อรรถกถาเล่มที่ ๓๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เปต.อ. (ปรมตฺถที.)

                   ๑๓๑. ๑๑. ปาฏลิปุตฺตเปตวตฺถุวณฺณนา
     ทิฏฺฐา ตยา นิรยา ติรจฺฉานโยนีติ อิทํ สตฺถริ เชตวเน วิหรนฺเต อญฺญตรํ
วิมานเปตํ อารพฺภ วุตฺตํ.
     สาวตฺถิวาสิโน กิร ปาฏลิปุตฺตวาสิโน จ พหู วาณิชา นาวาย สุวณฺณภูมึ
อคมึสุ. ตตฺเถโก อุปาสโก อาพาธิโก มาตุคาเม ปฏิพทฺธจิตฺโต กาลมกาสิ. โส
กตกุสโลปิ เทวโลกํ อนุปปชฺชิตฺวา อิตฺถิยา ปฏิพทฺธจิตฺตตาย สมุทฺทมชฺเฌ วิมานเปโต
หุตฺวา นิพฺพตฺติ. ยสฺสํ ปน โส ปฏิพทฺธจิตฺโต, สา อิตฺถี สุวณฺณภูมิคามินึ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นิวตฺตาม อปฺปปุญฺญตาย อกตกลฺยาณตาย    ๒ ม. ปฏิวิสาม
@๓ สี. ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กโรนฺโต สุจริตนิรโต
นาวํ ๑- อภิรุยฺห คจฺฉติ. อถ โข โส เปโต ตํ อิตฺถึ คเหตุกาโม นาวาย คมนํ
อุปรุนฺธิ. อถ วาณิชา "เกน นุ โข การเณน อยํ นาวา น คจฺฉตี"ติ วีมํสนฺตา
กาฬกณฺณิสลากํ วิจาเรสุํ, อมนุสฺสิทฺธิยา ยาวตติยํ ตสฺสา เอว อิตฺถิยา ปาปุณิ,
ยสฺสํ โส ปฏิพทฺธจิตฺโต, ตํ ทิสฺวา วาณิชา เวฬุกลาปํ สมุทฺเท โอตาเรตฺวา
ตสฺส อุปริ ตํ อิตฺถึ โอตาเรสุํ, อิตฺถิยา โอตาริตมตฺตาย นาวา เวเคน สุวณฺณภูมึ
อภิมุขา ๒- ปายาสิ. อมนุสฺโส ตํ อิตฺถึ อตฺตโน วิมานํ อาโรเปตฺวา ตาย สทฺธึ
อภิรมิ.
     สา เอกํ สํวจฺฉรํ อติกฺกมิตฺวา นิพฺพินฺนรูปา ตํ เปตํ ยาจนฺตี อาห "อหํ
อิธ วสนฺตี มยฺหํ สมฺปรายิกํ อตฺถํ กาตุํ น ลภามิ, สาธุ มาริส มํ ปาฏลิปุตฺตเมว
เนหี"ติ. โส ตาย ยาจิโต:-
          [๗๙๓] "ทิฏฺฐา ตยา นิรยา ติรจฺฉานโยนิ
                 เปตา อสุรา อถวาปิ มานุสา เทวา
                 สยมทฺทส กมฺมวิปากมตฺตโน
                 เนสฺสามิ ตํ ปาฏลิปุตฺตมกฺขตํ
                 ตตฺถ คนฺตฺวา กุสลํ กโรหิ กมฺมนฺ"ติ
คาถมาห.
     ตตฺถ ทิฏฺฐา ตยา นิรยาติ เอกจฺเจ ปจฺเจกนิรยาปิ ตยา ทิฏฺฐา. ติรจฺฉานโยนีติ
มหานุภาวา นาคสุปณฺณาทิติรจฺฉานาปิ ทิฏฺฐา ตยาติ โยชนา. เปตาติ
ขุปฺปิปาสาทิเภทา เปตา. อสุราติ กาลกญฺจิกาทิเภทา อสุรา. เทวาติ เอกจฺเจ
จาตุมหาราชิกา เทวา. โส กิร อตฺตโน อานุภาเวน อนฺตรนฺตรา ตํ คเหตฺวา
ปจฺเจกนิรยาทิเก ทสฺเสนฺโต วิจรติ, เตน เอวมาห. สยมทฺทส กมฺมวิปากมตฺตโนติ
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. ตํ นาวํ             ๒ สี.,อิ. สุวณฺณภูมิยาภิมุขา
นิรยาทิเก วิเสสโต คนฺตฺวา ปสฺสนฺตี สยเมว อตฺตนา กตกมฺมานํ วิปากํ ปจฺจกฺขโต
อทฺทส อทกฺขิ. เนสฺสามิ ตํ ปาฏลิปุตฺตมกฺขตนฺติ อิทานาหํ ตํ อกฺขตํ เกนจิ
อปริกฺขตํ มนุสฺสรูเปเนว ปาฏลิปุตฺตํ นยิสฺสามิ. ตฺวํ ปน ตตฺถ คนฺตฺวา กุสลํ
กโรหิ กมฺมํ ๑-, กมฺมวิปากสฺส ปจฺจกฺขโต ทิฏฺฐตฺตา ยุตฺตปยุตฺตา ปุญฺญนิรตา
โหหีติ อตฺโถ.
     อถ สา อิตฺถี ตสฺส วจนํ สุตฺวา อตฺตมนา:-
         [๗๙๔] "อตฺถกาโมสิ เม ยกฺข     หิตกาโมสิ เทวเต
               กโรมิ ตุยฺหํ วจนํ         ตฺวํสิ อาจริโย มม.
                 [๗๙๕] ทิฏฺฐา มยา นิรยา ติรจฺฉานโยนิ
                       เปตา อสุรา อถวาปิ มานุสา เทวา ๒-
                       สยมทฺทสํ กมฺมวิปากมตฺตโน
                       กาหามิ ปุญฺญานิ อนปฺปกานี"ติ
คาถมาห.
     อถ โส เปโต ตํ อิตฺถึ คเหตฺวา อากาเสน คนฺตฺวา ปาฏลิปุตฺตนครสฺส
มชฺเฌ ฐเปตฺวา ปกฺกามิ. อถสฺสา ญาติมิตฺตาทโย ตํ ทิสฺวา "มยํ ปุพฺเพ สมุทฺเท
ปกฺขิตฺตา มตาติ อสฺสุมฺห, สา อยํ ทิฏฺฐา วต โภ โสตฺถินา อาคตา"ติ
อภินนฺทมานา สมาคนฺตฺวา ตสฺสา ปวตฺตึ ปุจฺฉึสุ. สา เตสํ อาทิโต ปฏฺฐาย
อตฺตนา ทิฏฺฐํ อนุภูตญฺจ สพฺพํ กเถสิ. สาวตฺถิวาสิโนปิ โข เต วาณิชา อนุกฺกเมน
สาวตฺถึ อุปคตกาเล สตฺถุ สนฺติกํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสินฺนา
ตํ ปวตฺตึ ภควโต อาโรเจสุํ. ภควา ตมตฺถํ อฏฺฐุปฺปตฺตึ กตฺวา จตุนฺนํ ปริสานํ
ธมฺมํ เทเสสิ, ตํ สุตฺวา มหาชโน สํเวคชาโต ทานาทิกุสลธมฺมนิรโต อโหสีติ.
                    ปาฏลิปุตฺตเปตวตฺถุวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. กมฺมนฺติ       ๒ ก. วาปิ มนุสฺสเทวา

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้า ๒๙๑-๒๙๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=6461&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=6461&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=131
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=4853
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5199
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5199
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26