อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๓)

     {๓๒๔} จตุกฺเกสุ ฯ สกวาจาย อาปชฺชติ ปรวาจาย วุฏฺาตีติ วจีทฺวาริกํ
ปทโสธมฺมาทิเภทํ อาปตฺตึ อาปชฺชิตฺวา ติณวตฺถารกสมถฏฺานํ คโต
ปรสฺส กมฺมวาจาย วุฏฺาติ ฯ ปรวาจาย อาปชฺชติ สกวาจาย
วุฏฺาตีติ ปาปิกาย ทิฏฺิยา อปฺปฏินิสฺสคฺเค ปรสฺส กมฺมวาจาย
อาปชฺชติ ปุคฺคลสฺส สนฺติเก เทเสนฺโต สกวาจาย วุฏฺาติ ฯ
สกวาจาย อาปชฺชติ สกวาจาย วุฏฺาตีติ วจีทฺวาริกํ
ปทโสธมฺมาทิเภทํ อาปตฺตึ สกวาจาย อาปชฺชติ เทเสตฺวา วุฏฺหนฺโตปิ
สกวาจาย วุฏฺาติ ฯ ปรวาจาย อาปชฺชติ ปรวาจาย วุฏฺาตีติ
ยาวตติยกํ สงฺฆาทิเสสํ ปรสฺส กมฺมวาจาย อาปชฺชติ วุฏฺหนฺโตปิ
ปรสฺส ปริวาสกมฺมวาจาทีหิ วุฏฺาติ ฯ ตโต ปเรสุ ฯ กายทฺวาริกํ
กาเยน อาปชฺชติ เทเสนฺโต วาจาย วุฏฺาติ ฯ วจีทฺวาริกํ วาจาย
อาปชฺชติ ติณวตฺถารเกน กาเยน วุฏฺาติ ฯ กายทฺวาริกํ กาเยน
อาปชฺชติ ตเมว ติณวตฺถารเกน กาเยน วุฏฺาติ ฯ วจีทฺวาริกํ วาจาย
อาปชฺชติ ตเมว เทเสนฺโต วาจาย วุฏฺาติ ฯ สงฺฆิกมญฺจสฺส
อตฺตโน ปจฺจตฺถรเณน อนตฺถโต กายผุสเน โลมคณนาย อาปชฺชิ-
ตพฺพาปตฺตึ สหาคารเสยฺยาปตฺติญฺจ ปสุตฺโต อาปชฺชติ ฯ ปพุชฺฌิตฺวา
ปน อาปนฺนภาวํ ตฺวา เทเสนฺโต ปฏิพุทฺโธ วุฏฺาติ ฯ ชคฺคนฺโต
อาปชฺชิตฺวา ปน ติณวตฺถารกสมถฏฺาเน สยนฺโต ปฏิพุทฺโธ อาปชฺชติ
ปสุตฺโต วุฏฺาติ นาม ฯ ปจฺฉิมปททฺวยํปิ วุตฺตานุสาเรเนว
เวทิตพฺพํ ฯ อจิตฺตกาปตฺตึ อจิตฺตโก อาปชฺชติ นาม ฯ ปจฺฉา
เทเสนฺโต สจิตฺตโก วุฏฺาติ ฯ สจิตฺตกาปตฺตึ สจิตฺตโก อาปชฺชติ
นาม ฯ ติณวตฺถารกสมถฏฺาเน สยนฺโต อจิตฺตโก วุฏฺาติ ฯ
เสสปททฺวยํปิ วุตฺตานุสาเรเนว เวทิตพฺพํ ฯ โย สภาคํ อาปตฺตึ
เทเสติ อยํ เทสนาปจฺจยา ทุกฺกฏํ อาปชฺชนฺโต ปาจิตฺติยาทีสุ
อญฺตรํ เทเสติ ฯ ตญฺจ เทเสนฺโต ทุกฺกฏํ อาปชฺชติ ฯ ตํ
ปน ทุกฺกฏํ อาปชฺชนฺโต ปาจิตฺติยาทิโต วุฏฺาติ ฯ ปาจิตฺติยาทิโต
วุฏฺหนฺโต ตํ อาปชฺชติ ฯ อิติ เอกสฺส ปุคฺคลสฺส เอกเมว
