บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
จมฺมกฺขนฺธกวณฺณนา ------------- {๒๔๒} อิสฺสราธิปจฺจนฺติ อิสฺสรภาเวน จ อธิปติภาเวน จ สมนฺนาคตํ ฯ รชฺชนฺติ ราชภาวํ รญฺญา กตฺตพฺพกิจฺจํ วา ฯ โสโณ นาม โกฬิวิโสติ เอตฺถ โสโณติ ตสฺส นามํ โกฬิวิโสติ โคตฺตํ ฯ ปาทตเลสุ โลมานีติ อุโภสุ รตฺเตสุ ปาทตเลสุ สุขุมานิ อญฺชนวณฺณานิ กมฺมจิตฺตกตานิ โลมานิ ชาตานิ โหนฺติ ฯ โส กิร ปุพฺเพ อสีติสหสฺสานํ ปุริสานํ เชฏฺฐปุริโส หุตฺวา เตหิ สทฺธึ ปจฺเจกพุทฺธสฺส วสนฏฺฐาเน ปณฺณสาลํ กตฺวา อตฺตโน สสฺสิรีกํ อุณฺณปาวารกํ ปจฺเจกพุทฺธสฺส ปาเทหิ อกฺกมนฏฺฐาเน ปาทปุญฺฉนิกํ กตฺวา ฐเปสิ ฯ เตมาสมฺปน สพฺเพว ปจฺเจกพุทฺธํ อุปฏฺฐหึสุ ฯ อยํ ตสฺส จ เตสญฺจ อสีติคามิกสหสฺสานํ ปุพฺพปโยโค ฯ คามิกสหสฺสานีติ เตสุ คาเมสุ วสนฺตานํ กุลปุตฺตานํ อสีติสหสฺสานิ ฯ เกนจิเทว กรณีเยนาติ เกนจิ กรณีเยน วิย ฯ น ปนสฺส กิญฺจิ กรณียํ อตฺถิ อญฺญตฺร ตสฺส ทสฺสนตฺถาย ฯ ราชา กิร ตานิปิ อสีติกุลปุตฺตสหสฺสานิ สนฺนิปาเตนฺโต เอวํ อปริสงฺกนฺโต โสโณ อาคมิสฺสตีติ สนฺนิปาตาเปสิ ฯ ทิฏฺฐธมฺมิเก อตฺเถติ กสิวณิชฺชาทีนิ ธมฺเมน กตฺตพฺพานิ มาตาปิตโร ธมฺเมน โปสิตพฺพาติเอวมาทินา นเยน อิธโลกหิเต อตฺเถ อนุสาสิตฺวา ฯ โส โน ภควาติ โส อมฺหากํ ภควา ตุมฺเห สมฺปรายิเก อตฺเถ อนุสาสิสฺสตีติ อตฺโถ ฯ ภควนฺตํ ปฏิเวเทมีติ ภควนฺตํ ชานาเปมิ ฯ ปาฏิกาย นิมฺมุชฺชิตฺวาติ โสปาณสฺส เหฏฺฐา อฑฺฒจนฺทปาสาเณ นิมฺมุชฺชิตฺวา ฯ ยสฺสทานิ ภนฺเต ภควา กาลํ มญฺญตีติ ยสฺส เตสํ หิตกิริยตฺถสฺส ภควา กาลํ ชานาติ ฯ วิหารปฺปจฺฉายายนฺติ วิหารปฺปจฺจนฺเต ฉายายํ ฯ สมนฺนาหรนฺตีติ ปสาทวเสน ปุนปฺปุนํ มนสิกโรนฺติ ฯ ภิยฺโยโส มตฺตายาติ ภิยฺโยโส มตฺตาย ปุน วิสิฏฺฐตรํ ทสฺเสหีติ อตฺโถ ฯ อนฺตรธายตีติ อทสฺสนํ โหติ ฯ {๒๔๓} โลหิเตน ผุฏฺโฐติ โลหิเตน มกฺขิโต โหติ ฯ ควาฆาตนนฺติ ยตฺถ คาโว หญฺญนฺติ ตาทิโสติ อตฺโถ ฯ กุสโลติ วีณาย วาทนกุสโล ฯ วีณาย ตนฺติสฺสเรติ วีณาย ตนฺติยา สเร ฯ อจฺจายิกาติ อติอายตา ขรมุจฺฉิตา ฯ สรวตีติ สรสมฺปนฺนา ฯ กมฺมญฺญาติ กมฺมกฺขมา ฯ อติสิถิลาติ มนฺทมุจฺฉิตา ฯ สเม คุเณ ปติฏฺฐิตาติ มชฺฌิเม สเร ฐเปตฺวา มุจฺฉิตา ฯ วิริยสมถํ อธิฏฺฐาหีติ วิริยสมฺปยุตฺตํ สมถํ อธิฏฺฐาหิ วิริยสมเถน โยเชหีติ อตฺโถ ฯ อินฺทฺริยานญฺจ สมตํ ปฏิวิชฺฌาติ สทฺธาทีนํ อินฺทฺริยานํ สมตํ สมภาวํ ตตฺถ สทฺธํ ปญฺญาย ปญฺญญฺจ สทฺธาย วิริยํ สมาธินา สมาธิญฺจ วิริเยน โยชิยมานานํ อินฺทฺริยานํ สมตํ ปฏิวิชฺฌ ฯ ตตฺถ จ นิมิตฺตํ คณฺหาหีติ ตสฺมึ สมเถ สติ เยน อาทาเส มุขนิมิตฺเตน อุปฺปชฺชิตพฺพํ ตํ สมถนิมิตฺตํ วิปสฺสนา- นิมิตฺตํ มคฺคนิมิตฺตํ ผลนิมิตฺตํ คณฺหาหิ นิพฺพตฺเตหีติ อตฺโถ ฯ {๒๔๔} อญฺญํ พฺยากเรยฺยนฺติ อรหา อหนฺติ ชานาเปยฺยํ ฯ ฉฏฺฐานานีติ ฉ การณานิ ฯ อธิมุตฺโต โหตีติ ปฏิวิชฺฌิตฺวา ปจฺจกฺขํ กตฺวา ฐิโต โหติ ฯ เนกฺขมฺมาธิมุตฺโตติ สพฺพํ อรหตฺตวเสน วุตฺตํ ฯ อรหตฺตํ หิ สพฺพกิเลเสหิ นิกฺขนฺตตฺตา เนกฺขมฺมํ ฯ เตเหว ปวิวิตฺตตฺตา ปวิเวโก พฺยาปชฺฌาภาวโต อพฺยาปชฺฌํ ตณฺหาย ขยนฺเต อุปฺปนฺนตฺตา ตณฺหกฺขโย อุปาทานสฺส ขยนฺเต อุปฺปนฺนตฺตา อุปาทานกฺขโย สมฺโมหาภาวโต อสมฺโมโหติ วุจฺจติ ฯ เกวลํ สทฺธามตฺตกนฺติ ปฏิเวธรหิตํ เกวลํ ปฏิเวธปฺปญฺญาย อสมฺมิสฺสํ สทฺธามตฺตกํ ฯ ปฏิจยนฺติ ปุนปฺปุนํ กรเณน วุฑฺฒึ ฯ วีตราคตฺตาติ มคฺคปฏิเวเธน ราคสฺส วิคตตฺตาเยว เนกฺขมฺมสงฺขาตํ อรหตฺตํ ปฏิวิชฺฌิตฺวา ฐิโต โหติ ฯ ผลสมาปตฺติวิหาเรน วิหรติ ตนฺนินฺนมานโสเยว โหตีติ อตฺโถ ฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโย ฯ ลาภสกฺการสิโลกนฺติ จตุปจฺจยลาภญฺจ เตสํเยว สุกตภาวญฺจ วณฺณภณนญฺจ ฯ นิกามยมาโนติ อิจฺฉยมาโน ปตฺถยมาโน ฯ ปวิเวกาธิมุตฺโตติ ปวิเวเก อธิมุตฺโต อหนฺติ เอวํ อรหตฺตํ พฺยากโรตีติ อตฺโถ ฯ สีลพฺพตปรามาสนฺติ สีลญฺจ วตญฺจ ปรามสิตฺวา คหิตํ คหณมตฺตํ ฯ สารโต ปจฺจาคจฺฉนฺโตติ สารภาเวน ชานนฺโต ฯ อพฺยาปชฺฌาธิมุตฺโตติ อพฺยาปชฺฌํ อรหตฺตํ พฺยากโรตีติ อตฺโถ ฯ อิมินา นเยน สพฺพวาเรสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ ฯ ภุสาติ พลวนฺโต ฯ เนวสฺส จิตฺตํ ปริยาทิยนฺตีติ เอตสฺส