บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓

อนชฺฌิฏฺฐาติ อนาณตฺตา อยาจิตา วา ฯ อชฺเฌสนา เจตฺถ สงฺเฆน สมฺมตธมฺมชฺเฌสกายตฺตา วา สงฺฆตฺเถรายตฺตา วา ฯ ตสฺมึ ธมฺมชฺเฌสเก อสติ สงฺฆตฺเถรํ อาปุจฺฉิตฺวา วา เตน ยาจิโต วา ภาสิตุ ํ ลภติ ฯ สงฺฆตฺเถเรนาปิ สเจ วิหาเร พหู ธมฺมกถิกา โหนฺติ วารปฏิปาฏิยา วตฺตพฺพา ตฺวํ ธมฺมํ ภณ ธมฺมํ กเถหิ ธมฺมทานํ เทหีติ วา วุตฺเตน เตหิปิ วิธีหิ ธมฺโม ภาสิตพฺโพ ฯ โอสาเรหีติ วุตฺโต ปน โอสาเรตุเมว ลภติ กเถหีติ วุตฺโต กเถตุเมว สรภญฺญํ ภณาหีติ วุตฺโต สรภญฺญเมว ฯ สงฺฆตฺเถโรปิ จ อุจฺจตเร อาสเน นิสินฺโน ยาจิตุ ํ น ลภติ ฯ สเจ อุปชฺฌาโย เจว สทฺธิวิหาริโก จ โหนฺติ อุปชฺฌาโย จ ตํ อุจฺจาสเน นิสินฺโน ภณาหีติ วทติ สชฺฌายํ อธิฏฺฐหิตฺวา ภณิตพฺพํ ฯ สเจ ปเนตฺถ ทหรภิกฺขู โหนฺติ เตสํ ภณามีติ ภณิตพฺพํ ฯ สเจ วิหาเร สงฺฆตฺเถโร อตฺตโนเยว นิสฺสิตเก ภณาเปติ อญฺเญ มธุรภาณเกปิ นาชฺเฌสติ โส อญฺเญหิ วตฺตพฺโพ ภนฺเต อสุกนฺนาม ภณาเปมาติ ฯ สเจ ภณาเปถาติ วา วทติ ตุณฺหี วา โหติ ภณาเปตุ ํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน ปฏิพาหติ น ภณาเปตพฺพํ ฯ ยทิ อนาคเตเยว สงฺฆตฺเถเร ธมฺมสฺสวนํ อารทฺธํ ปุน อาคเต ฐเปตฺวา อาปุจฺฉนกิจฺจํ นตฺถิ ฯ โอสาเรตฺวา ปน กเถนฺเตน อาปุจฺฉิตฺวา วา อฏฺฐเปตฺวาเยว วา กเถตพฺพํ ฯ กเถนฺตสฺส ปุน อาคเตปิ เอเสว นโย ฯ อุปนิสินฺนกถายปิ สงฺฆตฺเถโรว สามี ตสฺมา เตน สยํ วา กเถตพฺพํ อญฺโญ วา ภิกฺขุ กเถหีติ วตฺตพฺโพ โน จ โข อุจฺจตเร อาสเน นิสินฺเนน ฯ มนุสฺสานมฺปน ภณาหีติ วตฺตุ ํ วฏฺฏติ ฯ มนุสฺสา อตฺตโน ชานนกํ ภิกฺขุ ํ ปุจฺฉนฺติ เตน เถรํ อาปุจฺฉิตฺวา กเถตพฺพํ ฯ สเจ สงฺฆตฺเถโร ภนฺเต อิเม ปญฺหํ มํ ปุจฺฉนฺตีติ ปุฏฺโฐ กเถหีติ วา ภณติ ตุณฺหี วา โหติ กเถตุ ํ วฏฺฏติ ฯ อนฺตรฆเร อนุโมทนาทีสุปิ เอเสว นโย ฯ สเจ สงฺฆตฺเถโร วิหาเร วา อนฺตรฆเร วา มํ อนาปุจฺฉิตฺวาปิ กเถยฺยาสีติ อนุชานาติ ลทฺธกปฺปิยํ โหติ สพฺพตฺถ วตฺตุ ํ วฏฺฏติ ฯ สชฺฌายํ กโรนฺเตนาปิ เถโร อาปุจฺฉิตพฺโพเยว ฯ เอกํ อาปุจฺฉิตฺวา สชฺฌายนฺตสฺส อปโร อาคจฺฉติ ปุน อาปุจฺฉนกิจฺจํ นตฺถิ ฯ สเจ วิสฺสมิสฺสามีติ อาโภคํ กตฺวา ฐิตสฺส อาคจฺฉติ ปุน อารภนฺเตน อาปุจฺฉิตพฺพํ ฯ สงฺฆตฺเถเร อนาคเตเยว อารทฺธํ สชฺฌายนฺตสฺสาปิ เอเสว นโย ฯ เอเกน สงฺฆตฺเถเรน มํ อนาปุจฺฉิตฺวาปิ ยถาสุขํ สชฺฌายาหีติ อนุญฺญาเตน ยถาสุขํ สชฺฌายิตุ ํ วฏฺฏติ ฯ อญฺญสฺมึ ปน อาคเต ตํ อาปุจฺฉิตฺวาว สชฺฌายิตพฺพํ ฯ {๑๕๑} อตฺตนา วา อตฺตานํ สมฺมนฺนิตพฺพนฺติ อตฺตนา วา อตฺตา สมฺมนฺนิตพฺโพ ฯ ปุจฺฉนฺเตน ปน ปริสํ โอโลเกตฺวา สเจ อตฺตโน อุปทฺทโว นตฺถิ วินโย ปุจฺฉิตพฺโพ ฯ {๑๕๓} กเตปิ โอกาเส ปุคฺคลํ ตุลยิตฺวาติ อตฺถิ นุโข เม อิโต อุปทฺทโว นตฺถีติ เอวํ อุปปริกฺขิตฺวา ฯ ปุคฺคลํ ตุลยิตฺวา โอกาสํ กาตุนฺติ ภูตเมว นุโข อาปตฺตึ วทติ อภูตนฺติ เอวํ อุปปริกฺขิตฺวา โอกาสํ กาตุ ํ อนุชานามีติ อตฺโถ ฯ ปุรมฺหากนฺติ ปฐมํ อมฺหากํ ฯ ปฏิกจฺเจวาติ ปฐมตรเมว ฯ {๑๕๔} อธมฺมกมฺมํ วุตฺตนยเมว ฯ ปฏิกฺโกสิตุนฺติ นิวาเรตุ ํ ฯ ทิฏฺฐิมฺปิ อาวิกาตุนฺติ อธมฺมกมฺมํ อิทํ น เม ตํ ขมตีติ เอวํ อญฺญสฺส สนฺติเก อตฺตโน ทิฏฺฐึ ปกาสิตุ ํ ฯ จตูหิ ปญฺจหีติอาทิ เตสํ อนุปทฺทวตฺถาย วุตฺตํ ฯ สญฺจิจฺจ น สาเวนฺตีติ ยถา น สุณนฺติ เอวํ ภณิสฺสามาติ สญฺจิจฺจ สณิกํ อุทฺทิสนฺติ ฯ {๑๕๕} เถราธิกนฺติ เถราธีนํ เถรายตฺตํ ภวิตุนฺติ อตฺโถ ฯ เถราเธยฺยนฺติปิ ปาโฐ ฯ ตสฺมา เถเรน สยํ วา อุทฺทิสิตพฺพํ อญฺโญ วา อชฺเฌสิตพฺโพ ฯ อชฺเฌสนวิธานญฺเจตฺถ ธมฺมชฺเฌสเน วุตฺตนยเมว ฯ โส น

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๑๔๕-๑๔๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=3018&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=3018&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=168 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=4481 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=4569 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=4569 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_4