ปโยคํ สนฺธาย อตฺถิ อาปชฺชนฺโต เทเสตีติ อิทํ จตุกฺกํ วุตฺตนฺติ
เวทิตพฺพํ ฯ กมฺมจตุกฺเก ฯ ปาปิกาย ทิฏฺิยา อปฺปฏินิสฺสคฺคาปตฺตึ
กมฺเมน อาปชฺชติ เทเสนฺโต อกมฺเมน วุฏฺาติ ฯ วิสฏฺิอาทิกํ
อกมฺเมน อาปชฺชติ ปริวาสาทินา กมฺเมน วุฏฺาติ ฯ สมนุภาสนํ
กมฺเมเนว อาปชฺชติ กมฺเมน วุฏฺาติ ฯ เสสํ อกมฺเมน อาปชฺชติ
อกมฺเมน วุฏฺาติ ฯ
     ปริกฺขารจตุกฺเก ฯ ปโม สกปริกฺขาโร ฯ ทุติโย สงฺฆิโก ฯ
ตติโย เจติยสนฺตโก ฯ จตุตฺโถ คิหิปริกฺขาโร ฯ สเจ ปน โส
ปตฺตจีวรนวกมฺมเภสชฺชานํ อตฺถาย อาหโฏ โหติ ฯ อปาปุรณํ
ทาตุํ อนฺโต วสาเปตุํ จ วฏฺฏติ ฯ
     สมฺมุขจตุกฺเก ฯ ปาปิกาย ทิฏฺิยา อปฺปฏินิสฺสคฺคาปตฺตึ
สงฺฆสฺส สมฺมุขาเอว อาปชฺชติ ฯ วุฏฺานกาเล ปน สงฺเฆน
กิจฺจํ นตฺถีติ ปรมฺมุขา วุฏฺาติ ฯ วิสฏฺิอาทิกํ ปรมฺมุขา อาปชฺชติ
สงฺฆสฺส สมฺมุขา วุฏฺาติ ฯ สมนุภาสนํ สงฺฆสฺส สมฺมุขา เอว
อาปชฺชติ สมฺมุขา วุฏฺาติ ฯ เสสํ สมฺปชานมุสาวาทาทิเภทํ
ปรมฺมุขาว อาปชฺชติ ปรมฺมุขา จ วุฏฺาติ ฯ อชานนฺตจตุกฺกํ
อจิตฺตกจตุกฺกสทิสํ ฯ
     ลิงฺคปาตุภาเวนาติ สยิตสฺเสว ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วา
ลิงฺคปริวตฺเต ชาเต สหาคารเสยฺยาปตฺติ โหติ ฯ อิทเมว ตํ ปฏิจฺจ
วุตฺตํ ฯ อุภินฺนํปิ ปน อสาธารณาปตฺติ ลิงฺคปาตุภาเวน วุฏฺาติ ฯ
สห ปฏิลาภจตุกฺเก ฯ ยสฺส ภิกฺขุโน ลิงฺคํ ปริวตฺตติ โส สห
ลิงฺคปฏิลาเภน ปมํ อุปฺปนฺนวเสน เสฏฺภาเวน จ ปุริมํ ปุริสลิงฺคํ
ชหติ ปจฺฉิเม อิตฺถีลิงฺเค ปติฏฺาติ ฯ ปุริสกุตฺตปุริสาการาทิวเสน
ปวตฺตา กายวจีวิญฺตฺติโย ปฏิปฺปสฺสมฺภนฺติ ฯ ภิกฺขูติ วา ปุริโสติ
วา เอวํ ปวตฺตา ปณฺณตฺติโย นิรุชฺฌนฺติ ฯ ยานิ หิ ภิกฺขุนีหิ
อสาธารณานิ ฉจตฺตาฬีส สิกฺขาปทานิ เตหิ อนาปตฺติเยว โหติ ฯ
ทุติยจตุกฺเก ปน ยสฺสา ภิกฺขุนิยา ลิงฺคํ ปริวตฺตติ สา ปจฺฉา
สมุปฺปตฺติยา วา หีนภาเวน วา ปจฺฉิมนฺติ สงฺขคตํ อิตฺถีลิงฺคํ
ชหติ วุตฺตปฺปกาเรน ปุริมนฺติ สงฺขคเต ปุริสลิงฺเค ปติฏฺาติ ฯ
