ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๑ ภาษาบาลีอักษรไทย เปต.อ. (ปรมตฺถที.)

                     ๑๑๖. ๖. เสริณีเปติวตฺถุวณฺณนา
     นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสีติ อิทํ สตฺถริ เชตวเน วิหรนฺเต เสริณีเปตึ อารพฺภ
วุตฺตํ.
@เชิงอรรถ:  ม. ปญฺญตฺติยา      ม. สตฺตทิวเส
     กุรุรฏฺเฐ กิร หตฺถินิปุเร เสริณี นาม เอกา รูปูปชีวินี อโหสิ. ตตฺถ
จ อุโปสถกรณตฺถาย ตโต ตโต ภิกฺขู สนฺนิปตึสุ, ปุน มหาภิกฺขุสนฺนิปาโต อโหสิ.
ตํ ทิสฺวา มนุสฺสา ติลตณฺฑุลาทึ สปฺปินวนีตมธุอาทิญฺจ ๑- พหุํ ทานูปกรณํ สชฺเชตฺวา
มหาทานํ ปวตฺเตสุํ, เตน จ สมเยน สา คณิกา อสฺสทฺธา อปฺปสนฺนา
มจฺเฉรมลปริยุฏฺฐิตจิตฺตา เตหิ ๒- มนุสฺเสหิ "เอหิ ตาว อิทํ ทานํ อนุโมทาหี"ติ
อุสฺสาหิตาปิ "กึ เตน มุณฺฑกานํ สมณานํ ทินฺเนนา"ติ อปฺปสาทเมว เนสํ สมฺปเวเทสิ,
กุโต อปฺปมตฺตกสฺส ปริจฺจาโค.
     สา อปเรน สมเยน กาลํ กตฺวา อญฺญตรสฺส ปจฺจนฺตนครสฺส ปริขาปิฏฺเฐ
เปตี หุตฺวา นิพฺพตฺติ. อถ หตฺถินิปุรวาสี อญฺญตโร อุปาสโก วณิชฺชาย ตํ
นครํ คนฺตฺวา รตฺติยา ปจฺจูสสมเย ปริขาปิฏฺฐํ คโต ตาทิเสน ปโยชเนน. สา
ตตฺถ ตํ ทิสฺวา สญฺชานิตฺวา นคฺคา อฏฺฐิตฺตจมตฺตาวเสสสรีรา อติวิย พีภจฺฉทสฺสนา
อวิทูเร ฐตฺวา อตฺตานํ ทสฺเสสิ. โส ตํ ทิสฺวา:-
         [๔๖๔] "นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสิ        กิสา ธมนิสนฺถตา
               อุปฺผาสุลิเก กิสิเก          กา นุ ตฺวํ อิธ ติฏฺฐสี"ติ
คาถาย ปุจฺฉิ. สาปิสฺส:-
         [๔๖๕] "อหํ ภทนฺเต เปตีมฺหิ        ทุคฺคตา ยมโลกิกา
               ปาปกมฺมํ กริตฺวาน          เปตโลกํ อิโต คตา"ติ
คาถาย อตฺตานํ ปกาเสสิ. ปุน เตน:-
         [๔๖๖] "กึ นุ กาเยน วาจาย       มานสา ทุกฺกฏํ กตํ
               กิสฺสกมฺมวิปาเกน           เปตโลกํ อิโต คตา"ติ
คาถาย กตกมฺมํ ปุจฺฉิตา:-
@เชิงอรรถ:  ม. สปฺปิทธิมธุอาทิญฺจ          ม. เกหิจิ
         [๔๖๗] "อนาวเฏสุ ติตฺเถสุ         วิจินึ อฑฺฒมาสกํ
               สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ        ทีปํ นากาสิมตฺตโน.
         [๔๖๘] นทึ อุเปมิ ตสิตา           ริตฺตกา ปริวตฺตติ
               ฉายํ อุเปมิ อุเณฺหสุ         อาตโป ปริวตฺตติ.
         [๔๖๙] อคฺคิวณฺโณ จ เม วาโต      ฑหนฺโต อุปวายติ
               เอตญฺจ ภนฺเต อรหามิ       อญฺญญฺจ ปาปกํ ตโต.