ขีณาสวสฺส จิตฺตํ คเหตฺวา ฐาตุํ น สกฺโกนฺติ ฯ อมิสฺสีกตนฺติ อมิสฺสีกตํ กิเลเสหิ อารมฺมณานิ ๑- สทฺธึ จิตฺตํ มิสฺสํ กโรนฺติ เตสํ อภาวา อมิสฺสีกตํ ฯ ฐิตนฺติ @เชิงอรรถ: ๑. สารตฺถทีปนิยมฺปน กิเลสา หิ อารมฺมเณนาติ ทิสฺสติ. ฯ ปติฏฺฐิตํ ฯ อาเนญฺชปฺปตฺตนฺติ อจลนปฺปตฺตํ ฯ วยญฺจสฺสานุปสฺสตีติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทมฺปิ วยมฺปิ ปสฺสติ ฯ เนกฺขมฺมํ อธิมุตฺตสฺสาติ อรหตฺตํ ปฏิวิชฺฌิตฺวา ฐิตสฺส ฯ เสสปเทหิปิ อรหตฺตเมว กถิตํ ฯ อุปาทานกฺขยสฺสาติ อุปโยคตฺเถ สามิวจนํ ฯ อสมฺโมหญฺจ เจตโสติ จิตฺตสฺส จ อสมฺโมโห อธิมุตฺโต ฯ ทิสฺวา อายตนุปฺปาทนฺติ อายตนานํ อุปฺปาทญฺจ วยญฺจ ทิสฺวา ฯ สมฺมา จิตฺตํ วิมุจฺจตีติ สมฺมา เหตุนา นเยน อิมาย วิปสฺสนาย ปฏิปตฺติยา ผลสมาปตฺติวเสน จิตฺตํ วิมุจฺจติ นิพฺพานารมฺมเณ อธิมุจฺจติ ฯ สนฺตจิตฺตสฺสาติ นิพฺพุตจิตฺตสฺส ฯ ตาทิโนติ อิฏฺฐานิฏฺเฐสุ อนุนยปฏิเฆหิ อกมฺปิตตฺตา ตาทิโน ฯ {๒๔๕} อญฺญํ พฺยากโรนฺตีติ อรหตฺตํ พฺยากโรนฺติ ฯ อตฺโถ จ วุตฺโตติ เยน อรหาติ ญายติ โส อตฺโถ จ วุตฺโต ฯ สุตฺตตฺโถ ปน สุตฺตนฺตวณฺณนาโตเยว คเหตพฺโพ ฯ อตฺตา จ อนุปนีโตติ อรหํ อรหาติ เอวํ พฺยญฺชนวเสน อตฺตา จ น อุปนีโต ฯ อถ จ ปนิเธกจฺเจ โมฆปุริสาติ อญฺเญ ปน ตุจฺฉปุริสา หสมานา วิย อสนฺตเมว อญฺญํ วจนมตฺเตน สนฺตํ กตฺวา พฺยากโรนฺติ ฯ เอกปลาสิกนฺติ เอกปฏลํ ฯ อสีติสกฏวาเหติ เอตฺถอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๑๗๗-๑๘๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=3641&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=3641&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=5&i=1 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=5&A=1 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=5&A=1 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=5&A=1 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_5
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]