ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลีอักษรไทย วิมาน.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๗๙. ๕. อมฺพวิมานวณฺณนา
     อุจฺจมิทํ มณิถูณนฺติ อมฺพวิมานํ. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา ราชคเห
วิหรติ เวฬุวเน. เตน สมเยน ราชคเห อญฺญตโร ทุคฺคตปุริโส ปเรสํ ภตฺตเวตนภโต
หุตฺวา อมฺพวนํ รกฺขติ. โส เอกทิวสํ อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ คิมฺหสมเย
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วิหารญฺจ
สูริยาตปสนฺตตฺเต อุณฺหวาลิกานิปฺปีฬิเต ๑- วิปฺผนฺทมานมรีจิชาลวิตฺถเต ๒-
ภูมิปฺปเทเส ตสฺส อมฺพารามสฺส อวิทูเรน มคฺเคน เสทาคเตน คตฺเตน คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา
สญฺชาตคารวพหุมาโน อุปสงฺกมิตฺวา เอวมาห "มหา อยํ ภนฺเต ฆมฺมปริฬาโห อติวิย
ปริสฺสนฺตรูโป ๓- วิย ทิสฺสติ, สาธุ ภนฺเต อยฺโย อิมํ อมฺพารามํ ปวิสิตฺวา
มุหุตฺต วิสฺสมิตฺวา อทฺธานปริสฺสมํ ปฏิวิโนเทตฺวา คจฺฉถ อนุกมฺปํ อุปาทายา"ติ.
เถโร วิเสสโต ตสฺส จิตฺตปฺปสาทํ ปริพฺรูเหตุกาโม ตํ อารามํ ปวิสิตฺวา อญฺญตรสฺส
อมฺพรุกฺขสฺส มูเล นิสีทิ.
     ปุน โส ปุริโส อาห "สเจ ภนฺเต นฺหายิตุกามตฺถ, อหํ อิโต กูปโต
อุทกํ อุทฺธริตฺวา ตุเมฺห นฺหาเปสฺสามิ, ปานียญฺจ ทสฺสามี"ติ. เถโรปิ อธิวาเสสิ
ตุณฺหีภาเวน. โส กูปโต อุทกํ อุทฺธริตฺวา ปริสฺสาเวตฺวา เถรํ นฺหาเปสิ,
นฺหาเปตฺวา จ หตฺถปาเท โธวิตฺวา นิสินฺนสฺส ปานียํ อุปเนสิ. เถโร ปานียํ ปิวิตฺวา
ปฏิปฺปสฺสทฺธทรโถ ตสฺส ปุริสสฺส อุทกทาเน เจว นฺหาปเน จ อนุโมทนํ วตฺวา
ปกฺกามิ. อถ โส ปุริโส "ฆมฺมาภิตตฺตสฺส วต สาริปุตฺตตฺเถรสฺส ๔- ฆมฺมปริฬาหํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภสึ, พหุํ วต มยา ปุญฺญํ ปสุตนฺ"ติ อุฬารปีติโสมนสฺสํ ปฏิสํเวเทสิ.
โส อปรภาเค กาลํ กตฺวา ตาวตึเสสุ อุปฺปชฺชิ. ตํ อายสฺมา มหา-
โมคฺคลฺลาโน อุปสงฺกมิตฺวา อิมาหิ คาถาหิ กตปุญฺญํ ปุจฺฉิ:-
     [๑๑๔๖]     "อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                 สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                 กูฏาคารา สตฺตสตา อุฬารา
                 เวฬุริยถมฺภา รุจกตฺถตา สุภา.
@เชิงอรรถ:  สี. อุณฺหวาลิกานิจิเต   สี.,อิ. วิปฺผนฺทมานมรีจิชาลวิตเต
@ ก. กิลนฺตรูโป   ฉ.ม. เถรสฺส
     [๑๑๔๗]      ตตฺถจฺฉสิ ปิวสิ ขาทสิ จ
                 ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคุํ
                 ทิพฺพา รสา กามคุเณตฺถ ปญฺจ
                 นาริโย จ นจฺจนฺติ สุวณฺณฉนฺนา.
     [๑๑๔๘]  เกน เต'ตาทิโส วณฺโณ    เกน เต อิธ มิชฺฌติ
             อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา    เย เกจิ มนโส ปิยา.
                          ฯเปฯ
                 เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                 วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ.
     [๑๑๕๐]  โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน    โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
             ปญฺหํ ปุฏฺโฐ วิยากาสิ      ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ.
     [๑๑๕๑]  "คิมฺหานํ ปจฺฉิเม มาเส    ปตปนฺเต ๑- ทิวงฺกเร
             ปเรสํ ภตโก โปโส       อมฺพารามํ อสิญฺจติ.