วุตฺตวิปรีตา วิญฺตฺติโย ปฏิปฺปสฺสมฺภนฺติ ฯ ภิกฺขุนีติ วา อิตฺถีติ
วา เอวํ ปวตฺตา ปณฺณตฺติโย นิรุชฺฌนฺติ ฯ ยานิ วา ภิกฺขูหิ
อสาธารณานิ สตํ ตึสญฺจ สิกฺขาปทานิ เตหิ อนาปตฺติเยว
โหติ ฯ จตฺตาโร สามุกฺกํสาติ จตฺตาโร มหาปเทสา ฯ เต หิ
ภควตา อนุปฺปนฺเน วตฺถุสฺมึ สยํ อุกฺกํสิตฺวา อุกฺขิปิตฺวา ปิตตฺตา
สามุกฺกํสาติ วุจฺจนฺติ ฯ ปริโภคาติ อชฺโฌหรณียปริโภคา ฯ
อุทกํ ปน อกาลิกตฺตา อปฺปฏิคฺคหิตกํ วฏฺฏติ ฯ ยาวกาลิกาทีนิ
อปฺปฏิคฺคหิตกานิ อชฺโฌหริตุํ น วฏฺฏนฺติ ฯ จตฺตาริ มหาวิกฏานิ
กาโลทิสฺสตฺตา ยถาวุตฺตกาเล วฏฺฏนฺติ ฯ อุปาสโก สีลวาติ ปญฺจ
วา ทส วา สีลานิ โคปยมาโน ฯ
     อาคนฺตุกาทิจตุกฺเก ฯ สฉตฺตุปาหโน สสีสํ ปารุปนฺโต วิหารํ
ปวิสนฺโต ตตฺถ วิจรนฺโต จ อาคนฺตุโกว อาปชฺชติ โน
อาวาสิโก ฯ อาวาสิกวตฺตํ อกโรนฺโต ปน อาวาสิโก อาปชฺชติ
โน อาคนฺตุโก ฯ เสสํ กายวจีทฺวาริกํ อาปตฺตึ อุโภปิ อาปชฺชนฺติ ฯ
อสาธารณํ อาปตฺตึ เนว อาคนฺตุโก อาปชฺชติ โน อาวาสิโก ฯ
คมิยจตุกฺเกปิ ฯ คมิยวตฺตํ อปูเรตฺวา คจฺฉนฺโต คมิโก อาปชฺชติ
โน อาวาสิโก ฯ อาวาสิกวตฺตํ อกโรนฺโต อาวาสิโก อาปชฺชติ
โน คมิโก ฯ เสสํ อุโภปิ อาปชฺชนฺติ ฯ อสาธารณํ อาปตฺตึ
อุโภปิ นาปชฺชนฺติ ฯ
     วตฺถุนานตฺตตาทิจตุกฺเก ฯ จตุนฺนํ ปาราชิกานํ อญฺมญฺ
วตฺถุนานตฺตตาว โหติ น อาปตฺตินานตฺตตา ฯ สพฺพาปิ หิ สา
ปาราชิกาปตฺติเยว ฯ สงฺฆาทิเสสาทีสุปิ เอเสว นโย ฯ ภิกฺขุสฺส จ
ภิกฺขุนิยา จ อญฺมญฺ กายสํสคฺเค ภิกฺขุสฺส สงฺฆาทิเสโส
ภิกฺขุนิยา ปาราชิกนฺติ เอวํ อาปตฺตินานตฺตตาว โหติ น
วตฺถุนานตฺตตา ฯ อุภินฺนํปิ กายสํสคฺโคว วตฺถุ ฯ ตถา ลสุณขาทเน
ภิกฺขุนิยา ปาจิตฺติยํ ภิกฺขุสฺส ทุกฺกฏนฺติเอวมาทินา เจตฺถ นเยน
โยชนา เวทิตพฺพา ฯ จตุนฺนํ ปาราชิกานํ เตรสหิ สงฺฆาทิเสเสหิ สทฺธึ
วตฺถุนานตฺตตา เจว อาปตฺตินานตฺตตา จ ฯ เอวํ สงฺฆาทิเสสาทีนํ
อนิยตาทีหิ ฯ อาทิโต จตฺตาริ ปาราชิกานิ เอกโต อาปชฺชนฺตานํ
