อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สุตฺต.อ.๒ (ปรมตฺถ.๒)

                         ๑. อชิตสุตฺตวณฺณนา
      [๑๐๓๙] ตสฺมึ ปน ปเญฺห นิวุโตติ ปฏิจฺฉาทิโต. กิสฺสาภิเลปนํ พฺรูสีติ
กึ อสฺส โลกสฺส อภิเลปนํ วเทสิ.
      [๑๐๔๐] เววิจฺฉา ปมาทา นปฺปกาสตีติ มจฺฉริยเหตุ จ ปมาทเหตุ
จ นปฺปกาสติ. มจฺฉริยํ หิสฺส ทานาทิคุเณหิ ปกาสิตุํ น เทติ, ปมาโท
สีลาทีหิ. ชปฺปาภิเลปนนฺติ ตณฺหา อสฺส โลกสฺส มกฺกฏเลโป วิย มกฺกฏสฺส
อภิเลปนํ. ทุกฺขนฺติ ชาติอาทิกํ ทุกฺขํ.
      [๑๐๔๑] สวนฺติ สพฺพธิ โสตาติ สพฺเพสุ รูปาทิอายตเนสุ ตณฺหาทิกา
โสตา สนฺทนฺติ. กึ นิวารณนฺติ เตสํ กึ อาวรณํ กา รกฺขาติ. สํวรํ พฺรูหีติ
ตํ เตสํ นิวารณสงฺขาตํ สํวรํ พฺรูหิ. เอเตน สาวเสสปฺปหานํ ปุจฺฉติ. เกน
โสตา ปิถิยฺยเรติ ๒- เกน ธมฺเมน เอเต โสตา ปิถิยฺยนฺติ ปจฺฉิชฺชนฺติ. เอเตน
อนวเสสปฺปหานํ ปุจฺฉติ.
      [๑๐๔๒] สติ เตสํ นิวารณนฺติ วิปสฺสนายุตฺตา กุสลานํ ๓- ธมฺมานํ
คติโย สมนฺเนสมานา สติ เตสํ โสตานํ นิวารณํ. โสตานํ สํวรํ พฺรูมีติ
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ  ๒ ฉ.ม. ปิธิยฺยเรติ  ๓ สี.,ก. กุสลากุสลานํ
ตเมวาหํ สตึ โสตานํ สํวรํ พฺรูมีติ อธิปฺปาโย. ปญฺญาเยเต ปิถิยฺยเรติ รูปาทีสุ
ปน อนิจฺจตาทิปฏิเวธสาธิกาย มคฺคปญฺญาย เอเต โสตา สพฺพโส ปิถิยฺยนฺตีติ.
      [๑๐๔๓] ปญฺญา เจวาติ ปญฺหคาถาย ๑- ยา จายํ ตยา วุตฺตา ปญฺญา,
ยา จ สติ, ยญฺจ ตทวเสสํ นามรูปํ, เอตํ สพฺพมฺปิ กตฺถ นิรุชฺฌติ, เอตํ เม
ปญฺหํ ปุฏฺโฐ ปพฺรูหีติ ๒- เอวํ สงฺเขปตฺโถ เวทิตพฺโพ.
      [๑๐๔๔] วิสฺสชฺชนคาถาย ปนสฺส ยสฺมา ปญฺญาสติโย นาเมเนว สงฺคหํ
คจฺฉนฺติ, ตสฺมา ตา วิสุํ น วุตฺตา. อยเมตฺถ สงฺเขปตฺโถ:- ยมตฺถํ ๓- อชิต
เอตํ ปญฺหํ อปุจฺฉิ "กตฺเถตํ อุปรุชฺฌตี"ติ, ตํ เต ยตฺถ นามญฺจ รูปญฺจ
อเสสํ อุปรุชฺฌติ, ตํ วทนฺโต วทามิ, ตสฺส ตสฺส หิ วิญฺญาณสฺส นิโรเธน
สเหว อปุพฺพํ อจริมํ เอตฺเถตํ อุปรุชฺฌติ, เอตฺเถว วิญฺญาณนิโรเธ นิรุชฺฌติ
เอตํ, วิญฺญาณนิโรธา ตสฺส นิโรโธ โหติ, ตํ นาติวตฺตตีติ วุตฺตํ โหติ.
