บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๒๙

๑๓. อุทยสุตฺตวณฺณนา [๑๑๑๒-๓] ฌายินฺติ อุทยสุตฺตํ. ตตฺถ อญฺญาวิโมกขนฺติ ปญฺญานุภาวนิชฺฌาตํ วิโมกฺขํ ปุจฺฉติ. อถ ภควา ยสฺมา อุทโย จตุตฺถชฺฌานลาภี, ตสฺมาสฺส ปฏิลทฺธชฺฌานวเสน นานปฺปการโต อญฺญาวิโมกฺขํ ทสฺเสนฺโต คาถาทฺวยมาห. ตตฺถ ปหานํ กามจฺฉนฺทานนฺติ ยทิทํ ปฐมชฺฌานํ นิพฺพตฺเตนฺตสฺส กามจฺฉนฺทปฺปหานํ, ตมฺปิ อญฺญํ วิโมกฺขํ ปพฺรูมิ, เอวํ สพฺพปทานิ โยเชตพฺพานิ. [๑๑๑๔] อุเปกฺขาสติสํสุทฺธนฺติ จตุตฺถชฺฌานอุเปกฺขาสตีหิ สํสุทฺธํ. ธมฺมตกฺกปุเรชวนฺติ อิมินา ตสฺมึ จตุตฺถชฺฌานวิโมกฺเข ฐตฺวา ฌานงฺคานิ วิปสฺสิตฺวา อธิคตํ อรหตฺตวิโมกฺขํ วทติ. อรหตฺตวิโมกฺขสฺส หิ มคฺคสมฺปยุตฺต- สมฺมาสงฺกปฺปาทิเภโท ธมฺมตกฺโก ปุเรชโว โหติ. เตนาห "ธมฺมตกฺกปุเรชวนฺ"ติ. อวิชฺชาย ปเภทนนฺติ เอตเมว จ อญฺญาวิโมกฺขํ อวิชฺชาปเภทสงฺขาตํ นิพฺพานํ นิสฺสาย ชาตตฺตา การโณปจาเรน "อวิชฺชาย ปเภทนนฺ"ติ ปพฺรูมีติ. [๑๑๑๕-๖] เอวํ อวิชฺชาปเภทนวจเนน วุตฺตํ นิพฺพานํ สุตฺวา "ตํ กิสฺส วิปฺปหาเนน วุจฺจตี"ติ ปุจฺฉนฺโต "กึสุ สญฺโญชโน"ติ คาถมาห. ตตฺถ กึสุ สญฺโญชโนติ กึ สํโยชโน. วิจารณนฺติ วิจรณการณํ. ^๑- กสฺสสฺส วิปฺปหาเนนาติ กึนามกสฺส อสฺส ธมฺมสฺส วิปฺปหาเนน. อถสฺส ภควา ตมตฺถํ พฺยากโรนฺโต "นนฺทิสญฺโญชโน"ติ คาถมาห. ตตฺถ วิตกฺกสฺสาติ กามวิตกฺกาทิโก วิตกฺโก อสฺส. [๑๑๑๗-๘] อิทานิ ตสฺส นิพฺพานสฺส มคฺคํ ปุจฺฉนฺโต "กถํ สตสฺสา"ติ คาถมาห. ตตฺถ วิญฺญาณนฺติ อภิสงฺขารวิญฺญาณํ. อถสฺส มคฺคํ กเถนฺโต ภควา @เชิงอรรถ: ^๑ ก. กึสุ วิจารโณติ กึ วิจารณํ "อชฺฌตฺตญฺจา"ติ คาถมาห. ตตฺถ เอวํ สตสฺสาติ เอวํ สตสฺส สมฺปชานสฺส. เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมว. เอวํ ภควา อิทมฺปิ สุตฺตํ อรหตฺตนิกูเฏเนว เทเสสิ, เทสนาปริโยสาเน จ ปุพฺพสทิโส เอว ธมฺมาภิสมโย อโหสีติ. ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทกฏฺฐกถาย สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาย อุทยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้า ๔๕๐-๔๕๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=10118&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=10118&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=437 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=11342 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=11341 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=11341 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25