ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๑ ภาษาบาลีอักษรไทย เปต.อ. (ปรมตฺถที.)

                    ๘๙. ๔. ปิฏฺฐธีตลิกเปตวตฺถุวณฺณนา
     ยงฺกิญฺจารมฺมณํ กตฺวาติ อิทํ สตฺถา สาวตฺถิยํ เชตวเน วิหรนฺโต
อนาถปิณฺฑิกสฺส คหปติโน ทานํ อารพฺภ กเถสิ.
@เชิงอรรถ:  สี. รมนสีโล, อิ. คมนสีโล
     อนาถปิณฺฑิกสฺส กิร คหปติโน ธีตุ ธีตาย ทาริกาย ธาติ ปิฏฺฐธีตลิกํ  ๑-
อทาสิ "อยํ เต ธีตา, อิมํ  คเหตฺวา กีฬสฺสู"ติ. สา ตตฺถ ธีตุสญฺญํ อุปฺปาเทสิ.
อถสฺสา เอกทิวสํ ตํ คเหตฺวา กีฬนฺติยา ปมาเทน ปติตฺวา ภิชฺชิ, ตโต ทาริกา
"มม ธีตา มตา"ติ ปโรทิ. ตํ โรทนฺตึ  ๒- โกจิปิ เคหชโน สญฺญาเปตุํ นาสกฺขิ.
ตสฺมึ จ สมเย สตฺถา อนาถปิณฺฑิกสฺส คหปติโน เคเห ปญฺญตฺเต อาสเน
นิสินฺโน โหติ, มหาเสฏฺฐี จ ภควโต สมีเป นิสินฺโน อโหสิ. ธาติ ตํ ทาริกํ
คเหตฺวา เสฏฺฐิสฺส สนฺติกํ อคมาสิ. เสฏฺฐี ตํ ทิสฺวา "กิสฺสายํ ๓- ทาริกา
โรทตี"ติ อาห, ธาติ ตํ ปวตฺตึ เสฏฺฐิสฺส อาโรเจสิ. เสฏฺฐี ตํ ทาริกํ องฺเก
นิสีทาเปตฺวา "ตว ธีตุ ทานํ ทสฺสามี"ติ สญฺญาเปตฺวา สตฺถุ อาโรเจสิ "ภนฺเต มม
นตฺตุธีตรํ ปิฏฺฐธีตลิกํ อุทฺทิสฺส ทานํ ทาตุกาโม, ตํ เม ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ
สทฺธึ สฺวาตนาย อธิวาเสถา"ติ. อธิวาเสสิ ภควา ตุณฺหีภาเวน.
     อถ ภควา ทุติยทิวเส ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ สทฺธึ เสฏฺฐิสฺส ฆรํ คนฺตฺวา
ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา อนุโมทนํ กโรนฺโต:-
         [๑๐] "ยงฺกิญฺจารมฺมณํ กตฺวา      ทชฺชา ทานํ อมจฺฉรี
              ปุพฺพเปเต จ อารพฺภ       อถ วา วตฺถุเทวตา.
         [๑๑] จตฺตาโร จ มหาราเช      โลกปาเล ยสสฺสิเน  ๔-
              กุเวรํ ธตรฏฺฐญฺจ          วิรูปกฺขํ วิรูฬฺหกํ
              เต เจว ปูชิตา โหนฺติ      ทายกา จ อนิปฺผลา.
         [๑๒] น หิ รุณฺณํ วา โสโก วา    ยา จญฺญา  ๕- ปริเทวนา
              น ตํ เปตสฺส อตฺถาย       เอวํ ติฏฺฐนฺติ ญาตโย.
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. กตปิฏฺฐธีตลิกํ   ม. ตํ อมรนฺติ   สี.,อิ. กึ นิสฺสาย
@ สี. ยสสฺสิโน   ก. ยาวญฺญา
         [๑๓] อยญฺจ โข ทกฺขิณา ทินฺนา    สํฆมฺหิ สุปติฏฺฐิตา
              ทีฆรตฺตํ หิตายสฺส          ฐานโส อุปกปฺปตี"ติ
อิมา คาถา อภาสิ.
     #[๑๐] ตตฺถ ยงฺกิญฺจารมฺมณํ กตฺวาติ มงฺคลาทีสุ อญฺญตรํ ยงฺกิญฺจิ อารพฺภ
อุทฺทิสฺส. ทชฺชาติ ทเทยฺย. อมจฺฉรีติ อตฺตโน สมฺปตฺติยา ปเรหิ
สาธารณภาวาสหนลกฺขณสฺส มจฺเฉรสฺส อภาวโต อมจฺฉรี, ปริจฺจาคสีโล
มจฺฉริยโลภาทิจิตฺตมลํ ทูรโต กตฺวา ทานํ ทเทยฺยาติ อธิปฺปาโย. ปุพฺพเปเต จ
อารพฺภาติ ปุพฺพเกปิ เปเต  ๑- อุทฺทิสฺส. วตฺถุเทวตาติ ฆรวตฺถุอาทีสุ อธิวตฺถา
เทวตา อารพฺภาติ โยชนา. อถ วาติ อิมินา อญฺเญปิ เทวมนุสฺสาทิเก เย เกจิ
อารพฺภ ทานํ ทเทยฺยาติ ทสฺเสติ.
