺพกาลํ
มยฺหํ สมีเป เอว วิหเรยฺย เจปี"ติ ทสฺเสติ. โส อารกาว มยฺหํ, อหญฺจ
ตสฺสาติ โส ภิกฺขุ มยา วุตฺตปฏิปทํ อปูเรนฺโต มม ทูเรเยว, อหญฺจ ตสฺส
ทูเรเยว. เอเตน มํสจกฺขุนา ตถาคตทสฺสนํ รูปกายสโมธานญฺจ อการณํ,
าณจกฺขุนาว ทสฺสนํ ธมฺมกายสโมธานเมว จ ปมาณนฺติ ทสฺเสติ. เตเนวาห
"ธมฺมํ หิ โส ภิกฺขเว ภิกฺขุ น ปสฺสติ, ธมฺมํ อปสฺสนฺโต มํ น ปสฺสตี"ติ.
ตตฺถ ธมฺโม นาม นววิโธ โลกุตฺตรธมฺโม, โส จ อภิชฺฌาทีหิ ทุสฺสิตจิตฺเตน
น สกฺกา ปสฺสิตุํ, ตสฺมา ธมฺมสฺส อทสฺสนโต ธมฺมกายํ จ น ปสฺสตี"ติ
ตถา หิ วตฺตุํ:-
             "กินฺเต วกฺกลิ อิมินา ปูติกาเยน ทิฏฺเน, โย โข วกฺกลิ
         ธมฺมํ ปสฺสติ, โส มํ ปสฺสติ. โย มํ ปสฺสติ, โส ธมฺมํ
         ปสฺสตี"ติ, ๑-
             "ธมฺมภูโต พฺรหฺมภูโต"ติ ๒- จ
             "ธมฺมกาโย อิติปิ, พฺรหฺมกาโย อิติปี"ติ ๓- จ อาทิ.
@เชิงอรรถ: ๑ สํ.ข. ๑๗/๘๗/๙๖      ๒ ม.มู. ๑๒/๒๐๓/๑๗๑, ขุ.ปฏิ. ๓๑/๕/๔๐๘
@๓ ที.ปา. ๑๑/๑๑๘/๗๒
      โยชนสเตติ โยชนสเต ปเทเส, โยชนสตมตฺถเกติ อตฺโถ. เสสํ
วุตฺตวิปริยาเยน เวทิตพฺพํ. อริยมคฺคาธิคมวเสน จสฺส อนภิชฺฌาลุอาทิภาโว
ทฏฺพฺโพ.
      คาถาสุ มหิจฺโฉติ กาเมสุ ติพฺพสาราคตาย มหาอิจฺโฉ. วิฆาตวาติ
ปทุฏฺมนสงฺกปฺปตาย สตฺเตสุ อาฆาตวเสน มหิจฺฉตาย อิจฺฉิตาลาเภน จ
วิฆาตวา. เอชานุโคติ เอชาสงฺขาตาย ตณฺหาย ทาโส วิย หุตฺวา ตํ
อนุคจฺฉนฺโต. ราคาทิกิเลสปริฬาหาภิภเวน อนิพฺพุโต. รูปาทิวิสยานํ อภิกงฺขเนน ๑-
คิทฺโธ. ปสฺส ยาวญฺจ อารกาติ อเนชสฺส นิพฺพุตสฺส วีตเคธสฺส
สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส โอกาสวเสน สมีเปปิ สมาโน มหิจฺโฉ วิฆาตวา เอชานุโค
อนิพฺพุโต คิทฺโธ พาลปุถุชฺชโน ธมฺมสภาวโต ยตฺตกํ ทูเร, ตสฺส โส ทูรภาโว
ปสฺส, วตฺตุมฺปิ น สุกรนฺติ อตฺโถ. วุตฺตเญฺหตํ:-
                 "นภญฺจ ทูเร ปวี จ ทูเร
                  ปารํ สมุทฺทสฺส ตถาหุ ทูเร
                  ตโต หเว ทูรตรํ วทนฺติ
                  สตญฺจ ธมฺโม อสตญฺจ ราชา"ติ. ๒-
      ธมฺมมภิญฺายาติ จตุสจฺจธมฺมํ อภิญฺาย อญฺาย าตตีรณปริญฺาหิ ยถารหํ
ปุพฺพภาเค ชานิตฺวา. ธมฺมมญฺายาติ ตเมว ธมฺมํ อปรภาเค มคฺคาเณน
ปริญฺาทิวเสน ยถามริยาทํ ชานิตฺวา. ปณฺฑิโตติ ปฏิเวธพาหุสจฺเจน ปณฺฑิโต.
รหโทว นิวาเต จาติ นิวาตฏฺาเน หรโท วิย อเนโช กิเลสจลนรหิโต
อุปสมฺมติ, ยถา โส รหโท นิวาเต าเน วาเตน อนพฺภาหโต สนฺนิสินฺโนว
โหติ, เอวมยมฺปิ สพฺพถาปิ ปฏิปฺปสฺสทฺธกิเลโส กิเลสจลนรหิโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อภิสงฺเคน    ๒ องฺ.จตุถฺก. ๒๑/๔๗/๕๗, ขุ.ชา. ๒๗/๓๖๓/๑๔๓ (สฺยา)
อรหตฺตผลสมาธินา วูปสมฺมติ, สพฺพกาลํ อุปสนฺตสภาโวว โหติ. อเนโชติ โส เอวํ
อเนชาทิสภาโว อรหา อเนชาทิสภาวสฺส สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส โอกาสโต ทูเรปิ
สมาโน ธมฺมสภาวโต อทูเร สนฺติเก เอวาติ.
                       ตติยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          -------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๓๓๔-๓๓๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=7390&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=7390&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=272
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6335
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6217
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6217
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_25