อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๓)

     {๑๗๓} วคฺคาสมคฺคสญฺิโนปณฺณรสเก เต ชานนฺตีติ ปพฺพเต วา
ถเล วา ิตา สีมํ โอกฺกนฺเต วา โอกฺกมนฺเต วา ปสฺสนฺติ ฯ
สมคฺคสญฺิโน ปน อาเน วา อาคตา ภวิสฺสนฺตีติ สญฺาย
วา โหนฺติ ฯ เวมติกปณฺณรสกํ อุตฺตานตฺถเมว ฯ {๑๗๕} กุกฺกุจฺจปกต-
ปณฺณรสเก ยถา อิจฺฉาย อภิภูโต อิจฺฉาปกโตติ วุจฺจติ เอวํ
ปุพฺพภาเค สนฺนิฏฺานํ กตฺวาปิ กรณกฺขเณ อกปฺปิเย กปฺปิย-
สญฺิตาสงฺขาเตน กุกฺกุจฺเจน อภิภูตา กุกฺกุจฺจปกตาติ เวทิตพฺพา ฯ
     {๑๗๖} เภทปุเรกฺขารปณฺณรสเก อกุสลพลวตาย ถุลฺลจฺจยํ วุตฺตํ ฯ {๑๗๗} อาวาสิเกน
อาคนฺตุกเปยฺยาเล ยถา ปุริเม อาวาสิเกน อาวาสิกเปยฺยาเล เต
น ชานนฺติ อตฺถญฺเ อาวาสิกาติอาทิ วุตฺตํ เอวํ เต น
ชานนฺติ อตฺถญฺเ อาคนฺตุกาติอาทินา นเยน สพฺพํ เวทิตพฺพํ ฯ
อาคนฺตุเกน อาวาสิกเปยฺยาเล ปน ยถา ปุริมเปยฺยาเล อาวาสิกา
ภิกฺขู สนฺนิปตนฺตีติ อาคตํ เอวํ อาคนฺตุกา ภิกฺขู สนฺนิปตนฺตีติ
อาเนตพฺพํ ฯ อาคนฺตุเก อาคนฺตุกเปยฺยาโล ปน อุภยปเทสุ
อาคนฺตุกวเสน โยเชตพฺโพติ ฯ
     {๑๗๘} อาวาสิกานํ ภิกฺขูนํ จาตุทฺทโส โหติ อาคนฺตุกานํ ปณฺณรโสติ
เอตฺถ เยสํ ปณฺณรโส เต ติโรรฏฺโต วา อาคตา อตีตํ วา
อุโปสถํ จาตุทฺทสิกํ อกํสูติ เวทิตพฺพา ฯ อาวาสิกานํ อนุวตฺติ-
ตพฺพนฺติ อาวาสิเกหิ อชฺชุโปสโถ จาตุทฺทโสติ ปุพฺพกิจฺเจ กยิรมาเน
อนุวตฺติตพฺพํ น ปฏิกฺโกสิตพฺพํ ฯ นากามา ทาตพฺพาติ น อนิจฺฉาย
ทาตพฺพา ฯ {๑๗๙} อาวาสิกาการนฺติ อาวาสิกานํ อาการํ อาจารนฺติ
อตฺโถ ฯ เอส นโย สพฺพตฺถ ฯ อากาโร นาม เยน เตสํ
วตฺตสมฺปนฺนา วา น วาติ อาจารสณฺานํ คยฺหติ ฯ ลิงฺคํ นาม
ยํ เต ตตฺถ ตตฺถ ลีเน คมยติ อทิสฺสมาเนปิ ชานาเปตีติ
อตฺโถ ฯ นิมิตฺตํ นาม ยํ ทิสฺวา เต อตฺถีติ ายนฺติ ฯ
อุทฺเทโส นาม เยน เต เอวรูปปริกฺขาราติ อุทฺทิสฺสนฺติ อปเทสํ
ลภนฺตีติ อตฺโถ ฯ สพฺพเมตํ สุปญฺตฺตมญฺจปีาทีนญฺเจว
ปทสทฺทาทีนญฺจ อธิวจนํ ฯ ยถาโยคํ ปน โยเชตพฺพํ ฯ อาคนฺตุกา-
การาทีสุปิ เอเสว นโย ฯ ตตฺถ อญฺาตกนฺติ อญฺเสํ สนฺตกํ ฯ
ปาทานํ โธตํ อุทกนิสฺเสกนฺติ ปาทานํ โธตานํ อุทกนิสฺเสกํ ฯ
พหุวจนสฺส เอกวจนํ เวทิตพฺพํ ฯ ปาทานํ โธตอุทกนิสฺเสกนฺติ วา
ปาโ ฯ ปาทานํ โธวนอุทกนิสฺเสกนฺติ อตฺโถ ฯ
     {๑๘๐} นานาสํวาสกาทิวตฺถูสุ สมานสํวาสกทิฏฺินฺติ สมานสํวาสกา
เอเตติ ทิฏฺึ ฯ น ปุจฺฉนฺตีติ เตสํ ลทฺธึ น ปุจฺฉนฺติ อปุจฺฉิตฺวาว
วตฺตปฏิวตฺตํ กตฺวา เอกโต อุโปสถํ กโรนฺติ ฯ นาภิวิตรนฺตีติ
นานาสํวาสกภาวํ มทฺทิตุํ อภิภวิตุํ น สกฺโกนฺติ ตํ ทิฏฺึ น
นิสฺสชฺชาเปนฺตีติ อตฺโถ ฯ {๑๘๑} สภิกฺขุกา อาวาสาติ ยสฺมึ อาวาเส