     [๑๑๕๒]  อถ เตนา'คมา ภิกฺขุ      สาริปุตฺโตติ วิสฺสุโต
             กิลนฺตรูโป กาเยน        อกิลนฺโตว เจตสา.
     [๑๑๕๓]  ตญฺจ ทิสฺวาน อายนฺตํ      อโวจํ อมฺพสิญฺจโก
             สาธุ ตํ ภนฺเต นฺหาเปยฺยํ ยํ มมสฺส สุขาวหํ.
     [๑๑๕๔]  ตสฺส เม อนุกมฺปาย       นิกฺขิปิ ปตฺตจีวรํ
             นิสีทิ รุกฺขมูลสฺมึ          ฉายาย เอกจีวโร.
@เชิงอรรถ:  ม. ปตาเปนฺเต
     [๑๑๕๕]  ตญฺจ อจฺเฉน วารินา      ปสนฺนมานโส นโร
             นฺหาปยี รุกฺขมูลสฺมึ        ฉายาย เอกจีวรํ.
     [๑๑๕๖]        อมฺโพ จ สิตฺโต สมโณ จ นฺหาปิโต
                   มยา จ ปุญฺญํ ปสุตํ อนปฺปกํ
             อิติ โส ปีติยา กายํ       สพฺพํ ผรติ อตฺตโน.
     [๑๑๕๗]  ตเทว เอตฺตกํ กมฺมํ       อกาสึ ตาย ชาติยา
             ปหาย มานุสํ เทหํ        อุปปนฺโนมฺหิ นนฺทนํ.
     [๑๑๕๘]  นนฺทเน จ วเน รมฺเม     นานาทิชคณายุเต
             รมามิ นจฺจคีเตหิ         อจฺฉราหิ ปุรกฺขโต"ติ
โสปิ ตสฺส อิมาหิ คาถาหิ พฺยากาสิ.
    #[๑๑๕๑]  ตตฺถ คิมฺหานํ ปจฺฉิเม มาเสติ อาสาฬฺหิมาเส. ปตปนฺเตติ อติวิย
ทิปฺปนฺเต, ๒- สพฺพโส อุณฺหํ วิสฺสชฺเชนฺเตติ อตฺโถ. ทิวงฺกเรติ ทิวากเร, อยเมว
วา ปาโฐ. อสิญฺจตีติ สิญฺจติ, อกาโร นิปาตมตฺตํ, สิญฺจติ อมฺพรุกฺขมูเลสุ ธุวํ
ชลเสกํ กโรตีติ อตฺโถ. "อสิญฺจถา"ติ จ ปาโฐ, สิญฺจิตฺถาติ อตฺโถ. "อสิญฺจหนฺ"ติ
จ ปฐนฺติ, ปเรสํ ภตโก โปโส หุตฺวา ตทา อมฺพารามํ อสิญฺจึ อหนฺติ อตฺโถ.
    #[๑๑๕๒]  เตนาติ เยน ทิสาภาเคน โส อมฺพาราโม, เตน อคมา อคญฺฉิ.
อกิลนฺโตว เจตสาติ เจโตทุกฺขสฺส มคฺเคเนว ปหีนตฺตา เจตสา อกิลนฺโตปิ สมาโน
กิลนฺตรูโป กาเยน เตน มคฺเคน อคมาติ โยชนา.
    #[๑๑๕๓-๔]  อโวจํ อหํ ตทา อมฺพสิญฺจโก หุตฺวาติ โยชนา. เอกจีวโร
นฺหายิตุกาโมติ อธิปฺปาโย.
@เชิงอรรถ:  ม. ทีเปนฺเต
    #[๑๑๕๖]  อิตีติ เอวํ "อมฺโพ จ ลิตฺโต, สมโณ จ นฺหาปิโต, มยา จ
ปุญฺญํ ปสุตํ อนปฺปกํ, เอเกเนว ปโยเคน ติวิโธปิ อตฺโถ สาธิโต"ติ อิมินา
อากาเรน ปวตฺตาย ปีติยา โส ปุริโส อตฺตโน สพฺพํ กายํ ผรติ, นิรนฺตรํ
ผุฏํ กโรตีติ โยชนา. อตีตตฺเถ เจตํ วตฺตมานวจนํ, ผรีติ อตฺโถ.
    #[๑๑๕๗]  ตเทว เอตฺตกํ กมฺมนฺติ ตํ เอตฺตกํ เอวํ ปานียทานมตฺตกํ กมฺมํ
อกาสึ, ตาย ตสฺสํ ชาติยํ อญฺญํ นานุสฺสรามีติ อธิปฺปาโย. เสสํ วุตฺตนยเมว.
                      อมฺพวิมานวณฺณนา  นิฏฺฐิตา.
                        -----------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้า ๓๕๘-๓๖๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=7552&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=7552&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=79              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=2561              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=2642              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=2642              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]