     #[๑๑] ตตฺถ เทเวสุ ตาว เอกจฺเจ ปากเฏ เทเว ทสฺเสนฺโต "จตฺตาโร
จ มหาราเช"ติ วตฺวา ปุน เต นามโต คณฺหนฺโต "กุเวรนฺ"ติอาทิมาห. ตตฺถ
กุเวรนฺติ เวสฺสวณํ. ธตรฏฺฐนฺติอาทีนิ เสสานํ ติณฺณํ โลกปาลานํ นามานิ. เต
เจว ปูชิตา โหนฺตีติ เต มหาราชาโน ปุพฺพเปตวตฺถุเทวตาโย จ อุทฺทิสนกิริยาย
ปฏิมานิตา โหนฺติ. ทายกา จ อนิปฺผลาติ เย ทานํ เทนฺติ, เต ทายกา จ
ปเรสํ อุทฺทิสนมตฺเตน น นิปฺผลา, อตฺตโน ทานผลสฺส ภาคิโน เอว โหนฺติ.
     #[๑๒] อิทานิ "เย อตฺตโน ญาตีนํ มรเณน โรทนฺติ ปริเทวนฺติ โสจนฺติ,
เตสํ ตํ นิรตฺถกํ, อตฺตปริตาปนมตฺตเมวา"ติ ทสฺเสตุํ "น หิ รุณฺณํ วา"ติ คาถมาห.
ตตฺถ รุณฺณนฺติ รุทิตํ อสฺสุโมจนํ น หิ กาตพฺพนฺติ วจนเสโส. โสโกติ โสจนํ
จิตฺตสนฺตาโป, อนฺโตนิชฺฌานนฺติ อตฺโถ. ยา จญฺญา ปริเทวนาติ ยา จ รุณฺณโสกโต
อญฺญา ปริเทวนา, "กหํ เอกปุตฺตกา"ติอาทิวาจาวิปฺปลาโป, โสปิ น
กาตพฺโพติ อตฺโถ. สพฺพตฺถ วาสทฺโท วิกปฺปนตฺโถ. น ตํ เปตสฺส อตฺถายาติ
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. ปุพฺเพ เกจิ ปิตโร วา
ยสฺมา รุณฺณํ วา โสโก วา ปริเทวนา วาติ สพฺพมฺปิ ตํ เปตสฺส  ๑- กาลกตสฺส
อตฺถาย อุปการาย น โหติ, ตสฺมา น หิ ตํ กาตพฺพํ, ตถาปิ เอวํ ติฏฺฐนฺติ
ญาตโย อวิทฺทสุโนติ อธิปฺปาโย.
     #[๑๓] เอวํ รุณฺณาทีนํ นิรตฺถกภาวํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ ยา ปุพฺพเปตาทิเก
อารพฺภ ทายเกน สํฆสฺส ทกฺขิณา ทินฺนา, ตสฺสา สาตฺถกภาวํ ทสฺเสนฺโต "อยญฺจ
โข ทกฺขิณา"ติ คาถมาห. ตตฺถ อยนฺติ ทายเกน ตํ ทินฺนํ ทานํ ปจฺจกฺขโต
ทสฺเสนฺโต วทติ. จสทฺโท พฺยติเรกตฺโถ, เตน ยถา รุณฺณาทิ เปตสฺส น กสฺสจิ
อตฺถาย โหติ, น เอวมยํ, อยํ ปน ทกฺขิณา ทีฆรตฺตํ หิตายสฺส โหตีติ วกฺขมานเมว
วิเสสํ โชเตติ. โขติ อวธารเณ. ทกฺขิณาติ ทานํ. สํฆมฺหิ สุปติฏฺฐิตาติ อนุตฺตเร
ปุญฺญกฺเขตฺเต สํเฆ สุฏฺฐุ ปติฏฺฐิตา. ทีฆรตฺตํ หิตายสฺสาติ อสฺส เปตสฺส จิรกาลํ
หิตาย อตฺถาย. ฐานโส อุปกปฺปตีติ ตํขณญฺเญว นิปฺผชฺชติ, น กาลนฺตเรติ
อตฺโถ. อยํ หิ ตตฺถ ธมฺมตา:- ยํ เปเต อุทฺทิสฺส ทาเน ทินฺเน เปตา เจ
อนุโมทนฺติ, ตาวเทว ตสฺส ผเลน เปตา ปริมุจฺจนฺตีติ. ๒-
     เอวํ ภควา ธมฺมํ เทเสตฺวา มหาชนํ เปเต อุทฺทิสฺส ทานาภิรตมานสํ
กตฺวา อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ. ปุนทิวเส เสฏฺฐิภริยา อวเสสา จ ญาตกา เสฏฺฐึ
อนุวตฺตนฺตา เอวํ เตมาสมตฺตํ มหาทานํ ปวตฺเตสุํ.
     อถ ราชา ปเสนทิโกสโล ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา "กสฺมา ภนฺเต ภิกฺขู
มาสมตฺตํ มม ฆรํ นาคมึสู"ติ ปุจฺฉิ. สตฺถารา ตสฺมึ การเณ กถิเต ราชาปิ
เสฏฺฐึ อนุวตฺตนฺโต พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสํฆสฺส มหาทานํ ปวตฺเตสิ, ตํ ทิสฺวา
นาครา ราชานํ อนุวตฺตนฺตา มาสมตฺตํ มหาทานํ ปวตฺเตสุํ. เอวํ มาสทฺวยํ
ปิฏฺฐธีตลิกมูลกํ มหาทานํ ปวตฺเตสุนฺติ.
                    ปิฏฺฐธีตลิกเปตวตฺถุวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
@เชิงอรรถ:  ม. ตสฺส เปตสฺส      ม. ปริภุญฺชนฺตีติ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้า ๑๗-๒๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=365&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=365&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=89              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=3008              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=3194              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=3194              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]