บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ปจฺจนฺติมนฺติ อภิลาปมตฺตเมตํ ฯ ยํ สงฺโฆ อากงฺขตีติ วุตฺตตฺตา ปน ธุรวิหาโรปิ สมฺมนฺนิตุํ วฏฺฏติ ฯ กมฺมวาจํ อวตฺวา อปโลกเนนาปิ วฏฺฏติเยว ฯ {๒๙๕} สกฏปริวตฺตกนฺติ สกเฏหิ ปริกฺเขปํ วิย กตฺวา อจฺฉนฺติ ฯ กาโกรวสทฺทนฺติ ตตฺถ ตตฺถ อปวิฏฺฐอามิส- ขาทนตฺถาย อนุปเคเยว สนฺนิปติตานํ กากานํ โอรวสทฺทํ ฯ ยโสโช นาม กปิลสุตฺตปริโยสาเน ปพฺพชิตานํ ปญฺจนฺนํ สตานํ อคฺคปุริโส ฯ อุสฺสาวนนฺติกนฺติอาทีสุ ฯ อุสฺสาวนนฺติกา ตาว เอวํ กาตพฺพา โย ถมฺภานํ วา อุปริ ภิตฺติปาเท วา นิกฺขนิตฺวา วิหาโร กยิรติ ตสฺส เหฏฺฐา ถมฺภปฏิจฺฉกา ปาสาณา ภูมิคติกาเอว ฯ ปฐมถมฺภมฺปน ปฐมภิตฺติปาทํ วา ปติฏฺฐาเปนฺเตหิ พหูหิ สมฺปริวาเรตฺวา กปฺปิยกุฏึ กโรมาติ วาจํ นิจฺฉาเรนฺเตหิ มนุสฺเสสุ อุกฺขิปิตฺวา ปติฏฺฐาเปนฺเตสุ อามสิตฺวา วา สยํ อุกฺขิปิตฺวา วา ถมฺโภ วา ภิตฺติปาโท วา ปติฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ กุรุนฺทีมหาปจฺจรีสุ ปน กปฺปิยกุฏี กปฺปิยกุฏีติ วตฺวา ปติฏฺฐาเปตพฺพนฺติ วุตฺตํ ฯ อนฺธกฏฺฐกถายํ สงฺฆสฺส กปฺปิยกุฏึ อธิฏฺฐามีติ วุตฺตํ ฯ ตมฺปน อวตฺวาปิ อฏฺฐกถาสุ วุตฺตนเยเนว วุตฺเต โทโส นตฺถิ ฯ อิทํ ปเนตฺถ สาธารณลกฺขณํ ถมฺภปติฏฺฐานญฺจ วจนปริโยสานญฺจ สมกาลํ วฏฺฏติ ฯ สเจ หิ อนิฏฺฐิเต วจเน ถมฺโภ ปติฏฺฐาติ อปฺปติฏฺฐิเต วา ตสฺมึ วจนํ นิฏฺฐาติ อกตา โหติ กปฺปิยกุฏี ฯ เตเนว มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ พหูหิ สมฺปริวาเรตฺวา วตฺตพฺพํ อวสฺสํ หิ เอกสฺสปิ วจน- นิฏฺฐานญฺจ ถมฺภปติฏฺฐานญฺจ เอกโต ภวิสฺสตีติ ฯ อิฏฺฐกสิลา- มตฺติกกุฏิกาสุ ปน กุฏีสุ เหฏฺฐา จยํ พนฺธิตฺวา วา อพนฺธิตฺวา วา กโรนฺตุ ยโต ปฏฺฐาย ภิตฺตึ อุฏฺฐาเปตุกามา โหนฺติ ตํ สพฺพปฐมํ อิฏฺฐกํ วา สิลํ วา มตฺติกาปิณฺฑํ วา คเหตฺวา วุตฺตนเยเนว กปฺปิยกุฏี กาตพฺพา ฯ อิฏฺฐกาทโย หิ ภิตฺติยา ปฐมิฏฺฐกาทีนํ เหฏฺฐา น วฏฺฏนฺติ ฯ ถมฺภา ปน อุปริ อุคฺคจฺฉนฺติ ตสฺมา วฏฺฏนฺติ ฯ อนฺธกฏฺฐกถายํ ถมฺเภ หิ กยิรมาเน จตูสุ โกเณสุ จตฺตาโร ถมฺภา อิฏฺฐกาทิกุฑฺเฑ จตูสุ โกเณสุ เทฺว ติสฺโส อิฏฺฐกา อธิฏฺฐาตพฺพาติ วุตฺตํ ฯ ตถา ปน อกตายปิ โทโส นตฺถิ ฯ อฏฺฐกถาสุ หิ วุตฺตเมว ปมาณํ ฯ โคนิสาทิกา ทุวิธา อารามโคนิสาทิกา วิหารโคนิสาทิกาติ ฯ ตาสุ ยตฺถ เนว อาราโม น เสนาสนานิ ปริกฺขิตฺตานิ โหนฺติ อยํ อาราม- โคนิสาทิกา นาม ยตฺถ เสนาสนานิ สพฺพานิ วา เอกจฺจานิ วา ปริกฺขิตฺตานิ อาราโม อปริกฺขิตฺโต อยํ วิหารโคนิสาทิกา นาม ฯ อิติ อุภยตฺราปิ อารามสฺส อปริกฺขิตฺตภาโวเยว ปมาณํ ฯ อาราโม ปน อุปฑฺฒปริกฺขิตฺโตปิ พหุตรปริกฺขิตฺโตปิ ปริกฺขิตฺโตเยว นามาติ กุรุนฺทีมหาปจฺจรีสุ วุตฺตํ ฯ เอตฺถ กปฺปิยกุฏึ ลทฺธุํ วฏฺฏติ ฯ คหปตีติ มนุสฺสา อาวาสํ กตฺวา กปฺปิยกุฏึ เทม ปริภุญฺชถาติ วทนฺติ เอสา คหปติ นาม ฯ กปฺปิยกุฏึ กาตุํ เทมาติ วุตฺเตปิ วฏฺฏติเยว ฯ อนฺธกฏฺฐกถายมฺปน ยสฺมา ภิกฺขุํ ฐเปตฺวา เสสสหธมฺมิกานํ สพฺเพสญฺจ เทวมนุสฺสานํ หตฺถโต ปฏิคฺคโห จ สนฺนิธิ จ อนฺโตวุตฺถญฺจ เตสํ สนฺตกํ ภิกฺขุสฺส วฏฺฏติ ตสฺมา เตสํ เคหานิ เตหิ ทินฺนา กปฺปิยกุฏี วา คหปตีติ วุจฺจตีติ วุตฺตํ ฯ ปุนปิ วุตฺตํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส วิหารํ ฐเปตฺวา ภิกฺขุนีนํ อุปสฺสโย อารามิกานํ วา ติตฺถิยานํ วา เทวตานํ วา นาคานํ วา อปิ พฺรหฺมานํ วา วิมานํ กปฺปิยกุฏี โหตีติ ตํ สุวุตฺตํ สงฺฆสนฺตกเมว หิ ภิกฺขุสนฺตกํ วา เคหํ คหปติกุฏี น โหติ ฯ สมฺมติกา นาม กมฺมวาจาย สาเวตฺวา กตาติ ฯ ยํ อิมาสุ จตูสุ กปฺปิยภูมีสุ วุตฺถํ อามิสํ ตํ สพฺพํ อนฺโตวุตฺถสงฺขํ น คจฺฉติ ภิกฺขูนญฺจ ภิกฺขุนีนญฺจ อนฺโตวุตฺถอนฺโตปกฺกโมจนตฺถํ หิ กปฺปิยกุฏิโย อนุญฺญาตา ฯ ยมฺปน อกปฺปิยภูมิยํ สหเสยฺยาปโหนเก เคเห วุตฺถํ สงฺฆิกํ วา ปุคฺคลิกํ วา ภิกฺขุสฺส ภิกฺขุนิยา วา สนฺตกํ เอกรตฺตมฺปิ ฐปิตํ ตํ อนฺโตวุตฺถํ ตตฺถ ปกฺกญฺจ อนฺโตปกฺกํ นาม โหติ เอตํ น กปฺปติ ฯ สตฺตาหกาลิกมฺปน ยาวชีวิกญฺจ วฏฺฏติ ฯ ตตฺรายํ วินิจฺฉโย สามเณโร ภิกฺขุสฺส ตณฺฑุลาทิกํ อามิสํ อาหริตฺวา กปฺปิยกุฏิยํ นิกฺขิปิตฺวา ปุนทิวเส ปจิตฺวา เทติ อนฺโตวุตฺถํ น โหติ ฯ ตตฺถ อกปฺปิยกุฏิยํ นิกฺขิตฺตสปฺปิอาทีสุ ยงฺกิญฺจิ ปกฺขิปิตฺวา เทติ มุขสนฺนิธิ นาม โหติ ฯ มหาปจฺจริยํ ปน อนฺโตวุตฺถํ โหตีติ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ นามมตฺตเมว นานากรณํ ฯ ภิกฺขุ อกปฺปิยกุฏิยํ ฐปิตสปฺปิญฺจ ยาวชีวิกปณฺณญฺจ เอกโต ปจิตฺวา ปริภุญฺชติ สตฺตาหํ นิรามิสํ วฏฺฏติ ฯ สเจ อามิสสํสฏฺฐํ กตฺวา ปริภุญฺชติ อนฺโตวุตฺถญฺเจว สามปกฺกญฺจ โหติ ฯ เอเตนุปาเยน สพฺพสํสคฺคา เวทิตพฺพา ฯ อิมา ปน กปฺปิยกุฏิโย กทา ชหิตวตฺถุกา โหนฺตีติ ฯ อุสฺสาวนนฺติกา ตาว ยา ถมฺภานํ อุปริ ภิตฺติปาเท วา นิกฺขนิตฺวา กตา สา สพฺเพสุ ถมฺเภสุ จ ภิตฺติปาเทสุ จ อปนีเตสุ ชหิตวตฺถุกา โหติ ฯ สเจ ปน ถมฺเภ วา ภิตฺติปาเท วา ปริวตฺตนฺติ โย โย ฐิโต ตตฺถ ตตฺถ ปติฏฺฐาติ สพฺเพสุปิ ปริวตฺติเตสุ ชหิตวตฺถุกาว โหติ ฯ อิฏฺฐกาทีหิ กตา จยสฺส อุปริภิตฺติอตฺถาย ฐปิตํ อิฏฺฐกํ วา สิลํ วา มตฺติกาปิณฺฑํ วา อาทึ กตฺวา วินาสิตกาเล ชหิตวตฺถุกา โหติ ฯ เยหิ ปน อิฏฺฐกาทีหิ อธิฏฺฐิตา เตสุ อปนีเตสุปิ ตทญฺเญสุ ปติฏฺฐิเตสุ อชหิตวตฺถุกาว โหติ ฯ โคนิสาทิกา ปาการาทีหิ ปริกฺเขเป กเต ชหิตวตฺถุกา โหติ ฯ ปุน ตสฺมึ อาราเม กปฺปิยกุฏึ ลทฺธุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน ปุนปิ ปาการาทโย ตตฺถ ตตฺถ ขณฺฑา โหนฺติ ตโต ตโต คาโว ปวิสนฺติ ปุน กปฺปิยกุฏี โหติ ฯ อิตรา ปน เทฺว โคปานสิมตฺตํ ฐเปตฺวา สพฺพสฺมึ ฉทเน วินฏฺเฐ ชหิตวตฺถุกา โหนฺติ ฯ สเจ โคปานสีนํ อุปริ เอกมฺปิ ปกฺขปาสกมณฺฑลํ อตฺถิ รกฺขติ ฯ ยตฺร ปนิมา จตสฺโสปิ กปฺปิยภูมิโย นตฺถิ ตตฺถ กึ กาตพฺพนฺติ ฯ อนุปสมฺปนฺนสฺส ทตฺวา ตสฺส สนฺตกํ กตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ ตตฺริทํ วตฺถุ กรวิกติสฺสตฺเถโร กิร วินยธรปาโมกฺโข มหาสีวตฺเถรสฺส สนฺติกํ อคมาสิ ฯ โส ทีปาโลเกน สปฺปิกุมฺภํ ปสฺสิตฺวา ภนฺเต กิเมตนฺติ ปุจฺฉิ ฯ เถโร อาวุโส คามโต สปฺปิกุมฺโภ อาภโต ลูขทิวเส สปฺปินา ภุญฺชนตฺถายาติ อาห ฯ ตโต นํ ติสฺสตฺเถโร น วฏฺฏติ ภนฺเตติ อาห ฯ เถโร ปุนทิวเส ปมุเข นิกฺขิปาเปสิ ฯ ติสฺสตฺเถโร ปุน เอกทิวสํ อาคโต ตํ ทิสฺวา ตเถว ปุจฺฉิตฺวา ภนฺเต สหเสยฺยาปโหนกฏฺฐาเน ฐเปตุํ น วฏฺฏตีติ อาห ฯ เถโร ปุนทิวเส พหิ นีหราเปตฺวา นิกฺขิปาเปสิ ฯ ตํ โจรา หรึสุ ฯ โส ปุน เอกทิวสํ อาคตํ ติสฺสตฺเถรมาห อาวุโส ตยา น วฏฺฏตีติ วุตฺเต โส กุมฺโภ พหิ นิกฺขิตฺโต โจเรหิ อวหโฏติ ฯ ตโต นํ ติสฺสตฺเถโร อาห นนุ ภนฺเต อนุปสมฺปนฺนสฺส ทาตพฺโพ อสฺส อนุปสมฺปนฺนสฺส หิ ทตฺวา ตสฺส สนฺตกํ กตฺวา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏตีติ ฯอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๑๙๗-๒๐๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=4066&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=4066&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=5&i=82 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=5&A=2101 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=5&A=2251 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=5&A=2251 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_5
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]