อุโปสถการกา ภิกฺขู อตฺถิ ตมฺหา อาวาสา ยํ น สกฺโกติ
ตทเหว คนฺตุํ โส อาวาโส อุโปสถํ อกตฺวา น คนฺตพฺโพ ฯ
อญฺตฺร สงฺเฆนาติ สงฺฆปโหนเกหิ ภิกฺขูหิ วินา ฯ อญฺตฺร
อนฺตรายาติ ปุพฺเพ วุตฺตํ ทสวิธมนฺตรายํ วินา ฯ สพฺพนฺติเมน
ปน ปริจฺเฉเทน อตฺตจตุตฺเถน วา อตฺตปญฺจเมน วา อนฺตราเยปิ
วา สติ คนฺตุํ วฏฺฏติ ฯ อนาวาโสติ นวกมฺมสาลาทิโก โยโกจิ
ปเทโส ฯ ยถา จ อาวาสาทโย น คนฺตพฺพา เอวํ สเจ
วิหาเร อุโปสถํ กโรนฺติ อุโปสถาธิฏฺานตฺถํ สีมาปิ นทีปิ น
คนฺตพฺพา ฯ สเจ ปเนตฺถ โกจิ ภิกฺขุ โหติ ตสฺส สนฺติกํ
คนฺตุํ วฏฺฏติ ฯ วิสฺสฏฺอุโปสถาปิ อาวาสา คนฺตุํ วฏฺฏติ เอวํ
คโต อธิฏฺาตุํปิ ลภติ ฯ อรญฺเกนาปิ ภิกฺขุนา อุโปสถทิวเส
คาเม ปิณฺฑาย จริตฺวา อตฺตโน วิหารเมว อาคนฺตพฺพํ ฯ สเจ
อญฺ วิหารํ โอกฺกมติ ตตฺถ อุโปสถํ กตฺวาว อาคนฺตพฺพํ
อกตฺวา น วฏฺฏติ ฯ {๑๘๒} ยํ ชญฺา สกฺโกมิ อชฺเชว คนฺตุนฺติ ยํ
ชาเนยฺย อชฺเชว ตตฺถ คนฺตุํ สกฺโกมีติ เอวรูโป อาวาโส
คนฺตพฺโพ ฯ ตตฺถ ภิกฺขูหิ สทฺธึ อุโปสถํ กโรนฺเตนาปิ หิ อิมินา
เนว อุโปสถนฺตราโย กโต ภวิสฺสตีติ ฯ
     {๑๘๓} ภิกฺขุนิยา นิสินฺนปริสายาติอาทีสุ หตฺถปาสุปคมนเมว
ปมาณํ ฯ อญฺตฺร อวุฏฺิตาย ปริสายาติ อิทํ หิ ปาริวาสิย-
ปาริสุทฺธิทานํ นาม ปริสาย วุฏฺิตกาลโต ปฏฺาย น วฏฺฏติ อวุฏฺิยา
ปน วฏฺฏติ เตนาห อญฺตฺร อวุฏฺิตาย ปริสายาติ ฯ ตสฺส
ลกฺขณํ ภิกฺขุนีวิภงฺเค ปาริวาสิยฉนฺททานวณฺณนาโต คเหตพฺพํ ฯ
อนุโปสเถติ จาตุทฺทสิโก จ ปณฺณรสิโก จาติ อิเม เทฺว อุโปสเถ
เปตฺวา อญฺสฺมึ ทิวเส ฯ อญฺตฺร สงฺฆสามคฺคิยาติ ยา
โกสมฺพิกภิกฺขูนํ วิย ภินฺเน สงฺเฆ ปุน สงฺฆสามคฺคี กยิรติ ตถารูปึ
สงฺฆสามคฺคึ เปตฺวา ฯ ตทา จ สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ
อชฺชุโปสโถ สามคฺคีติ วตฺวา กาตพฺโพ ฯ เย ปน กิสฺมิญฺจิเทว
อปฺปมตฺตเก สติ อุโปสถํ เปตฺวา ปุน สมคฺคา โหนฺติ เตหิ
อุโปสโถเยว กาตพฺโพติ ฯ
                อุโปสถกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺิตา ฯ
                     -------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๑๕๕-๑๕๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=3221&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=3221&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=191
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=5034
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=5156
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=5156
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔
http://84000.org/tipitaka/read/?index_4