ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลีอักษรไทย วิมาน.อ. (ปรมตฺถที.)

                      ๔๕. ๗. จตุริตฺถิวิมานวณฺณนา
     อภิกฺกนฺเตน วณฺเณนาติ จตุริตฺถิวิมานํ. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควติ สาวตฺถิยํ
วิหรนฺเต อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน เหฏฺฐา วุตฺตนเยน เทวจาริกํ จรนฺโต
ตาวตึสภวนํ คโต. โส ตตฺถ ปฏิปาฏิยา ฐิเตสุ จตูสุ วิมาเนสุ จตสฺโส เทวธีตโร
ปจฺเจกํ อจฺฉราสหสฺสปริวารา ทิพฺพสมฺปตฺตึ อนุภวนฺติโย ทิสฺวา ตาหิ ปุพฺเพ
กตกมฺมํ ปุจฺฉนฺโต:-
     [๗๕๕]   "อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
              โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา    โอสธี วิย ตารกา.
@เชิงอรรถ:  องฺ.จตุกฺก. ๒๑/๓๔/๔๐, องฺ.ปญฺจก. ๒๒/๓๘ (สฺยา.), ขุ.อิติ. ๒๕/๙๐/๓๐๘
     [๗๕๖]  เกน เต'ตาทิโส วณฺโณ      เกน เต อิธ มิชฺฌติ
            อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา      เย เกจิ มนโส ปิยา.
     [๗๕๗]         ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                   มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                   เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                   วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
อิมาหิ คาถาหิ ปฏิปาฏิยา ปุจฺฉิ. ตาปิ ตสฺส  ปุจฺฉานนฺตรํ ปฏิปาฏิยา พฺยากรึสุ.
ตํ ทสฺเสตุํ:-
     [๗๕๘]   "สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
              ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ      ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺ"ติ
อยํ  คาถา วุตฺตา.
     ตา กิร กสฺสปสฺส ภควโต กาเล เอสิกานามเก รฏฺเฐ ปณฺณกเต นาม
นคเร กุลเคเห นิพฺพตฺตา วยปฺปตฺตา ตสฺมึเยว นคเร ปติกุลํ คตา สมคฺควาสํ
วสนฺติ. ตาสุ เอกา อญฺญตรํ ปิณฺฑจาริกํ ภิกฺขุํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺตา อินฺทีวรกลาปํ
อทาสิ, อปรา อญฺญสฺส นีลุปฺปลหตฺถกํ ๑- อทาสิ, อปรา อญฺญสฺส ปทุมหตฺถกํ
อทาสิ, อปรา อญฺญสฺส สุมนมกุลานิ อทาสิ. ตา อปเรน สมเยน กาลํ กตฺวา
ตาวตึสภวเน ๒- นิพฺพตฺตึสุ, ตาสํ อจฺฉราสาสหสฺสํ ปริวาโร อโหสิ, ตา ตตฺถ
ยาวตายุกํ ทิพฺพสมฺปตฺตึ อนุภวิตฺวา ตโต จุตา ตสฺเสว กมฺมสฺส วิปากาวเสเสน
อปราปรํ ตตฺเถว สํสรนฺติโย อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ตตฺเถว อุปฺปนฺนา วุตฺตนเยน
อายสฺมตา มหาโมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา. ตาสุ เอกา อตฺตนา กตปุญฺญกมฺมํ เถรสฺส
กเถนฺตี:-
@เชิงอรรถ:  สี. นีลุปฺปลกลาปํ   สี.,อิ. ตาวตึเสสุ
     [๗๕๙]           "อินฺทีวรานํ  หตฺถกํ อหมทาสึ
                      ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
                      เอสิกานํ อุณฺณตสฺมึ
                      นครวเร ๑- ปณฺณกเต รมฺเม.
     [๗๖๐]   เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ        เตน เม อิธ มิชฺฌติ
             อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา.
                              ฯเปฯ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
อาห. อปรา:-
     [๗๖๖]           "นีลุปฺปลหตฺถกํ อหมทาสึ
                      ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
                      เอสิกานํ อุณฺณตสฺมึ
                      นครวเร ปณฺณกเต รมฺเม.
     [๗๖๗]   เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ        เตน เม อิธ มิชฺฌติ
             อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา.
                              ฯเปฯ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ  จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
อาห. อปรา:-
@เชิงอรรถ:  ก. นคเร วเร. เอวมุปริปิ
     [๗๗๓]         "โอทาตมูลกํ หริตปตฺตํ
                    อุทกสฺมึ สเร ชาตํ อหมทาสึ
                    ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
                    เอสิกานํ อุณฺณตสฺมึ
                    นครวเร ปณฺณกเต รมฺเม.
     [๗๗๔]  เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ      เตน เม อิธ มิชฺฌติ
            อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา      เย เกจิ มนโส ปิยา.
                           ฯเปฯ
                    เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                    วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
อาห. อปรา:-
     [๗๘๐]         "อหํ สุมนา สุมนสฺส สุมนมกุลานิ ๑-
                    ทนฺตวณฺณานิ อหมทาสึ
                    ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
                    เอสิกานํ อุณฺณตสฺมึ
                    นครวเร ปณฺณกเต รมฺเม.
     [๗๘๑]          เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ ฯเปฯ
                    วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
อาห.
    #[๗๕๙]   ตตฺถ อินฺทีวรานํ หตฺถกนฺติ อุทฺทาลกปุปฺผหตฺถํ วาตฆาตกปุปฺผกลาปํ.
เอสิกานนฺติ เอสิการฏฺฐสฺส. อุณฺณตสฺมึ นครวเรติ อุณฺณเต ภูมิปเทเส
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สุมนมกุฬานิ. เอวํมุปริปิ
นิวิฏฺเฐ เมโฆทรํ ลิหนฺเตหิ ๑- วิย อจฺจุคฺคเตหิ ปาสาทกูฏาคาราทีหิ อุณฺณเต
อุตฺตมนคเร. ปณฺณกเตติ เอวํนามเก นคเร.
    #[๗๖๖]  นีลุปฺปลหตฺถกนฺติ กุวลยกลาปํ.
    #[๗๗๓]  โอทาตมูลกนฺติ เสตมูลํ, ภิสมูลานํ ธวลตาย วุตฺตํ, ปทุมกลาปํ
สนฺธาย วทติ. เตนาห "หริตปตฺตนฺ"ติอาทิ. ตตฺถ หริตปตฺตนฺติ นีลปตฺตํ.
อวิชหิตมกุลปตฺตสฺส หิ ปทุมสฺส พาหิรปตฺตานิ หริตวณฺณานิ เอว โหนฺตีติ. อุทกสฺมึ
สเร ชาตนฺติ สเร อุทกมฺหิ ชาตํ, สโรรุหนฺติ อตฺโถ.
    #[๗๘๐]  สุมนาติ เอวํนามา. สุมนสฺสาติ สุนฺทรจิตฺตสฺส. สุมนมกุลานีติ
ชาติสุมนปุปฺผมกุลานิ. ทนฺตวณฺณานีติ สชฺชุกํ อุลฺลิขิตหตฺถิทนฺตสทิสวณฺณานิ.
     เอวํ ตาหิ อตฺตนา กตกมฺเม กถิเต เถโรปิ ตาสํ อนุปุพฺพิกถํ กเถตฺวา
สจฺจานิ ปกาเสสิ, สจฺจปริโยสาเน ตา สพฺพาปิ สปริวารา โสตาปนฺนา อเหสุํ.
เถโร ตํ ปวตฺตึ มนุสฺสโลกํ อาคนฺตฺวา ภควโต อาโรเจสิ. ภควา ตมตฺถํ อฏฺฐุปฺปตฺตึ
กตฺวา สมฺปตฺตปริสาย ธมฺมํ เทเสสิ, สา ธมฺมเทสนา มหาชนสฺส สาตฺถิกา
ชาตาติ.
                     จตุริตฺถิวิมานวณฺณนา  นิฏฺฐิตา.
                       ------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้า ๒๒๒-๒๒๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=4687&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=4687&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=45              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=1580              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=1574              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=1574              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]