      [๑๐๔๕] เอตฺตาวตา จ "ทุกฺขมสฺส มหพฺภยนฺ"ติ อิมินา ปกาสิตํ
ทุกฺขสจฺจํ, "ยานิ โสตานี"ติ อิมินา สมุทยสจฺจํ, "ปญฺญาเยเต ปิถิยฺยเร"ติ อิมินา
มคฺคสจฺจํ, "อเสสํ อุปรุชฺฌตี"ติ อิมินา นิโรธสจฺจนฺติ. เอวํ จตฺตาริ สจฺจานิ
สุตฺวาปิ อริยภูมึ อนธิคโต ปุน เสขาเสขปฏิปทํ ปุจฺฉนฺโต "เย จ สงฺขาตธมฺมาเส"ติ
คาถมาห. ตตฺถ สงฺขาตธมฺมาติ อนิจฺจาทิวเสน ปริวีมํสิตธมฺมา,
อรหตํ เอตํ อธิวจนํ. เสขาติ สีลาทีนิ สิกฺขมานา อวเสสา อริยปุคฺคลา.
ปุถูติ พหู สตฺต ชนา. เตสํ เม นิปโก อิริยํ ปุฏฺโฐ ปพฺรูหีติ เตสํ เม
เสขาเสขานํ นิปโก ปณฺฑิโต ตฺวํ ปุฏฺโฐ ปฏิปตฺตึ พฺรูหีติ.
      [๑๐๔๖] อถสฺส ภควา ยสฺมา เสเขน กามจฺฉนฺทนีวรณํ อาทึ กตฺวา
สพฺพกิเลสา ปหาตพฺพา เอว, ตสฺมา "กาเมสู"ติ อุปฑฺฒคาถาย เสขปฏิปทํ
@เชิงอรรถ: ๑ ก. ปญฺหภาคคาถาย  ๒ ฉ.ม. พฺรูหีติ  ๓ ฉ.ม.,อิ. ยํ มํ ตฺวํ
ทสฺเสติ. ตสฺสตฺโถ:- วตุถุกาเมสุ กิเลสกาเมน นาภิคิชฺเฌยฺย, กายทุจฺจริตาทโย
จ มนโส อาวิลภาวกเร ธมฺเม ปชหนฺโต มนสา นาวิโล สิยาติ. ยสฺมา ปน
อเสโข อนิจฺจาทิวเสน สพฺพสงฺขาราทีนํ ปริตุลิตตฺตา กุสโล สพฺพธมฺเมสุ
กายานุปสฺสนาสติอาทีหิ จ สโต สกฺกายทิฏฺฐิอาทีนํ ภินฺนตฺตา ภิกฺขุภาวํ ปตฺโต
จ หุตฺวา สพฺพอิริยาปเถสุ ปริพฺพชติ, ตสฺมา "กุสโล"ติ อุปฑฺฒคาถาย
อเสขปฏิปทํ ทสฺเสติ. เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมว.
      เอวํ ภควา อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺฐาเปสิ, เทสนาปริโยสาเน
อชิโต อรหตฺเต ปติฏฺฐาสิ สทฺธึ อนฺเตวาสิสหสฺเสน, อญฺเญสญฺจ อเนกสหสฺสานํ
ธมฺมจกฺขุํ อุทปาทิ. สห อรหตฺตปฺปตฺติยา จ อายสฺมโต อชิตสฺส อนฺเตวาสิสหสฺสสฺส
จ อชินชฏาวากจีวราทีนิ อนฺตรธายึสุ, สพฺเพว อิทฺธิมยปตฺตจีวรธรา
ทฺวงฺคุลเกสา เอหิภิกฺขู หุตฺวา ภควนฺตํ นมสฺสมานา ปญฺชลิกา นิสีทึสูติ.
                     ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทกฏฺฐกถาย
                          สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาย
                       อชิตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       -------------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้า ๔๓๓-๔๓๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=9749&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=9749&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=425
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=10976
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=11010
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=11010
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_25