ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลีอักษรไทย วิมาน.อ. (ปรมตฺถที.)

                   ๕๔. ๔. กกฺกฏกรสทายกวิมานวณฺณนา
     อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานนฺติ กกฺกฏกรสทายกวิมานํ. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ?
ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน. เตน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อารทฺธวิปสฺสโก
กณฺณสูเลน ปีฬิโต อกลฺลสรีรตาย วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตุํ นาสกฺขิ, เวชฺเชหิ
วุตฺตวิธินา นานาเภสชฺเช ๑- กเตปิ โรโค น วูปสมิ. โส ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิ,
อถสฺส ภควา "กกฺกฏกรสโภชนํ สปฺปายนฺ"ติ ญตฺวา อาห "คจฺฉ ตฺวํ
ภิกฺขุ มคธเขตฺเต ปิณฺฑาย จราหี"ติ.
@เชิงอรรถ:  ก. นานาเภสชฺช, ฉ.ม. เภสชฺ เช
     โส ภิกฺขุ  "ทีฆทสฺสินา อทฺธา กิญฺจิ ทิฏฺฐํ ภวิสฺสตี"ติ จินฺเตตฺวา "สาธุ
ภนฺเต"ติ ภควโต ปฏิสฺสุณิตฺวา ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย มคธเขตฺตํ
คนฺตฺวา อญฺญตรสฺส เขตฺตปาลสฺส กุฏิยา ทฺวาเร ปิณฺฑาย อฏฺฐาสิ. โส จ
เขตฺตปาโล กกฺกฏกรสํ สมฺปาเทตฺวา ภตฺตญฺจ ปจิตฺวา "โถกํ วิสฺสมิตฺวา
ภุญฺชิสฺสามี"ติ นิสินฺโน เถรํ ทิสฺวา ปตฺตํ คเหตฺวา กุฏิกายํ นิสีทาเปตฺวา
กกฺกฏกรสภตฺตํ อทาสิ. เถรสฺส ตํ ภตฺตํ โถกํ ภุตฺตสฺสเยว ๑- กณฺณสูลํ
ปฏิปฺปสฺสมฺภิ, ฆฏสเตน นฺหาโต วิย อโหสิ. โส สปฺปายาหารวเสน จิตฺตผาสุกํ
ลภิตฺวา วิปสฺสนาวเสน จิตฺตํ อภินินฺนาเมนฺโต อปริโยสิเตเยว โภชเน อนวเสสโต
อาสเว เขเปตฺวา อรหตฺเต ปติฏฺฐาย เขตฺตปาลํ อาห "อุปาสก ตว ปิณฺฑปาต-
โภชเนน มยฺหํ โรโค วูปสนฺโต, กายจิตฺตํ กลฺลํ ชาตํ, ตฺวมฺปิ อิมสฺส ปุญฺญสฺส
ผเลน วิคตกายจิตฺตทุกฺโข ภวิสฺสสี"ติ วตฺวา อนุโมทนํ กตฺวา ปกฺกามิ.
     เขตฺตปาโล อปเรน สมเยน กาลํ กตฺวา ตาวตึสภวเน ทฺวาทสโยชนิเก
มณิถมฺเภ กนกวิมาเน สตฺตสตกูฏาคารปฏิมณฺฑิเต เวฬุริยมยคพฺเภ นิพฺพตฺติ,
ทฺวาเร จสฺส ยถูปจิตกมฺมสํสูจโก มุตฺตาสิกฺกาคโต สุวณฺณกกฺกฏโก โอลมฺพมาโน
อฏฺฐาสิ. อถายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน ปุพฺเพ วุตฺตนเยน ตตฺถ คโต ตํ ทิสฺวา
อิมาหิ คาถาหิ ปุจฺฉิ:-
         [๙๑๐]    "อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                  สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                  กูฏาคารา สตฺตสตา อุฬารา
                  เวฬุริยถมฺภา รุจกตฺถตา สุภา.