ภิกฺขุภิกฺขุนีนํ เนว วตฺถุนานตฺตตา โน อาปตฺตินานตฺตตา ฯ วิสุํ
อาปชฺชนฺเตสุปิ เสสา สาธารณาปตฺติโย อาปชฺชนฺเตสุปิ เอเสว
นโย ฯ วตฺถุสภาคาทิจตุกฺเก ฯ ภิกฺขุสฺส จ ภิกฺขุนิยา จ
กายสํสคฺเค วตฺถุสภาคตา โน อาปตฺติสภาคตา ฯ จตูสุ ปาราชิเกสุ
อาปตฺติสภาคตา โน วตฺถุสภาคตา ฯ เอเสว นโย สงฺฆาทิเสสาทีสุ ฯ
ภิกฺขุสฺส จ ภิกฺขุนิยา จ จตูสุ ปาราชิเกสุ วตฺถุสภาคตา เจว
อาปตฺติสภาคตา จ ฯ เอส นโย สพฺพาสุ สาธารณาปตฺตีสุ ฯ
อสาธารณาปตฺติยํ เนว วตฺถุสภาคตา จ นาปตฺติสภาคตา จ ฯ
โย หิ ปุริมจตุกฺเก ปมปญฺโห โส อิธ ทุติโย ฯ โย จ
ตตฺถ ทุติโย โส อิธ ปโม ฯ ตติยจตุตฺเถสุ นานากรณํ
นตฺถิ ฯ
     อุปชฺฌายจตุกฺเก ฯ สทฺธิวิหาริกสฺส อุปชฺฌาเยน กตฺตพฺพ-
วตฺตสฺส อกรเณ จ อาปตฺตึ อุปชฺฌาโย อาปชฺชติ โน
สทฺธิวิหาริโก ฯ อุปชฺฌายสฺส กตฺตพฺพวตฺตํ อกโรนฺโต สทฺธิวิหาริโก
อาปชฺชติ โน อุปชฺฌาโย ฯ เสสํ อุโภปิ อาปชฺชนฺติ ฯ
อสาธารณํ อุโภปิ นาปชฺชนฺติ ฯ อาจริยจตุกฺเกปิ เอเสว นโย ฯ
     อาทิยนฺตจตุกฺเก ฯ ปาทํ วา อติเรกปาทํ วา สหตฺถา
อาทิยนฺโต ครุกํ อาปชฺชติ ฯ อูนกปาทํ คณฺหาหีติ อาณตฺติยา
อญฺ ปโยเชนฺโต ลหุกํ อาปชฺชติ ฯ เอเตน นเยน เสสปทตฺติยํ
เวทิตพฺพํ ฯ อภิวาทนารหจตุกฺเก ฯ ภิกฺขุนีนํ ตาว ภตฺตคฺเค
นวมภิกฺขุนิโต ปฏฺาย อุปชฺฌายาปิ อภิวาทนารหา โน
ปจฺจุปฏฺานารหา ฯ อวิเสเสน จ วิปฺปกตโภชนสฺส ภิกฺขุสฺส โย
โกจิ วุฑฺฒตโร ฯ สฏฺิวสฺสสฺสาปิ ปาริวาสิกสฺส สมีปํ คโต
ตทหุปสมฺปนฺโนปิ ปจฺจุปฏฺานารโห โน อภิวาทนารโห ฯ
อปฺปฏิกฺขิตฺเตสุ าเนสุ วุฑฺโฒ นวกสฺส อภิวาทนารโห เจว
ปจฺจุปฏฺานารโห จ ฯ นวโก ปน วุฑฺฒสฺส เนว อภิวาทนารโห
น ปจฺจุปฏฺานารโห ฯ อาสนารหจตุกฺกสฺส ปมปทํ ปุริมจตุกฺเก
ทุติยปเทน ทุติยปทญฺจ ปมปเทน อตฺถโต สทิสํ ฯ
     กาลจตุกฺเก ฯ ปวาเรตฺวา ภุญฺชนฺโต กาเล อาปชฺชติ โน
วิกาเล ฯ วิกาลโภชนาปตฺตึ วิกาเล อาปชฺชติ โน กาเล ฯ
เสสํ กาเล เจว วิกาเล จ ฯ อสาธารณํ เนว กาเล โน
