ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลีอักษรไทย วิมาน.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๙. ปทีปวิมานวณฺณนา ๑-
     อภิกฺกนฺเตน วณฺเณนาติ ปทีปวิมานํ. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควติ
สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต อุโปสถทิวเส สมฺพหุลา อุปาสกา อุโปสถิกา หุตฺวา ปุเรภตฺตํ
ยถาวิภวํ ทานํ ทตฺวา กาลสฺเสว ภุญฺชิตฺวา สุทฺธวตฺถนิวตฺถา สุทฺธุตฺตราสงฺคา
คนฺธมาลาทิหตฺถา ปจฺฉาภตฺตํ วิหารํ คนฺตฺวา มโนภาวนีเย ภิกฺขู ปยิรุปาสิตฺวา
สายเนฺห ธมฺมํ สุณนฺติ. วิหาเรเยว วสิตุกามานํ เตสํ ธมฺมํ สุณนฺตานํเยว
สูริโย อตฺถงฺคโต, อนฺธกาโร ชาโต. ตตฺเถกา อญฺตรา อิตฺถี "อิทานิ
ปทีปาโลกํ ๒- กาตุํ ยุตฺตนฺ"ติ จินฺเตตฺวา อตฺตโน เคหโต ปทีเปยฺยํ อาหราเปตฺวา
ปทีปํ อุชฺชาเลตฺวา ธมฺมาสนสฺส ปุรโต เปตฺวา ธมฺมํ สุณิ, สา เตน
ปทีปทาเนน อตฺตมนา ปีติโสมนสฺสชาตา หุตฺวา วนฺทิตฺวา อตฺตโน เคหํ
คตา. สา อปรภาเค กาลํ กตฺวา ตาวตึสภวเน โชติรสวิมาเน นิพฺพตฺติ,
สรีรโสภา ปนสฺสา อติวิย ปภสฺสรา อญฺเ เทเว อภิภวิตฺวา ทส ทิสา
โอภาสยมานา ติฏฺติ. อเถกทิวสํ อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน เทวจาริกํ
จรนฺโตติ สพฺพํ เหฏฺา อาคตนเยเนว เวทิตพฺพํ. อิธ ปน:-
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ทีปวิมาน...   ฉ.ม. ทีปาโลกํ
     [๗๕]    "อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน              ยา ตฺวํ ติฏฺสิ เทวเต
              โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา           โอสธี วิย ตารกา.
     [๗๖]     เกน เต'ตาทิโส วณฺโณ           เกน เต อิธ มิชฺฌติ
              อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา           เย เกจิ มนโส ปิยา.
     [๗๗]     เกน ตฺวํ วิมโลภาสา             อติโรจสิ เทวเต ๑-
              เกน เต สพฺพคตฺเตหิ             สพฺพา โอภาสเต ทิสา.
     [๗๘]                  ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                           มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺ
                           เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                           วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
จตูหิ คาถาหิ ปุจฺฉิ.
     [๗๙]     สา เทวตา อตฺตมนา             โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
              ปญฺหํ ปุฏฺา วิยากาสิ             ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ.
     [๘๐]                 "อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                           ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
                           ตมนฺธการมฺหิ ติมีสิกายํ
                           ปทีปกาลมฺหิ อทํ ปทีปํ. ๒-
     [๘๑]                  โย อนฺธการมฺหิ ติมีสิกายํ
                           ปทีปกาลมฺหิ ททาติ ทีปํ
                           อุปฺปชฺชติ โชติรสํ วิมานํ
                           ปหูตมลฺยํ พหุปุณฺฑรีกํ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. เทวตา   ฉ.ม. อทาสิ ทีปํ
     [๘๒]  เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ            เตน เม อิธ มิชฺฌติ
           อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา            เย เกจิ มนโส ปิยา.
     [๘๓]  เตนาหํ วิมโลภาสา               อติโรจามิ เทวตา
           เตน เม สพฺพคตฺเตหิ              สพฺพา โอภาสเต ๑- ทิสา.
     [๘๔]                  อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                           มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺ
                           เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                           วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
วิสฺสชฺเชสิ.
    #[๗๕]  ตตฺถ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณนาติ เอตฺถ อภิกฺกนฺตสทฺโท "อภิกฺกนฺตา
ภนฺเต รตฺติ, นิกฺขนฺโต ปโม ยาโม"ติอาทีสุ ๒-  ขเย อาคโต. "อยํ อิเมสํ
จตุนฺนํ ปุคฺคลานํ อภิกฺกนฺตตโร จ ปณีตตโร จา"ติอาทีสุ ๓- สุนฺทเร. "อภิกฺกนฺตํ
ภนฺเต อภิกฺกนฺตํ ภนฺเต"ติอาทีสุ ๔- อพฺภนุโมทเน. "อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน, สพฺพา
โอภาสยํ ทิสา"ติอาทีสุ ๕- อภิรูเป. อิธาปิ อภิรูเป เอว ทฏฺพฺโพ. ตสฺมา
อภิกฺกนฺเตนาติ อติกนฺเตน อติมนาเปน, อภิรูเปนาติ อตฺโถ. วณฺเณนาติ ฉวิวณฺเณน.
โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพาติ สพฺพาปิ ทส ทิสา โชเตนฺตี เอกาโลกํ กโรนฺตี.
กึ วิยาติ อาห "โอสธี วิย ตารกา"ติ. อุสฺสนฺนา ปภา เอตาย ธียติ,
โอสธีนํ วา อนุพลปฺปทายิกาติ กตฺวา "โอสธี"ติ ลทฺธนามา ตารกา ยถา
สมนฺตโต อาโลกํ กุรุมานา ติฏฺติ, เอวเมว ตฺวํ สพฺพา ทิสา โอภาสยนฺตี
ติฏฺสีติ.
@เชิงอรรถ:  ปาฬิยํ. โอภาสเร   วิ.จูฬ. ๗/๓๘๓/๒๐๔, องฺ.อฏฺก. ๒๓/๑๑๐/๒๐๗ (สฺยา),
@ขุ.อุ. ๒๕/๔๕/๑๖๔   องฺ.จตุกฺก. ๒๑/๑๐๐/๑๑๓   วิ.มหาวิ. ๑/๑๕/๗,
@ที.สี. ๙/๒๕๐,๒๙๙/๘๕,๑๐๘   ขุ.วิมาน. ๒๖/๘๕๗/๘๗
    #[๗๗]  สพฺพคตฺเตหีติ สพฺเพหิ สรีราวยเวหิ, สกเลหิ องฺคปจฺจงฺเคหิ
โอภาสตีติ อธิปฺปาโย, เหตุมฺหิ เจตํ กรณวจนํ. สพฺพา โอภาสเต ทิสาติ
สพฺพาปิ ทสทิสา ๑- วิชฺโชเตนฺติ. ๒- "โอภาสเร"ติปิ ปนฺติ, เตสํ สพฺพา ทิสาติ
พหุวจนเมตํ ๓- ทฏฺพฺพํ.
    #[๘๑]  ปทีปกาลมฺหีติ ปทีปกรณกาเล, ปทีปุชฺชลนโยคฺเค อนฺธกาเรติ
อตฺโถ. เตนาห "โย อนฺธการมฺหิ ติมีสิกายนฺ"ติ, พหเล มหนฺธกาเรติ  อตฺโถ.
ททาติ ทีปนฺติ ปทีปํ อุชฺชาเลนฺโต วา อนุชฺชาเลนฺโต วา ปทีปทานํ ททาติ,
ปทีโปปกรณานิ ๔- ทกฺขิเณยฺเย อุทฺทิสฺส ปริจฺจชติ. อุปปชฺชติ โชติรสํ วิมานนฺติ
ปฏิสนฺธิคฺคหณวเสน โชติรสํ วิมานํ อุปคจฺฉตีติ. ๕- เสสํ วุตฺตนยเมว.
     อถ ยถาปุจฺฉิเต อตฺเถ เทวตาย กถิเต เถโร ตเมว กถํ อฏฺุปฺปตฺตึ
กตฺวา ทานาทิกถาย ตสฺสา กลฺลจิตฺตาทิภาวํ ตฺวา สจฺจานิ ปกาเสสิ,
สจฺจปริโยสาเน สปริวารา สา เทวตา โสตาปตฺติผเล ปติฏฺหิ. เถโร ตโต
อาคนฺตฺวา ตํ ปวตฺตึ ภควโต อาโรเจสิ, ภควา ตสฺมึ จ ๖- วตฺถุสฺมึ สมฺปตฺต-
ปริสาย วิตฺถาเรน ธมฺมํ เทเสสิ, สา เทสนา มหาชนสฺส สาตฺถิกา ชาตา,
มหาชโน ๗- วิเสสโต ปทีปทาเน สกฺกจฺจการี อโหสีติ.
                      ปทีปวิมานวณฺณนา  นิฏฺิตา.
                       ------------------
@เชิงอรรถ:  ม. สพฺพทิสา วิทิสา   ฉ.ม. วิชฺโชตติ
@ ฉ.ม. พหุวจนเมว   ม. ปทีปปูชาการณานิ
@ สี. อุปฺปชฺชติ   ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ   สี.,อิ. เสสมหาชโน จ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้า ๕๓-๕๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=1145&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=1145&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=9              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=218              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=246              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=246              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]