อรรถกถาเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วิมาน.อ. (ปรมตฺถที.)

                      ๗.  ทุติยนาวาวิมานวณฺณนา
     สุวณฺณจฺฉทนํ นาวนฺติ ทุติยนาวาวิมานํ. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควติ
สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต อญฺญตโร ขีณาสวตฺเถโร อุปกฏฺฐาย วสฺสูปนายิกาย
คามกาวาเส วสฺสํ อุปคนฺตุกาโม สาวตฺถิโต ตํ คามํ อุทฺทิสฺส ปจฺฉาภตฺตํ
อทฺธานมคฺคปฏิปนฺโน มคฺคปริสฺสเมน กิลนฺโต ตสิโต อนฺตรามคฺเค อญฺญตรํ
คามํ สมฺปตฺโต พหิคาเม ตาทิสํ ฉายูทกสมฺปนฺนํ ฐานํ อปสฺสนฺโต
ปริสฺสเมน จ อภิภุยฺยมาโน จีวรํ ปารุปิตฺวา คามํ ปวิสิตฺวา ธุรเคหสฺเสว
ทฺวาเร อฏฺฐาสิ. ตตฺถ อญฺญตรา อิตฺถี เถรํ ปสฺสิตฺวา "กุโต ภนฺเต
อาคตตฺถา"ติ ปุจฺฉิตฺวา มคฺคปริสฺสมํ ปิปาสิตภาวญฺจ ญตฺวา "เอถ ภนฺเต"ติ
เคหํ ปเวเสตฺวา "อิธ นิสีทถา"ติ อาสนํ ปญฺญาเปตฺวา อทาสิ. ตตฺถ นิสินฺเน
ปาโททกํ ปาทพฺภญฺชนเตลญฺจ ทตฺวา ตาลวณฺฏํ คเหตฺวา วีชิ. ปริฬาเห
วูปสนฺเต มธุรํ สีตลํ สุคนฺธํ ปานกํ โยเชตฺวา อทาสิ. เถโร ตํ ปิวิตฺวา
ปฏิปฺปสฺสทฺธกิลมโถ อนุโมทนํ กตฺวา ปกฺกามิ. สา อปรภาเค กาลํ กตฺวา
ตาวตึสภวเน นิพฺพตฺตีติ สพฺพํ อนนฺตรวิมานสทิสนฺติ เวทิตพฺพํ. คาถาสุปิ
อปุพฺพํ นตฺถิ. เตน วุตฺตํ:-
     [๕๓]  "สุวณฺณจฺฉทนํ นาวํ        นาริ อารุยฺห ติฏฺฐสิ
           โอคาหสิ โปกฺขรณึ        ปทฺมํ ฉินฺทสิ ปาณินา.
        ๑- กูฏาคารา นิเวสา เต     วิภตฺตา ภาคโส มิตา
           ททฺทลฺลมานา อาภนฺติ      สมนฺตา จตุโร ทิสา. ๑-
     [๕๔]  เกน เต'ตาทิโส วณฺโณ    เกน เต อิธ มิชฺฌติ
           อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา    เย เกจิ มนโส ปิยา.
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อยํ คาถา น ทิสฺสติ
     [๕๕]             ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ.
     [๕๖]  สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
           ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ      ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ.
     [๕๗]             อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
                      ทิสฺวาน ภิกฺขุํ ตสิตํ กิลนฺตํ
                      อุฏฺฐาย ปาตุํ อุทกํ อทาสึ.
     [๕๘]             โย เว กิลนฺตสฺส ปิปาสิตสฺส
                      อุฏฺฐาย ปาตุํ อุทกํ ททาติ
                      สีโตทกา ตสฺส ภวนฺติ นชฺโช
                      ปหูตมลฺยา พหุปุณฺฑรีกา.
     [๕๙]             ตํ อาปคา อนุปริยนฺติ สพฺพทา
                      สีโตทกา วาลุกสนฺถตา นที
                      อมฺพา จ สาลา ติลกา จ ชมฺพุโย
                      อุทฺทาลกา ปาฏลิโย จ ผุลฺลา.
     [๖๐]             ตํ ภูมิภาเคหิ อุเปตรูปํ
                      วิมานเสฏฺฐํ ภุส โสภมานํ
                      ตสฺเสว กมฺมสฺส อยํ วิปาโก
                      เอตาทิสํ ปุญฺญกตา ลภนฺติ.
     [๖๑]  เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ    เตน เม อิธ มชฺฌติ
           อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา    เย เกจิ มนโส ปิยา.
     [๖๒]             อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ.
อตฺถวณฺณนาสุปิ อิธ เอโกว เถโรติ อปุพฺพํ นตฺถิ.
                    ทุติยนาวาวิมานวณฺณนา  นิฏฺฐิตา.
                          ------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้า ๔๕-๔๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=966&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=966&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=7
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=153
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=169
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=169
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26