         [๔๗๐] คนฺตฺวาน หตฺถินึ ปุรํ         วชฺเชสิ มยฺห มาตรํ
              `ธีตา จ เต มยา ทิฏฺฐา      ทุคฺคตา ยมโลกิกา
               ปาปกมฺมํ กริตฺวาน          เปตโลกํ อิโต คตา.'
         [๔๗๑] อตฺถิ เม เอตฺถ นิกฺขิตฺตํ      อนกฺขาตญฺจ ตํ มยา
               จตฺตาริ สตสหสฺสานิ         ปลฺลงฺกสฺส จ เหฏฺฐโต.
         [๔๗๒] ตโต เม ทานํ ททตุ         ตสฺสา จ โหตุ ชีวิกา
               ทานํ ทตฺวา จ เม มาตา     ทกฺขิณํ อนุทิจฺฉตุ ๑-
               ตทาหํ สุขิตา เหสฺสํ         สพฺพกามสมิทฺธินี"ติ
อิมาหิ ฉหิ คาถาหิ อตฺตนา กตกมฺมญฺเจว ปุน เตน อตฺตโน กาตพฺพํ อตฺถญฺจ
อาจิกฺขิ.
    #[๔๖๗] ตตฺถ อนาวเฏสุ ติตฺเถสูติ เกนจิ อนิวาริเตสุ นทีตฬากาทีนํ
ติตฺถปเทเสสุ, ยตฺถ มนุสฺสา นฺหายนฺติ, อุทกกิจฺจํ กโรนฺติ, ตาทิเสสุ ฐาเนสุ.
วิจินึ อฑฺฒมาสกนฺติ "มนุสฺเสหิ ฐเปตฺวา วิสฺสริตํ อปินาเมตฺถ กิญฺจิ ลเภยฺยนฺ"ติ
โลภาภิภูตา อฑฺฒมาสกมตฺตมฺปิ วิจินึ คเวสึ. อถ วา อนาวเฏสุ ติตฺเถสูติ
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. อาทิสฺสตุ เม
อุปสงฺกมเนน เกนจิ อนิวาริเตสุ สตฺตานํ ปโยคาสยสุทฺธิยา การณภาเวน
ติตฺถภูเตสุ สมณพฺราหฺมเณสุ วิชฺชมาเนสุ. วิจินึ อฑฺฒมาสกนฺติ
มจฺเฉรมลปริยุฏฺฐิตจิตฺตา กสฺสจิ กิญฺจิ อเทนฺตี อฑฺฒมาสกมฺปิ วิเสเสน จินึ, น
สญฺจินึ ปุญฺญํ. ๑- เตนาห "สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ, ทีปํ นากาสิมตฺตโน"ติ.
    #[๔๖๘] ตสิตาติ ปิปาสิตา. ริตฺตกาติ กากเปยฺยา สนฺทมานาปิ นที มม
ปาปกมฺเมน อุทเกน ริตฺตา ตุจฺฉา วาลิกมตฺตา หุตฺวา ปริวตฺตติ. อุเณฺหสูติ
อุณฺหสมเยสุ. อาตโป ปริวตฺตตีติ ฉายาฏฺฐานํ มยิ อุปคตาย อาตโป สมฺปชฺชติ.
    #[๔๖๙-๔๗๐] อคฺคิวณฺโณติ สมฺผสฺเสน อคฺคิสทิโส. เตน วุตฺตํ "ฑหนฺโต
อุปวายตี"ติ. เอตญฺจ ภนฺเต อรหามีติ ภนฺเตติ ตํ อุปาสกํ ครุกาเรน วทติ,
ภนฺเต เอตญฺจ ยถาวุตฺตํ ปิปาสาทิทุกฺขํ, อญฺญญฺจ ตโต ปาปกํ ทารุณํ ทุกฺขํ
อนุภวิตุํ อรหามิ ตชฺชสฺส ปาปสฺส กตตฺตาติ อธิปฺปาโย. วชฺเชสีติ วเทยฺยาสิ.