         [๙๑๑]    ตตฺถจฺฉสิ ปิวสิ ขาทสิ จ
                  ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคุํ
@เชิงอรรถ:  อิ. ภุตฺตวโตเยว
                ทิพฺพา รสา กามคุเณตฺถ ปญฺจ
                นาริโย จ นจฺจนฺติ สุวณฺณฉนฺนา.
      [๙๑๒] เกน เต'ตาทิโส วณฺโณ    เกน เต อิธ มิชฺฌติ
            อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา    เย เกจิ มนโส ปิยา.
      [๙๑๓]     ปุจฺฉามิ ตํ เทว มหานุภาว
                มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
โสปิสฺส พฺยากาสิ, ตํ ทสฺเสตุํ:-
      [๙๑๔] "โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
            ปญฺหํ ผุฏฺโฐ วิยากาสิ      ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺ"ติ
วุตฺตํ.
      [๙๑๕] "สติสมุปฺปาทกโร         ทฺวาเร กกฺกฏโก ฐิโต
            นิฏฺฐิโต ชาตรูปสฺส        โสภติ ทสปาทโก.
      [๙๑๖] เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ    เตน เม อิธ มิชฺฌติ
            อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา    เย เกจิ มนโส ปิยา.
      [๙๑๗]     อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                มนุสฺสภูโต ยมกาสิ ปุญฺญํ
                เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
วุตฺตํ. ๑-
    #[๙๑๐] ตตฺถ อุจฺจนฺติ อจฺจุคฺคตํ. มณิถูณนฺติ ปทุมราคาทิมณิมยถมฺภํ.
สมนฺตโตติ จตูสุปิ ปสฺเสสุ. รุจกตฺถตาติ ตสฺสํ ตสฺสํ ภูมิยํ สุวณฺณผลเกหิ
อตฺถตา.
    #[๙๑๑]  ปิวสิ ขาทสิ จาติ กาเลน กาลํ อุปยุชฺชมานํ คนฺธปานํ สุธา-
โภชนญฺจ สนฺธาย วทติ. ปวทนฺตีติ ปวชฺชนฺติ. ทิพฺพา รสา กามคุเณตฺถ
ปญฺจาติ ทิพฺพา รสา อนปฺปกา ปญฺจ กามคุณา เอตฺถ เอตสฺมึ ตว วิมาเน
สํวิชฺชนฺตีติ อตฺโถ. สุวณฺณฉนฺนาติ เหมาภรณวิภูสิตา.
    #[๙๑๕]  สติสมุปฺปาทกโรติ สตุปฺปาทกโร, เยน ปุญฺญกมฺเมน อยํ ทิพฺพ-
สมฺปตฺติ มยา ลทฺธา, ตตฺถ สตุปฺปาทสฺส การโก, "กกฺกฏกรสทาเนน อยํ ตยา ๒-
สมฺปตฺติ ลทฺธา"ติ เอวํ สตุปฺปาทํ กโรนฺโตติ อตฺโถ. นิฏฺฐิโต ชาตรูปสฺสาติ
ชาตรูเปน สิทฺโธ ชาตรูปมโย. เอกเมกสฺมึ ปสฺเส ปญฺจ ปญฺจ กตฺวา ทส ปาทา
เอตสฺสาติ ทสปาทโก ทฺวาเร กกฺกฏโก ฐิโต โสภติ. โส เอว มม ปุญฺญกมฺมํ
ตาทิสานํ มเหสีนํ วิภาเวติ, น เอตฺถ มยา วตฺตพฺพํ อตฺถีติ อธิปฺปาโย. เตนาห
"เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ"ติอาทิ. เสสํ วุตฺตนยเมว.
                  กกฺกฏกรสทายกวิมานวณฺณนา  นิฏฺฐิตา.
                         ---------------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อยํ ปาโฐ นทิสฺสติ   อิ. มหา, ม. มยา


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้า ๒๗๙-๒๘๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=5902&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=5902&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=54              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=1990              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=1994              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=1994              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]