วิกาเล ฯ ปฏิคฺคหิตจตุกฺเก ฯ ปุเรภตฺตํ ปฏิคฺคหิตามิสํ กาเล
กปฺปติ โน วิกาเล ฯ ปานกํ วิกาเล กปฺปติ ปุนทิวสมฺหิ โน
กาเล ฯ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ กาเล เจว กปฺปติ วิกาเล จ ฯ
อตฺตโน อตฺตโน กาลาตีตํ ยาวกาลิกาทิตฺตยํ อกปฺปิยมํสอุคฺคหิตก-
ปฏิคฺคหิตกญฺจ เนว กาเล กปฺปติ โน วิกาเล ฯ ปจฺจนฺติมจตุกฺเก ฯ
สมุทฺเท สีมํ พนฺธนฺโต ปจฺจนฺติเมสุ ชนปเทสุ อาปชฺชติ
โน มชฺฌิเมสุ ฯ ปญฺจวคฺเคน คเณน อุปสมฺปาเทนฺโต
คณงฺคณุปาหนธุวนหานจมฺมตฺถรณานิ จ มชฺฌิเมสุ ชนปเทสุ อาปชฺชติ
โน ปจฺจนฺติเมสุ ฯ อิมานิ จตฺตาริ อิธ น กปฺปนฺตีติ วทนฺโตปิ
ปจฺจนฺติเมสุ อาปชฺชติ ฯ อิธ กปฺปนฺตีติ วทนฺโต ปน มชฺฌิเมสุ
อาปชฺชติ ฯ เสสาปตฺตึ อุภยตฺถาปิ อาปชฺชติ ฯ อสาธารณํ
น กตฺถจิ อาปชฺชติ ฯ ทุติยจตุกฺเก ฯ ปญฺจวคฺเคน คเณน
อุปสมฺปทาทิจตุพฺพิธํปิ วตฺถุ ปจฺจนฺติเมสุ ชนปเทสุ กปฺปติ ฯ
อิทํ กปฺปตีติ ทีเปตุํปิ ตตฺเถว กปฺปติ โน มชฺฌิเมสุ ฯ อิทํ
น กปฺปตีติ ทีเปตุํ ปน มชฺฌิเมสุ ชนปเทสุ กปฺปติ โน
ปจฺจนฺติเมสุ ฯ เสสํ อนุชานามิ ภิกฺขเว ปญฺจ โลณานีติอาทิ
อนุญฺาตํ ฯ ตํ อุภยตฺถ กปฺปติ ฯ ยํ ปน อกปฺปิยนฺติ ปฏิกฺขิตฺตํ
ตํ อุภยตฺถาปิ น กปฺปติ ฯ อนฺโตอาทิจตุกฺเก ฯ อนูปขชฺชเสยฺยาทึ
อนฺโต อาปชฺชติ โน พหิ ฯ อชฺโฌกาเส สงฺฆิกมญฺจาทีนิ
นิกฺขิปิตฺวา ปกฺกมนฺโต พหิ อาปชฺชติ โน อนฺโต ฯ เสสํ
อนฺโต เจว พหิ จ ฯ อสาธารณํ เนว อนฺโต น พหิ ฯ
อนฺโตสีมาทิจตุกฺเก ฯ อาคนฺตุโก วตฺตํ น ปูเรนฺโต อนฺโต สีมาย
อาปชฺชติ ฯ คมิโย พหิ สีมาย ฯ มุสาวาทาทึ อนฺโต สีมาย จ
พหิ สีมาย จ อาปชฺชติ ฯ อสาธารณํ น กตฺถจิ ฯ คามจตุกฺเก ฯ
อนฺตรฆรปฏิสํยุตฺตํ เสขปญฺตฺตึ คาเม อาปชฺชติ โน
อรญฺเ ฯ ภิกฺขุนี อรุณํ อุฏฺาปยมานา อรญฺเ อาปชฺชติ
โน คาเม ฯ มุสาวาทาทึ คาเม เจว อาปชฺชติ อรญฺเ จ ฯ
อสาธารณํ น กตฺถจิ ฯ
     จตฺตาโร ปุพฺพกิจฺจาติ สมฺมชฺชนี ปทีโป จ อุทกํ อาสเนน
จาติ อิทํ จตุพฺพิธํ ปุพฺพกรณนฺติ วุจฺจตีติ วุตฺตํ ฯ ฉนฺทปาริสุทฺธิ
อุตุกฺขานํ ภิกฺขุคณนา จ โอวาโทติ อิเม ปน จตฺตาโร ปุพฺพกิจฺจาติ
เวทิตพฺพา ฯ จตฺตาโร ปตฺตกลฺลาติ อุโปสโถ ยาวติกา จ
ภิกฺขู กมฺมปฺปตฺตา เต อาคตา โหนฺติ สภาคาปตฺติโย น วิชฺชนฺติ
วชฺชนียา จ ปุคฺคลา ตสฺมึ น โหนฺติ ปตฺตกลฺลนฺติ วุจฺจตีติ ฯ
จตฺตาริ อนญฺปาจิตฺติยานีติ เอตเทว ปจฺจยํ กริตฺวา อนญฺ
ปาจิตฺติยนฺติ เอวํ วุตฺตานิ อนูปขชฺชเสยฺยากปฺปนสิกฺขาปทํ เอหาวุโส
คามํ วา นิคมํ วาติ สิกฺขาปทํ สญฺจิจฺจ กุกฺกุจฺจอุปทหนํ
อุปสฺสุติติฏฺนนฺติ อิมานิ จตฺตาริ ฯ จตสฺโส ภิกฺขุสมฺมติโยติ เอกรตฺตํปิ
เจ ภิกฺขุ ติจีวเรน วิปฺปวเสยฺย อญฺตฺร ภิกฺขุสมฺมติยา อญฺ
นวํ สนฺถตํ การาเปยฺย อญฺตฺร ภิกฺขุสมฺมติยา ตโต เจ
อุตฺตรึ วิปฺปวเสยฺย อญฺตฺร ภิกฺขุสมฺมติยา ทุฏฺุลฺลํ อาปตฺตึ
อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรเจยฺย อญฺตฺร ภิกฺขุสมฺมติยาติ เอวํ อาคตา
เตรสสมฺมตีหิ วิมุตฺตา อญฺตฺร สมฺมติโย ฯ
     คิลานจตุกฺเก ฯ อญฺเภสชฺเชน กรณีเย โลลตาย อญฺ
วิญฺาเปนฺโต คิลาโน อาปชฺชติ ฯ อเภสชฺเชน กรณีเย เภสชฺชํ
วิญฺาเปนฺโต อคิลาโน อาปชฺชติ ฯ มุสาวาทาทึ อุโภปิ ฯ
อสาธารณํ อุโภปิ นาปชฺชนฺติ ฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ ฯ
                 จตุกฺก วณฺณนา นิฏฺิตา ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๕๐๓-๕๑๑.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=10270&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=10270&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=8&i=965
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=8&A=7851
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=8&A=6410
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=8&A=6410
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔
http://84000.org/tipitaka/read/?index_8