    #[๔๗๑-๔๗๒] เอตฺถ นิกฺขิตฺตํ, อนกฺขาตนฺติ "เอตฺตกํ เอตฺถ นิกฺขิตฺตนฺ"ติ
อนาจิกฺขิตํ. อิทานิ ตสฺส ปริมาณํ ฐปิตฏฺฐานญฺจ ทสฺเสนฺตี "จตฺตาริ สตสหสฺสานิ,
ปลฺลงฺกสฺส จ เหฏฺฐโต"ติ อาห. ตตฺถ ปลฺลงฺกสฺสาติ ปุพฺเพ อตฺตโน สยนปลฺลงฺกสฺส.
ตโตติ นิหิตธนโต ๒- เอกเทสํ คเหตฺวา มมํ อุทฺทิสฺส ทานํ เทตุ. ตสฺสาติ
มยฺหํ มาตุยา.
     เอวํ ตาย เปติยา วุตฺเต โส อุปาสโก ตสฺสา วจนํ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา ตตฺถ
อตฺตโน กรณียํ ตีเรตฺวา หตฺถินิปุรํ คนฺตฺวา ตสฺสา มาตุยา ตมตฺถํ อาโรเจสิ.
ตมตฺถํ ทสฺเสตุํ:-
          [๔๗๓] สาธูติ โส ปฏิสฺสุตฺวา        คนฺตฺวาน หตฺถินึ ปุรํ
                อโวจ ตสฺสา มาตรํ:-
@เชิงอรรถ:  ม. วิเสสํ วิจินึ สญฺจินึ น ปุญฺญํ          ม. วิตฺตโต
              "ธีตา จ เต มยา ทิฏฺฐา       ทุคฺคตา ยมโลกิกา
               ปาปกมฺมํ กริตฺวาน           เปตโลกํ อิโต คตา.
         [๔๗๔] สา มํ ตตฺถ สมาทเปสิ        () ๑- วชฺเชสิ มยฺห มาตรํ
              `ธีตา จ เต มยา ทิฏฺฐา       ทุคฺคตา ยมโลกิกา
               ปาปกมฺมํ กริตฺวาน           เปตโลกํ อิโต คตา.
         [๔๗๕] อตฺถิ จ เม เอตฺถ นิกฺขิตฺตํ     อนกฺขาตญฺจ ตํ มยา
               จตฺตาริ สตสหสฺสานิ          ปลฺลงฺกสฺส จ เหฏฺฐโต.
         [๔๗๖] ตโต เม ทานํ ททตุ          ตสฺสา จ โหตุ ชีวิกา
               ทานํ ทตฺวา จ เม มาตา      ทกฺขิณํ อนุทิจฺฉตุ () ๒-
               ตทาหํ สุขิตา เหสฺสํ          สพฺพกามสมิทฺธินี'.
         [๔๗๗] ตโต หิ สา ทานมทา         ตสฺมา ๓- ทกฺขิณมาทิสี
               เปตี จ สุขิตา อาสิ          ตสฺสา จาสิ สุชีวิกา"ติ ๔-
สงฺคีติการา อาหํสุ, ตา สุวิญฺเญยฺยาว.
     ตํ สุตฺวา ตสฺสา มาตา ภิกฺขุสํฆสฺส ทานํ ทตฺวา ตสฺสา อาทิสิ, เตน
สา ปฏิลทฺธูปกรณสมฺปตฺติยํ ฐิตา มาตุ อตฺตานํ ทสฺเสตฺวา ตํ การณํ อาจิกฺขิ,
มาตา ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ. ภิกฺขู ตํ ปวตฺตึ ภควโต อาโรเจสุํ. ภควา ตมตฺถํ
อฏฺฐุปฺปตฺตึ กตฺวา สมฺปตฺตปริสาย ธมฺมํ เทเสสิ, สา เทสนา มหาชนสฺส สาตฺถิกา
อโหสีติ.
                     เสริณีเปติวตฺถุวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
@เชิงอรรถ:  ม. (คนฺตฺวาน หตฺถินึ ปุรํ)    ม. (ตโต ตุวํ ทานํ เทหิ, ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสี)
@ ฉ.ม. ตสฺสา              สี.,อิ. สรีรํ จารุทสฺสนนฺติ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้า ๒๑๑-๒๑๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=4696&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=4696&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=116              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=4186              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=4388              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=4388              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]